جاباما
۱۶۷۸۲۵
۵۹۶۹
۵۹۶۹
پ

امروز در تاریخ

۱۹ دی - ۹ ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

امروز ۱۹ دی برابر با ۹ ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟
برترین ها: امروز ۱۹ دی برابر با ۹ ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

دو هزار و ۵۱۸ ساله شدن پول ایران

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟
دو سوي يك سكه «داريك» باقيمانده از دوران هخامنشيان

طبق بررسي هاي مستشرقين اروپايي [برپایه نوشته های مورخان يونان باستان كه كارهاي داريوش بزرگ را دقيقا و وسيعا شرح داده اند] و تطبيق تقويم ها، پول رسمي ايران (سكه داريك = دَریک) در ژانويه سال 504 پیش از میلاد ضرب و رایج شد و این، نخستین سکه متحد الشکل جهان که دارای وزن و عیار یکسان بود در ژانويه 2014 دوهزار و 518 ساله شده است. داريوش دستور ضرب اين سكه را در دومین روز نخستين ماه زمستان سال 504 پيش از ميلاد (ديماه و یک روز پس از شب چله ـ یَلدا) داده بود که پس از چند روز آماده شده بود. سكه هاي داريك (گرفته شده از نام داريوش و نیز به مفهوم دارایی ـ ثروت) تا پايان عهد هخامنشيان [سلطه اسکندر مقدونی] رايج بودند. نقش تصوير رئيس کشور بر يکطرف سکه نيز از زمان داريوش مرسوم شده است.

بسياري از كشورها نام پول ملي را از اسامي تاريخي گرفته اند، مثلا پول ونزوئلا از نام سيمون بوليوار، تاجيكستان از نام سامانيان (ساماني) و ... ولي نام پول ملي ایران ـ ريال ـ از اسپانيا است!. این پرسش همواره مطرح بوده است که چرا نبايد پول ملي ایران به نام باستاني اش «دارا ـ داريك» بازگردانيده شود؟!. مورّخان، این بی اعتنایی هنگام نامگذاری را يكي از غفلت هاي مقامات دوران سلطنت پهلوي اول نوشته اند. پهلوی دوم مراسم دو هزار و پانصدمين سال تاسيس دولت مركزي ايران را برگزار كرد، ولي نام پول ملي را به اسم باستاني و 2500 ساله اش اش «دارا ـ داريك)» باز نگردانيد!. ایراد دیگر مورخان به اين دودمان این بوده است که الفباي فارسي را تغيير نداد تا تلفظ ها يكسان شود. فارسي يك زبان «هند ـ اروپايي» است كه لازم است به الفبايي نوشته شود كه داراي حروف صوتي (واول) باشد.

پاسخ شاه ايران به «صلح رومي!»

نهم ژانويه سال 293 ميلادي نرسي پسر شاپور يکم در پاسخ پيام امپراتور وقت روم که در آن تاكيد كرده بود اين كشور سر جنگ ندارد و جنگهاي روم با ديگران بخاطر برقراري يك صلح پايدار است! كه در تاريخ به «صلح رومي» معروف شده به او نوشت تا تعبير صلح، چنين باشد كه امپراتور روم بيان كرده است، صلحي وجود نخواهد داشت. نرسي رونوشت پاسخ خود به امپراتور روم را براي تيرداد حكمران ايراني ارمنستان فرستاد تا فريب وعده هاي سياسي روميان را نخورد و ....

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟
ديوکلتيان

نرسي چند ماه بعد تيردادرا كه باوجود اين تذكر، به تماس مستقيم با دولت روم ادامه داده بود از شاهي ارمنستان بركنار كرد. ديوکلتيان (ديوکلسين) امپراتور روم به حمايت از تيرداد و نيز تضعيف نفوذ ايران در منطقه، ارتش خودرا روانه شرق ساخت که اين ارتش در خاك سوريه امروز [شرق رود فرات و نرسیده به حرّان] از ارتش ايران شكست خورد و عقب نشيني كرد.

