۲۰ بهمن - ۹ فوریه؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۲۰ بهمن برابر با ۹ فوریه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۸۶۷ - آزاد شدن ايران خاوري از سلطه عرب


يعقوب ليث سیستانی (صفّار) متولد 25 اکتبر سال 840 در حومه شهر زرنج Zaranj (زرنکا Zaranka= زرنگ Zarang ـ افغانستان امروز و واقع در مرز شرقی ایران امروز) مبارز خستگي ناپذير راه تجديد استقلال و يکپارچگي ايرانزمین، حاکميت ملّي ايرانيان و یک قهرمان ملی، كار آزادكردن هرات، باميان، بلخ، كابل، غزنه و بُست از سلطه عرب (تازيان) را نهم فوريه سال867 مصادف با 20 بهمن تكميل كرد.

يعقوب در طول يازده سال بعد نيشابور، گرگان، كرمان، فارس و خوزستان را هم از چنگ عرب خارج ساخت و به مهاجرت طوایف عرب به ایران پایان داد. و ی درجریان پیشروی به سوی بغداد برای برانداختن خلافت عباسیان، در ناحیه دیرالعاقول (کنار دجله) با سپاه اعزامی حکومت عباسیان رو به رو شد و به نبرد پرداخت ولی موفقیت نداشت زیراکه نیروهای خلیفه آب دجله را در مسیر حرکت نظامیان اورا جاری ساخته بودند و در این وضعیت نبرد آغاز شده بود.

یعقوب که خودرا برای حرکت دیگری به سوی بغداد آماده می کرد پیشنهاد سازش معتمد عباسي خلیفه وقت را رد کرد. وی درخوزستان خودرا برای لشکرکشی دیگری به سوی بغداد آماده می کرد که پنجم ژوئن 879 در گنُديشاپور براثر بيماري قولنج و در 39 سالگی درگذشت و در همانجا که اُردو زده بود (حومه شهر) و در محلی به نام شاه آباد مدفون شده است.

اگر یعقوب خوزستان را آزاد نکرده بود، ایران بمانند بخش خاوری آن (آریانا که انگلیسی ها بر آن نام افغانستان گذارده اند) دارای نفت نبود و از سال 1901 تا کنون دچار این همه تلاطم نمی شد. نفت برای ایرانیان که همه به درآمد آن چشم دوخته اند بدبختی ببار آورده است ازجمله فساد اداری و رقابت بر سر کسب قدرت و ....

1520 - بیش از ۵۰ نفر در حادثه حمام خون استکهلم به دست سربازان دانمارکی اعدام شدند.


۱۹۲۴ - روزي که نخجوان منطقه خود مختار اعلام شد و ...

منطقه نخجوان كه طبق قرارداد ترك مخاصمه ايران و روسيه در سال ۱۸۲۸ موسوم به «تركمن چاي» از ايران جدا شده است نهم فوريه سال ۱۹۲۴ از سوي دولت مسكو به صورت يك منطقه خود مختار اعلام شد. در قديم، نخجوان «نكزوانا» و «نكزوان Naxuan» تلفظ مي شد و از زمان تاسيس كشور ايران به دست كوروش بزرگ تا ۱۸۲۸ گوشه اي از خاك اصلي ايران بود. قرارداد ننگين ترکمن چاي هم بمانند قرارداد گلستان با پادرمياني انگلستان به سران ناآگاه و حرمسرادار مغول تبار وقت تهران قبولانده شده بود. در سال ۱۹۹۱ و در پي فروپاشي شوروي که برجاي امپراتوري روسيه نشسته بود، بسيار از ميهندوستان ايراني انتظار داشتند که دولت ايران ولو به صورت سمبوليک دو قرارداد مورد بحث را لغو و کان لم کن اعلام دارد زيرا که طرف دوم قرارداد، ديگر وجود نداشت.


۱۹۵۵ - آغاز خانه سازي در نارمك از سوي دولت

در اين روز در سال ۱۳۳۳(فوريه ۱۹۵۵) كار خانه سازي در اراضي نارمك واقع در شرق تهران كه به اقساط و به متري چهل ريال (چهار تومان = ۴۰ قران) به كارمندان دولت و معلمان تهران فروخته شده بود از سوي بانك ساختماني (بانک مسکن امروز) متعلق به دولت آغاز گرديد و در مدتي كمتر از ۳ سال، هزار خانه دو و سه اطاقه ويلايي در اين اراضي ساخته شد و به اقساط در اختيار صاحبان همان اراضي قرار گرفت. اين خانه ها به سبك خانه سازي در آمريكا فاقد ديوار (حصار) بود. انتقال (فروش) اين اراضي و ساختمانها تا سالها ممنوع بود. به علاوه، تا ده سال سند قطعي به صاحب زمين داده نشده بود.

در آن زمان نارمك يك شهرك مدرن در حاشيه تهران بود که شهردار آن را هم بانك ساختماني تعيين مي کرد.

۱۵۵۵ - آتش زده شدن در اروپا به جرم کفر و الحاد


یک معلم و یک کشیش در این روز (نهم فوریه) در دو سال مختلف در اروپا به جرم کفر و الحاد آتش زده شدند. یکی از ایندو کشیشی انگلیسی و پروتستان بود که در یک کلیسا در منطقه سافُلک بکار ترویج مشغول و رولاند تیلور Rowland Taylor نام داشت و 45 ساله بود. جرم او ترجمه انجیل به اقتباس از مارتین لوتر بانی پروتستانیسم بود. لوتر انجیل را به زبان آلمانی ترجمه کرده بود و رولاند سرگرم ترجمه کردن آن به زبان انگلیسی بود که دستگیر و در یک دادگاه مذهبی مرکب از روحانیون مسیحی محاکمه و روز نهم فوریه 1555 در ملاء عام آتش زده شد (تصویر بالا که یک نقاش از صحنه اعدام ترسیم کرده است).


در همین روز لوسیلو وانینی Lucilio Vanini (معروف به: جی. سزار) اندیشمند 34 ساله ایتالیایی را در فرانسه و به حکم یک دادگاه مذهبی آتش زدند. وی متهم شده بود که گفته بود آفریقائیان به دلیل رنگ پوست و قیافه و ترکیب صورت و استخوان لگن خاصره از تکامل میمون بوجود آمده اند. وی یک معلم بود و چون در ایتالیا تحت تعقیب یک محکمه مذهبی قرار گرفت به سویس و از آنجا به فرانسه گریخت که در اینجا اورا دستگیر، محاکمه و به اعدام (آتش زده شدن) محکوم کردند. دادگاه حکم داده بود که نخست چشمان اورا از حدقه درآورند و بعد خودش را آتش بزنند که حکم نهم فوریه 1619 به اجرا درآمد.

طریقه آتش زدن این بود که در اطراف محکوم چوب قرار می دادند و چوبهارا به بدن او می بستند و سپس روغن روی چوبها می ریختند و آتش می زدند.

1694 - آغاز حكومت جمهوري در انگلستان به رياست "اليور كراموِل"

اوليور كراموِل، فرمانده ارتشي بود كه حاميان پارلمان انگليس تشكيل داده بودند تا به عنوان اعتراض به استبدادِ چارلز اول، پادشاه اين كشور به مقابله با وي بپردازد. ارتش چارلز اول در رويارويى با نيروهاي مجلس شكست خورد و خود شاه به حكم مجلس در 30 ژانويه سال 1649م گردن زده شد. با شكست سلطنت‏طلبان، مجلس انگليس در روز 9 فوريه 1649م، نظام پادشاهي را لغو و حكومت جمهوري را جاي‏گزينِ آن كرد و كرامول را به عنوان اولين رئيس جمهور انگلستان برگزيد. با اين حال، كرامول كه به حمايت از اقتدار مجلس قيام كرده بود، با دستيابي به قدرت، پارلمان قبلي و پارلمان تشكيل شده در زمان خود را منحل ساخت و با عنوان فرمان‏رواي نگهبان تا زمان مرگ به حكومت مقتدرانه خود ادامه داد. كرامول در مدت حدود 9 سال حكومت مستبدانه خود، جنگ‏هاي زيادي كرد كه فجيع‏ترين آنها، حمله به ايرلند و كشتار گسترده مردم اين سرزمين به خاطر مخالفت با او، بود. كرامول سرانجام در سوم سپتامبر 1658م درگذشت و پسرش جانشين او شد. اما وي نيز پس از هشت ماه حكومت، به خاطر بي‏كفايتي و نيز فشار سران ارتش، مجبور به استعفا گرديد وبار ديگر نظام سلطنتي در انگليس احيا شد.


1918 - با استعفای قیصر ویلهلم دوم از سلطنت آلمان پس از انقلاب آلمان حاکمیت این کشور به جمهوری تبدیل شد.


