مادل شدن چه آسان!

محدثه طالبی در همشهری جوان نوشت: یک روزی هم بود که سرمان را بردیم توی لیست اسامی دوستانمان در این شبکه های اجتماعی مجازی و دیدیم از هر 10 نفر، 5 تایشان «ورک ات مدلینگ» (!) هستند. همه هم کلی عکس خوش رنگ و لعاب آتلیه طور گذاشته اند پروفایل پیکچرشان. از تبلیغ عروسک های دست ساز دوست شان گرفته تا پوشاک سنتی و کیف و کفش چرم دست دوز هم دریغ نکرده اند.

معمولا هم این دوستان در پیج هایی که راه انداختن شان به سادگی یک کلیک است، به عنوان مدل معرفی شده اند و از طریق همین صفحه ها و تبلیغات، برای خودشان برند دست و پا می کنند. هر چند که خودشان هم می دانند نهایت شعاع گسترش این برند از محدوده چند صد نفری دوستانشان فراتر نمی رود ولی برای جوانان جذابیت های خاص خودش را دارد. جوان هایی که توانستند همین عکس های هر روزه خودشان را حالا در قالب تبلیغ یک پوشاک یا محصول به دید عموم بگذارند و هم از لایک هایی که می خورند کیف می کنند و هم اسم یک فعالیت شغلی پشت این تفریح شان باشد.

اما کار به اینجا ختم نشد و در این بلبشوی «هر ایرانی یک مدل!» خیلی ها برای دست یافتن به رویاهای حباب بزرگ بالای سرشان کلی در فضای مدلینگ ایران هزینه کردند و به در بسته خوردند و به در و دیوار زدند تا در دیزاین و فشن به شهرهای مطرح اروپایی و آمریکایی برسند؛ غافل از اینکه دنیای حرفه ای مدلینگ سرسخت تر و جدی تر از این حرف هاست که به صرف داشتن چهره ای زیبا و اندام متناسب و نورپردازی های عجیب و غریب آتلیه های تهرانی بشود وارد آن شد و برای برندهای مطرح کار کرد.

حالا اما اوضاع کمی بهتر شده است؛ مدلینگ در ایران قانونی و حرفه ای شده و کم کم مسیر خودش را بین صنعت تبلیغات ایران باز می کند اما اگر عشق این کار را دارید، بدانید هنوز هم هستند آنهایی که با یک پیج و یک جوسازی در فضای مجازی به دنبال سرکیسه کردنتان هستند. در این گزارش درباره تصویر نزدیک به واقعیت این ماجرا حرف می زنیم.


«می دونستی برد پیت تا ۲۸ سالگی مدل بوده؟» همین جمله و حرف هایی نظیر این است که دریچه جدید و هیجان انگیز را به روی همه آنهایی که عشق بازیگری و دیده شدن دارند باز می کند. مدلینگ حرفه ای شاید اول به ظاهر از هنر دور به نظر برسد اما در نوع تخصصی اش آنقدر به بازیگری نزدیک می شود که بشود اسم هنر - صنعت را رویش گذاشت. وجه اشتراک این دو رشته هم شاید همان نیاز به دیده شدن و مورد توجه قرار گرفتن باشد که با خوب پوشیدن و زیبا بودن و آراسته بودن هم تلفیق می شود، با این تفاوت که در سینما هم که وارد می شوید، ممکن است هر نقشی را بازی کنید اما این صنعت شما را به آراسته ترین شکل ممکن نشان می دهد.

از طرفی ورود به سینما و تئاتر خیلی سخت تر است و خصوصا در ایران که چهره های خودش را پیدا کرده و امکان ورود چهره های جدید سخت است اما صنعت مادلینگ نوپاست و کار زیاد دارد، این قبیل نیازهای جوانان راهم برطرف می کند و ورود بهش بسیار آسانتر از فضاهای دیگر است. از طرف دیگر تئاتر و بازیگری گاهی مکمل این حرفه هستند. برای همین در ایران، تریپ آرت ها و آن دسته از جوان ها که به کارهای نمایشی علاقه دارند و بعضا موفقیت هایی که می خواهند را به دست نمی آورند، با وجود توانایی هایی که در بازی دارند، به سمت مدل شدن کشیده می شوند.

البته نوید فرید که یکی از فعالان حوزه مدلینگ به حساب می آید ارتباط مدلینگ با هنر و صنعت سینما و نمایش را فراتر از اینها می داند و می گوید: «همانطوری که یک اثری نوشته می شود، تبدیل به سناریو می شود و کارگردان قرار است به آن رنگ و بو بدهد، ما هم در کار همه این موارد را داریم. لباسی که طراحی می شود متن است، کارگردانی هم می شود طراحی استیج، صحنه، موسیقی و ... همه در این کار هستند و کل این سیستم را اجرا می کنند.»

تا کجا می شود پرید؟

اما واقعیت این است که با همه این جذابیت ها و تلاش هایی که در صنعت مادلینگ ایران می شود، فضای کار با چیزی که در شبکه های اجتماعی می بینیم، یا در اروپا و آمریکا می گذرد فاصله بسیار زیادی دارد. «ما هنوز صنعت مد و لباس مان نوپاست و با اینکه سال هاست لباس تولید می کنیم اما فشن نداریم. همینطور صنعت تبلیغاتمان باید خیلی بیش از اینها توسعه پیدا کند و مادلینگ هم تا حد زیادی وابسته است به پوشاک و تبلیغات هنوز در بسیاری از تیزرهای تبلیغاتی تلویزیونی که فیلترهای عجیب و غریبی برایش وجود دارد یا کارگردان از آشناها و دوستان خودش استفاده می کند. خیلی از تولیدکنندگان بزرگ لباس نیازی به برند شدن احساس نمی کنند. آنهایی که برند هستند، به تبلیغات آگاه نیستند.»

همه اینها نشان می دهد مادلینگ وارد بحث خیلی حرفه ای نشده است. فقط مدل های اندک و انگشت شماری هستند که ۳۰-۲۰ میلیون ماهیانه درآمد دارند یا برای هر پروژه ده ها میلیون تومان می گیرند. البته هر چه این قضیه قانونی تر می شود و متقاضی از سمت تبلیغاتی ها و برند لباس بیشتر شود، افراد می توانند بیشتر و حرفه ای تر فعالیت کنند اما فاصله زیاد است تا اینکه جوان ها بتوانند به عنوان بیزینس و شغل کامل به آن نگاه کنند.

حالا اگر با همه این سختی ها بخواهیم مدل شویم، چه باید بکنیم؟ یک تصور غلط این است که مادلینگ آموزش نمی خواهد. ما می رویم جلوی دوربین و چندتا عکس می گیرند و مدل می شویم؛ خصوصا برای نمایش زنده که فکر می کنند ما یک لباس تنمان می کنیم می رویم و برمی گردیم.

در نمایش زنده تسلط باید روی پا باشد اما در فتومدلینگ تمام دست ها و پاها و صورت درگیر هستند و این یعنی هر کاری برای خودش استانداردهایی دارد. آدم های سرشناس این حوزه شعاری دارند که می گوید: «اگر می خواهید دیده شوید باید دیدنی شده باشید.» و این یعنی جوی که وجود داشت و تبی که همه را گرفته بود، بیشتر از همین شبکه های اجتماعی شروع شد و خیلی ها فکر کردند با گرفتن عکس در آتلیه ها و گذاشتن آن در شبکه های اجتماعی به هدفشان می رسند که اینطور نشد.

مخاطرات یک مادل

افراد سودجو همیشه از جاذبه این مسیر استفاده می کنند. در چند سال اخیر افراد زیادی با قول ارسال مدل به خارج از کشور پول های کلانی دریافت می کردند ولی نه تنها هیچ وقت این اتفاق نمی افتاد، بلکه سوءاستفاده و مشکلات جدی تری به ویژه برای خانم ها پیش آمد.

با یکی از همین افراد که خودش را به عنوان سوپرمدلینگ معرفی کرده است، تماس می گیریم و از علاقه مان به مدل شدن می گوییم. در یک تماس دو دقیقه ای قد و وزن و سن مان را می پرسد و به همین سادگی! قرار می شود به آتلیه فلان معرفی مان کند تا برای لباس های زنانه عکس بگیریم. البته مسلما حق و پول معرفی را هم برای خودش محفوظ می داند.

وقتی می گوییم به کار حرفه ای علاقه داریم هم خیلی راحت می گوید «برای کار حرفه ای باید بروید خارج. عکست را برای من بفرست تا اگر شرایطش را داری بفرستمت خارج.»

آقای سوپرمدل به ساده ترین روش همه چیز را برگزار می کند و می گوید عکس را برایش در وایبر بگذاریم. از آن طرف وقتی آموزش هایی که می دهد را هم دنبال می کنیم، سر از لابی یکی از هتل های تهران درمی آوریم و یک جزوه کپی پیستی از ویکی پدیا با دستنویس هایی آن وسط که ۸۰۰ هزار تومان هم بابت آن می گیرد.

غیر از این آقای سوپرمدل که برای خودش اسم و رسمی هم پیدا کرده است، موسسات غیرقانونی دیگری هم هستند که روز به روز دامنه فعالیت شان را گسترده تر می کنند و اکثرا هم فرستادن مدل به خارج را وعده می دهند.



دولت هم معمولا کمی دیر به داد ماجرا می رسد. «امروز بنیاد ملی مد و لباس خیلی کمک می کنند. الان جوان ها راه شان را بهتر می توانند پیدا کنند و سرفصل های آموزشی را وزارت ارشاد تعیین کرده ولی همیشه این قضیه وجود دارد که افراد در گام های اول هزینه می کنند تا دیده شوند. مثل اتفاقی که در سینما می افتد ولی این روال غلط است و کسی که زحمت می کشد و کار انجام می دهد، در ازای فعالیت باید درآمد هم داشته باشد. وقتی تعرفه وجود نداشته باشد، این اتفاقات می افتد؛ هر چند در نهایت هم نتیجه این فعالیت های غیرقانونی، دیده شدن نیست؛ چرا که پوشاک و تبلیغات راه های قانونی را ترجیح می دهند.»