مورخان اروپايي تحريك مصريان بر ضد روميان را كه چندي بعد آغاز شد به حساب ايران گذارده و نوشته اند كه هزينه عمليات ضد رومي مصريان از خزانه ايران پرداخت شده بود. ناآرامي مصريان بر ضد روم پنج سال طول كشيده بود.

ديوكلتيان در آن زمان درگير مسائل داخلي امپراتوري بود که سالها روي هم انباشته شده بود. وي در سالهاي 293 و 294 ميلادي دست به يك رشته اصلاحات داخلي در روم زده بود، و از جمله موسسات نظامي و غيرنظامي را مطلقا از يكديگر منفك كرده بود. او رعايت سلسله مراتب را در ادارات دولتي برقرار ساخت كه مقدمه بوروكراسي امروز جهان است كه ضمن آن كسي حق نداشت مقام بالاتر از خود را دور بزند و به يک مقام عالي (بالاتر از رئيس مستقيم خود) مراجعه كند. ضوابط مالياتي را به گونه اي ساده كرد كه تقلب در آن راه نداشته باشد. تعيين مزدها و قيمت ها را در كنترل دولت قرار داد كه مجازات نقض اين دو مورد اعدام يا تبعيد بود و در ارتش اصل اطاعت كوركورانه و محض از فرمانده را برقرار ساخت. ديوكلتيان تنها امپراتور روم بوده است كه خود را بازنشسته كرد و اول ماه مه سال 305 كنار رفت و بقيه عمر را به استراحت پرداخت.

690 ق - تصرف عكا توسط مسلمين و پايان جنگ‏هاي صليبي

ملك اشرف خليل در چهارم ربيع الاول سال 690 ق با سپاهي عظيم به عكا رسيد و آن شهر را محاصره كرد. سپاهيان قبرس به كمك صليبي‏ها آمدند، اما شكست خود را قطعي ديده و از طريق دريا گريختند. مسلمانان به عكا حمله برده و جنگ شديدي در روز هفدهم ربيع الاول سال 690 ق روي داد. در اين نبرد، مسلمين پيروز شده و صليبي‏ها شكست خوردند. عكا از سال 496 ق تا سال 690 ق در دست صليبي‏ها بود. ملك اشرف خليل پس از بازپس گرفتن عكا، شهرهاي صور و صيدا را نيز از دست صليبي‏ها بيرون كرد.

1792 - امضاء قرارداد "ياشي" بين عثماني و روسيه و پايان جنگ‏هاي قرن 18 اروپا

جنگ‏هاي بين امپراتوري عثماني و روسيه تزاري از سلسله جنگ‏هايى است كه در چند قرن منتهي به قرن بيستم ميلادي به وقوع پيوست. از دلايل عمده اين جنگ‏ها، كوشش روسيه جهت كشورگشايى و تسلط بر درياي سياه و نيز رقابت پنهان دول اروپايى با روسيه بود كه به تحريك عثماني مي‏پرداختند. عمده‏ترين جنگ اين دو كشور در زمان كاترين دوم، امپراتوريس روسيه در نيمه قرن هجدهم شكل گرفت كه به استقلال شبه جزيره كريمه و دستيابي روسيه به سرزمين‏هاي وسيعي منجر گرديد. با اين حال بار ديگر آتش جنگ اين دو كشور در سال‏هاي پاياني اين قرن، فروزان گرديد و به دنبال جنگ بين دولت عثماني و روسيه كه از سال 1787 آغاز شده بود، درگيري‏هاي خونيني در اروپا روي داد. در اين ميان با اينكه چندين بار مذاكرات صلح صورت گرفت اما نتيجه‏اي از مذاكرات به دست نيامد. در نهايت پيشنهاد صلحي از جانب امپراتوري عثماني مطرح شد و مذاكرات صلح بار ديگر از سرگرفته شد تا اينكه در اوت 1791م، روسيه متاركه جنگ به مدت هشت ماه را به صورت مشروط پذيرفت. پس از آن، اين مذاكرات ادامه يافت. و پس از پانزده جلسه، در نهايت در نهم ژانويه 1792م پيمان صلح "ياشي" بين عثماني و روسيه امضا شد كه به تبع آن دولت عثماني سرزمين‏هاي وسيعي را از دست داد. با امضاي اين قرارداد، جنگ‏هاي اروپا در قرن هجدهم ميلادي خاتمه يافت.

1907 - در اوج اختلاف موافقان و مخالفان مشروطيت, روزنامه صوراسرافيل در تهران انتشار خود را آغاز كرد كه يكي از نويسندگانش دهخدا بود.

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

۱۹۰۵ - «یکشنبه سیاه» مردم روسیه

طبق تقویم قدیم (ژولیان) که هنوز در روسیه رسمیت داشت یکشنبه نهم ژانویه ۱۹۰۵ (۲۲ ژانویه مطابق تقویم جاری ـ گریگوری) و در پی یک رشته ناآرامی در آن کشور و اعتراض به استبداد تزار نیکلای دوم و درخواست مشروطه شدن سلطنت و ایجاد مجلس، گروهی از معترضین که شمار آنان را تا هشتاد هزار تن نوشته اند به ابتکار و رهبری یک کشیش به نام گاپونGapon خواستهای خودرا در نامه ای نوشته و برای دادن آن به دست تزار، به صورت گروهی عازم کاخ زمستانی در سن پترزبورگ شدند. گارد تزار به گمان اینکه جمعیت قصد تصرف کاخ سلطنتی را دارد (و یا به دستور تزار!) به سوی جمعیت تیراندازی کرد (تصویر بالا) که بنا بر برخی نوشته ها نزدیک به هزار تن کشته و یا مجروح شدند و به همین سبب این روز در تاریخ روسیه «یکشنبه سیاه» نام گرفت.

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

این رویداد ناآرامی هارا گسترش داد، جنبش زمستوو Zemstvo (مشروطه خواه Constitutionalist) هواداران بیشتری یافت و دامنه ناآرامی و اعتصاب به کارخانه ها، سربازخانه ها و ادارات دولتی گسترش یافت و ترور مقامات هم بعدا برآن اضافه شد. تزار که تحت فشار نظامی ژاپن بود به چند خشونت دیگر متوسل شد و چون نتیجه نگرفت تصمیم به قبول برخی ازخواستهای معترضان شد، سانسور مطبوعات را لغو و با تشکیل شوراها موافقت کرد و .... این قولها مشروطه خواهان لیبرال را آرام کرد ولی دو گروه تندرو سوسیالیست (حزب سوسیالیست انقلابی و حزب سوسیال دمکرات) خواستهای تازه مطرح کردند و چون میان کارگران و کارمندان نفوذ داشتند اعتصابات ادامه یافت و مردم به نافرمانی و ندادن مالیات، کمکاری وکارشکنی دعوت شدند. تزار تا مدتی این ناآرامی هارا تحمل کرد و هنگامی که شنید اعتصاب به خطوط راه آهن گسترش یافته و خط آهن سراسری سیبری قطع شده و نظامیان بازگشته از جنگ با ژاپن درمیان راه سرگردان شده اند خشونت را ازسر گرفت و در یک مورد تظاهرکنندگان را به توپ بست، در ارمستان و باکو کشتار کرد و .... چون از این خشونت هم نتیجه نگرفت برای جلب نظر معترضان، وزیر داخله را برکنار کرد و طولی نکشید که شرایط لیبرالها (مشروطه طلبان، نه چپگرایان) را تماما گردن نهاد و با تاسیس مجلس (دوما) موافقت کرد و نخست وزیرنسبتا آزادی طلب برسر کار آورد و به این ترتیب نیمی از معترضان آرام گرفتند ولی چپگرایان به مخالفت ادامه دادند و این مخالفت بااینکه تزاررا مجبور به تفویض اختیار کرد تا سال ۱۹۱۷ ادامه یافت و در اکتبر این سال منجر به انقلاب بلشویکی و تغییر نظام شد. شکست روسیه در جبهه های جنگ (جنگ جهانی اول) به پیروزی انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ کمک بسیار کرد زیرا که جمعی از نظامیان هم به انقلابیون پیوسته بودند.

۱۹۶۴ - قتل‏ عام مردم "پاناما" توسط ارتش ايالات متحده امريكا

فكر احداث كانال پاناما از اواخر قرن نوزدهم در ذهن سران اين كشور شكل گرفت و باعث شد كه اين پروژه را به شركتي فرانسوي واگذار كنند، اما اجراي برنامه حفر كانال به دليل شيوع نوعي بيماري، عملي نشد. پس از مدتي در اوايل قرن بيستم حفر اين كانال با كمك امريكا آغاز گرديد و پس از افتتاح آن در سال ۱۹۱۴م، كنترل كانال به امريكا سپرده شد. حضور دائمي امريكا و دخالت در امور داخلي پاناما، اعتراض مردم پاناما را برانگيخت. در سال ۱۹۶۴م، شورش‏هاي شديدي در پاناما به دليل برافراشته شدن پرچم امريكا در كانال روي داد كه منجر به كشته و زخمي شدن صدها نفر گرديد. اين مسئله بازتاب سويى در روابط امريكا باساير كشورهاي امريكاي لاتين نهاد. در نتيجه، حل اين مشكل به عنوان يكي از برنامه‏هاي جيمي كارتر در دوران رياست جمهوري‏اش عنوان گرديد. در سال ۱۹۷۷م، پس از مذاكرات طولاني بين مسؤولان دو دولت، سرانجام طي قراردادي، دولت امريكا متعهد شد كه تا اول ژانويه سال ۲۰۰۰ ميلادي به كلي منطقه كانال پاناما را تخليه كرده و اداره امور كانال را به دولت پاناما بسپارند. با اينكه اكثر مردم پاناما از اين توافق كه حق حاكميت آنها بر منطقه كانال را ۲۳ سال به تاخير مي‏انداخت راضي نبودند، ولي ناچار آن را پذيرفتند. در نهايت در اول ژانويه سال ۲۰۰۰، نيروهاي امريكايي پس از حدود يك قرن حضور در خاك پاناما، اين كشور را ترك كردند و حاكميت پاناما بر كانال استراتژيك پاناما به دولت اين كشور تعلق گرفت.

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

۱۳۵۰ ش - ژنرال یحیی خان رئیس جمهور سابق پاکستان بازداشت شد.

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

۱۳۵۶ ش - قيام خونين مردم قم در اعتراض به چاپ مقاله ساواك عليه امام خميني(ره)

نخستين تظاهرات گسترده و شكوهمند مردم مسلمان ايران بر ضد رژيم پهلوي، پس از قيام ۱۵ خرداد ۴۲، در ۱۹ دي ۱۳۵۷ ش در شهر مقدس قم برگزار شد و بدين گونه، پس از چهارده سال، مردم انقلابي ايران، بار ديگر با روحيه‏اي انقلابي و عزمي استوار، فرياد درود بر خميني سر دادند. واقعه ۱۹ دي ۱۳۵۶، سرآغاز مرحله نوين انقلاب اسلامي به رهبري امام خميني(ره) عليه نظام استبدادي و استكباري پهلوي بود. اين تظاهرات بدين علت روي داد كه رژيم منفور شاه در ۱۷ دي ماه (سالروز كشف حجاب) با درج مقاله‏اي در روزنامه اطلاعات، امام خميني(ره) را كه در آن زمان در نجف اشرف در حال تبعيد بودند، مورد توهين قرار داد و همين امر موجب اظهار نگراني و اعتراض دسته‏جمعي فضلا و طلاب حوزه علميه قم گرديد. آنان با تعطيل نمودن درس‏ها به منازل مراجع تقليد و مجتهدان نامدار رفته و با آنها اعلام همدردي نمودند. روز بعد، بازار قم نيز تعطيل شد و افراد كثيري از دانش‏آموزان، دانشجويان و بازاريان و متدينان شهر با روحانيت همراه شده و به حركت اعتراضي خويش ادامه دادند. ايادي رژيم كه تحمّل اعتراضات مردمي را نداشتند، صداي آنان را با گلوله پاسخ گفتند. در نتيجه، از سوي مزدوران رژيم پهلوي، تيراندازي به مردم از چهار راه فاطمي (شهداء كنوني) آغاز گشته و تعداد زيادي شهيد و زخمي شدند.

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

۱۳۸۴ ش - سقوط یک فروند هواپیمای فالکن-۲۰ متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در شمال غرب ایران سقوط کرد و تعدادی از مقامات ارشد سپاه، از جمله احمد کاظمی، فرمانده نیروی زمینی سپاه، به شهادت رسیدند.

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟
شهید احمد کاظمی

۱۳۸۹ ش - سقوط پرواز شماره ۲۷۷ ایران‌ایر در ارومیه و کشته شدن ۷۷ نفر.

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

۲۰۰۷ - شرکت رایانه‌ای اپل تلفن همراه خود موسوم به آی‌فون را معرفی کرد.

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

زادروزها

۱۸۹۰ - زادروز کارل چاپک نویسنده چک
۱۹۰۸ - زادروز سیمون دو بووار فیلسوف و نویسندۀ فمینیست فرانسوی

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟
سیمون دو بووار

۱۹۱۳ - زادروز ریچارد نیکسون سی و هفتمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا
۱۹۴۱ - زادروز جوآن بائز خواننده و ترانه سرای اسطوره‌ای موسیقی فولک آمریکایی

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟
ریچارد نیکسون

۱۹۴۶ - زادروز ایرج جنتی عطایی شاعر، ترانه‌سرا و نمایشنامه‌نویس ایرانی
۱۹۸۲ - زادروز کاترین، دوشس کمبریج همسر شاهزاده ویلیام (دوک کمبریج)

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟
کاترین، دوشس کمبریج

درگذشت‌ها

۱۷۹۹ - درگذشت ماریا گائتانا آنیزی زبان‌شناس، ریاضیدان و فیلسوف
۱۸۷۳ - درگذشت ناپلئون سوم رئیس جمهور فرانسه از ۱۸۴۹ تا ۱۸۵۲

19 دی - 9 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟
کنیچی فوکویی

۱۸۷۸ - درگذشت ویکتور امانوئل دوم پادشاه ساردنی از سال ۱۸۴۹ تا ۱۸۶۱ و پادشاه ایتالیا از سال ۱۸۶۱ تا ۱۸۷۸
۱۹۹۸ - درگذشت کنیچی فوکویی شیمیدان ژاپنی، برندۀ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۸۱ به همراه رولد هافمن
۲۰۱۳ - درگذشت جیمز مک‌گیل بیوکنناقتصاددان آمریکایی، برندۀ جایزه نوبل اقتصاد سال

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن برترین ها را نصب کنید.

همراه با تضمین و گارانتی ضمانت کیفیت

پرداخت اقساطی و توسط متخصص مجرب

ايمپلنت با ١٥ سال گارانتي 8/8 ميليون تومان

ویزیت و مشاوره رایگان
ظرفیت و مدت محدود
درآمد ماهیانه 5-20 میلیون از توی خونه با موبایل

آموزش رایگان کسب درآمد 5-20 میلیون ماهیانه از خونه و فقط با یه موبایل ساده رو در یک وبینار رایگان آموزشی یاد بگیر

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

سایر رسانه ها

    ارسال نظر

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «برترین ها» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

    بانک اطلاعات مشاغل تهران و کرج