۴ مرداد - ۲۶ جولای؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۴ مرداد برابر با ۲۶ جولای تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۱۹۹ - خزرها که به دست اشکانیان پراکنده اروپا شدند و بعدا ازمیان رفتند

جولای سال ۱۹۹ ميلادي و طبق نوشته برخي از مورخان و برپايه تطبيق تقويمها؛ ۲۶ جولای، بلاش چهارم شاه اشكاني ايران اقوام مهاجر خزر را كه ازشمال شرقی آسياي ميانه به سوي غرب به حركت در آمده و دسته اي از آنها وارد برخي از مناطق ساحلي درياي مازندران (درقفقاز) شده و درحال دست اندازي بيشتري بودند به آن سوي دربند (تلفظ روسي آن: دربنت) عقب راند. بلاش با اين كه در معرض حمله نيروهاي «سه وروس» امپراتور روم بود كه وارد ساحل شرقي مديترانه شده و قلمرو ایران را تهدید می کردند، به بيرون راندن خزرها اولويت داده بود و با ارسال يك پيام صلحجويانه به «سه وروسSeverus»، ارتش ايران را مامور بيرون راندن خزرها كرده بود و موفق شد.


«خزر» در لغت به معناي «آواره و سرگردان» است. مهاجرت این قبایل ترکیک به سوی غرب، پیش از مهاجرت هونها، آوارها و بلغارها صورت گرفته بود. خزرها در قرون پنجم تا سوم پیش از میلاد در جنوب روسیه امروز از غرب کزّاّخستان کنوني تا دریای سیاه (غرب اوکراین فعلی) مستقر شده و اقوام ایرانی سیتی (سیتیا) و ساماتیان را که در این مناطق زندگی می کردند پراکنده و یا مقهور خود ساخته و در مناطق متصرفه «خان نشین» ایجاد کردند. شماری از سیتی ها و ساماتیان به آناتولیا و اروپا رفتند که در اروپا دسته ای از آنان «آلان» خوانده می شدند.

خزرها که قبلا اقوامی چادرنشین بودند و در جستجوی مرتع و سبزه زار دست به مهاجرت زده بودند در اواخر قرن سوم پیش از میلاد وارد قلمرو ایران در قفقاز شدند که دولت اشکانیان واکنش نشان داد، نخست آنان را به داغستان و چچن امروز و سپس به غرب اوکراین امروز عقب راند که در این منطقه قرنها بعد گرفتار و درگير روس های کی يفان (Kievan Rus = Kievskaya Rus) شدند که قبلا اين روسها خراج گذار خزرها بودند. کي يفان روس در منطقه وسيعي ميان درياي سياه، ولگا و لهستان زندگي مي کردند که اينک سه کشور روسيه، اوکراين و بلاروس شده است.. اعراب مسلمان پس از تصرف ايران در صدد حمله به اروپا از طريق قفقاز بودند كه همين خزرها مانع اين كار شده بودند كه بعدا مسلمانان عرب از طريق آفريقاي شمال غربي (جبل طارق) قدم به آن قاره گذاشتند. روس های کی يفان بازهم از خزرها دست نکشيدند، خزرها شکست خوردند و در شمال اروپای شرقی و حاشیه اروپای مرکزی پراکنده و ذوب در ساکنان محلی شدند و اثری از ایشان باقی نمانده است.


خزرها پس از عقب رانده شدن از قفقاز توسط ارتش اشکانیان، به دين يهود گرويدند و گفته شده است كه يهوديان «اشكنازي» كه در اروپاي شرقي و نقاط ديگر پراكنده اند همين خزرها هستند. بلغارها که از پامير (رشته کوههای میان تاجیکستان و افغانستان) به حرکت درآمده و در اصل پارسي زبان بودند جای آنان را در منطقه ای از ولگا تا دریای سیاه گرفتند. بلغارهاي ولگا هنوز واژه هاي پارسي قديم را بكار مي برند.

با اين كه خزرها ديگر وجود نداشتند، روسها پس از درپيش گرفتن سياست جهانگيري و توسعه و برپايه منافع سياسي خود درياي مازندران را «خزر» خوانده اند. يونانيان باستان، اين دريا را به نام قوم ايراني «كسپين ـ كاسپين» ساكن ساحل جنوب غربي آن كه شهر قزوين به نام ايشان است درياي «كسپيان Caspian Sea» ناميده بودند كه بين المللي شده است.



برغم از میان رفتن خزرها، معلوم نیست که چرا در ایران «کسپیان سی Caspian Sea (دریای قزوین)» را هنوز دریای خزر می خوانند و امروزه اصرار در بکار بردن این واژه دارند!. در قرن جاري هجري سه بار به روزنامه هاي ايران و مولفان كتب درسي و معلمان مدارس توصيه اكيد شده بود كه خزر را درياي مازندران بگويند و بنويسند، يكبار در 1307، بار ديگر پس از ملي شدن نفت و از سال 1330 و بار سوم از سال 1335 و تاسيس سازمان هواشناسي و انتشار اخبار پيش بيني وضع هوا در رسانه ها. در دهه هاي 1330 و 1340 (1950 تا 1970) سازمان هواشناسی ایران به روزنامه هایی که دریای مازندران را دریای خزر می نوشتند گزارش وضعیت هوا نمی داد و این روزنامه ها باید این گزارش را از دست دوم (از خبرگزاری پارس) می گرفتند.

297 - شكست سخت ارتش روم از ايران

26 جولاي سال 297 ميلادي ارتش ايران در نقطه اي نه چندان دور از رود فرات، ميان حرّان Harran (جنوب غربي تركيه) و الرقه Arragheh (شمال مركزي سوريه و شرق حلب) ارتش روم به فرماندهي گالريوس Galerius داماد ديوكلتيانوس Diocletianus امپراتور روم را شكستي سخت داد.


گالريوس كه پس از اين شكست به آنتيوك عقب نشيني كرده بود مورد تحقير شديد ديوكلتيانوس قرار گرفت. ديوكلتيانوس (ديوكلتيان) گالريوس را واداركرد كه پياده و افتان و خيزان مسافتي طولاني را در پيشاپيش او و در مسير حركتش راه برود. با وجود اين، ديوكلتيانوس وي را به اين شرط كه قول زدن شبيخون به قرارگاه نرسي (نرسه) شاه ساساني ايران را بدهد خلع درجه و مقام نكرد. اين سومين نبرد نيروهاي ايران و روم در دوران سلطنت نرسي بود كه ايران آن را آغاز كرده بود. نرسي در سال 295 ميلادي دولت روم را متهم به مداخله درامور ارمنستان كرد و به آن دولت اعلان جنگ داد. جنگ ايران و روم ـ دو ابر قدرت وقت در جهان ـ در دوران امپراتوري ديوكلتيانوس و نايب او «ماكسيميان maximian = مكسيمين» هشت بار تجديد شد.


1898 - کشف عنصر پرقدرت رادیوم توسط "پیر و ماری کوری" دانشمندان لهستانی

ماری کوری فیزیک‏دان بزرگ لهستانی در 26 ژوئیه سال 1898م، عنصر جدیدی کشف کرد و نام آن را به دلیل علاقه‏ای که به زادگاه خود واقع در پولَند لهستان داشت، پلونیوم گذارد. اما وی و همسرش پیِر کوری به این کشف قانع نشدند زیرا بقیه ماده‏ای که بعد از پلونیوم به دست آمد، به مراتب قوی‏تر و موثرتر از پلونیوم بود. آن‏ها دوباره به صاف کردن محلول پرداختند تا آنکه ماده جدیدی را کشف کردند و آن را رادیوم نامیدند. رادیوم عنصر عجیبی بود. قدرت رادیو اکتیویته آن میلیون‏ها بار بیش از اورانیوم بود و این همان چیزی بود که ماری کوری مدت‏ها درجستجویش بود. رادیوم به آسانی روی فیلم عکاسی اثر می‏گذارد و شدت این تاثیر حتی موقعی که فیلم در کاغذ ضد نور پیچیده شده باشد دیده می‏شود.


ماری کوری دریافت که رادیوم روی بافت بدن اثر می‏کند و آن را از بین می‏برد. بنابراین می‏توان از آن برای معالجه سرطان و سایر بیماری‏های پوستی استفاده کرد. گرمایى که از عنصر رادیوم به دست می‏آید به حدی است که می‏تواند در هر ساعت یک برابر و نیم وزن خود، یخ را آب کند. این انرژیِ حرارتی از خودِ رادیوم تولید می‏شود یعنی رادیوم به اتم‏های ساده‏تر تجزیه می‏شود و ایجاد گرما می‏کند. ماری کوری با این کشف دنیا را به تکان درآورد و به همراه همسرش، برنده جایزه نوبل فیزیک شد. رادیوم در شمار یکی از گرانبهاترین و کمیاب‏ترین فلزات جهان قرار دارد. هرچند کشف رادیوم و دیگر عناصر رادیواکتیویته افتخار فراوانی برای کوری به ارمغان آورد اما تماس دائم با این عناصر خطرناک باعث فرسایش سلول‏های بدن ماری کوری گردید و وی سرانجام در چهارم ژوئیه 1934م با تنی رنجور درگذشت.

1931 - اجباري شدن ثبت ازدواج و طلاق در ايران

لايحه اجباري شدن ثبت نكاح و طلاق سوم امرداد سال 1310 (26 جولای 1931) به مجلس تسليم و بحث درباره آن که با مخالفت هايي رو به رو شده بود از روز بعد (چهارم امرداد) آغاز گرديده بود. مخالفان و از جمله روحانيون مي گفتند كه امر ازدواج و طلاق به «لفظ» و حضور دو شاهد استوار مي شود و ثبت آن اختياري بايد باشد، ولي «داور» وزير دادگستري وقت پاسخ مي داد كه بسيار ديده شده كه يك طرف ازدواج پس از فوت شهود دبه درآورده و حتي پس از تولد طفل، منكر ازدواج شده است. مخالفان لايحه، افزايش تشريفات نكاح را باعث فرار افراد مجرد از ازدواج و در نتيجه گسترش فساد و فحشاء اعلام مي كردند. از آنجا كه اصرار شاه وقت (رضاشاه پهلوي) پشت اين لايحه بود بالاخره پس از جلسات متعدد بحث و كشمكش با اكثريت ضعيفي تصويب شد.

به موجب اين قانون، هرگونه نكاح ــ دائم و يا منقطع ــ و نيز طلاق بايد به ثبت مي رسيد و اگر ازدواج در جايي انجام مي گرفت كه امكان ثبت آن نبود، زوجين بايد در اولين فرصت پس از دستيابي به دفاتر مربوط، آن را به ثبت مي رساندند.

1941 - «رنه ماركس دُرموي Dormoy» سوسياليست معروف فرانسوي در اين روز در سال 1941 بر اثر انفجار يك بمب ساعتدار كشته شد. گفته شده است که راستگرايان گروه La Cagoule که داراي عقايد نازيسم بودند وي را کشتند زيراکه او در دوران عضويت درکابينه Leon Blum در سمت وزير کشور فرانسه 70 تن از آن راستگرايان را دستگير کرده بود. دُرموي در سال 1940 و زماني که نماينده پارلمان بود با دادن اختيارات فوق العاده به مارشال پتن و دولت ويشي که آماده سازش با هيتلر بود مخالفت کرده بود و به همين سبب چندين ماه در حصر خانگي قرار گرفته بود. دُرموي در نوامبر 1888 به دنيا آمده بود. در پاريس يک خيابان به نام اوست.


1947 - تاسيس سازمانهاي امنيتي آمريکا ازجمله CIA

26 جولاي 1947 ترومن رئيس جمهوري وقت آمريکا با امضاي مصوبه امنيت ملي، آن را به صورت قانون در آورد كه برپايه آن «سيا C.I.A (سازمان اطلاعات خارجي آمريكا)»، شوراي امنيت ملي (مستقر در كاخ سفيد)، و دستگاههاي اطلاعاتي ديگر آمريكا از جمله سازمان ضد جاسوسي نيروهاي مسلح به وجود آمدند.


دولت آمريكا در ۲۶ جولاي سال ۱۹۰۸ سازماني را که بعدا اف.بي .آي F.B.I (پليس امنيت داخلي) نام گرفت تاسيس كرده بود. تا سال ۲۰۰۴، در آمريکا ۱۴ سازمان اطلاعايي ـ امنيتي به صورت مستقل و يا در چاچوب شش وزارتخانه با بودجه اي جمعا حدود ۴۰ ميليارد دلار سرگرم کار بوده اند که در اين سال پيشنهاد شد که اين سازمانها به منظور بازدهي بهتر و جلوگيري از دوباره کاري زير نظر يک مديريت واحد قرار گيرند. ناموفق بودن اين سازمانها در پيشگيري از رويداد ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ که در گزارش کميسيون رسيدگي به اين رويداد آمده است باعث شد که انديشه تمرکز مديريت اطلاعات بررسي شود. اين کميسيون از تمرکز سازمانهاي اطلاعاتي آمريکا حمايت و آن را در گزارش خود توصيه کرده بود. اين مديريت واحد در نيمه اول سال ۲۰۰۵ به وجود آمده است.

۱۹۵۳ - روزي كه انقلاب كوبا آغاز شد

۲۶ جولاي سالگرد انقلاب كوبا است. در اين روز در سال ۱۹۵۳ (۲۴ روز پيش از كودتاي ۲۸ امُرداد سال ۱۳۳۲تهران)، فيدل كاسترو حقوقدان جوان و پسر يك مهاجر اسپانياني با ۲۰۰ همفكر خود ـ همه تحصيلكرده و روشنفكر ـ مسلحانه به پادگان «مون كادا Moncada» در شهر سانتياگوي كوبا حمله بُرد تا به قول خودش نه تنها جهانيان را متوجه جنبش خود و هدفهاي آن كند، بلكه نور اميدي در دل كوباييان بتاباند. اين حمله به دليل كثرت افراد پادگان و تجهيزات برتر آنان، به همان گونه كه كاسترو و پيش بيني كرده بود شكست خورد و ضمن آن زد و خورد، پنجاه تن از انقلابيون كشته شدند و فيدل كاسترو زخمي و دستگير شد، اما با اين عمل جنبش وارد دوران تازه حيات خود گرديد كه بالاخره شش سال بعد (يکم ژانويه ۱۹۵۹) به پيروزي انجاميد.

روز ۲۶ جولاي از سال ۱۹۶۰ روز ملي كوبا است و هر سال به اين مناسبت مراسم متعدد برگزار مي شود. فيدل كاسترو [که اينک دوران بازنشستگي اش را مي گذراند] در سال ۱۹۹۸ در مراسم اين روز ضمن نطقي گفت: «انقلاب كردن» حق مردمي است كه تحت ستم داخلي و سلطه خارجي قرار دارند و انقلاب كوبا با وجود گذشت دو نسل به راه خود ادامه مي دهد و تا روزي كه در اين راه گام بردارد و مشعل فروزان خود را بر زمين نگذارد، زنده و پيروز خواهد ماند. ما در ادامه راهمان از شكست تجربه ديگران (تاريخ) پند مي گيريم. سوسياليسم و هر ايدئولوژي ديگر (نظام ايدئولوژيک) اگر مديريت خوب داشته باشد پس از عبور از پستي و بلنديهاي بسيار، سرانجام پيروز خواهد شد. در مورد ايدئولوژي سوسياليسم، اگر در يک جامعه پياده و پيروز شود فراگير و جهاني خواهد شد زيراکه پاسخگوي دشواريهاي انسان امروز است که شاد نيست و از نابرابري ها ناله مي کند.

در چهارم مرداد ماه ۱۳۷۶ بزرگ‏ترين پالايشگاه نفت سنگين جهان در بندرعباس كه از مرحله طراحي تا ساخت و نصب تجهيزات آن، توسط متخصصان و كارشناسان داخلي صورت گرفته بود به بهره‏برداري رسيد. اين پالايشگاه از جمله طرح‏هاي مهم صنعت نفت كشور بوده و براي بالا بردن ظرفيت توليد فرآورده‏هاي نفتي در كشور و تامين مصارف داخلي و صدور بخشي از آن به خارج طرح ريزي شده است. ظرفيت اين پالايشگاه با اشتغال زايي ۱۲۰۰ نفر، بيش از ۲۳۰ هزار بشكه در روز مي‏باشد. اجراي عمليات طرح عظيم آب‏رساني از دريا به پالايشگاه به طور جداگانه و همزمان با عمليات اجرايي پالايشگاه با استفاده از امكانات گسترده صنعت نفت از جمله ويژگي‏هاي احداث آن مي‏باشد كه براي اولين بار در نوع خود صورت گرفته است.

جرج برنارد شاو

کارل گوستاو یونگ

سالوادور آلنده

پل نیومن

استنلی کوبریک

ساندرا بولاک

اوتو

رضا شاه پهلوی

اوا پرون