امروز در تاریخ

۲ اردیبهشت - ۲۲ آوریل؛ در تاریخ چه گذشت؟

امروز ۲ اردیبهشت برابر با ۲۲ آوریل تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

2 اردیبهشت - 22 آوریل؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۲ اردیبهشت برابر با ۲۲ آوریل تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۱۹۲۶ - پيمان امنيت مشترك ايران، افغانستان و تركيه

۲۲ اپریل ۱۹۲۶ (دوم ارديبهشت ۱۳۰۵ هجري خورشيدي) ميان ايران، تركيه و افغانستان يك پيمان امنيت مشترك به امضاء رسيد كه برخي مورخان نوشته اند سياست انگلستان پشت سر آن بود كه در آن زمان يك قدرت بزرگ جهاني و استعمارگر شماره يك بشمار مي رفت. به باور این مورخان، قرارداد پاریس که به موجب آن دولت تهران حاکمیت خود بر هرات و مناطق غربی افغانستان را واگذار کرد، سارشنامه ای مشروط است و در مواردي دست ایران را در فرستادن نیروی نظامی به هرات باز گذارده و هدف لندن از پیمان دوستی اپریل ۱۹۲۶ سه کشور، گرفتن تایید ضمني دیگری از دولت تهران مبنی بر برسمیت شناختن استقلال افغانستان (تجزیه ایران) بود. اين پيمان در تهران و در خانه محمدعلي فروغي نخست وزير وقت [که شهرت نزديک بودن به دولت لندن داشت] توسط نمايندگان سه كشور امضاء شد. فروغي (ذکاء الملک) ماه بعد از نخست وزيري بركنار شد ولي در كابينه بعدي، اين اديب را وزير جنگ كردند!. در اين فاصله رضاشاه سرگرم برگزاري مراسم تاجگذاري خود بود.

فروغي

به نظر پاره اي ديگر از مورّخاني كه درباره پيمان امنيت مشترك ايران، تركيه و افغانستان تحقيق كرده اند، هدف انگلستان از تشويق سه كشور به امضاي اين پيمان، ايجاد يك سد در برابر سرايت تفكر سوسياليسم روسيه شوروي به جنوب بود که سلطه و نفوذ مسكورا به دنبال داشت. همچنين دولت لندن كه همواره نظر خاص به افغانستان داشته است مي خواست كه از دعاوي احتمالي ايران نسبت به آن سرزمين پيشگيري كرده باشد. ايجاد افغانستان از تجزيه ايران، عمدتا با بازي هاي انگلستان صورت گرفته بود.

1358 - ترور سپهبد قرنی

پيش از ظهر سوم ارديبهشت 1358، در حالي كه هنوز تيترهاي اخبار مربوط به هشدار مسكو به تهران، رويدادهاي نقده و اعزام واحدهاي تازه نفس ارتش به سوي اين منطقه، ابلاغ مصوبه مهم شوراي انقلاب به دولت كه تنها سه ماه مهلت دارد تكليف مالكيت هاي بزرگ را برپايه تعاليم اسلامي كه نه مشابهت با اقتصاد كمونيستي دارد و نه اقتصاد كاپيتاليستي روشن سازد و آنها را ملي سازد و يا به بنياد مستضعفان و سازمانهاي عام المنفعه بدهد، انتصاب دكتر ابراهيم يزدي به سمت وزير امورخارجه، تعيين سفير تازه آمريكا در ايران، خودداري آمريكا از تحويل چهار كشتي جنگي خريداري شده توسط دولت شاه، اخطار جمهوري اسلامي به دولت مكزيك كه شاه بركنار شده را به كشور خود راه ندهد و ... روي ميز سردبيران روزنامه هاي عصر تهران بود كه كدام را تيتر اول كنند كه خبر رسيد سرلشكر محمد ولي قره ني (قرني) رئيس سابق ستاد ارتش در خانه اش ترور شده است. سرلشكر قره ني نخستين رئيس ستاد ارتش، پس از پيروزي انقلاب، هفتم فروردين از اين سمت كناره گيري كرده و جاي خود را به معاونش، سرلشكر ناصر فربد داده بود. پس از کناررفتن قره ني گفته شده بود كه علت اين کناره گیری، مخالفت چپگرایان که در انقلاب نقش داشتند با سختگيري قره ني درقبال رويدادهاي تجزیه طلبانه كردستان، خوزستان و گنبد کاووس (گرگان) و اعزام واحدهاي ضربتي ارتش به اين مناطق بود!. در اين تغييرات «شاد مهر» معاون ديگر قره ني نيز سمت خودرا از دست داده بود. دو هفته اول فروردين 1358 گزارشهاي مربوط به رويدادهاي گنبد كاووس (گرگان) و كردستان، ايرانيان را نگران آينده وطن خود كرده بود، مخصوصا كه در خوزستان هم معارضاتي در جريان بود و حرفهايي از بلوچستان به گوش مي رسيد.

سپهبد قرنی

سرلشكر قره ني كه پيش از سال 1336 معاون ستاد ارتش و قبل از آن رئيس اطلاعات ارتش (ركن دوم ستاد) بود در آن سال دستگير و پس از يك محاكمه غيرعلني به زندان و اخراج از ارتش محكوم و سه سال بعد از زندان آزاد شده بود. گفته شده بود كه وي در صدد كودتا برضد شاه بود. از آن پس، سرلشكر قره ني در جامعه ايران به عنوان شخصيتي ملّي و ضد سلطنت شناخته مي شد و مورد احترام بود.

1915 - بکار بردن سلاح شيميايي در بلژيك

ارتش آلمان 22 اپريل 1915 و در دومين سال جنگ جهاني اول، در جبهه «Ypres» واقع در بلژيك برضد دو لشكر فرانسوي (عمدتا مركب از افراد الجزايري و مراكشي)، دو لشكر انگليسي و يك لشكر كانادايي سلاح شيميايي (گاز كُلُر) بكار برد كه براثر آن، ظرف يكي ـ دو ساعت شش هزار تن درگذشتند.

در اين عمليات كه در يك جبهه شش كيلومتري انجام شد 168 تن گاز كُلُر رها شده بود و اين گاز ريه نظاميان را از كار انداخته بود. اين دومين بار بود كه ارتش آلمان در جنگ از سلاح شيميايي استفاده مي كرد. اين ارتش سه ماه پيش از اين در جبهه Bolimov برضد روس ها از اين سلاح استفاده كرده بود.

جبهه «Ypres»

1945 - تاريخنگاران از قول همكاران هيتلر نوشته اند كه او در 22 اپريل اين سال پس از افتادن «Eberswalde» به دست ارتش شوروي، در پناهگاه زيرزميني خود خطاب به نزديكانش اعتراف به شكست كرد و گفت كه براي او راه ديگري جز خودكشي نمانده است. هيتلر چند روز بعد در همان پناهگاه خودكشي كرد. Eberswalde شهري جنگلي در 50 کيلومتري شمال شرقي برلين است.

۱۹۶۷ - جنجال پناهنده شدن دختر استالين به آمريکا

۲۱ آوريل۱۹۶۷ سوتلانا (Svetlana Alliluyeva) دختر استالين كه در آن زمان ۴۱ ساله بود، در هند به دولت آمريكا درخواست سفر به اين كشور و اقامت در آنجا را تسليم كرد كه چون با هيچيك از موارد مندرج در قانون مهاجرت آمريكا مطابقت نداشت، «پناهندگي» تلقي و به همين صورت در رسانه ها درج شد. وي چندي پيش از آن، خاكستر شوهر هندي متوفاي خود را از مسكو به هند برده بود تا در رود «گنگ» بريزد و مدتي را درخانه يكي از بستگان شوهر متوفا زندگي كرده بود. گفته شده است كه سوتلانا، نخست مايل به ماندن در هند بود كه دولت هند به سبب داشتن مناسبات حسنه با مسكو، از بيم جنجال مطبوعاتي، به او روي خوش نشان نداده بود. شوهر هندي سوتلانا يك كمونست بود كه در مسكو با هم آشنا و در همانجا زندگي مشترك آغاز كرده بودند. ورود سوتلانا به آمريكا وسيله مناسبي براي انتقاد از سوسياليسم شوروي شده بود كه حتي دختر رهبر سابق از اين روش ناراضي و ترك وطن كرده بود. اقدام سوتلانا هفته ها از اخبار اول رسانه هاي غرب بود.

Svetlana Alliluyeva

سوتلانا پس از اقامت در آمريكا با يك آمريكايي ازدواج كرد و با اين كه تبعه نچرالايزد آمريكاست بيشتر اوقات خود را در روسيه مي گذراند. وي تنها دختر استالين بود كه او را از همسر دومش داشت. سوتلانا 27 ساله بود كه پدرش فوت شده بود. او در يك آپارتمان عمومي در مسكو زندگي مي كرد و به شغل تدريس و ترجمه اشتغال داشت. سوتلانا در دانشگاه مسكو ادبيات زبان انگليسي تحصيل كرده بود. او در زمان تحصيل در دانشگاه مسكو، برغم ميل باطني پدرتش با همشاگردي يهودي خود به نام «موروزفMorozov» ازدواج كرده بود كه اين ازدواج طولي نكشيده بود. سوتلانا پيش از آشنا شدن با كمونيست هندي، يك بار ديگر هم ازدواج كرده بود. ازدواج سوتلانا با شوهر آمريكايي اش هم زياد دوام نيافت. سوتلانا چند كتاب نوشته كه دوتاي آنها معروفيت دارند.

1357 - تشكيل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به فرمان امام خميني(ره)

در نخستين روزهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي در سال 1357، بنا به فرمان حضرت امام خميني(ره) به جوانان غيور و انقلابي ايران اسلامي، عده‏اي از دلسوختگان راستين و پيروان صديق ولايت فقيه گرد هم جمع شدند و نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي را پي‏ريزي كردند. پس از مدتي حضرت امام خميني(ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي در دوم ارديبهشت ماه 1358 طي فرماني به شوراي انقلاب، رسماً تأسيس نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي را اعلام كردند و شوراي انقلاب نيز با تأسيس شوراي فرماندهي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، گامي اساسي در جهت سازماندهي اين نهاد انقلابي برداشت. در اولين اطلاعيه سپاه، وظايف كلي آن چنين عنوان شده است: كمك به اجراي امور انتظامي و امنيتي، مبارزه مسلحانه عليه جريان‏هاي ضدانقلاب، دفاع در برابر حملات داخلي و خارجي، همكاري و هماهنگي با نيروهاي مسلح نظام اسلامي، تربيت و آموزش اخلاقي و ايدئولوژيكي - سياسي و نظامي كادر سپاه و... . اگرچه سپاه هويتي نظامي دارد اما نظامي‏گري در واقع يك بُعد از ابعاد اين نهاد مكتبي است. سپاه نهادي نظامي در جهت اهداف و آرمان‏هاي والاي انقلاب اسلامي است كه حفاظت و نگهباني از نظام و حكومت اسلامي مهم‏ترين ركن آن را تشكيل مي‏دهد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در افقي فرازمند، داراي آرمان‏هاي مكتبي، انساني و جهان شمول است كه بايد هميشه حركت خود را به آن سو جهت دهد.

۱۳۵۹ - سالروز اعلام انقلاب فرهنگي

در ۲۸ فروردين ۱۳۵۹، تعدادي از دانشجويان مسلمان كنترل دانشگاه تبريز را به دست گرفتند و فرداي آن روز، منافقين و گروهك‏ها، دانشگاه تربيت معلم را تصرف كردند. به دنبال اولتيماتوم سه روزه از طرف شوراي انقلاب به منافقين، مردم مسلمان، در دوم ارديبهشت ۱۳۵۹ موفق به شكست آنان شدند و اين حركت مورد تأييد امام قرار گرفت. پس از آن، ضرورت ايجاب مي‏كرد تا دانشگاه‏ها براي مدتي تعطيل باشد تا تغيير و تحولي اساسي در تمام نظام آموزشي كشور انجام شود، از اين رو دانشگاه‏ها از آن روز تعطيل شدند تا با مطالعه و دقت و فرصت كافي، تحولي بنيادين و اساسي در نظام دانشگاهي كشور پديد آيد. اين وظيفه به عهده ستاد انقلاب فرهنگي محوَّل گرديد تا اين كه دانشگاه‏ها در ۲۷ آذر ۱۳۶۱ در سالروز وحدت حوزه و دانشگاه، بازگشايي شدند. اين حركت با هدف اسلامي كردن دانشگاه‏ها و خارج ساختن عوامل طاغوتي بود كه به انقلاب فرهنگي موصوف گرديد.

۲۰۱۰ - محکومیّت رئیس جمهور پیشین آرژانتین به ۲۵ سال زندان

یک دادگاه کیفری آرژانتین ۲۱ اپریل ۲۰۱۰ ژنرال رینالدو بیگنون Reynaldo Bignone رئیس پیشین این کشور در دوران حکومت نظامی هارا به جرم ۵۶ مورد شکنجه، بازداشت غیر قانونی و تخلفات دیگر از این دست به ۲۵ سال زندان محکوم کرد. وی که متولد ۱۹۲۸ است دو سال (سالهای۱۹۸۲ و ۱۹۸۳) بر آرژانتین حکومت کرده بود. پنج افسر بازنشسته دیگر (زیردستان وقت ژنرال بیگنون) به همین جرائم به ۱۷ تا ۲۵ سال زندان محکوم شدند. [جرائم ديکتاتوري مربوط به سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۸ ارتباط به اين محکوميت ندارد. در آن سالها ژنرال بیگنون فرمانده یک پایگاه نظامی بود و متهمان سیاسی را پس از دستگیری و جهت بازجویی به آنجا منتقل می کردند.].

رینالدو بیگنون

بیگنون که از سالها پیش از محاکمه در بازداشت خانگی بود گفته بود که اگر عملی خلاف قانون صورت گرفته مربوط به زیردستان اوست، وضعیت روز چنان سختگیری هایی را ایجاب می کرد، ما درگیر عمليات نظامي با انگلستان بر سر جزایر فالکلند بودیم.

دادگاه با توجه به اینکه بیگنون بعدا مانع از تجدید حیات دمکراسی در آرژانتین نشده بود و نیز کهولت، با رعایت تخفیف اورا به 25 سال زندان محکوم کرد.

جمعیت مدافعان حقوق بشر یکی از شاکیان این شش نظامی سابق بود.

روزنامه ها عکس کنونی و عکس زمان اقتدار ژنرال بیگنون را به صورت زیر در کنار هم قرار داده و نوشته بودند که محکومیت بیگنون باید درس عبرت برای کسانی باشد که گمان می کنند قدرت دائمی دارند و وضعیت لایتغیّر است. جهانيان آگاه و پیشرفته امروز مانع از آن می شوند که بدی ها و خوبی ها ـ تخلّف و خدمت ـ فراموش شود و اهل تقصیر آسوده بخوابند.

مناسبت ها

روز جهانی زمين پاک

با اينكه سازمان ملل روز 20 مارس (نوروز ايرانيان) را كه آغاز بهار است و خورشيد نسبت به استواي زمين در وضعيت ويژه قرار مي گيرد «روز زمين» پيشنهاد كرده بود كه اتفاقا ايرانيان از هزاران سال پيش در اين روز به تميزكاري و نوكردن مي پرداخته اند22 آوريل 1970 به پيشنهاد يك سناتور آمريكايي در يك نشست محيط زيست تصميم گرفته شد كه همين روز (22 آوريل) روز زمين (Earth Day) تعيين شود. هدف از برگزاري روز زمين تشويق مردم (ساكنان آن) به حفظ كره زمين ازآلودگي ها و لزوم و اهميت اين كار است. در نيمكره جنوبي كه بهار آن برابر است با پاييز نيمكره شمالي، روز زمين را در همان بهار خودشان برگزار مي كنند.