چانه زنی بر سر «بخت»!

روزنامه ابتکار: طبيعي است دختران وقتي به سني مي‌رسند که تشخيص مي‌دهند مي‌توانند تشکيل خانواده بدهند، بيشتر از هر چيزي به ازدواج فکر مي‌کنند.

ساخت زندگي مستقل، آرزوي هر دختر و پسر جواني است. آشنايي ها صورت مي‌گيرد و تازه اين اول ماجراست. دو خانواده دور هم جمع مي‌شوند براي اينکه دو جوان را به خانه بخت بفرستند. اما اينجا يک بحث پيش مي‌آيد و آن هم بحث مهريه است.

خانواده پسر نگران رقم بالاي مهريه هستند و خانواده دختر هم به فکر آينده و آتيه فرزندشان. حالا در اين بين، اکثر دختران و پسران کاري به اين کارها ندارند و به فکر اين هستند که خانه خود را روي ابرها بسازند.

مهريه بايد کم باشد

مريم، ۲۴ ساله است. در اصفهان زندگي مي‌کند و درباره مهريه مي‌گويد: مهريه حق دختر است. از نظر من مهريه بايد کم باشد. من به دليل اعتقادات ديني که دارم، ترجيح مي‌دهم مهريه خود را ۱۱۰ سکه تعيين کنم؛ اين رقم هم جنبه مادي دارد و هم جنبه ديني. اما در نگاهي ديگر دوست دارم به جاي سکه، يک خانه در مهريه ام باشد.

چون با اوضاع و احوال اقتصادي کنوني ممکن است سکه را نتواني بگيري اما حداقل مي‌داني که رفتن به يک دفتر اسناد رسمي و زدن سند يک خانه به اسمت کار راحت تري است. من هنوز ازدواج نکرده ام اما اگر روزي خواستم ازدواج کنم و شديداً عاشق پسري شده باشم که از لحاظ مالي خيلي تامين نبود حاضرم مهريه ام را به مراتب پايين تر از حد تصور در نظر بگيرم.

عندالمطالبه نه عندالاستطاعه

وي در خصوص نگاه خانواده اش به مهريه نيز گفت: خانواده من هم به لحاظ ديدگاه ديني ترجيح مي‌دهند مهريه ام خيلي بالا نباشد. چون اعتقاد دارند بايد مهريه را طوري تعيين کرد که پسر توانايي پرداخت آن را داشته باشد. من هم مي‌گويم که مهريه عندالمطالبه است و به هيچ وجه عندالاستطاعه نيست. فلذا پسر ملزم به پرداخت آن به دختر است. مهتاب در پايان گفت: لزوماً مهريه دليلي براي طلاق نيست.

من دختري را مي‌شناسم که در زندگي با شوهرش شديداً مشکل داشت و حاضر شد مهريه اش را ببخشد و طلاقش را بگيرد. از طرفي دختر ديگري را هم مي‌شناسم که در هنگام طلاق اصرار داشته که حتماً مهريه اش را بگيرد و پسر گفته است مهريه را مي‌پردازد اما دختر را طلاق نمي‌دهد. به هر حال بايد پسر و دختردر هنگام ازدواج طوري مهريه را تعيين کنند که امکان پرداختش به طور کامل وجود داشته باشد.

انگار بنز مدل بالا معامله کرده اند

سميرا دختر ديگر است که ديدگاه خود را در اين مورد بيان مي‌کند. وي مي‌گويد: اعتقاد دارم که از لحاظ شرعي، مهريه حق دختر است. پيامبر اکرم(ص) هم همواره به آن تاکيد داشته اند. متاسفانه نگاهي که اين روزها در مراسم خواستگاري و بله برون مد شده، نگاهي ابزارگونه به دختر است. در صورتي که دختر کالا نيست که سر آن بخواهند چانه زني کنند. اين کاملا با نگاه ديني، متفاوت است. امروزه دختر را با مهريه اش مي‌سنجند و اين اشتباه است.

يعني اينکه دختر را با سکه معامله مي‌کنند. در صورتي که اگر ما حکمت و معناي مهريه را مي‌دانستيم شايد به اين نگاه عرفي مي‌توانستيم پايان دهيم. يعني مثلا ۱۰۰۰ سکه مهريه اش شده است به اين معنا خواهد بود که يک بنز مدل بالا خريداري شده است. اينها به شان و شخصيت دختر لطمه وارد مي‌کند. ما تا اين حد مادي گرا شده ايم. شان و شخصيت انسان را نمي‌شود با پول مقايسه کرد.

نظر بزرگان فاميل

بسياري از دختران اعتقاد دارند که در تعيين ميزان مهريه، حتما بايد نظر بزرگان فاميل پرسيده شود. اينکه در زمينه مهريه، تصميم گيري مي‌شود، نوعي احترام است. گاهي واقعا براي دختران مهم نيست که مهريه سکه باشد يا خانه. چون به اعتقاد آنها خانه دار شدن براي جوانان امروزي مشکل است. سميرا در ادامه مي‌گويد: مهريه طبق شرع عندالمطالبه است. در نتيجه بايد طوري مهريه را تعيين کرد که پسر قادر به پرداخت آن باشد. قطعاً اگر پسر تا قبل از مرگش نتواند مهريه دختر را بپردازد، در آن دنيا به وي مديون است. پرداخت مهريه از لحاظ شرعي جزو وظايف مرد است و بايد حتماً آن را بپردازد.

چانه زني ها شروع مي‌شود

حال به چانه زني هاي بر سر مهريه مي‌رسيم. اتفاقي که شايد شيريني يک مراسم را تلخ کند يا بالعکس شيريني را شيرين تر کند. گاهي دو جوان بر سر اين چانه زني ها ناراحت و آزرده خاطر مي‌شوند. سميرا در اين باره مي‌گويد: مگر دختران کالا هستند که بر سر مهريه شان چانه زني مي‌کنيد؟ شما وقتي براي خريد يک کالا به مغازه مي‌رويد، مي‌توانيد بر سر کمتر خريدن آن چانه بزنيد اما ارزش دختران چه در دين و چه در اجتماع آنقدر بالا هست که چانه زني بر سر ميزان مهريه شان کار بسيار شنيع و زننده اي است.

پرونده هاي مهريه راحت هستند

شايد در اين راستا بايد بيشتر از نظر حقوقدان ها مطلع شد. آنها اعتقاد دارند، بيشتر مشکلات زماني نمايان مي‌شود که خانواده ها مهريه هاي سنگين تعيين مي‌کنند که واقعا در توان پسر جوان نيست. در ثاني از نظر شرع هم مهريه حقي براي دختران است.

اما امروزه خانواده ها با ماهيت و فلسفه اصلي آن فاصله گرفته اند. روز به روز بر تعداد پرونده هاي دادگاه خانواده افزوده مي‌شود. اين دسته پرونده ها بسيار هم راحت هستند و هر وکيلي به راحتي مي‌تواند آن را بپذيرد. پول خوبي هم مي‌توانند از اين راه به دست بياورند چون نتيجه دادگاه به نفع موکل در نهايت رقم خواهد خورد.

وقتي تمام حرمت ها شکسته مي‌شود

سندي که دختر و پسر در هنگام عقد اجرا مي‌کنند، سند نکاهيه و لازم الاجراست. اين سند حتي بدون اينکه نياز به راي دادگاه داشته باشد، در دفاتر اسناد رسمي هم قابل اثبات شدن است. چون پسر در هنگام عقد اين سند را امضا کرده و چنانچه مهريه را پرداخت نکند، دادگاه مي‌تواند اموال پسر را به نفع دختر توقيف کند. در آخرين تصميم قضايي کشور، مهريه بالای ۱۱۰ سکه زندان ندارد. در حال حاضر يک زن فقط براي مهريه کمتر از ۱۱۰ سکه مي‌تواند درخواست حبس شوهرش را داشته باشد. اخبار منتشره، حکايت از آمار بالاي زنداني هاي مهريه دارد.

جايي که تمام حرمت ها شکسته مي‌شود. در حال حاضر هم امکان تقسيط مهريه گذاشته شده است. اما در زمان عقد، دو طرف اعلام مي‌کنند که مي‌خواهند مهريه عندالاستطاعه باشد. قانون چنين چيزي را قبول ندارد و همچنان براي قانون مهريه عندالمطالبه است. يعني در زمان طلب دختر، پسر ملزم به پرداخت آن مي‌شود.

۵۰-۵۰ اموال

تحقيقات نشان داده است که بسياري از جوانان در هنگام ازدواج، ندانسته و بدون آگاهي سند عقد را امضا مي‌کنند. همين امر مسبب ايجاد هزاران مشکل در آينده مي‌شود. حل مشکلات مهريه منوط به حل مسائل فرهنگي و خانوادگي است. در بسياري از کشورها زن و شوهر به اين درک رسيده اند که اموالشان را به صورت ۵۰-۵۰ با يکديگر شريک هستند و دختران نيز با توجه به ميزان دارايي پسر مهريه را تعيين مي‌کنند. از طرفي پسران نيز نبايد چشم بسته مهريه ها را بپذيرند.