درباره برنامه محبوب Match of the day

هفته نامه چلچراغ - کارن کوکبیان: مدل جدیدی که عادل فردوسی پور در برنامه «بیست چهارده» روی آنتن برد و خیلی هم مورد توجه واقع شد و همان کار را در دوره جدید برنامه «نود» پیش می برد؛ یک الگو برداری جالب و مناسب از برنامه «Match of the day» بود. این برنامه یکی از معتبرترین و قدیمی ترین برنامه های ورزشی جهان است که در انگلستان روی آنتن می رود. معنای نام برنامه به فارسی «بازی روز» می شود و البته این برنامه بازی های لیگ برتر جزیره را مرور می کند.

مدل استودیو و دیگر اتفاقات برنامه 2014 و با شروع دوره جدید «نود»، دقیقا مدل «Match of the day» است، هر چند گفته می شد که برنامه «نود» کپی تمام عیار برنامه «اشپورت شو» آلمان است اما در دوره جدید فردوسی پور علاقه پیدا کرده تا آیتم های برنامه نود درست مثل «Match of the day» باشد، البته باید گفت که «Match of the day» در تمام این سال ها، الهام بخش برنامه های تلویزیونی زیادی در سرتاسر دنیا شده است. همه می دانند که حتی ایده برنامه «نود» نیز از همین برنامه آمده و مخاطبان برنامه گری لینه کر حتما می دانند که بسیاری از طرح های گرافیکی استفاده شده در این برنامه، بعدتر در برنامه «نود» و برنامه «بیست چهارده» عادل برای رقابت های جام جهانی مورد استفاده قرار گرفتند که البته به آن هم اشاره خواهیم کرد. در این گزارش به مناسبت 50 سالگی این برنامه فوتبالی پرطرفدار به زوایای این برنامه می پردازیم.

نگاهی به گذشته

50 سال پیش که اولین اپیزود برنامه «Match of the day» روی آنتن رفت، تعداد افرادی که در ورزشگاه آنفیلد به تماشای دیدار لیورپول و آرسنال نشسته بودند، دو برابر افرادی بود که بعدها این مسابقه را از تلویزیون دیدند. این برنامه در اوت 1964، بدون تکنولوژی و هیاهو تنها از طریق شبکه بی بی سی انگلیس دو برای مردم لندن و اطراف این شهر قابل پخش بود؛ برنامه ای که حالا یکی از پرمخاطب ترین برنامه های ورزشی جهان شده است.


اما آن زمان برنامه های تلویزیونی بیشتر سرگرم کننده بودند و دیدن فوتبال در تلویزیون و حتی تحلیل آن هم به سختی برای طرفداران جذاب بود. به همین دلیل پس از پخش در ماه های آخر فصل ۱۹۶۵-۱۹۶۴ لیگ انگلیس، مدیران آن زمان بی بی سی به «Match of the day» گفته بودند که این برنامه دوام نمی آورد و بهتر است اگر برای فصل بعد نمی توانند کار جدیدی ارائه کنند، برنامه را تعطیل کنند.
همچنین اختلاف مالی بین بی بی سی آن زمان و باشگاه های مختلف در لیگ های انگلستان و ماجرای حق پخش تلویزیونی هم ماجرا را پیچیده تر کرده بود.

تنها یک چیز برنامه را نجات داد، آن هم توجه آن دسته از انگلیسی هایی بود که وقت نمی کردند به ورزشگاه بروند. آنها آن زمان در یک حرکت خودجوش به لندن آمدند تا مدیران این برنامه را راضی کنند. مردم بازی های آخر لیگ برتر جزیره را در سطح وسیعی پیگیری می کردند و همین باعث شد تا برنامه نجات پیدا کند و تا امروز روی آنتن برود. 50 سال جاودانگی و استمرار برای بینندگان!

حرف های یک مدیر قدیمی

اما به خاطر اینکه این برنامه 50 ساله شده، یکی از اعضای قدیمی این برنامه با سایت های مختلف گفتگو کرده است. دیویس که از سال 69 تا 2004 در این شبکه بوده و حالا بازنشست شده است، در یک گفتگوی جالب با سایت گل دات کام بین المللی یک اتفاق مهم فوتبالی را عامل داغ شدن و ماندگار شدن این برنامه می داند: «اولین باری که این برنامه شروع به کار کرد، برای همه قابل دسترسی نبود. اما فکر نکنم کمتر کسی به یادداشته باشد عامل محبوبیت وحشتناک «Match of the day» و همه گیر شدن این برنامه، قهرمانی انگلستان در جام جهانی 1966 بود.» او راست می گوید. بسیاری از فیلم های آن فینال به یادماندنی بین انگلستان و آلمان غربی در فینال 66 به یادگار مانده است.

50 سال نفس کشیده است

اما برنامه های رقیب هم از راه رسیدند. هر چند برای عادل فردوسی پور هم رقیبانی را می تراشند اما در همان سال 1966 یک برنامه دیگر به نام «ام او تی دی» ساخته شد. دو سال بعد دقیقا همزمان با قهرمانی انگلیس در جام جهانی این برنامه از بی بی سی 2 به بی بی سی 1 رفت تا مخاطبان بیشتری را به سمت خود بکشاند و آن زمان سیستم به «Match of the day» زیاد اعتماد نکرد. همان سال ها خیلی از باشگاه ها مثل لیورپول به عنوان قهرمان لیگ و اورتون به عنوان قهرمان جام حذفی، از پخش مسابقه هایشان در این برنامه جدید رضایت نداشتند و «Match of the day» را می شناختند ولی در کل معتقد بودند این برنامه ها تعداد تماشاگران را در ورزشگاه کم می کند.

در هر حال آن زمان خبری از اینترنت هم نبود اما ابتکار که وجود داشت. خیلی زود راهی به ذهن تهیه کننده های این برنامه رسید و آنها تصمیم گرفتند تا روز مسابقه ها، اعلام نکنند که کدام مسابقه را پخش می کنند و مردم فقط در روزنامه ها می دانستند در کدام روز قرار است کدام بازی انجام شود.

این کار باعث محبوبیت برنامه شد و البته باعث شد تا در حین پخش، خیابان های کل بریتانیا خلوت شود و ترافیک از بین برود. در هر حال مثل الان نبود که همه سایت ها را چک کنند و در شبکه های اجتماعی فعال باشند. در هر حال نقطه ضعف برنامه عدم پخش زنده بازی ها بود.


اولین پخش زنده در سال ۱۹۸۳

در سال ۱۹۸۳ بالاخره طلسم شکست و اولین تجربه پخش زنده رقابت های سطح اول فوتبال جزیره در «Match of the day» اتفاق افتاد. اما کدام بازی؟ در شانزدهمین روز از دسامبر ۱۹۸۳، بازی روز جمعه تیم های من یونایتد و تاتنهام، به صورت زنده از این برنامه پخش شد. این برنامه تا آخر دهه ۸۰ هم بازی ها را در بالاترین سطح لیگ انگلستان پخش می کرد. هر چند آنها کنارشان رقیب سرسختی به نام آی تی وی را می دیدند؛ همان شبکه ای که های لایت های بازی های ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ را به صورت ویژه ای روی شبکه های اجتماعی فرستاد. هر چند مدیران «Match of the day» از هیچ چیز و هیچ کس نترسیدند.

۵۰ سال «Match of the day»

اما یک ماجرای جدید هم اتفاق افتاده است. اینکه با شکل گیری رقابت های «لیگ برتر» در سال ۱۹۹۲، اسکای اسپورت حق پخش مسابقه ها را خریداری کرد و بی بی سی هم توانست حق پخش های لایت بازی ها را بخرد و دیگر حق پخش بازی ها را نخرید، کاری که تا امروز هم کرده است. البته بی بی سی جندی بعد به خاطر اینکه ادعا می کرد بی پول است، حق پخش رقابت های جام حذفی و جام قهرمانان اروپا را هم پراند تا فقط اجازه پخش مستقیم رقابت های جام یوفا را داشته باشد.

در هر حال در انگلستان و در روزهای تعطیل یعنی شنبه و یکشنبه آنها کار می کردند و البته های لایت و خلاصه بازی ها را نشان می دادند. بی بی سی اما بی خیالی بیشتری به خرج داد و البته خسیس بودن مدیران بی بی سی هم موثر بود تا اینکه هایت لایت دیدارهای هفته را نشان می دادند اما یکباره حق پخش های لایت ها هم در یک قرارداد سه ساله به آی تی وی رسید تا برنامه «Match of the day» دوباره در آستانه تعطیلی برای همیشه قرار بگیرد اما آنها شانس آوردند چرا که امکانات آی تی وی مثل بی بی سی نبود و البته شبکه آی تی وی برای پخش های لایت ها طراحی بسیار ضعیفی داشت و به همین دلیل با شکست بزرگی مواجه شد تا «Match of the day» جان تازه ای بگیرد. به این دلیل که امتیاز پخش لحظات حساس بازی ها باز هم به بی بی سی بازگردانده شده بود.

جان موتسون می گوید: «من یکی از کلیدی ترین آدم های برنامه بودم. برای آغاز به کار حدود ۶۵ میلیون پوند فقط برای پخش های لایت ها در نظر گرفته شده بود و به همین دلیل بود که رودست نداشتیم. آدم های زیادی با این برنامه بزرگ شده اند، این یک برنامه سنتی و قابل درک است اما خودش را به روز کرده و مخاطب را پس نمی زند.»

امپراتوری «Match of the day»

در هر حال امپراتوری «Match of the day» خطر را به چشمش می دید و البته در سال ۱۹۹۹، «ام او تی دی» با انتخاب مجری جدید و جوان و جذاب، جان تازه ای گرفت. این مجری جذاب کسی نیست جز گری لینه کر، آقای گل جام جهانی ۱۹۸۶ مکزیک.

اجرای این برنامه در ۱۵ سال اخیر به گری لینه کر سپرده شده است. ستاره سابق تیم های انگلستان و باشگاه های تاتنهام و بارسا، این برنامه را معمولا در کنار دو کارشناس اجرا می کند که فعلا آلن شیرر و آلن هانسن هستند. حرف های لینه کر را در این باره بخوانید: «۲۰ ساله بودم. با پیراهن لستر برابر استون ویلا بازی می کردم و یک توپ دروازه خالی را خراب کردم. این یکی از بدترین موقعیت هایی بود که در زندگی ام از دست دادم. آن شب، این صحنه را در برنامه «Match of the day» دیدم و خانواده ام تا می توانستند مسخره ام کردند! پس، اولین حضورم در این برنامه به یکی از بدترین خاطره های زندگی ام تبدیل شد.»


البته همه می دانند که لینه کر که چهره رسانه ای محبوبی در انگلیس محسوب می شود، سالانه یک و نیم میلیون پوند برای اجرای این برنامه می گیرد. این رقم در روزنامه دیلی میل فاش شد، هر چند خود لینه کر بارها گفته است که چنین رقمی نمی گیرد. لینه کر همیشه در این مواقع می گوید: «اگر از بی بی سی بروم، بیشتر درمی آورم!» یک کنایه جالب به شبکه ای که پس از سال ها، توسط برنامه «Match of the day» مخاطبان خاص گرفته است.

همچنان محبوب است

این برنامه اگر هیچ تغییری هم در کارش ندهد، باز هم محبوب است؛ به این دلیل که لحظه های خاص و ناب و جالب زیادی را برای مخاطبانش رقم زده است. تحلیل های آلن هانسن و آلن شیرر و کری خواندن هایشان به همراه حضورهای جنجالی هاوارد وب، داور معروفی که تازه بازنشست شده است، همچنان برای بینندگان جذاب است. برنامه ای که پر از جملات قصار است و مهمترین جمله ای که در این برنامه به کار می رود، جمله ای است که آلن هانسن در سال ۹۵ به کار برده است؛

جایی که آقای هانسن با اعتماد به نفس عجیبی این جمله را برای من یونایتد به کار برد: «شما نمی توانید با یک مشت بچه هیچ جامی ببرید!» و در پایان آن فصل، یونایتد لیگ و جام حذفی را بالای سرد برد اما سال گذشته در برنامه «Match of the day» بارها و بارها این جمله درباره منچستریونایتد گفته شد و البته درست از آب درمی آمد و منچستر با مویس راه به جایی نمی برد. این برنامه پس از ۵۰ سال در گوشت و خون بینندگانش فرو رفته و جاودانه و محبوب است؛ حتی پس از ۵۰ سال!