1957 - نخستین موشک قاره پیمای جهان

نخستین موشک قاره پیمای جهان که به نام R-7 Semyorka بسال 1957 به دست دانشمندان موشکی ـ فضایی شوروی ساخته شده بود نهم فوریه 1958 پس از آزمایش های متعدد به واحدهای مربوط تحویل داده و به اصطلاح؛ عملیاتی شد. با این حساب، موشک قاره پیما (موشک چند مرحله ای بالیستیک اینترکنتیننتال) نهم فوریه 2012 پنجاه و پنج ساله شد.


روسها از این نوع موشک تا سال ۱۹۶۱ بیست و هشت دستگاه ساخته بودند. یکی از همین موشکها Sputnik-۱ (سپوتنیک ـ ۱)نخستین ماهواره جهان را که آن هم ساخت روسیه بود در مدار زمین قرار داد. رسانه ها نخستین موشک قاره پیمای جهان را SS-۶ می خواندند.

۱۸۶۳ - تشكيل اولين جلسه صليب سرخ

"كميته بين المللي صليب سرخ" که در سال ۱۸۶۳ ميلادي تأسيس شد و از ۲۵ نفر از بزرگان سوئيسي تشکيل شده بود كه هنگام جنگ به عنوان ميانجي بي طرف خدمت کنند.


۱۲۹۱ ش - واگذاري امتياز خط آهن خرمشهر - خرم ‏آباد به انگلستان

دولت انگلستان كه به راه‏هاي ارتباطي مطمئن و امن در جنوب ايران نياز ضروري داشت تا به وسيله آن، تجارت بازرگانان انگليسي و منافع حياتي آن كشور را تضمين و حفظ كند در اين تاريخ موفق به اخذ امتياز احداث راه آهن مُحَمَّرَه (خرمشهر) - خرم آباد و بروجرد شد. اين امتياز سه روز پس از امتياز مشابهي بود كه از جانب دولت ايران، به روسيه واگذار گرديده بود.


۱۳۵۷ - مهندس مهدی بازرگان برنامه دولت موقت را اعلام نمود

بازرگان در نخستین سخنرانی اش در برابر مردم گفت: مأموریتی که رهبر انقلاب به من داده است، پرمخاطره ترین و سنگین ترین مأموریت در عمر ۷۱ ساله مشروطیت ایران است که به نخست وزیر ایران داده شده است. آنگاه بازرگان افزود: خطوط اصلی و وظایف دولت موقت به قرار ذیل است: ۱- احراز و انتقال قدرت ۲-ارائه و اثبات حقانیت (همان رفراندوم) ۳- احیاء و اداره اصلاح مملکت ۴- انتخابات مجلس مؤسسان و ارجاع به آراء عمومی برای تدوین و تصویب قانون اساسی جدید ۵- انتخابات مجلس شورای ملی ۶- استعفا و تحویل کار به رئیس جمهور و به دولت رسمی بعدی

۱۳۵۷ ش - حمله گارد شاهنشاهي به هُمافران نيروي هوايي

در پي اعلام همبستگي گروهي از همافران و پرسنل نيروي هوايي با انقلاب اسلامي ايران و بيعت با حضرت امام، مزدوران گارد شاهنشاهي در شامگاه ۲۰ بهمن به يكي از پادگان‏هاي نيروي هوايي در تهران حمله‏ور شدند. به محض انتشار اين خبر، مردم مسلمان از همه نقاط تهران براي ياري رساندن به پرسنل نيروي هوايي كه در حال مقاومت بودند، به طرف پادگان نيروي هوايي شتافتند. مردم انقلابي كه سلاح‏هاي ابتدايي و ناچيزي در اختيار داشتند با رشادت‏هاي خود، حمله مزدوران رژيم شاه را با شكست مواجه كردند و به اين ترتيب، مرحله نهايي مبارزه مردم براي براندازي رژيم شاهنشاهي در ايران آغاز شد.

