وقتی ایران میزبان مسابقات آسیایی بود

بازی های آسیایی در اینچئون ، جمعه این هفته به‌صورت رسمی آغاز خواهد شد و همه منتظریم تا ببینیم ورزشکاران مان از کره جنوبی چه مدال هایی را شکار می کنند؟ اما درست ۴۰ سال قبل، همه آسیا به ایران چشم دوخته بودند.

مجله مهر: تهران، پایتخت ایران از ۱۰ تا ۲۵ شهریور میزبان هفتمین دوره بازی های آسیایی بود. بزرگ ترین رویداد تاریخ ورزش ایران که بیشتر از ۳ هزار ورزشکار از ۲۵ کشور آسیایی را به مدت ۲ هفته در تهران دور هم جمع کرد تا برای صید ۶۰۱ مدال در ۱۶ رشته با هم رقابت کنند.

بازی های آسیایی برای اولین بار در حالی در خاورمیانه برگزار شد که این منطقه، شدیدا ملتهب بود. کمتر از یک سال قبل، اعراب و رژیم صهیونیستی در جنگی ۶ روزه با هم درگیر شده بودند. در جهان هم آمریکا درگیر جنگ ویتنام بود. چین و تایوان باهم درگیر بودند و رقابت بلوک شرق(شوروی) و بلوک غرب(آمریکا) در قالب جنگ سرد در اوج قرار داشت.

تایپوگرافی نام تهران، لوگوی متفاوتی بود که بر روی مدال ها و تی شرت ها نقش بست. تهران برای کسب میزبانی رقیبان سرسختی نداشت. کویت و رژیم صهیونیستی که البته هیچ کدام هم از نظر ساختاری و موقعیت به پای ایران نمی رسیدند. برگزاری موفقیت آمیز بازی های آسیایی باعث شد تا ایران، تهران را برای میزبانی المپیک ۱۹۸۴ میلادی (۱۳۶۳ شمسی) معرفی کند. اما مدتی بعد در اواخر اکتبر ۱۹۷۷ میلادی (۱۳۵۶شمسی)، این نامزدی را به دلایل مالی و امنیتی پس گرفت.

۱۰ شهریور، بازی های آسیایی با این مراسم افتتاحیه به کارگردانی «رابرت دو وران»، برگزار شد. حدود ۳ هزار نفر تحت دستور این کارگردان انگلیسی اروگوئه ای الاصل این مراسم را اجرا کردند. در مراسم افتتاحیه، «اسکندر فیلابی»، قهرمان فوق سنگین کشتی، پرچمدار کاروان ایران بود که به عنوان آخرین تیم و میزبان وارد پیست ورزشگاه آزادی شد. مراسم اختتامیه هم ۲ هفته بعد در حالی در همین ورزشگاه برگزار شد که ۴۰۰ ورزشکار ایرانی با کسب ۳۶ مدال طلا (۲۳ مدال طلا در کشتی و وزنه برداری)، ۲۸ نقره و ۱۷ برنز بر سکوی دوم تکیه بزنند تا بهترین نتیجه تاریخ ورزش ایران را در آسیا کسب کرده باشند. نکته جالب‌تر این که «منصور برزگر» که یکی از کشتی‌گیران تیم ملی بود، سوگندنامه ورزشکاران در این رقابت‌ها را خواند.

این، عکسی از ماکت مجموعه ورزشی آزادی است که با هزینه ۱۷۴ میلیون دلار در زمینی ۴۶۰ هکتاری در خرگوش دره در غرب تهران قد علم کرد. پروژه در ۲ فاز اجرا شد. فاز اول، ساخت استادیوم صد هزار نفری بود که طبق ایده کوه آتشفشانی، طراحی و ساخته شد تا نشانه ای از فوران احساسات آتشین تماشاگران باشد. تماشاگرانی که در ۲ طبقه و در ۳۶ جایگاه می نشستند. استادیومی که هنوز بزرگترین استادیوم ایران و خاورمیانه و چهارمین استادیوم بزرگ دنیاست و به « جهنم آزادی » شهره است. در فاز اول که مهر ۱۳۵۰، افتتاح شد علاوه بر استادیوم، دریاچه قایقرانی ۶۰۰ هزار مترمکعبی و پارکینگی به ظرفیت ۱۳ هزار ماشین هم ساخته شد. اما فاز دوم که ۳ سال بعد افتتاح شد، شامل ورزشگاه های دیگر مثل سالن ۱۲ هزار نفری چند منظوره بود که قابلیت برگزاری همه جور مسابقه از پاتیناژ و هاکی روی یخ تا کشتی و... را داشت،

تمبرهای یادبود بازی های آسیایی در قالب ۱۶ رشته که ۳ تای آنها . پای چین برای اولین بار در تهران به بازی های آسیایی باز شد. پیش از این، تایوان به عنوان چین اصلی در مسابقات شرکت می کرد. چینی ها مثل همیشه با کلی آدم آمدند. آنها با ۲۷۴ ورزشکار و ۲۵ خبرنگار داشتند. البته طبق روال ۶ دوره قبل، ژاپنی ها با کسب بیشترین مدال، اول شدند. چینی ها، دو دوره بعد آنها را کنار زدند.

دوچرخه سواران ايراني يک سکوي تمام ايراني ساختند. اين تصوير براي آخرين روز مسابقات است وقتي تیم ۴ نفره ایران شامل «حسن فرد»، «بهروز رهبر»، «غلامحسین کوهی» و «اسماعیل زینعلی» با درخششی باور نکردنی هر ۳سکوی مسابقه ۱۸۰ کیلومتر استقامت را تصاحب کردند. فرد، طلا گرفت. کوهی و رهبر به نقره و برنز رسیدند و زینعلی هم چهارم شد. حاصل کار رکاب زنان ما ۲ مدال طلا،۲ مدال نقره و۱ مدال برنز بود.

تيم رويايي تاريخ فوتبال ايران. اين تيم در ۷ بازي حريفانش را با ۲۰ گل در هم کوبيد و فقط يک گل خورد. اين تيم که توسط «فرانک اوفارل» ايرلندي، هدايت مي شد برمه(ميانمار)، پاکستان، بحرین مالزی، عراق و کره جنوبی را پشت سر گذاشت و در ۲۴ شهريور ۱۳۵۳ در فينال به رژيم صهيونيستي رسيد. يک فينال حساس براي مردم که از اين رژيم متنفر بودند. تک گل بازي در دقيقه ۳۰ و توسط دفاع حريف به ثمر رسيد تا استاديوم ۱۰۰ هزار نفري آزادي منفجر شود. ترکيب تيم : ردیف بالا از راست به چپ: علی جباری، محمدرضا عادلخانی، منصور رشیدی ناصرحجازی، اکبر کارگرجم، غلامحسین مظلومی / ردیف وسط از راست، عزت جانملکی، محمود اعتمادی، غفور جهانی، کارو حق وردیان، حسن روشن، ابراهیم آشتیانی، پرویزقلیچ خانی / ردیف پایین از سمت راست، جعفر کاشانی،علی پروین، محمد صادقی ، بهرام مودت، مسیح مسیح نیا، محسن هوشنگی، محمد دستجردی

از معروف ترین عکس های بازی های آسیایی تهران، همین عکس است. ۵ بازیکن ملی پوش ایران (ناصرحجازی، صفر ایرانپاک، علی پروین، محمود خوردبین و مسعود مژدهی)، تی شرت لوگو و پرچم مسابقات را به تن دارند تا در دوره ای که خبری از اینترنت و شبکه های مختلف نبود، مسابقات را تبلیغ کنند. البته حضور رژیم صهیونیستی در تهران و نقش بستن پرچم این رژیم بر این لباس، باعث افت استقبال عمومی شد. ضمن اینکه حضور رژیم صهیونیستی که روابط خوبی با رژیم شاه داشت باعث انصراف اغلب کشورهای عربی و اسلامی شد و حتی برخی کشورها مانند چین و کره شمالی حاضر به رقابت با ورزشکاران رژیم صهیونیستی نبودند. برای همین صهیونیست ها در برخی رشته ها مثل تنیس بدون مسابقه به مدال رسیدند!