سینمایی ها پشت تابلو ورود ممنوع تلویزیون

روزنامه هفت صبح - احمد رنجبر، مرجان فاطمی: مدیران تلویزیون که روزگاری به کارگردان های سینما می نازیدند، طبق قانونی نانوشته تصمیم دارند قید این همکاری را بزنند. ضمن بررسی عملکرد کارنامه سینمایی ها در 14 سال اخیر، دیدگاه موافق و مخالف این تصمیم را جویا شده ایم.

تلویزیون برای موفقیت راه های مختلفی پیموده و شیوه هایی متنوع را آزموده. یکی از آنها دعوت از کارگردان های سینما است. این روش در دهه هشتاد و با ازدیاد تله فیلم ها به اوج رسید.

حالا مسئولان به این نتیجه رسیده اند که شیوه مذکور طرحی شکست خورده است. نگرش جدید رسانه ای نشده اما مدیران تلویزیون در گفتگوهای غیررسمی دلایل عبور از کارگردان های سینمایی را ذکر کرده اند. حتی تریبون رسمی آنها به شکلی زیرپوستی به این مسئله پرداخته است. استناد روزنامه جم جم به کیفیت پایین (به زعم آنها) «گاهی به پشت سر نگاه کن» مازیار میری بود؛ آنها عقیده داشتند او نمونه ای از کارگردان های سینمایی است که قاب تلویزیون را نمی شناسد.

مدیران سیما می گویند تلویزیون نیاز به دکوپاژ سینمایی و وسواس های مرسوم ندارد. باید با سرعتی معقول سریال را ساخت و گرفتار مواردی که الزام پرده بزرگ است نشد. این عقیده، اصالت را به فیلمنامه می دهد نه دکوپاژ سینمایی. می گوید اگر فیلمنامه خوب باشد و کارگردان بتواند آن را تصویری کند، نیاز بیننده تلویزیون مرتفع می شود.

تازه کارگردان سینما به خاطر وسواس مربوط به این مدیوم سریال را با سرعت پایین می سازد و همین باعث طولانی شدن و بالا رفتن هزینه تولید می شود، ضمن آن که دستمزد کارگردان سینما بالاتر هم است.

اتفاقا وقتی کارنامه 14 سال اخیر سریال های تلویزیونی را بررسی می کنیم متوجه می شویم که ایده استفاده از کارگردان های سینما نه تنها به بار ننشسته که غالب تولیدات موفق را خود تلویزیونی ها ساخته اند. ریز این بررسی در پرونده هفت صبح آمده است.

استثنایی ها

الماس های سینمایی تلویزیون

ماندگارترین سریال های تلویزیون توسط دو غول سینما، ناصر تقوایی و علی حاتمی ساخته شدند، اتفاقی که هیچ گاه توسط سینمایی سازان دیگر در تلویزیون تکرار نشد.

علی حاتمی


حاتمی هم جزو آن دسته از کارگردانان سینمایی بود که در اوج به تلویزیون آمد و سریال ساخت. نخستین سریالش با نام «داستان های مولوی» در همان سال ها کار غیرمتعارفی بود و جزو آثار شاخص تلویزیون محسوب می شد. او دو سال بعد از آن سریال تاریخی سلطان صاحبقران را ساخت که هنوز هم از خیلی از سریال های ساخته شده تاریخی یک سر و گردن بالاتر است.

اما شاهکارش در تلویزیون، «هزاردستان» است. او همه این کارهای تلویزیونی و به خصوص کار آخرش را با وسواس های سینمایی خاص خودش ساخت اما ماحصلش به تمام سختگیری ها و وسواس هایش می ارزید و هزاردستان تبدیل به ماندگارترین و بهترین سریال تاریخ تلویزیون بعد از انقلاب شد. حاتمی به خاطر مرارت ها و بی پولی های شدیدی که به خاطر ساخت «هزار دستان» متحمل شد، بعد از آن ترجیح داد که در سینما به فعالیتش ادامه دهد.

ناصر تقوایی


ناصر تقوایی که پا به تلویزیون گذاشت تا «دایی جان ناپلئون» را بسازد، کلا استانداردهای سریال سازی در ایران را تغییر داد. تا قبل از آن چیزی به عنوان منشی صحنه و برنامه ریز در سینمای ایرا ن وجود نداشت. این عناوین و مسئولیت ها با ساخت دایی جان ناپلئون وارد سینما و تلویزیون شد.

روند تولید این سریال با توجه به اینکه به شکل نگاتیو و با دوربین ۱۶ میلیمتری تولید می شد، خیلی کند پیش رفت اما در نهایت وقتی کار روی آنتن رفت همه نتیجه این وسواس ها و ساختاری که تقوایی با آن «دایی جان...» را ساخته بود دیدند.

در نهایت هم تنها سریال کارنامه این کارگردان تبدیل به بهترین کار تاریخ تلویزیون شد. او بعد از آن قصد داشت تا «کوچک جنگلی» را هم بسازد اما به دلیل طولانی کردن روند تولید از کار کنار گذاشته شد.

موفق ها

آنهایی که سینمایی ها را رو سفید کردند

برخی از آثار ماندگار تلویزیون در سال های اخیر ماحصل حضور کارگردانان شاخص سینما در پشت دوربین سریال های تلویزیونی است؛ کارگردانانی که طی این سال ها کارنامه سریال سازی شان کاملا در مسیر فراز قرار داشته

کیانوش عیاری


بعد از سال ها تجربه فیلمسازی، اوایل دهه هفتاد اولین سریالش را به سفارش اداره آمار ساخت. سریال «خانه به خانه» که با وجود سفارشی بودن، کار خوبی از آب درآمده بود.

سال ۸۲ «هزاران چشم» را برای تلویزیون ساخت. این سریال در شش قسمت ۹۰ دقیقه ای با حساسیت خاصی ساخته شد. گل طلایی را عیاری با ساخت مجموعه «روزگارت غریب» در تلویزیون زد؛ سریالی که می شود آن را در بالای فهرست ارزشگذاری سریال های تلویزیون قرار داد. ساخت «روزگار غریب» پنج سال طول کشید اما یک سال روی آنتن بود و تلویزیون یک اپسیلون هم به لحاظ این طولانی شدن زمان تولید ضرر نکرد.

محمدرضا هنرمند


به عنوان یک کارگردان مطرح سینما، سال ۷۷ با مجموعه استودیویی «کاکتوس» به تلویزیون آمد؛ مجموعه ای که به نوبه خودش مخاطبان زیادی جذب کرد. هنرمند سال ۸۵ با «زیر تیغ» اتفاق بسیار مهمی را رقم زد... موفقیت «زیر تیغ» و ماندگار شدن لحظات حساس و سرنوشت ساز آن باعث شد تا در دوره های بعد، سریال های مختلف با الگوبرداری از آن تولید شوند؛ سریال هایی که البته همگی به کپی دسته چندم «زیر تیغ» تبدیل شدند.

با وجود موفقیت «زیر تیغ» سریال بعدی او یعنی «آشپزباشی» آنطور که باید دیده نشد. البته همزمانی پخش این سریال با حوادث بعد از انتخابات ۸۸ را می شود دلیل اصلی این دیده نشدن دانست.

محمد مهدی عسگرپور


اولین کارش یعنی «قدمگاه» برخلاف انتظارات خیلی خوب از کار درآمد و همه را شگفت زده کرد. بعد از آن «اقلیما» را در ژانر وحشت ساخت که فیلم متوسط قابل قبولی شد. با این کارنامه به تلویزیون آمد و پشت دوربین سریال «گل های گرمسیری» رفت؛ سریالی که به خاطر روایت داستانی پرتعلیق و ساختاری دقیق در خلق فضاهای جنگی و همچنین فضای سال های اول انقلاب حسابی به چشم آمد و دیده شد.

او بعد از آن «جراحت» را ساخت که بهترین و پرمخاطب ترین سریال رمضان ۸۹ شد. «شیدایی» هم یک کار خانوادگی موفق از کار درآمد تا به این ترتیب کارنامه سریالی عسگرپور بدون نشیب باشد.

همایون اسعدیان


پنج سریال ساخته و در مجموع نمره قبولی می گیرد. شب روباه فیلم سریال بود اما غالبا آن را با نسخه سینمایی می شناسند. همایون اسعدیان بعد از این تجربه موفق سراغ بچه های خیابان رفت و موفقیت خود را در سریال سازی تکرار کرد. بعد از آن پشت دوربین قرار گرفت و غول چراغ هم سریالی موفق از آب درآمد.

او فصل دوم سریال را کارگردانی نکرد و در مقام تهیه کننده از کارگردان هایی مثل اصغر فرهادی، مسعود کرامتی، فریدون حسن پور و ... استفاده کرد. «اگه بابام زنده بود» سریالی ضعیف در کارنامه اسعدیان است و همین وزن کارنامه اش را پایین آورده. او بعد از چند سال سراغ «راه بی پایان» رفت و پخته ترین سریالش را ساخت.

حمید نعمت الله


حمید نعمت الله بعد از ساخت دو فیل سینمایی «بوتیک» و «بی پولی» با تمام حساسیت هایی که برای ساخت آنها به خرج داد، سراغ «وضعیت سفید» آمد. پیش بینی می شد سریال را یکساله تمام کند اما حساسیت ها کار دستش داد و بسیار زمان برد. او اصرار داشت تا تک تک ریزه کاری های دهه شصتی را در سریالش رعایت کند.

حتی امیرحسین رستمی در یکی از گفتگوهایش گفته بود که حتی اگر یک غاز هم طبق میلش راه نمی رفت، کار را متوقف می کرد. با این حال تمام این حساسیت ها و توجه ها او را به نتیجه قابل قبولی رساند. استقبال مردم از این سریال به شدت بالا بود و خلاصه اینکه تلویزیون در همکاری با این کارگردان سینمایی سود کرد.

محمد علی سجادی


سریالش به رغم ممیزی شدید، روپا بود و حتی یک سر و گردن از ساخته های سینمایی اش فراتر رفت. محمد علی سجادی «جستجوگران» را بر اساس پرونده های اقتصادی که بازرسان سازمان بازرسی کل کشور با آن درگیر بوده اند، ساخت.

سجادی برخلاف دیگر آثار سفارشی نه مبهوت سوژه شد و نه به شکل گل درشت موضوع را تصویری کرد. تم معمایی و ماجراجویانه سریال هم به کمکش آمد. او در این زمینه فیلم های زیادی ساخته و بر ژانر تسلط دارد، برای همین به خوبی توانست داستان ها را دراماتیزه کند و به باور بیننده بقبولاند. با این همه به خاطر نگرانی تلویزیون، فصل دوم سریال به سرانجام نرسید.

متوسط ها

فقط یک سایه و بس

قصه کارگردانانی که با کارنامه ای موفق در سینما به تلویزیون آمدند اما ماحصل حضورشان منجر به ساخت اثری ماندگار در تلویزیون نشده

ابراهیم حاتمی کیا


هیچ گاه در تلویزیون نتوانست درصدی از موفقیتش در سینما را تکرار کند. خیلی از طرفدارانش با «خاک سرخ» توی ذوق شان خورد؛ سریالی که به خاطر قصه تکراری و ریتم کندش داد خیلی ها را درآورد. با وجود این ضعف ها باز هم کار قابل دفاعی بود اما دومین و تا به اینجا آخرین تجربه تلویزیونی او با نام «حلقه سبز» یک شکست تمام عیار برایش بود.

کمال تبریزی


سریال اولش «قصه های رودخانه»، توقیف شد و کسی از کیفیت آن چیزی نمی داند. «دوران سرکشی» یک سریال جسورانه بود. تبریزی بعد از این سراغ زندگی «شهریار» رفت اما ماحصل بسیار دور از انتظار بود و انتقادهای زیادی را به همراه داشت. سریال آخرش «سرزمین کهن» هم که بعد از پخش چهار قسمت توقیف شد.

فریدون جیرانی


جیرانی در سریال اولش «مرگ تدریجی یک رویا» آنقدر رو و علنی قشری از روشنفکران را زده بود که باعث شده به همین واسطه خیلی ها کارش را نبینند. سریال هر چند به لحاظ روایت داستانی بیننده را همراه می کرد اما شعارزدگی حاکم بر فضای سریال لطمه شدیدی به کارش زد. سریال دومش تازه روی آنتن رفته و قضاوت درباره آن خیلی زود است.

مهدی فخیم زاده


با کمی اغماض حتی تا بعد از ساخت سریال «حس سوم» می شد فخیم زاده را جزو سینمایی های موفق تلویزیون دانست، یعنی اگر «تنهاترین سردار» را فاکتور بگیریم، «ولایت عشق»، «خواب و بیدار» به اتفاق «حس سوم» جزو کارهای خوب تلویزیون بودند. روند نزولی او با «بی صدا فریاد کن» شروع شد و در نهایت به «فوق سری» ختم شد.

حسن برزیده


با تجربه دو فیلم جنگی که یکی برایش سیمرغ بهترین کارگردانی فیلم اول را به ارمغان آورد به تلویزیون آمد. مینی سریال «لانه شیطان» را ساخت که توقیف شد. بعد از آن «مثل هیچکس» را ساخت؛ سریالی متوسط و معمولی. برزیده در ادامه سراغ «دولت مخفی» رفت که به خاطر اختلافات تهیه کننده از آن انصراف داد.

شکست خورده ها

آنهایی که خواستند و نتوانستند

مروری بر کارنامه تعدادی از کارگردانان سینما که حضورشان در تلویزیون شکستی سخت برایشان به ارمغان آورد.

پرویز شیخ طادی


او در حالی که کارنامه ای موفق در سینما نداشت قرار بود در اولین تجربه سریال سازی اش، سی امین روز را برای باکس ماه رمضان شبکه دو بسازد. نشد چون نتوانست خود را با شرایط تولید تلویزیون وفق دهد. سرعت پایین پرویز شیخ طادی باعث شد رضا جودی (تهیه کننده) جواد افشار را برای کارگردانی برخی از قسمت ها وارد کار کند. همین باعث شد شیخ طادی از ادامه همکاری انصراف دهد و جواد افشار به تنهایی کارگردانی بخش های باقی مانده را بر عهده بگیرد. با این حال سریال به پخش نرسید و با یک سال تاخیر یعنی سال ۹۰ روی آنتن رفت. سی امین روز در نهایت به خاطر کیفیت پایینش مورد استقبال قرار نگرفت.

ابوالحسن داودی


با کارنامه موفقی که در سینما برای خودش کسب کرده بود و به خصوص به خاطر موفقیت «تقاطع» و «زادبوم» انتظار می رفت در اولین سریال تلویزیونی اش بدجوری بترکاند... او طرح این سریال را در سال ۸۲ به تلویزیون داده بود اما نهایتا هفت سال بعد با تغییرات زیادی آن را ساخت.

«زمین انسان ها» اما محصول چندان موفقی نبود. با اینکه در قالب مجموعه های بیمارستانی دسته بندی می شد اما به هیچ وجه شور و هیجان و جذابیت آنها را نداشت. سریالی کاملا سیاه بود که کمترین هیجانی از آن به مخاطب منتقل نمی شد. داودی حتی در بازی گرفتن از بازیگران و گریم آنها هم توجه چندانی خرج نکرده بود. شاید به دلیل عدم استقبال از این سریال بود که بعد از آن سراغ سریال سازی نیامد.

فرزاد موتمن


بعد از ساخت هفت فیلم سینمایی و بدون اینکه تجربه خاصی در سریال سازی داشته باشد، شبکه پنج سریال رمضانی سال ۸۹ را به او سپرد. توجه موفق موتمن در ساخت فیلم هایی مثل «شب های روشن» و «صداها» در آن زمان او را به عنوان یکی از کارگردان های موفق سینمایی مطرح می کرد و خب قطعا تلویزیون هم روی همین حساب به او اطمینان کرد.

«نان و ریحان» از ابتدا با حواشی فراوانی روبرو بود. انتقاد از عملکرد پلیس، شوخی با روزنامه های کیهان و اطلاعات یا مسخره کردن شبکه سه و ... از جمله مسائلی بود که سریال را با حاشیه روبرو کرد. نهایتا شبکه پنج موتمن را وادار کرد تا مسیر سریال را به سمت و سوی دیگری ببرد. جدای از این مسائل و حواشی، سریال موتمن آنطور که باید موفق نبود و انتظارها را از این کارگردان برآورده نکرد.

سیروس الوند


از جمله کارگردان هایی است که با سروصدای زیاد به تلویزیون آمد. سریالش اما نه تنها چنگی به دل نزد که یکی از ضعیف ترین تولیدات تلویزیونی محسوب می شود. او در خسته دلان سراغ داستانی اپیزودیک رفت و قصه هایش را از طریق مسافران یک قطار روایت کرد.

ضعف اساسی سریال، موضوع رو و شعاری آن بود که در پایان هر اپیزود قصد القای نیک اندیشی و نیک رفتاری داشت. این اتفاق هم به ساده ترین شکل و بدون داستان پردازی رخ می داد. خود داستان ها هم خام و بدون نوآوری بودند تا جایی که بازیگران پرتعدادش هم نتوانستند سریال خسته دلان را نجات دهند. سیروس الوند سه فیلم تلویزیونی هم ساخته اما ستاره های سوخته، مرد و عروس برفی از تله های ضعیف و غیرقابل دفاع هستند.

بنکدار و علی محمدی


این زوج کارگردان زمانی به تلویزیون آمدند و سریال «حیرانی» را ساختند که دو فیلم «شبانه» و «شبانه روز» این دو کارگردان، صرفا میان برخی طیف های روشنفکری محبوبیت پیدا کرده بود. اولین اشتباه این دو کارگردان این بود که می خواستند شیوه ساخت فیلم هایشان را در تلویزیون پیاده کنند. سبک خاصی برای «حیرانی» در نظر گرفتند که مخاطب عام شبکه اول با آن ارتباط برقرار نمی کرد. در پاسخ به انتقادها هم صراحتا گفتند که سریال را برای مخاطب خاص ساخته اند نه آنهایی که می خواهند موقع تماشای سریال، قورمه سبزی بخورند. بعد از این پاسخ بود که بار دیگر انتقادها به حد اعلا رسید. سریال مخاطب چندانی پیدا نکرد و خود مدیران هم دل خوشی از پخش آن در این شبکه نداشتند.

سامان مقدم


کارگردانی است که بعد از مطرح شدن در سینما به تلویزیون آمد و برخلاف پیش بینی ها هرگز در این مدیوم موفق نبود. سامان مقدم برای رمضان سال ۱۳۸۱ مجموعه همراز را ساخت؛ سریال به رغم داشتن ابوالفضل پورعرب و آناهیتا نعمتی مورد توجه قرار نگرفت. اصلا سر و ته آن معلوم نبود و تعجب کسانی که فیلم های مقدم را دیده بودند برانگیخت.

مقدم محرم سال ۱۳۸۶ برای پریدخت سراغ یک زوج سینمایی دیگر یعنی لیلا حاتمی و علی مصفا رفت. این تجربه هم موفق از آب درنیامد و اثری شکست خورده لقب گرفت. این کارگردان شمس العماره را با حال و هوایی متفاوت ساخت که سال ۸۸ روی آنتن رفت. جدا از ضعف های سریال آنچه بیش از همه مخاطب را اذیت کرده، تقلیدهای ناموفق و ناشیانه از دایی جان ناپلئون بود.

منوچهر هادی


زمانی که پایش به تلویزیون باز شد دو فیلم «قرنطینه» و «یکی می خواد باهات حرف بزنه» را در کارنامه داشت و فیلم «دنیای پرامید» هم هنوز اکران سینمایی نشده بود. «خداحافظ بچه» با وجود اینکه در حد یک کمدی متوسط باقی ماند اما در رمضان ۹۱ بهترین سریال مناسبتی نام گرفت. بعد از آن بود که حضور هادی در تلویزیون پررنگ تر شد و چند فیلم تلویزیونی ساخت. سریال بعدی اش، «خوب، بد، زشت» اما کار به شدت ضعیفی از آب درآمد و در جدول نظرسنجی مخاطبان نوروز ۹۳ آخر شد. با وجود این شکست همه جانبه باز هم تلویزیون به او اعتماد کرد و پروژه آمین را به او سپرد. هادی آنقدر مراحل ساخت آمین را طولانی کرد که تلویزیون پروژه را از او گرفت و نهایتا از بهرنگ توفیقی دعوت کرد تا ادامه آن را بسازد.

مسعود ده نمکی


بعد از موفقیت بالای «اخراجی های ۱ و ۲» تصمیم گرفته به تلویزیون بیاید و میزان محبوبیت اش را در سریال سازی هم محک بزند. «دارا و ندار» اما سریالی نبود که به مذاق مخاطبان تلویزیونی چندان خوش بیاید. نظرسنجی های بعد از نوروز هم همگی از این حکایت داشتند که در قیاس با «چاردیواری» و «زن بابا»، کمترین میزان رأی را آورده.

چند سال بعد ده نمکی «معراجی ها» را در قالب فیلم سریال سخت. نسخه سینمایی آن با وجود اینکه بازیگر ستاره ای نداشت فروش زیادی کرد اما پخش سریال «معراجی ها» از تلویزیون، آنقدرها هم با استقبال مواجه نشد.

خیلی ها گمان می کردند این نسخه در واقع همان نسخه سینمایی است و تمایلی به تماشای مجدد آن نداشتند. آنهایی هم که سریال را دیدند چندان اشتیاقی از تماشای آن بروز ندادند. نتیجه هم این شد که «معراجی ها» هیچ موجی در زمان پخش به وجود نیاورد.

برترین ها

سینمایی ها باز هم باختند

با مروری گذرا بر سیاهه سریال سازی تلویزیون در یک دهه اخیر با زحمت می توان بیست سریال ابرقدرت را انتخاب کرد. یعنی سریال هایی که بتوان آنها را همه جانبه سریالی خوب و در عین حال ماندگار به حساب آورد. نکته جالب هم اینجاست که در این سال ها خیلی از سینمایی ها به دعوت تلویزیون به این رسانه آمدند تا به اصطلاح اثری ماندگار خلق کنند اما باز هم وقتی این فهرست بیست تایی را بالا و پایین می کنیم، آنها کمترین سهم را در این بین دارند و باز هم این کارگردانان تلویزیونی هستند که به نسبت سینمایی ها موفق تر عمل کردند و کارهای ماندگارتری ساختند. در ادامه فهرست بیست سریال برتر ۱۰ سال اخیر را مرور می کنیم.

• روزگار قریب - کارگردان: کیانوش عیاری
• یکی از معدود کارگردانان سینمایی که سریالی موفق در این دهه است.

• مختارنامه - کارگردان: داود میرباقری
• ماندگارترین اثر تلویزیون در این سال ها ماحصل کار کسی است که خروجی خود تلویزیون است.

• وضعیت سفید - کارگردان: حمید نعمت الله
• سینمایی سازی که با وسواس هایش یک سریال خوب ساخت.

• مدار صفر درجه - کارگردان: حسن فتحی
• محصولی خوش ساخت و استاندارد از یک کارگردان تلویزیونی. یک سریال تاریخی با کمترین ریخت و پاش.

• یوسف پیامبر (ع) - کارگردان: فرج الله سلحشور
• پرمخاطب ترین سریال ایرانی ۱۰ سال اخیر است؛ چه خوش مان بیاید چه نیاید آن هم از یک کارگردان تلویزیونی.

• نرگس - کارگردان: سیروس مقدم
• برند تلویزیون در سریال سازی که تا به الان با نرگس بهترین ملودرام تلویزیون را ساخته.

• صاحبدلان - کارگردان: محمد حسین لطیفی
• بعد از یک فیلم آمد تلویزیون و ماندگار شد. صاحبدلان را زمانی ساخت که کارگردان تلویزیونی شناخته می شد.

• وفا - کارگردان: محمد حسین لطیفی
• یک درام عشقی، با ته مایه های پلیسی جاسوسی از یک کارگردان تلویزیونی.

• شب های برره - کارگردان: مهران مدیری
• بهترین کمدی تلویزیون محصول کارگردانی که تربیت شده خود تلویزیون بود.

• مرد هزار چهره - کارگردان: مهران مدیری
• شاهکاری دیگر از مهران مدیری، اینجا هم خبری از سینمایی ها نیست.

• پایتخت - کارگردان: سیروس مقدم
• باز هم یک سریال موفق و پرمخاطب دیگر از برند سریال سازی

• زیر تیغ - کارگردان: محمدرضا هنرمند
• سریال تلخی که با وجود تلخی اش همه دوستش داشتند، سینمایی ها بالاخره خودی نشان دادند.

• جراحت - کارگردان: محمد مهدی عسگرپور
• جزو سینمایی سازهایی که سریال هایش خوب از کار در می آید.

• ساختمان پزشکان - کارگردان: سروش صحت
• نتیجه ای دلچسب از سرمایه گذاری تلویزیون روی یکی از کارگردانان تربیت شده خودش.

• پژمان - کارگردان: سروش صحت
• موفقیت همچنان ادامه دارد.

• ساعت شنی - کارگردان: بهرام بهرامیان
• جسورانه ترین سریال تلویزیون هم محصول کارگردانی است که کارش را با تلویزیون شروع کرده.

• راه بی پایان - کارگردان: همایون اسعدیان
• اسعدیان با ممارستش برای سریال سازی سرانجام با این سریال پرچم سینمایی ها را در تلویزیون بالا نگه داشت.

• متهم گریخت - کارگردان: رضا عطاران
• خروجی خود تلویزیون که قدرش را ندانست. او در آن سال ها بهترین کمدی ها را می ساخت.

• میوه ممنوعه - کارگردان: حسن فتحی
• اگر قسمت آخرش را فاکتور بگیریم، از شاهکارهای تلویزیون است، باز هم پای یک تلویزیونی ساز در میان است.

• تا ثریا - کارگردان: سیروس مقدم
• حرف زدن درباره اش تکراری است. یک سریال نفسگیر البته منهای دو قسمت پایانی.