۱۲ بهمن - ۱ فوریه؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۱۲ بهمن برابر با ۱ فوریه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۵۴ - آغاز فرمان‏روايي نرون امپراتور ستمكار روم

كلاديوس سزار معروف به نرون، امپراتور خون‏خوار روم باستان در ۳۱ ژانويه سال ۳۷ م به دنيا آمد و در كودكي به فرزندخواندگي امپراتور وقت روم پذيرفته شد. وي اعمال وحشيانه خود را از سنين نوجواني آغاز كرد و در اين راه حتي از قتل مادر و همسر خود دريغ ننمود. نرون پس از مرگ امپراتور، كه قتل او را نيز به نرون نسبت مي‏دهند، در اول فوريه سال ۵۴ م در ۱۷ سالگي به امپراتوري روم رسيد. وي سال‏هاي اوليه سلطنت را با راهنمايى‏هاي عاقلانه برخي نزديكان خود به نحوه مطلوبي گذراند اما مدتي نگذشت كه جنايت‏هاي فراواني در پيش گرفت و مردم بسياري را به كشتن داد. در سيزدهم ژوئيه ۶۴م حريق بزرگي در رم به وقوع پيوست كه گفته مي‏شود به تحريك او صورت گرفت. اين آتش‏سوزي كه قسمت عمده شهر را در كام خود فرو برد، بهانه‏اي به دست نرون داد تا به قتل عام مسيحيان دست زند. از اين رو دستور كشتار يك‏صدهزار مسيحي را صادر كرد و اين فرمان با بي‏رحمي هر چه تمام‏تر اجرا شد. از ديگر حوادث دوران حكومت نرون، قيام خونين و پرتلفات مردم عليه ستمگري‏ها و جنايات او بود كه با شكست مردم مواجه شد و به قتل عام بسياري از انسان‏ها انجاميد. هم‏چنين در زمان نرون جنگ ميان ايران و روم روي داد كه منجر به انعقاد صلح بين دو طرف گرديد. در نهايت بر اثر ظلم و ستم فراوان نرون به ويژه نسبت به مسيحيان، توطئه‏هايي عليه او صورت گرفت. در آخرين شورش بزرگ عليه نرون كه توسط ارتش روم صورت پذيرفت، نرون كه پيروزي شورشيان را نزديك مي‏ديد، از ترس شكنجه شدن توسط مخالفان، در هشتم اوت سال ۶۸ م پس از ۱۴ سال حكومت سراسر ظلم و جنايت در حالي كه ۳۱ سال بيشتر نداشت، خودكشي كرد.


999 - عبور تُرکان سلجوقي از آمودریا

ترکان سلجوقي (غُزها = آغوزها) كه استقرار آنان در منطقه فرارود تكميل شده بود در فوريه سال 999 ميلادي براي ورود به نقاط دیگری در ايرانزمین عبور از آمودريا (رود جيحون) را به شکلی گروهی آغازکردند. مهاجرت سلجوقيان در دسته هاي پياپي به سرزمينهاي ايراني به دليل از ميان رفتن پادگانهاي منطقه شمال شرقي بود كه در دوران ساسانیان عنوان «مرزبان» داشتند و نيز قدرت يافتن بردگان تُرك در دستگاه خلافت عباسيان و استفاده از آنان در نیروهای نظامی و ارتقاء تا مقام فرماندهی واحد. پادگانهاي مرزباني ايران در امتداد سیردیا (رود سیحون) در پي سقوط ساسانيان از ميان رفته بودند. اين دودمان همانند هخامنشيان شديدا با اختلاط نژاد ايراني مخالفت مي كرد. سلجوقيان به پارسيان «تاجيك» مي گفتند، به همان گونه كه اعراب ايرانيان را «عجم» مي خواندند. با استقرار سلجوقيان در ايران که شمار زيادي هم نبودند، زبان تُرکي (از گروه آلتائيک) نيز در برخي از نقاط وطن رواج يافت. سلجوقيان که بعدا بغداد را تصرف و تا اعماق آناتولي پيش رفته بودند موفق به تاسيس يک امپراتوري در خاورميانه شده بودند که سالها دوام آورد. مورخان اروپایی، امپراتوری عثمانی را دنباله دولت سلجوقیان نوشته اند.


1587 - اليزابت يكم پادشاه انگلستان دستور اعدام ماري استيوارت ملكه اسكاتلند را امضاء كرد!

اليزابت اول پادشاه انگلستان معروف به «ملكه باكره» در اين روز در سال 1587 ميلادي دستور اعدام ماري استيوارت پادشاه سابق اسكاتلند و مادر پادشاه وقت آن سرزمين را امضاء كرد و ماري يك هفته بعد، هشتم فوريه، گردن زده شد. ماري هنگام ازدواج با پادشاه فرانسه كاتوليك شده بود. وي پس از درگذشت شوهرش به اسكاتلند بازگشته بود، ولي حاضر نشده بود دوباره تغيير مذهب دهد و پروتستان شود. اسكاتلندي هاي پروتستان كه پي بهانه مي گشتند كشته شدن شوهر دومش را در يك انفجار در كاخ سلطنتي و قصد ماري به ازدواج سوم را دستاويز قرار دادند؛ او را بركنار و پسر خردسالش را برجايش نشاندند كه ماري به انگلستان فرار كرد و به اليزابت اول پادشاه آنجا پناهنده شد. اليزابت كه با كاتوليكها ميانه خوبي نداشت او را تحت نظر قرار داد.


بعدا انگليسي ها ماري را متهم كردند كه با پادشاه كاتوليك مذهب اسپانيا تماس محرمانه گرفته و او را تحريك به لشكر كشي به انگلستان و تصرف اين كشور كرده است. بنابراين، از اليزابت اول تقاضاي موافقت با اعدام او را كردند و وي دستور اعدام را امضاء كرد. شايد اين نخستين بار در تاريخ باشد كه يك ملكه حكم به اعدام ملكه ديگررا داده باشد.

اليزابت اول دختر هنري هشتم است كه اين پادشاه دستور داده بود «آن بولين» همسر دوم خود و مادر اليزابت را گردن زده بودند.

1804 - كشف شيوه نگهداري اغذيه به صورت كنسرو

طریقه نگهداری اغذیه فاسدشدنی به صورت" كنسرو "توسط" آپر "مكتشف بزرگ كشف شد .آپر ،پس از سالها مطالعه و آزمایشهای مختلف در مورد نگهداری اغذیه مختلف به این نتیجه رسید كه تنها در صورت دور نگهداشتن این نوع اغذیه از جریان هوا میتوان آنها را سالم نگهداشت .اولین كارخانه كنسروسازی جهان را خود" آپر "تاصسیس كرده بود.


1814 - وقوع جنگ خونبار "روتر" بين فرانسه با پروس، اتريش و سوئد

نبرد خونين روتير در محلي به همين نام در نزديك رود "اوب" ميان نيروهاي متحد شامل كشورهاي پروس، اتريش و سوئد در برابر ارتش فرانسه به رهبري ناپلئون بُناپارت اتفاق افتاد. در اين جنگ كه در اول فوريه 1814م نيروهاي فرانسه چهل هزار تن و قواي متحد چهار برابر بودند، سربازان فرانسه به دليل نداشتن روحيه و نيز نابرابري نيروهاي‏طرفين، نتوانستند در برابر نيروهاي مجهّز و تازه نفس متحدين مقاومت كنند. بنابراين اين جنگ با شكست ناپلئون پايان پذيرفت.

1331 ش - ملي شدن شيلات درياي خزر

تا قبل از سال 1272 ش، صيادان محلي سواحلِ درياي خزر، در مقابل پرداختِ مبلغي به عنوان ماليات، اجازه صيد ماهي مي‏گرفتند. در اين سال امتياز صيد از طرف دولت ايران به يكي از سرمايه داران روسي به نام ليانازوف واگذار شد و اين امتياز تا زمان انقلاب روسيه ادامه يافت. از آن پس، دولت شوروي با پرداخت مبلغ پانصد هزار ريال در سال به دولت ايران، از شيلات بهره برداري مي‏كرد. پس از چند سال، اداره شيلاتِ درياي خزر به شركتي مختلط كه دو دولت در سرمايه گذاري و اداره آن سهيم بودند به مدت بيست و پنج سال واگذار گرديد. با پايان يافتن مدت قرارداد، همه اموال منقول و غيرمنقول شركت مختلط بين دو طرف تقسيم شد و شركت مزبور در دوازدهم بهمن سال 1331 ش ملي گرديد. ازآن پس، امور ماهي‏گيري و بهره‏برداري در كرانه‏ هاي شمالي ايران به دولت ايران واگذار و سازماني به نام شركت سهامي شيلات ايران، مامور صيد و بهره برداري ماهي شد. در حال حاضر، شيلات داراي دو بخش با سازمان جداگانه است. يكي شيلات شمال كه مربوط به درياي خزر است و ديگر شيلات جنوب كه خليج فارس و درياي عمان را در اداره خود دارد.

1357 ش - بازگشت پيروزمندانه امام خميني(ره) به ميهن

در 12 بهمن 1357 حضرت امام خميني پس از نزديك به 15 سال دوري و تبعيد از وطن، در ميان استقبال پرشور مردم قدم به خاك ايران اسلامي گذاشت و بزرگ‏ترين استقبال تاريخ در تهران شكل گرفت. استقبال گسترده مردم آگاه و بيدار ايران از امام، چنان بي‏نظير بود كه مي‏توان گفت در هيچ دوره‏اي از تاريخ معاصر، مردم، از يك شخصيت محبوب خود، اين چنين استقبال نكرده‏اند. امام، پس از يك سخنراني كوتاه تشكرآميز در فرودگاه، براي اداي احترام به شهيدان انقلاب اسلامي به مرقد آنها در بهشت زهرا رفتند. در مسير بهشت زهرا، دريايي از انسان‏ها موج مي‏زد و اتومبيل با كندي مي‏توانست حركت كند. ساعت‏ها طول كشيد تا اين فاصله طي شد. اتومبيل حامل امام را ده‏ها موتور سوار حفاظت مي‏كرد. برسقف اتومبيل حاملِ حضرت امام، جوانان عضو كميته استقبال قرار داشتند و از مردم درخواست مي‏كردند كه راه را باز نمايند. صدها خبرنگار و عكاس، از اين مراسم عكس مي‏گرفتند تا هر چه زودتر، اين حادثه تاريخي را مخابره نمايند. جمعيت استقبال‏كننده در طول 33 كيلومتر از فرودگاه مهرآباد تا بهشت زهرا را بين 5 تا 8 ميليون نفر يعني بيش از جمعيت آن روز تهران تخمين زدند. صدها هزار نفر از شهرهاي مختلف كشور به تهران آمده بودند تا در اين مراسم باشكوه شركت نمايند. ورود اتومبيل حامل امام، با آن جمعيت انبوه امكان‏پذير نبود لذا از هلي كوپتر استفاده شد. امام در بهشت زهرا، در جايي كه هزاران شهيد گلگون كفن انقلاب آرميده بودند و در ميان انبوه جمعيت سخنان مهمي ايراد فرمودند. ايشان در اين سخنراني كه يكي از پرجمعيت‏ترين اجتماعات تاريخ بود، غيرقانوني بودن رژيم سلطنت پهلوي را با استدلال مطرح و خطوط آينده انقلاب و دولت اسلامي را ترسيم نمودند.


۱۳۵۷ ش - هنگام ورود امام خمینی به مدت بیست دقیقه مراسم استقبال توسط تلویزیون به طور زنده پخش شد اما ناگهان عکس شاه روی صفحه تلویزیون ظاهر شد و برنامه قطع شد. گفته شد نظامیانی که در ایستگاه فرستنده بودند از اینکه سرود شاهنشاهی زده نشده بود عصبانی شده برنامه را قطع کردند. رادیو دولتی در تمام مدت سکوت اختیار کرد و مراسم را پخش نکرد.

۱۳۵۷ ش - امام خمینی در فرودگاه مهرآباد سخنانی ایراد نموده و متذکر شدند: من از عواطف طبقات مختلف مردم تشکر می کنم و بار ملت بر دوش من بار گرانی است که نمی توانم جبران کنم. ما باید از همه طبقات ملت تشکر کنیم. پیروزی تا اینجا بواسطه وحدت کلمه مسلمین بوده است، وحدت کلمه اقلیت های مذهبی با مسلمین وحدت طبقه روحانی و سیاسی همه باید این رمز را بفهمیم که وحدت کلمه، رمز پیروزی است. آنرا از دست ندهیم و خدای نخواسته شیاطین بین صفوف شما تفرقه بیاندازند.


امام خمینی پس از سخنان خود در فرودگاه در میان استقبال چند میلیونی مردم که در سرتاسر مسیر فرودگاه تا بهشت زهرا گردآمده بودند. وارد بهشت زهرا شدند.


۱۳۶۱ - آغاز نخستين جشنواره فيلم و تئاتر فجر در تهران

در آستانه چهارمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي و همزمان با آغاز دهه فجر انقلاب در سال ۱۳۶۱، نخستين جشنواره بين‏المللي فجر و نخستين فستيوال سراسري تئاتر فجر در تهران برگزار شد. در اين جشنواره كه مهمانان خارجي و جمعي از هنرمندان، كارگردانان سينما و تلويزيون حضور داشتند، برخي از آخرين ساخته‏هاي فيلم‏سازان ايراني و خارجي به نمايش درآمد. در اين جشنواره، تبلور مجدد شعارهاي مردم در قالب نمايش فيلم و آثار هنري و طرح مسائل مُبرم و حياتي مسلمانان و مستضعفين جهان طرح شد كه مي‏تواند در حركت هنر و هنرمند در راستاي مكتب و عقيده اسلامي، مؤثر باشد. همچنين در اين جشنواره به ايجاد امكانات و اتخاذ شيوه‏اي كه به رشد خلاقيت‏هاي هنري در ميان اقشار مختلف به ويژه جوانان بيانجامد، تأكيد گرديد.

۱۳۶۵ - بمباران دو مدرسهٔ دخترانه در میانه (در استان آذربایجان شرقی) توسط عراق که منجر به کشته شدن ۳۳ دانش‌آموز و یک خدمتگذار مدرسه شد.

۱۹۶۸ - تعرّض تِت Tet و غافلگير شدن نظاميان آمريكا در ويتنام

يکم فوريه سال ۱۹۶۸ و چند ساعت پس از آغاز تعرّض همه جانبه مبارزان راه وحدت و استقلال ويتنام (در گزارش رسانه هاي وقت؛ نيروهاي كمونيست، ويت کنگ) به يكصد شهر در ويتنام جنوبي از جمله شهرهاي هوئه و سايگون و همزمان، حمله و محاصره مراكز استقرار نيروهاي نظامي آمريكا در اين منطقه، سران نظامي آمريكا متوجه شدند كه غافلگير شده اند و كمونيستهاي ويتنام نيرومندتر از آنند كه آنان تصور مي كردند. قبلا گمان نمي رفت كه نيروهاي كمونيست بتوانند با اين حجم از جنگل خارج شوند و همانند يك ارتش منظم و طبق نقشه دست به تعرض بزنند. کمونيست ها (شمالي و جنوبي) قبلا به مناسبت نوروز قمري خود معروف به عيد تت Tet از ۲۷ ژانويه تا سوم فوريه ۱۹۶۸ آتش بس اعلام کرده بودند و پيش بيني نمي شد که در اين فاصله دست به جنگ بزنند. تعرض از اواخر شب سي ام ژانويه (سپيده دم سي و يکم) آغاز شد. [از آنجا كه اين تعرض نظامي در نوروز سال قمري آسياي جنوب شرقي روي داده بود در تاريخ به تعرض تت Tet معروف شده است].


در همان نخستين روز تعرض، نيروهاي كمونيست در شهر سايگون خودرا به ساختمان سفارت آمريكا و ايستگاه راديو دولتي ويتنام جنوبي و چند مركز ديگر رسانيده بودند. در حمله كمونيستها به ساختمان سفارت آمريكا در سايگون چهار تن از نگهبانان آمريكايي ساختمان كشته شدند. شهر هوئه Hue پايتخت پيشين (پادشاه نشين) ويتنام تقريبا به طور کامل (به استثناي اسکله هاي جنوب و پادگان نظامي شمال شهر) به تصرف كمونيستها در آمده بود. پايگاه نظامي «خه سان = که سان» كه در آن پنج هزار نظامي آمريكايي مستقر بودند به محاصره بيست هزار كمونبست درآمده بود و ....

اين تعرض تا اواخر فوريه و در برخي نقاط تا سوم مارس ادامه داشت. سخت ترين صحنه اين تعرض در شهر هوئه Hue واقع در مرکز ويتنام و پايتخت ـ از 1804 تا 1945 روي داده بود. نبرد هوئه 26 روز طول کشيد و در آن 16 گردان آمريکايي (مورين و پياده) شرکت داشتند. تلفات نظاميان آمريکا در نبرد هوئه 216 کشته و 1584 مجروح اعلام شده بود. در اين نبرد به ارگ هوئه و کاخ سلطنتي آن آسيب فراوان وارد آمد. جمعيت هوئه در دهه يکم قرن 21 به يک ميليون نزديک شده بود.

گفته شده است كه انصراف ليندن جانسون از نامزد شدن دوباره براي احراز مقام رياست جمهوري آمريكا به همين سبب بود. گسترش جنگ ويتنام برغم مخالفت مردم آمريکا و اعزام بيش از نيم ميليون نظامي آمريکايي براي شرکت در اين جنگ در زمان حکومت جانسون صورت گرفته بود.

ژنرال جياپ Vo Nguyen Giap پس از پايان جنگ ويتنام و تامين وحدت اين سرزمين، در كتاب خاطراتش نوشته است كه نقشه اين تعرض (عمليات نظامي تت) را به اين سبب طرح كرده بود كه دولت آمريكا متوجه شود كه پيروزي نظامی برايش ميسّر نيست و حاضر به مذاكره و سازش شود و نقشه را طوري كشيده بود كه مبارزان، پس از نشان دادن قدرت تعرضي خود، با حد اقل تلفات به مراكز خويش بازگردند. ژنرال جیاپ (قبلا آموزگار درس تاریخ در دبیرستانها) چهارم اکتبر 2013 و در 102 سالگی فوت شد.


2003 - شاتل فضایی کلمبیا در هنگام بازگشت به جو زمین منفجر شد و همه ۷ سرنشین آن کشته شدند.


2004 - خودسوزي آواره ايراني در کوالالامپور

30 ژانويه 2004 غلامحسن انوري، ايراني 50 ساله که در خواست پناهندگي او دو بار از سوي دفتر سازمام ملل ويژه آوارگان در کوالالامپور رد شده بود و به حالت اعتراض، مقابل اين دفتر و در برابر چشم دهها تن خودرا آتش زد ه بود در بيمارستان درگذشت.

غلامحسن که دو سال و چند ماه پيش از آن از طريق مرز جنوب شرقی (بلوچستان) از ايران خارج شده و خودرا به فدراسيون مالزيا رسانده بود در شهر کوالالامپور از شعبه دفتر سازمان ملل ويژه آوارگان تقاضاي پناهندگي کرده بود و اين دفتر پس از رسيدگي بَدوي و تجديد نظر، درخواست او را به اين دليل رد کرده بود که متقاضي مدارک کافي ارائه نداده بود تا ادعاي اورا که بازگشت به وطن برايش مخاطره آميز است ثابت کند.


غلامحسن 26 ژانويه 2004 يادداشتي در پنج صفحه نوشت و سپس به روزنامه هاي محل اطلاع داد که عکاس به مقابل دفتر آوارگان بفرستند و آنگاه با تاکسي خودرا به مقابل اين دفتر رسانيد. وي پس از پياده شدن از تاکسي يادداشت را به سوي خبرنگاران افکند، شيشه کوچک بنزين را روي لباسش ريخت و با فندک آتش زد. يک روزنامه محلي نوشته بود که غلامحسن ساعتي پيش از خودسوزي يادداشت پنج صفحه اي اش را به دفتر آن روزنامه فاکس کرده بود.

در پي خودسوزي غلامحسين، پليس کوالالامپور گفته بود که اين ايراني به طور غير قانوني در مالزيا زندگي مي کرد و يک بار مدعي شده بود که يک مالزيايي سرش کلاه گذارده و پول او ا بالا کشيده است و در نتيجه تا پايان رسيدگي و احقاق حق بايد در مالزيا باقي بماند. پرونده اخراج غلامحسن از مالزيا در دست تکميل بود که خود را آتش زد.

زادروزها

۱۹۰۱ - زادروز کلارک گیبل، بازیگر آمریکایی و برنده جایزه اسکار.
۱۹۰۵ - زادروز امیلیو گینو سگر، فیزیکدان ایتالیایی و برنده جایزه نوبل فیزیک؛ از کاشفان پادپروتون .
۱۹۳۱ - زادروز بوریس یلتسین، نخستین رئیس جمهور منتخب روسیه به شیوهٔ دموکراتیک.


۱۳۱۲ - بهمن فرسی، نویسنده، نمایش‌نامه‌نویس و بازیگر ایرانی
۱۳۱۲ - حسین کسبیان، بازیگر ایرانی تئاتر، سینما و تلویزیون (مرگ: ۱۳۸۵)


۱۳۴۸ - حبیب رضایی، بازیگر و کارگردان ایرانی


درگذشت‌ها

۱۸۵۱ - درگذشت مری شلی، نویسنده انگلیسی؛ خالق رمان فرانکشتاین .
۱۹۵۸ - درگذشت کلینتون دیویسون، فیزیک‌دان آمریکایی و برنده جایزه نوبل فیزیک.


۱۹۷۶ - درگذشت ورنر کارل هایزنبرگ، فیزیکدان آلمانی و برنده جایزه نوبل فیزیک.
۲۰۱۲ - درگذشت ویسواوا شیمبورسکا، شاعر، مقاله نویس، مترجم لهستانی و برنده جایزه نوبل ادبیات؛ مشهور به «موتسارت شعر»


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون