پاسخ به سوالات رایج زنان باردار (۲)

برترین ها: در این مطلب برخی از سوال‌ها که می تواند در میان زنان باردار عمومیت داشته باشد را برایتان انتخاب کرده و پاسخ آنها را از زبان کارشناسان و پزشک زنان برایتان نوشته ایم.

پاسخ به سوالات رایج زنان باردار (۱)

دلیل بارداری خارج از رحم چیست؟

یکی از معمول ترین دلایل ایجاد بارداری خارج از رحم، انسداد و باریک شدن دیواره رحم در قسمت انتهایی است که مانع از عبور تخمک به داخل رحم می شود. این انسداد یا باریکی نیز در نتیجه التهاب یا زخم ایجاد شده در اثر عفونت با میکروب های مولد سوزاک یا کلامیدیا (بيمارى تناسلى‌ شبيه‌ سوزاک) است.

لوله رحم توسط انواع مختلف باکتری ها دچار عفونت می شود و حتی پس از سقط جنین، تولد نوزاد یا هنگام استفاده از IUD نیز بروز پیدا می کند. اگر این عفونت شدید باشد باعث انسداد یا باریک شدن لوله رحم می شود.

از دیگر دلایل بسیار ضعیف انسداد لوله رحم، عفونت های ناحیه شکمی همچون آپاندیس، تومور لگنی و بافت زخمگاهی پس از جراحی های شکمی است.

عوارض جانبی بارداری خارج از رحم چیست؟

بارداری خارج از رحم می تواند کشنده باشد مگر اینکه فورا تشخیص داده و به آن رسیدگی شود. اگر این مساله تشخیص داده نشود، باعث پارگی لوله رحم و خونریزی شدید و بیش از اندازه در شکم می شود. آبستنی های خارج از رحم که در جاهای دیگر همچون گردن رحم یا تخمدان شکل می گیرند نیز می توانند به رگ های خونی اطراف خود حمله کنند و موجب خونریزی بسیار زیاد شوند.

در زمان های قدیم که امکان تشخیص بارداری خارج از رحم ممکن نبود، بسیاری از زنان در نتیجه این امر و خونریزی شدید، جان خود را از دست می دادند. اما امروزه با تشخیص های پیشرفته پزشکی و انتقال خون به بیمار، بسیار کم شاهد مرگ در نتیجه بارداری خارج از رحم هستیم.

نشانه های بارداری خارج از رحم چیست؟

نشانه های بارداری خارج از رحم تقریبا دو یا 4 هفته پس از قطع پریود زن، ظاهر می شود. مشاهده لکه های نامعمول خون از لوله واژن یکی از نشانه های اولیه این مشکل است. این لکه ها اصولا با درد شدید و مداوم در بخش خلفی بدن (بخش داخلی بدن از سینه تا لگن) می شود.


اگر بارداری خارج از رحم باعث پارگی در اندام ها داخلی شده باشد، زن دردهای ناگهانی که بسیار شدید و ادامه دار هستند را در قسمت پایین شکم خود احساس می کنند که منجر به تپش قلب شدید و کمردرد زیاد می شود. در برخی موارد حتی موجب غش کردن نیز می شود. بنابراین، مشاهده هر گونه لکه خون غیرمعمول و ناگهانی می تواند در نتیجه پارگی ارگانهای داخلی باشد.

تشخیص بارداری خارج از رحم

هنگام معاینات لگنی، پزشک باید ورم نازکی را در یک طرف لگن تشخیص دهد. حرکت تخمدان یا رحم در طول این آزمایش باعث درد می شود. اگر پزشک احتمال زیادی بدهد که بیمار دچار بارداری خارج از رحم شده است، آن خانم باید بلافاصه و فورا بستری شود.

اگر تشخیص پزشک درست باشد و واقعا بارداری خارج از رحم روی داده باشد با سونوگرافی می توان محل رشد تخمک را پیدا کرد. خونی که در نتیجه بارداری خارج از رحم در ناحیه شکم جمع شده است را می توان با ورود یک سوزن به دیواره واژن در زیر گردن رحم تشخیص و آن را خالی کرد. یا با کمک سونوگرافی محل تجمع خون را تشخیص داد. این تشخیص با بریدن قسمت کوچکی از زیر ناف و وارد کردن لاپاروسکپ (‏ دستگاهى‌ كه‌ با آن‌ اندام‌هاى شكم‌ و لگن‌ خاصره‌ را مى‌بينند) به داخل شکم تایید می شود و به طور دقیق مکان رشد تخمک در خارج از رحم را نشان می دهد.

درمان بارداری خارج از رحم

درمان این مشکل به عوامل متعددی بستگی دارد. از جمله باید به اندازه جنین و اینکه آیا او باعث ایجاد پارگی شده است یا خیر، توجه کنیم. اگر جنین بسیار کوچک است و زن درد یا خونریزی زیادی را تجربه نمی کند، بارداری خارج از رحم را می توان با استفاده از متوتركسات‌ برطرف کرد. این دارو مانع از رشد جنین و باعث جذب دوباره آن به بدن می شود.

متوتركسات‌ به بدن زن تزریق می شود و در این حالت بیمار باید تحت مراقب و کنترل پزشک باشد تا دچار عوارض جانبی یا مشکل خاصی نشود. اگر تزریق با موفقیت انجام نشود، احتمالا اندازه جنین بزرگ است یا زن دچار درد و خونریزی زیاد است که باید فورا مورد جراحی قرار گیرد.

زنانی که دچار بارداری خارج از رحم می شوند، ۱۵ درصد شانس بارداری دوم را دارند. این به این مفهوم نیست که آنها از بارداری دوباره خود نا امید شوند، بلکه باید با مراقب های زیاد و توجه دقیق به انواع نشانه ها شانس خود را دوباره آزمایش کنند. این زنان بهتر است با فاصله های کوتاه به پزشک مراجعه کنند و مورد معاینه قرار بگیرند.

اما در مواردی که جنین زیاد رشد کرده است، متاسفانه پایان غم‌انگیزی برای مادر به وجود می آید و جنین او مرده باید به دنیا آورده شود.

بارداری خارج از رحم

بارداری خارج از رحم کاملا از نامش پیداست، زمانی رخ می دهد که تخمک در خارج از رحم رشد می کند. رایج ترین مکانی که تخمک در این گونه بارداری ها انتخاب می کند نیز لوله رحم است. تخمک می خواهد از تخمدان به سمت رحم حرکت کند اما در میانه راه و لوله رحم باقی می ماند و همان جا رشد می کند. به همین دلیل، به آن بارداری لوله ای هم می گویند. در موارد نادر، بارداری در جاهای دیگری همچون داخل تخمدان یا گردن رحم ایجاد می شود یا حتی به دیواره نزدیک ترین عضو بدن می چسبد و رشد می کند.

حدود یک از ۱۰۰ یا ۱۵۰ بارداری، بارداری خارج از رحم است که بیشتر مواقع در لوله رحم و گاهی در تخمدان یا گردن رحم شکل می گیرند.

آیا در طول بارداری می توان تاتو کرد؟

پاسخ دکتر دبورا اترنال این است: توصیه می شود در طول بارداری به هیچ عنوان سراغ تاتو نروید. وسایل و سوزن این کار استریل نیستند و خطر انتقال بیماری های خونی همچون هپاتیت های B و C و حتی اچ‌آی‌وی بالا است. بعلاوه، در طول بارداری پوست شما تغییر می کند و ممکن است پس از زایمان، شکل تاتوی شما تغییر کند.

دکتر لیندزی ویتکام نیز اعتقاد دارد: در مورد تاتو باید چندین مساله را حتما در نظر داشته باشید و بهتر است پس از زایمان سراغ این کار بروید. برخی از موارد بسیار مهم برای توجه شامل آیتم های زیر هستند:

• هپاتیت B، عفونت خطرناک کبد و HIV/AIDS دو بیماری بسیار خطرناک هستند که از طریق جریان خون منتقل می شوند. به این معنا که ممکن است از طریق سوزن آلوده تاتو این بیماری ها به بدن فرد منتقل شوند و پس از باردار شدن آن را به بدن فرزند خود منتقل کند.

• هنوز تاثیر جوهر و رنگ های تاتو روی جنین مشخص نشده است. اما رسیدن میزان کمی از مواد شیمیایی به جنین می تواند تاثیر بسیار خطرناکی روی بدن او داشته باشد.

• در آخر هم باید بدانید، از آنجا که پوست در دوران بارداری تغییر می کند، اگر در این دودران تاتو کنید مطمئن باشید تاتو پس از زایمان دفرمه می شود و شکل خود را از دست می دهد.

کنترل وزن در طول بارداری

اگر جزو خانم هایی هستید که در دوران بارداری دچار اضافه وزن زیاد شده اند و وزن شما با قدتان تناسب ندارد، نگران نباشید ۶۰ درصد خانم ها اینگونه هستند.

شما وقتی دچار اضافه وزن هستید که شاخص تناسب قد و وزن شما (BMI) بین ۲۵ تا ۲۹.۹ باشد. BMI منعکس کننده رابطه قد و وزن و تخمین زننده چربی بدن است. اگر شاخص تناسب قد و وزن شما بالاتر از ۳۰ است باید مراقب چربی و چاقی باشید.

چند کیلوگرم اضافه وزن در طول بارداری مجاز است؟

کارشناسان، شاخص تناسب قد و وزن سالم و مجاز را بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ می دانند. اگر اضافه وزن دارید، مجاز است تا انتهای بارداری خود بین ۷ تا ۱۱ کیلوگرم اضافه وزن پیدا کنید - یعنی حدود ۹۰۰ گرم تا ۱.۳ گیلوگرم در هر ماه به ویژه در سه ماهه دوم و سوم بارداری. خانم هایی که خیلی چاق هستند نباید بیشتر از ۵ تا ۹ کیلوگرم در طول بارداری اضافه وزن پیدا کنند.

محققان ثابت کرده اند زنانی که بیش از حد مجاز در دوران بارداری چاق می شوند حدود ۵۰ درصد بیش از دیگران دچار دیابت بارداری می شوند.

کاهش وزن در دوران بارداری مجاز است؟

مسلما دوران بارداری زمان مناسبی برای رژیم های لاغری نیست. ممانعت از خوردن غذاهای مختلف برای هر دو شما و جنین خطرناک است. البته برخی از خانم هایی که اضافه وزن دارند بدون رژیم غذایی اقدام به کم کردن وزن می کنند. کم کردن وزن در سه ماهه نخست به دلیل حالت تهوع های صبحگاهی بسیار نرمال است. تهوع باعث کم شدن اشتها می شود و استفراغ کردن باعث می شود تا کالری های بدن خود را از دست بدهید. اما با همه این اوصاف، جنین مواد غذایی مورد نیاز خود را همچنان به دست می آورد.

خانم های چاق، در چربی های اضافه خود ذخیره کالری دارند به همین دلیل برای جنین خطرناک نیست و اشکالی هم ندارد که مادر در ابتدا بخشی از وزن خود را از دست بدهند. اما مساله خطرناک، از دست دادن وزن در نتیجه کم کردن عمدی کالری مواد غذایی و ایجاد محدودیت در تغذیه است.

چگونه می توان وزن خود را در دوران بارداری کنترل کرد؟

ورزش و مصرف غذاهای سالم هر دو به یک اندازه شما را روی فرم و وزن دلخواه نگه می دارند و هر دو تاثیر مثبتی نیز روی بارداری دارند. در ضمن، باعث کاهش مشکلات بارداری همچون دیابت و مسومیت بارداری می شوند. این دو راهکار باعث می شوند تا بارداری راحتی داشته باشید.

در طول بارداری باید تغذیه درست را دنبال کنید و به میزان زیاد آب بنوشید. برای اطمینان از تغذیه درست می توانید به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا برنامه غذایی مناسب به شما بدهد.

در دوران بارداری می توان قهوه نوشید؟

تحقیقات جدیدی که در رابطه با نوشیدن قهوه در دوران بارداری منتشر شده است، ثابت می کند این کار منجر به تولد نوزادان کم وزن می شود اما با تولد زودرس یا نارس بودن نوزادان ارتباطی ندارد. شاید برخی از مادرها آهی از آسودگی بکشند و برخی دیگر فنجان های قهوه خود را در سطل زباله پرتاب کنند.

بحث های فراوانی در مورد نوشیدن قهوه در دوران بارداری وجود دارد و برخی از آنها می گویند کافئین موجب مشکلات قلبی در جنین یا مشکلاتی همچون سقط و نارس بودن می شود. اما پس از بررسی ها و تحقیقات فراوان مشخص شده است، یک فنجان قهوه در طول روز نه برای کسی ضرر دارد و نه یک گالن قهوه برای کسی خوب است.

برخی از خانم ها به نوشیدن روزانه قهوه عادت دارند و ترک آن برایشان بسیار دشوار است و برخی نیز به واسطه شغلی که دارند، همچون پرستاران که فقط ۵ ساعت می توانند در فاصله شیفت های خود بخوابند، قهوه مصرف می کنند. البته منظور استفاده بی رویه قهوه نیست. یک فنجان قهوه عالی در روز. آیا این افراد هنگام بارداری باید نگران نوشیدن قهوه باشند؟ آیا قرار دادن نوزاد در معرض کافئین کار درستی است؟ نه، لازم نیست نگران باشید. زنان اروپایی و آمریکایی زیادی در دوران بارداری قهوه می نوشند و کودکان آنها کاملا سالم و بی نقص هستند. البته این حرف به معنای این نیست که در این کار زیاده روی کنید.

کالج آمریکایی پزشکی زنان و مامایی در سال ۲۰۱۰ میلادی علام کرد: «مصرف کم کافئین در طول روز (کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در روز) موجب سقط یا نارس بودن جنین نمی شود.» تحقیقات جدید نیز در تایید این اظهار نظر، گفته است کافئین فقط باعث کم شدن وزن جنین می شود.

البته وزن کم نوزادان نیز از نظر مردم یک مشکل به حساب می آید. به وزن کمتر از ۲.۵ کیلوگرم، کم اطلاق می شود. با اینکه بعضی از نوزادان کم وزن سالم و فقط کوچک هستند اما برخی دیگر مشکلات سلامتی نیز دارند.

تحقیقات ثابت کرده اند، با مصرف یکصد میلی گرم کافئین در روز، نوزاد حدود سه‌چهارم از ۳۰ گرم وزن خود هنگام تولد را از دست می دهد. این برای نوزادان بزرگ و درشت مساله مهمی نیست. اما جنین های کوچک و ضعیف با از دست دادن همین میزان کم در هر روز، بسیار کوچک تر و ضعیف تر می شوند و این برای سلامتی آنها مضر است. البته نتیجه این تحقیقات قطعی نیست. زنانی که سن کمی دارند و باردار می شوند باید مراقب این مساله باشند.

در آخر باید گفت توصیه نمی کنیم در طول بارداری قهوه مصرف کنید اما اگر هوس کردید، نوشیدن یک فنجان کوچک مشکل خاصی ایجاد نمی کند و نباید از آن وحشت داشته باشید. اما برای داشتن فرزند درشت و سالم، بهتر است در دوران بارداری قهوه ننوشید.