۱۲ مرداد - ۳ آگوست؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۱۲ مرداد برابر با ۳ آگوست تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۷۰۰ سال پیش از میلاد - مهاجرت سکاهای ایرانی نژاد به جنوب روسیه

مهاجرت سكاها (به نوشته مورخان يونان باستان: سيتي ها) به جنوب روسيه كه يك قوم ايراني بودند در تابستان ۷۰۰ سال پيش از ميلاد پايان يافت. سكاها از سغد (تاجيكستان امروز و مناطق اطراف آن) به حركت درآمده بودند. دسته اي از آنان راهي جنوب شده بودند كه در سيستان مستقر شده اند و نام سيستان (سكاستان) از نام اين قوم گرفته شده است. سكاها در پي پارسها، مادها و پارتها كه يك تبار آريايي را تشكيل مي دادند از آسياي ميانه وارد مناطق جنوبي تر فلات ايران و نیز جنوب روسيه شده بودند. مادها (مادیا) قبلا پس از عبور از جنوب روسيه خود را به شمال غربي فلات ايران رسانده بودند. سكاهاي مهاجر كوشيدند كه وارد منطقه اي كه امروز مسكو نام دارد نشوند زيرا كه اين منطقه قبلا توسط اقوام فينو ـ يوگريك كه غير آريايي بودند اشغال شده بود. اين دو قوم از اورال به حركت در آمده بودند و اينك عمدتا در فنلاند و استوني زندگي مي كنند.


از خصوصيات اقوام ايراني از جمله سكاها اين بود كه از اسب براي سواري استفاده و با كمان تيراندازي مي كردند و مردگان را در اطاقكي در ارتفاع و طبقه بالا (دخمه) قرار مي دادند و اين رسم تا افتادن فلات ايران به دست اعراب مسلمان ادامه داشت. از خصوصيات ديگر قوم ايراني علاقه مندي وافر به بستگان و متعهد بودن به نگهداري از سالخوردگان فاميل، حفظ پاكيزگي بدن و محيط زيست، پوشش كامل بدن و پرهيز از فساد و دروغ بود. كمانداران را «سكوزا ـ اسكوزا» مي خواندند كه واژه اسكود Scud (يك نوع موشك ساخت روسيه) از همان كلمه گرفته شده است. بسياري از مردمان ساكن ميان دو رود «دن» و «دنيپر» با اين كه چند قرن حكومت مغولها را تحمل كردند، هنوز واژه هاي پارسي باستان را بكار مي برند و رسوم كهن قوم ايراني را مراعات مي كنند.

۸۳۷ - دستگيري بابك خُرّم دين و نگاهي كوتاه به اوضاع آن زمان

بابك خُرّم دين صاحب يك فرضيه اجتماعي تازه و عقيده مذهبي ديگر و رهبر يك جنبش انقلابي كه در آذربايجان و مناطق شمالغربي ايران بر ضد خلافت عباسي به پا خاسته بود و دردسر بزرگي براي خليفه وقت ايجاد كرده بود، سوم اوت ۸۳۷ ميلادي در حال فرار، در ارمنستان دستگير شد.

بابك در جنگ با نيروهاي خليفه كه فرمانده آنان افشين پسر كاووس بود شكست خورده و فرار كرده بود. بابك در جنگ سال ۸۳۵ در مراغه، افشين را شكست داده بود ولي بعدا در جنگ ديگري شكست خورده و فرار كرده بود.


بابك پس از انتقال به سامرا پايتخت تازه معتصم خليفه عباسي، چهارم ژانويه سال 838 پس از تحمل شديدترين شكنجه ها كشته شد. به دستور معتصم، سر بابک را براي ترساندن ايرانيان استقلال طلب به خراسان فرستادند و جسدش در سامرا به دار آويخته شد و مدتها همچنان بر سر دار ماند.

معتصم برادر مامون كه پس از مرگ برادرش در سال 833 خليفه عباسي شده بود سه سال بعد پايتخت را از بغداد كه شديدا نا آرام شده بود به سامرا منتقل كرده بود و كار حفاظت از شهر را به سربازان ترك خود كه آنان را از تماس با سربازان عرب منع كرده بود سپرده بود. مامون كه مادرش ايراني بود و با كمك ايرانيان به خلافت رسيده بود، 20 سال خليفه بود و با تدبير ايرانيان كه امور اداري، سياسي و فرهنگي را به دست داشتند دوران خلافت او همراه با شكوفايي فرهنگي و گسترش بازرگاني با سرزمين هاي دور دست بود.

همزمان و در جريان جنبش بابك، در نقاط ديگر ايران بپاخيزيهاي استقلال طلبانه متعددي به چشم مي خورد.

در مازندران(طبرستان يا تپورستان) مازيار حاكم اين ايالت، در سال 834 ميلادي بر ضد معتصم بپا خاست و دست به بسيج نيرو زد كه در جنگ با نيروهاي اعزامي معتصم شكست خورد، اسير شد و به سامرا انتقال يافت كه در آنجا زير تازيانه كشته شد و جسدش را در كنار استخوانهاي بابك به دار آويختند. از نظر خليفه زمان براي نابود كردن افشين فرا رسيده بود زيرا ديگر به وجود او نياز نبود. خليفه از آغاز هم به او اعتماد نداشت و وي را در باطن يك ناسيوناليست ايراني مي دانست. بنابراين اعتراف مازيار را كه با افشين تماس محرمانه داشت بهانه قرار داد و دستور دستگيري افشين را به اتهام خيانت به خلافت صادر كرد. خليفه افشين را كه روزگاري بزرگ مي داشت در زندان با گرسنگي و تشنگي دادن بكشت و جسدش را پس از مرگ (درسال 840 ميلادي) در همان نقطه كه بابك و مازيار به دار آويخته شده بودند بر دار زد.

بدين ترتيب خليفه عباسي سه ايراني دلاور و ميهن دوست را به دست يكديگر نابود كرد. تاريخ نشان داد كه معتصم موفق نشد و از هر قطره خون يك ايراني مقتول، چندين ميهن دوست ديگر به وجود آمد. بايد دانست که عباسيان به دست ايرانيان بر سر کار آمده بودند.


1492 - روزي كه كريستوف كلمب سفر دريايي خود را در جهت درياهاي غرب آغاز كرد

كريستوفر كلمبوس سوم آگوست سال 1492 با سه كشتي و گروهي كه بيشترشان را زندانيان تشكيل مي دادند سفر دريايي تاريخي خود را از بندر «پالوس» اسپانيا آغاز كرد. سفر او همزمان با اخراج يهوديان از اسپانيا آغاز شده بود. كلمبوس (كلمب) كه متوجه كروي بودن زمين شده بود مي خواست كه از راه درياهاي غرب خود را به هند برساند، زيرا كه پرتغاليها قبلا راه شرق (جنوب آفريقا) را يافته بودند.

كلمبوس 71 روز بعد به جزاير آنتيل در قاره آمريكا رسيد و گمان كرد كه به نزديكي هند رسيده است و بوميان اين جزاير را كه مردمي آرام بودند و برهنه زندگي مي كردند «هنديان = Indians» ناميد كه اين عنوان باقي مانده است. وي سپس به يافتن زمين هاي بيشتري مشغول شد و در نخستين سفر كوبا و جزيره اي را هم كه اينك دو كشور دومينيكن و هائيتي در آن واقع اند مورد بازديد قرار داد و آن را هيسپانيولا خواند.


رسيدن كلمبوس به آمريكا كه در پاره اي از نقاط آن از جمله مكزيك و پرو Peru تمدنهاي پيشرفته و درخشان وجود داشت راه را براي استعمار اين قاره به روي اروپائيان و انتقال بيماري هايي كه در آنجا نبود از جمله بيماري هاي مقاربتي باز كرد. دروغ، فريب و جرم نيز از جمله سوغات اروپائيان به قاره آمريكا بود. اروپائيان و مخصوصا انگليسي ها در شمال قاره آمريكا (ايالات متحده امروز) بوميان را تا مي توانستند نابود كردند كه جاي مهاجران اروپايي باز شود. مهاجران اروپايي آن بي گناهان را با قشاوت تمام کشتند تا اراضي شان تصرف و تملک کنند که اينک با پول همين اراضي و منابع غارت شده، از ثروتمندان جهان شده اند و ....

1314 - حذف القاب و عناوين از نام ايرانيان و تلاش براي لاتين كردن الفباي ايران

12 مرداد سال 1314 هجري شمسي تصميم نهم امُرداد شوراي وزيران (قوه مجريه) مبني بر حذف عناوين اضافي از اسامي از جمله: خان، ميرزا، سلطنه، دوله، سيّد و ... در ايران به اجرا درآمد و ادارات (در نوشتن نامه ها و احكام)، نشريات در مطالب خود و نيز مراكز صدور شناسنامه مكلّف به اجراي آن شدند و در مكاتبات رسمي و نطقها نيز بكاربردن القاب و عناوين جز«آقا» و «بانو» براي خطاب كردن ممنوع شد. هنگام خطاب کردن وزيران و نخست وزير، قرار دادن واژه «جناب» بر نام آنان بلامانع (نه اجبار) اعلام شده بود و تاكيد شده بود كه در صورت بكار بردن جناب، آقا و بانو حذف شود و دو لقب باهم بكار برده نشود كه غلط دستوري است.

از روز، بعد روزنامه ها فراتر از اين رفتند و از بكار بردن «فعل جمع» براي مقامات مفرد جز شاه و گاهي اوقات نخست وزير خودداري كردند كه تا اوايل انقلاب مرسوم بود و رعايت مي شد. نشريات دليل اين كار خودرا رفع تبعيض و تشخص اعلام كرده بودند.

متعاقب اين اقدام، 19 روز بعد، از سي ام امرداد 1314 نيز تعيين نام خانوادگي براي افرادي كه اسم پدر خودرا به عنوان نام خانوادگي به كار مي بردند اجباري شد كه بازگشتي به رسم ايران عهد باستان و دور شدن از رسم عربي بود كه اعراب نام پدر و پدربزرگ را پس از نام اول بكار مي برند. همچنين توصيه شد که بر نوزادان ترجيحا نام هاي پارسي گذارده شود.

در همين زمان دولت وقت از سوي روشنفکران زير فشار قرار گرفت كه ايران نيز بمانند تركيه الفباي نوشتن خود را به الفبايي تغيير دهد كه داراي حروف مصوّت باشد از جمله لاتين تا تلفظ همه مردم ايران يكسان شود و از غلظت لهجه هاي محلي كاسته شود كه اين تلاش به جايي نرسيد. يکي از ايرادهايي که به دودمان پهلوي گرفته مي شود همين لاتين نکردن حروف کتابت زبان فارسي بود که الفباي عربي است.

1914 - اعلان جنگ آلمان به فرانسه در آغاز جنگ جهاني اول

جنگ جهاني اول در واقع با ترور ولي‏عهد اتريش در 28 ژوئن 1914 آغاز شد. اين بهانه ‏اي بود تا كشورهاي اروپايى براي حل اختلافات متعدد خويش و برطرف نمودن سوءظن نسبت به يك‏ديگر و در حقيقت براي فرونشاندن عطش قدرت‏طلبي خود جنگي را آغاز نمايند كه مدت 4 سال سراسر اروپا را در برگرفت. اتريش و آلمان كه با يك‏ديگر قرارداد مودت داشتند به حال آماده باش درآمدند. آلمان در مرحله نخست لوكزامبورگ را اشغال نموده و در 3 اوت 1914م نيز به فرانسه اعلان جنگ داد. چند ساعت بعد از آن، دولت انگلستان كه موافقت‏نامه دوستي با فرانسه به امضا رسانده بود، به حمايت از اين كشور وارد جنگ شد و بدين ترتيب اروپا و بخشي ديگر از ساير نقاط جهان در آتشي فرو رفت كه بيش از 8 ميليون تلفات داشت و ميليون‏ها مجروح بر جاي گذاشت و سرانجام در 11 نوامبر 1918م به پايان رسيد.

1980 - المپيك 1980 مسكو و تحريم غرب!

بازي هاي تابستاني المپيك 1980 كه در مسكو برگزار شده بود در اين روز (سوم آگوست) به پايان رسيد. اين بازيها دو هفته پيش از اين (19 جولاي) گشايش يافته بود. بازيكنان آمريكا، ژاپن و آلمان فدرال (غربي) اين بازي ها را به دليل اعزام نيروي نظامي از جانب شوروي به افغانستان تحريم كرده بودند. طبق آمار، جمعا 65 کشور و هريک به دلايلي به بازي هاي مسکو ورزشکار نفرستاده بودند. باوجود اين، 5 هزار و 179 ورزشکار ازجمله يکهزار و 115 زن در مسابقه مسکو شرکت کرده بودند. با تحريم سال 1980، بازيكنان 81 كشور در مسابقه هاي مسکو شركت كرده بودند. برژنف رهبر وقت شوروي بازي ها را در استاديوم يكصد و چند هزار نفري لنين در مسكو كه ورزشكاران شوروي با آرايش صف، پرچم اين كشور را ساخته بودند (عكس بالا) گشوده بود.

دولت شوروي اعلام كرده بود كه به خواست دولت افغانستان نيرو به آن كشور اعزام داشته و مداخله اي در كار نبوده است. با اين تحريم «سياست» وارد امر ورزش شد كه بايد جاي رقابت هاي غير سياسي و مسالمت آميز باشد.


شوروي هشت سال بعد تحت فشار غرب، بالاخره نيروهاي خودرا كه تلفات سنگين نيز متحمل شده بودند از افغانستان بيرون برد كه از سال ۲۰۰۱ نخست آمريكا و اينك همه غرب (ناتو) وارد افغانستان شده و به همان ترتيب و همان علل و بهانه ها جاي شوروي را گرفته اند بدون اين كه مسكو و ساير دولت ها اعتراض كرده باشند!. نه تنها مسکو واکنش منفي نسبت به عمليات نيروهاي ناتو در افغانستان اعتراض نکرده بلکه پوتين رهبر روسيه در جولاي ۲۰۱۲ پس از اينکه خروج تدريجي اين نيروها از سال ۲۰۱۴ قطعي شد گفت که خارج شدن نيروهاي نظامي ناتو از افغانستان زود است و بايد مدت بيشتري در اينجا باشند!. دولت کابل بمانند دولت بغداد با دولت واشنگتن پيمان استراتژيک امضا کرده است.

زادروزها

۱۷۷۰ - زادروز فریدریش ویلهلم سوم پادشاه پروس از ا۱۷۹۷ تا ۱۸۴۰
۱۹۰۳ - زادروز حبیب بورقیبه پدر جنبش استقلال طلبی تونس و اولین رئیس‌جمهور آن کشور


۱۹۴۰ - زادروز مارتین شین بازیگر آمریکایی‎
۱۲۹۸ - محمد قاضی، مترجم برجستهٔ کُرد ایرانی


۱۹۶۳ - زادروز جیمز هتفیلد ترانه‌سرای اصلی، گیتارنواز و از بنیانگذاران گروه هوی متال متالیکا
۱۹۶۴ - زادروز آبهیسیت وجاجیوا بیست و هفتمین نخست‌وزیر کشور تایلند


۱۹۷۹ - زادروز اوانجلین لیلی بازیگر کانادایی
۱۷۵۳ - چارلز استانهوپ دانشمند و سیاستمدار بریتانیایی.


درگذشت‌ها

۱۹۲۴ - درگذشت جوزف کنراد نویسنده انگلیسی با اصلیت لهستانی
۱۹۴۲ - درگذشت ریچارد ویلشتتر شیمیدان آلمانی ، برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۱۵


۲۰۰۴ - درگذشت هانری کارتیه برسون عکاس فرانسوی ، گسترش دهنده فوتوژورنالیسم
۲۰۰۸ - درگذشت آلکساندر سولژنیتسین نویسنده روس ، برنده جایزه ادبیات نوبل سال ۱۹۷۰ میلادی


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون