تکنولوژی خنگمان کرده؟!

هفته نامه زندگی مثبت: 5 - 6 سال پیش، وسط خیابان شارژ تلفن همراهم تمامشد. مجبور بودم یک تلفن ضروری به همکارم بزنم. به زحمت یک تلفن کارتی و کارت تلفن را جور کردم اما هزچه به مغزم فشار آوردم، فقط 4 رقم اول شماره اش خاطرم بود: 0912 حتی پشی شماره خطش هم یادم نبود... آن وقت بود که متوجه شدم مدت هاست اطلاعات را به جای حافظه خودم، به حافظه تلفن همراهم می سپارم.

همین 15-10 سال پیش نه همه جا رایانه پیدا می شد و نه تلفن همراه ؛ اصلا جزو وسایل تجملاتی محسوب می شدند؛ اما امروز رایانه و تلفن همراه دو جزو زندگی امروزی هستند و خیلی از کارها را می شود با کمکشان انجام داد. از انجام پروژه های تحقیقاتی ریز و درشت گرفته تا جست و جوی اطلاعاتی مثل طرز تهیه کیک صبحانه، بازی و... همین است که از بچه 4-3 ساله تا افراد کهنسال می توانند به فراخور سن و سال و مشغله هایشان از این تکنولوزی ها استفاده کنند.

البته از 3-2 سال پیش که پای گوشی های هوشمند به زندگی هایمان باز شده، اوضاع بدتر هم شده؛ تلفن های همراه نه فقط جایگزین حافظه خودمان و دفتر تلفن های مکتوبمان شده، که اطلاعات شخصی و کاری مان را هم در خود جای اده اند و خدا نکند روزی برسد که گوشی مان هنگ کند یا روانه جوی آب شود. چون همه چیز را با خودش می برد؛ همه چیز را! با همه این حرف ها به نظرتان تکنولوژی خوب است یا فقط باعث شده تنبل یا حتی (دور از جان شما!) خنگ شویم؟!


فرهنگ داشته باشید لطفا!

مسلما تکنولوژی و پیشرفت آن به راحت تر شدن زندگی و همین طور امکان پذیر شدن بسیاری از غیرممکن های گذشته کمک کرده است. همه ماسال های سال است که از تکنولوژی استفاده می کنیم و خیلی پیش از ورود تلفن همراه و رایانه به زندگی مان با آن آشنا شده ایم.

سال هاست از انواع و اقسام ماشین آلات صنعتی، خودرو و حتی لوازم خانگی متنوع استفاده می کنیم و به تناسب همه لوازم، از میزان تحرک فیزیک و جسمی مان کم شده. همان طور که قبلا همه کارها با زحمت بیشتر و سرعت کمتری انجام می شد، امروز به لطف پیشرفت تکنولوژی کارها با حداقل انرژی ما و البته سرعت بیشتری پیش می روند.

البته این کم تحرکی سال هاست عوارضش را به همه ما ثابت کرده و نشان داده زندگی بی تحرک قطعا عواقب خوبی ندارد. با این حال نمی توانیم بگوییم، تکنولوژی باعث شده ما کمتر فعالیت جسمانی داشته باشیم، پس تکنولوژی به در نمی خورد! مسلما استفاده از هر امکان و همین طور تکنولوژی جدید، باید با فرهنگ استفاده از آن همراه شود تا عوارضی برایمان نداشته باشد.

درواقع، تکنولوژی باعث راحتی زندگی ما می شود، باید فرهنگ استفاده از آن راه بلد باشیم و رعایت کنیم تا بلای جانمان نشود! همان طور که امروز همه افراد به دلیل استفاده از خودرو و انواع و اقسام ماشین های خودکاری که در خانه هایشان وجود دارد، تحرک کمتری دارند و مجبورند برای حفظ سلامت جسم خود از رژیم های غذایی، باشگاه های ورزشی یا پیاده روی و... کمک بگیرند، برای حفظ سلامت مغز و حافظه هم باید فرهنگ استفاده از رایانه، تلفن همراه و وسایل مشابه رعایت شود.

وابستگی بیش از حد عوارض دارد!

تکیه و وابستگی بیش از حد به حافظه ها و هوش مصنوعی قطعا باعث تنبل شدن مغز و حافظه می شود اما لازم نیست به حذف تکنولوژی از زندگی مان فکر کنیم یا بگوییم تکنولوژی دشمن بشریت شده و تنبلمان کرده! اتفاقا تکنولوژی جنبه های مثبتی را وارد زندگی ما کرده؛ کافی است فرهنگ استفاده از آن را رعایت کنیم. مسلما تکنولوژی باعث تغییر شیوه زندگی می شود و این ما هستیم که می توانیم با تدبیرمان، از عوارض احتمالی اش پیشگیری و حتی آنها را به فرصت تبدیل و از آن فقط برای بهبود زندگی استفاده کنیم.


به این ترتیب نه تنها زندگی مان راحت تر می شود که حتی می توانیم با کمک همان تکنولوژی هم ظرفیت های جسمانی و روانی مان را افزایش دهیم. نباید فراموش کنیم حافظه درست مثل جسم انسان به ورزش نیاز دارد و ورزش ذهن، این است که مرتب از آن استفاده کنیم؛ هر قدر مطالعه بیشتری کرده و بیشتر از حافظه مان استفاده کنیم، ذهن پویاتری خواهیم داشت.

مثلا اگر می خواهید بازی روی گوشی تان نصب کنید، از بازی های فکری بیشتر استفاده کنید؛ به این ترتیب هم سرگرم شده اید و هم مغزتان را به فعالیت واداشته اید. حتی از این تکنولوژی می توانید در راستای تناسب اندام استفاده کنید و هزینه باشگاه رفتن و... را هم کاهش دهید.

نرم افزارهای زیادی مخصوص تناسب اندام طراحی شده اند که می توانند مثل یک مربی بدنسازی، همیشه همراه شما باشند، میزان کالری مصرفی و فعالیت بدنی تان را اندازه گیری کنید و حتی توصیه هایی برای کاهش یا افزایش وزن شما داشته باشند.

میانه رو باشید

خوب است وقتی شماره تلفن هایمان را در حافظه گوشی تلفنمان ذخیره می کنیم، چند تلفن ضروری مثل شماره تلفن اعضای خانواده، محل کار و... را هم به خاطر بسپاریم تا هم از حافظه مان کار کشیده باشیم، هم نیازی به حمل دفتر تلفن نداشته باشیم و اگر تلفنمان خاموش، خراب یا حتی گم شد، نگرانی آنچنانی نداشته باشیم.

تفکر اشتباه رایج در مورد تکنولوژی این است که اطلاعاتی که در حافظه تلفن همراه یارانه مان داریم، در امنیت کامل است! در صورتی که این حافظه های مصنوعی خیلی راحت تر از اسناد مکتوبی که قبلا رایج بودند، آسیب می بینند و به راحتی ممکن است خراب، گم، یا حتی هک شوند و مورد سوءاستفاده قرار بگیرند! بنابراین تکیه صرف به این لوازم می تواند عواقبت جبران ناپذیری داشته باشد.

پس باید سعی کنیم اطلاعات را دسته بندی و شیوه نگهداری از آن ها را براساس نوع و میزان اهمیتشان، تعیین کنیم تا کمترین آسیب متوجه مان شود. گاهی شاید لازم باشد علاوه بر ذخیره نسخه های دیجیتال اطلاعات مهم، نسخه های مکتوبش را هم داشته باشید که در صورت دسترسی نداشتن به نسخه دیجیتال، در تنگناهای سرنوشت ساز قرار نگیرید!


خوبی هایش بی شمار است

موتورهای جست و جوگر که جایگزین دایره المعارف های سنگین و حجیم شده اند، یکی دیگر از امکانی است که به واسطه پیشرفت تکنولوژی نصیب بشر شده. همینطور انواع و اقسام نرم افزارها یا وب سایت های ترجمه و آموزش زبان های مختلف، نه تنها معانی مختلف کلمات را به زبان های مختلف می توان جستجو کرد بلکه می توان با تلفظ درستشان هم آشنا شد و همه این ها در مدت زمان بسیار کوتاه تری نسبت به قبل انجام می شود. این موارد تنها گوشه هایی از امتیازهای وسیعی است که تکنولوژی به سادگی در اختیار کاربرانش قرار می دهد.

همین طور تعداد کتاب هایی که همیشه می توان در کتابخانه های مجازی و الکترونیک همراه داشت و ساعات بیکاری را بدون نیاز به حمل کتاب های سنگین، پر کرد، فقط با کمک تکنولوژی روز امکان پذیر شده. همین کتاب خواندن ها کمک ارزنده ای به فعال نگه داشتن مغز و حافظه می کند.

بنابراین، تکنولوژی امکانات بسیار زیادی را با خود همراه آورده و استفاده یا عدم استفاده از آن هاست که کیفیت زندگی ما را تعیین می کنند.

همان طور که با آپارتمان نشین شدنمان مجبور شدیم فرهنگ آپارتمان نشینی را هم یاد بگیریم یا با استفاده از خودروها مجبور شدیم علائم راهنمایی و رانندگی برایش تنظیم کنیم و فرهنگ رانندگی و ترافیک را رعایت کنیم، تکنولوژی هایی مثل تلفن های همراه و رایانه هم باید همراه با فرهنگ مخصوص به خود استفاده شوند تا کیفیت زندگی مان از هر لحاظ بهبود یابد.

کارشناس: دکتر پژمان قائم مقامی، روان پزشک

تنظیم: ستاره سمائی