۱۳۶۴ ش - آغاز عمليات بزرگ والفجر ۸

عمليات بزرگ والفجر ۸ با رمز يا زهرا(س) در جبهه جنوب در منطقه فاو و در وسعت ۸۰۰ كيلومتر مربع از بيستم بهمن ماه ۱۳۶۴ آغاز شد. در اين عمليات هزاران تن از نيروهاي ايراني از رودخانه خروشان اروندرود گذشتند و در اولين روز عمليات، شهر مهم فاو را در جنوب شرقي عراق فتح كردند. اين عمليات به قدري غيرمنتظره و از لحاظ نظامي پيچيده و موفقيت‏آميز بود كه باعث اعجاب كارشناسان نظامي و سياسي جهان و غافلگيري رژيم عراق شد. اين عمليات با هدف فشار بر رژيم صدام براي پايان دادن به اشغال خاك ايران و تن دادن به جبران خسارت‏هاي وارد شده بر ايران انجام شد و برتري نظامي ايران بر عراق را در دفع تجاوز نظامي اين كشور ثابت كرد. نتايج اين عمليات عبارتند از: تلفات نيروي انساني دشمن ۳۰۰۰ نفر اسير، قريب به ۵۰/۰۰۰ نفر كشته و زخمي؛ ساير نتايج: آزادسازي حدود ۸۰۰ كيلومتر مربع و تصرف شهر و تأسيسات نفتي فاو و كارخانه نمك؛ تجهيزات و امكانات: تانك و نفربر: ۶۰۰ دستگاه انهدامي، ۱۲۰ دستگاه اغتنامي، هواپيما: ۴۵ فروند انهدامي، هليكوپتر: ۱۰ فروند انهدامي، خودرو: ۵۰۰ دستگاه انهدامي، ۲۵۰ دستگاه اغتنامي، توپ: ۱۵۰ قبضه انهدامي، ۲۰ قبضه اغتنامي و دستگاه مهندسي: ۳۴ دستگاه اغتنامي. نبرد سرنوشت ساز فاو، به عنوان برجسته‏ترين و پيچيده‏ترين عمليات جنگي جمهوري اسلامي ايران، سرانجام پس از هفتاد و پنج شبانه روز درگيري، كه در طول جنگ بي‏سابقه بود، با پيروزي كامل رزمندگان اسلام پايان يافت. از نظر سياسي، تبعات ناشي از فتح فاو به منزله تغيير در ماهيت سياسي جنگ بود، به اين معنا كه اتخاذ استراتژي دفاع متحرك از سوي عراق، پس از فتح خرمشهر، با اين هدف بود كه جنگ در روند فرسايشي، سرانجام منتهي به پذيرش صلح از سوي ايران شود. اما فتح فاو و ارتقاي موقعيت سياسي و نظامي ايران در شمال خليج فارس عملاً منجر به پيدايش شرايط جديدي شد كه هيچ گونه مطابقتي با مشخصه‏هاي جنگ فرسايشي نداشت.


۱۹۸۵ - گری کاسپارف با پیروزی مقابل آناتولی کارپف به عنوان جوان ترین فرد به مقام قهرمانی شطرنج جهان رسید.


۱۹۹۸ - مجازات اعدام که پیش از این در بریتانیا برای قتل ملغی شده بود برای کلیه جرائم نیز لغو شد.

زادروزها

۱۸۱۸ - ایوان ترگنیف، نویسنده مشهور روس.
۱۸۴۱ - ادوارد هفتم، پادشاه پادشاهی متحده.


۱۸۴۷ - کارلو آلبرتو کاستیلیانو، فیزیکدان ایتالیایی
۱۸۷۷ ـ اقبال لاهوری، فیلسوف و شاعر هندی - پاکستانی.


۱۹۲۹ - ایمره کرتس، نویسندهٔ اهل مجارستان و برندهٔ جایزه نوبل ادبیات ۲۰۰۲.
۱۹۳۴ - کارل سیگن، اخترشناس و نویسندهٔ آمریکایی.


۱۹۶۰ - آندریاس برمه، فوتبالیست آلمانی.
۱۹۷۲ - اریک دانی، بازیگر آمریکایی.


۱۹۷۴ - آلساندرو دل پیرو، فوتبالیست سرشناس ایتالیایی.
۱۹۸۴ - دلتا گودرم، خواننده، پیانیست و هنرپیشه استرالیایی.


مرگ‌ها

۹۵۹ - کنستانتین هفتم، امپراتور بیزانس.
۱۸۹۳ - پیوتر ایلیچ چایکوفسکی، آهنگساز و موسیقیدان اهل روسیه.


۱۹۰۱ - غوونت آلیشان، کشیش ارمنی.
۱۹۱۸ - گیوم آپولینر، شاعر، نویسنده و منتقد ادبی فرانسه.


۱۹۴۰ - نویل چمبرلن، نخست وزیر بریتانیا.
۱۹۵۳ - دیلان تامس، شاعر ویلزی.


۱۹۵۳ - ملک عبدالعزیز، نخستین پادشاه عربستان سعودی.
۱۹۷۰ - شارل دوگل، رئیس جمهور فرانسه.


۱۹۹۱ - ایو مونتان، هنرپیشهٔ فرانسوی.
۲۰۰۴ - استیگ لارسن، نویسنده و روزنامه‌نگار سوئدی.


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون