۱۵ تیر - ۶ جولای؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۱۵ تیر برابر با ۶ جولای تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۵۷۱ - ۵۷ سال حکومت ايرانيان بر يمن

يمن از نيمه اول جولاي در سال ۵۷۱ ميلادي پس از اخراج حبشي ها از آن سرزمين در قلمرو ايران قرار گرفت. مورخان عثماني آغاز حكومت ايرانيان بر يمن را سال ۵۷۵ ذكر كرده اند.


بزرگان يمن بسال 570 ميلادي از خسروانوشيروان، شاه ساساني ايران، خواسته بودند كه لشكري بفرستد و حبشي ها را بيرون راند. سپاه اعزامي ايران كه به فرماندهي «وهرز» ژنرال ديلمي با كشتي از راه خليج فارس به يمن فرستاده شده بود حبشي ها را بيرون راند. حكومت ايرانيان بر يمن 57 سال بعد در 628 ميلادي، پس از مرگ (قتل) خسرو پرويز و گسترش اسلام در جزيرة العرب پايان يافت.

1415 - شوراي كليساي کاتوليک آلمان كه «يان هوس» را به جرم الحاد به مرگ محكوم كرده بود در اين روز آتش زد.

1535 - روزي که «توماس مور» گردن زده شد

«توماس مور» فيلسوف و شخصيت انگليسي كه حاضر نشده بود پادشاه را به عنوان رييس كل كليساهاي اين کشور به رسميت بشناسد و طلاق گفتن زنش را تاييد کند ششم جولاي در سال 1535 به جرم خيانت! گردن زده شد. مور که يک روشنفکر انگليسي و کاتوليک بود نويسنده يك کتاب «مدينه فاضله (طرحي نو براي تامين سعادت انسان)» است.

هنري هشتم پادشاه وقت انگلستان كه پاپ طلاقهاي پي در پي و ازدواجهاي مكرر او را غير شرعي اعلام كرده بود كليساي انگلستان را تحت رياست خود، مستقل اعلام داشته بود كه بسياري از مردم و مقامهاي انگليسي زير بار نرفته بودند. هنري هشتم «توماس مور» را که لقب «سر» داشت اعدام كرد تا ديگر مخالفان حساب كار خود را بكنند. توماس مور 15 ماه مقاومت كرده و تسليم نظر پادشاه كه خواسته بود نسبت به او سوگند وفاداري ياد كند و رياست وي را بر كليساي انگلستان بپذيرد نشده بود.


هنري هشتم که در تاريخ به سلطان گردن زن معروف شده است يك سال بعد از توماس مور , زن دوم خود «آن بولين Boleyn» را هم به همين صورت اعدام كرد.

1785 - زادروز «دلار آمریکا»

كنگره آمريكا (که در آن زمان، تنها يك مجلس بود) ششم جولای سال 1785 به اتفاق آراء «دلارDollar» را واحد پول آن كشور قرار داد. پيش از انقلاب استقلال، پول انگلستان (ليره) در 13 مهاجر نشين انگليسي آمريكاي شمالي رايج بود. در جريان انقلاب و به سبب خصومت با دولت لندن، آمريكائيان سكه نقره اي اسپانيا به نام «دلار» را كه در مكزيك اسپانيا رايج بود وسيله داد و ستد قرار داده بودند و به همين دليل نام پول ملي خودرا «دلار» نهادند.


۱۸۸۵ - سالروز كشف نخستين واكسن توسط لوئي پاستور

لويي پاستور Louis Pasteur شيميدان فرانسوي ششم جولاي ۱۸۸۵ در جريان تلاش براي ساخت واکسن ها، مايه پيشگيري (واكسن) ضد هاري (بيماري Rabies که اين واژه در لاتين به مفهوم حالت ديوانگي است و اين بيماري از حيوان مخصوصا از طريق گازگرفتگي سرايت مي کند) را كه ساخته بود با موفقيت روي نوجواني به نام ژوزف آزمايش كرد و راه براي پيشگيري از بيماريها هموار شد.

وي قبلا ابراز نظر كرده بود كه باكتري تضعيف شده در آزمايشگاه، اگر به افراد تزريق شود در آنها در برابر آن بيماري مصونيت ايجاد خواهد كرد.

پاستور که به نام او در بسياري از کشورها، انستيتوي تزريق واکسن و پيشگيري از بيماري هاي واگيردار تاسيس شده است۲۷ دسامبر ۱۸۲۲ به دنيا آمد و ۲۸ سپتامبر ۱۸۹۵ درگذشت. در تهران، خياباني که قبلا کاخهاي سلطنتي در آن قرار داشت و اينک عمارات دولتي، به نام پاستور است. انستيتو پاستور تهران نيز در همين خيابان تاسيس شده بود که تا خانه دکتر مصدق فاصله چنداني نداشت. نوه لوئي پاستور در دهه ۱۳۳۰ هجري خورشيدي از ايران ديدن کرد.

Louis Pasteur

1916 - بحران كابينه بر سر وزارت فرمانفرما

بحران كابينه در اين روز، ششم جولاي 1916 (15 تيرماه 1294 هجري) و در جريان جنگ جهاني اول که نيروهاي دولتهاي متخاصم، ايران را هم ميدان نزاع خود قرار داده بودند) به اوج خود رسيده بود. عين الدوله دوم جولاي پس از درگير شدن با مجلس بر سر ادامه وزارت فرمانفرما (وزير داخله) از نخست وزيري كناره گيري كرده بود و دو جناح اصلي مجلس (اعتداليون و دمكراتها) هر كدام نظر به يك سياستمدار داشتند. بالاخره، شاه وقت مستوفي (مستوفي الممالك) را معرفي كرد كه اين پيشنهاد رد شد. شاه بار ديگر عين الدوله را معرفي كرد كه اكثريت مجلس وي را هم تاييد نكرد. در اين ميان، جمعي از اعضاي مجلس «مشيرالدوله» را پيشنهاد كردند كه خود او نپذيرفت و سرانجام 27 جولاي (پنجم امرداد) دوباره مستوفي معرفي شد و اين بار راي اعتماد به دست آورد!.


مخالفت مجلس با فرمانفرما از 25 ژوئن آغاز شده بود و دمكرات هاي مجلس خواستار عزل او شده بودند كه عين الدوله گفته بود به اين شرط فرمانفرما را از وزارت داخله عزل مي كند كه با وزير جنگ شدنش موافقت شود! كه مجلس نپذيرفته بود و ... .

1923 - تاسيس اتحاد جماهير شوروي

اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي به ابتكار لنين كه آرزو داشت روزگاري جهان به صورت يك کنفدراسيون سوسياليستي درآيد و در اجراي اين تصميم خود به تمجيد از انديشه کوروش بزرگ پرداخته بود که بشر جز با زندگي در يک جامعه مشترک المنافع جهاني خوشبخت و راضي نخواهد زيست، ششم جولای 1923 برپايه مليِّتهاي امپراتوري روسيه تاسيس شد كه در دسامبر سال 1991 يلتسين و دو تن ديگر (سران وقت بلاروس و اوکراين) بدون اعلام قبلي! در يك استراحتگاه زمستاني و دریک نشست ظاهرا تفریحی انحلال آن را اعلام داشتند كه ديديم اوضاع اعضاي اتحاديه منحله هم از آن چه كه بود بهتر نشده است؛ توده هاي مردم اين اتحاديه فروپاشيده برابري اقتصادی ـ اجتماعی نسبي را که داشتند از دست داده اند، تنها تني چند به وسائلي که به درستي روشن نيست ميلياردر و گروهي هم دولتمرد شده اند و طبق گزارش هاي رسانه اي، فساد و تباهي روزافزون است زيراکه مسلک مارکسيسم که به شيوه درست و کامل هم در روسيه پياده نشد ميهندوستي را سلب و مردمي ماترياليست و خودخواه آفريده است.


در دوران حکومت حزب کمونيست، سوء مديريت و انتصابات نادرست و غير علمي مانع از اجراي درست و کامل سوسياليسم در روسيه شد و همين سوء مديريت و سياست مبتني بر دروغگويي و خارج از اصول، سرانجام اين امپراتوري را که تزارها ساخته بودند فرو پاشانيد. طبق نوشته انديشمندان، روسيه جامعه اي نبود که آمادگي پياده کردن مارکسيسم را داشته باشد و اين فرضيه در اصل براي جوامع صنعتي و آگاه نظير آلمان و سوئد نوشته شده بود.

پارلمان روسيه (دوما) چندي پس از فروپاشي، با تصويب يک طرح، انحلال شوروي را به آن صورت، عملي غير قانوني خواند که هنوز هيچيک از سه رئيس جمهوري روسيه پس از انحلال شوروي اين مصوبه را امضاء نکرده است!. خطوط مرزی که در سال ۱۹۲۳ ترسبم شد و تقسيم روسيه تزاري سابق به جمهوري هاي اسمي مبنای درستی نداشت زیرا قضیه چندان جدّی نبود و این مرزها و تداخل و تقسیم اقوام اینک مسئله ساز شده و نمونه آن را در زوئن ۲۰۱۰ در قرقیزستان شاهد بودیم. ضعف های ناشی از این مسائل است که ناتو و اتحادیه اروپارا ترغیب به مداخله کرده است. ناتو وارد سه کشور بالتيک شوروي سابق شده و به تحريک بلوک غرب که پابرجا مانده در گرجستان، اوکراين و قرقيزستان انقلاب اصطلاحا مخملي صورت گرفت. گرچه اين انقلابات در اوکراين به نتيجه نهايي نرسيد.

روسيه تا انقلاب ۱۹۱۷ و نيز تا جولاي ۱۹۲۳ يک امپراتوري يکپارچه بود. تزارها در زمان خود بسياري از مناطق جنوبي روسيه ـ در قفقاز و فرارود ـ را با جنگ از ايران گرفتند. درگيري هاي لفظي ايران و آذربايجان در سالهاي ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ نتيجه همين جدايي ها بوده است. اصحاب نظر ترديد دارند که جدايي تقسيمات امپراتوري تزاري = اتحاد شوروي به اين صورت دوام طولاني داشته باشد.

هنوز چگونگي اين فروپاشي که بزرگترين رويداد تاريخ بشر بود از صورت معمّا خارج نشده و تعجب در اين است که تاکنون هيچ مورخ بي طرف (ناوابسته به يک دولت) شروع به تحقيق در اين زمينه نکرده است. نخستين برگ اين بررسي را بايد محاکمه گورباچف و بازماندگان زمان فروپاشي و عاملان آن تشکيل دهد که معلوم نيست چرا حرفي از آن زده نمي شود. چرا خصوصي سازي اموال همه مردم شوروي سابق، تنها توسط مقامات روس صورت گرفته و دليل فروش اموال عمومي به نام خصوصي سازي چه بوده است. تجربه قرن ۲۰ نشان داده است که خصوصي سازي فسادزا بوده است و ميلياردر ساز از جيب همه مردم.

لنين هنگام ساخت فدراسيون سوسياليستي روسيه (روسيه شوروي) و مادر اتحاد جماهير شوروي به نوشته «ادموند بورک» فيلسوف انگليسي توجه نکرد که با تجربه از انقلاب فرانسه گفته است هر انقلاب گروهي طلبکار به وجود مي آورد ـ شماري بيباک، مسلح، کينه توز، جاه طلب و فرصت طلب ـ و اينان اموررا بدون داشتن علم و تجربه و حسن نيّت به دست مي گيرند و از همين جا تخريب کشور (دولت، ملت و سرزمين) آغاز مي شود. تجربه انقلابات قرون ۱۹ و ۲۰ همين بود، شوروي و يوگوسلاوي فروپاشيدند، چين وسيعا تغيير مسير داد و نتايج انقلابات لومومبا در کنگو، چپ ها در يمن جنوبي، قذافي در ليبي، بعثي ها در عراق و ... از ميان رفت.

۱۹۶۷ - آغاز جنگ خونين و ويرانگر «بيافرا»

جنگ داخلي خونين و ويرانگر فدراسيون نيجريه معروف به جنگ بر سر استقلال «بيافرا Biafra» ـ ناحيه اي ساحلي واقع در جنوب غربي اين فدراسيون ۱۷۰ ميليوني كه نفت و طمع كمپاني هاي نفتي عامل آن قلمداد شده اند ششم جولاي ۱۹۶۷ آغاز شد، تا ژانويه ۱۹۷۰ طول كشيد و باعث مرگ پانصد هزار تن از جمله ۴۰۰ هزار غير نظامي، عمدتا از قبيله «ايبو Igbo» شد.

سرهنگ «اوجوكوو C. O. Ojukwu» فرماندار نظامي منطقه كه متوجه شده بود منطقه او بر روي اقيانوسي از نفت قرار گرفته، به احتمال زياد به تشويق يك كمپاني نفتي اروپايي در ماه مي ۱۹۶۷ اين منطقه را از فدراسيون نيجريه جدا ساخت، آن را كشور بيافرا ناميد و اعلام استقلال كرد و با كمپاني نفتي مورد نظر وارد مذاكره شد. رويداد بيافرا از اعلام استقلال تا فرار اوجوکوو ۳۲ ماه طول کشيد ـ جنگ ۳۰ ماه.

ژنرال گوون Yakubu Gowon رئيس وقت دولت نيجريه و فرمانده ارتش با سلاحهايي كه از شوروي به دست آورده بود و حمايت اين دولت از ششم جولاي ۱۹۶۷ به محاصره بيافرا دست زد و با اوجوکوو وارد جنگ شد. بيشتر تلفات نتيجه محاصره و كمبود مواد غذايي بود. سرانجام با فرار سرهنگ اجوكوو از كشور، جنگ بيافرا پايان يافت و موضوع استقلال منتفي شد. فدراسيون نيجريه بزرگترين کشور قاره آفريقا به لحاظ جمعيت است. وسعت اين فدراسيون که گرفتار درگيري هاي مذهبي قبيله است ۹۳۰ هزار کيلومتر مربع است و قبلا از مستعمرات دولت لندن بود.


اوجوکوو پس از 12 سال زندگي در خارج از وطن اجازه يافت به نيجريه بازگردد که در باگشت از او استقبال گرم شد و عنوان رئيس قبيله به دست آورد. وي به خاطر کاري که کرده بود بازخواست و محاکمه نشد و با او طبق مدل پايان جنگ داخلي آمريکا رفتار شد. اوجوکوو که در 1933 به دنيا آمده بود در نوامبر 2011 و در 78 سالگي درگذشت و از او تشييع جنازه رسمي به عمل آمد.

زادروزها

۱۸۳۲ - زادروز فردیناند ماکسیمیلیان یوزف آرشیدوک اتریش و امپراتور مکزیک
۱۹۰۷ - زادروز فریدا کالو نقاش مکزیکی


۱۹۳۵ - زادروز دالایی لامای چهاردهم ، برنده جایزه صلح نوبل سال ۱۹۸۹
۱۹۴۰ - زادروز نورسلطان نظربایف رئیس جمهور قزاقستان از زمان فروپاشی شوروی



۱۹۴۶ - زادروز جرج دبلیو بوش چهل و سومین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا
۱۹۴۶ - زادروز سیلوستر استالونه بازیگر، کارگردان و نویسنده آمریکایی


۱۹۷۵ - زادروز ۵۰ سنت رپر و بازیگر آمریکایی
۱۳۵۸ - محسن بنگر، بازیکن فوتبال اهل ایران


۱۳۶۲ - بهنام صفوی، خواننده و آهنگساز اهل ایران


درگذشت‌ها

۱۱۸۹ - درگذشت هنری دوم پادشاه انگلستان
۱۵۳۵ - درگذشت تامس مور حقوق‌دان، نویسنده، فیلسوف اجتماعی، سیاست‌مدار انگلیسی


۱۸۵۴ - درگذشت گئورگ زیمون اهم فیزیکدان آلمانی
۱۸۹۳ - درگذشت گی دو موپاسان نویسنده فرانسوی


۱۹۶۲ - درگذشت ویلیام فاکنر رمان‌نویس امریکایی و برندهٔ جایزه نوبل ادبیات.
۱۹۷۱ - درگذشت لویی آرمسترانگ موسیقی دان ونوازنده آمریکایی


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون