۲۳ مهر - ۱۵ اکتبر؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۲۳ مهر برابر با ۱۵ اکتبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۴۰ - روش كاليگولا در پيروزي بدون جنگ

۱۵ اكتبر سال ۴۰ ميلادي سالروز آغاز بكارگيري روش تازه «کسب پيروزي بدون جنگ» است كه مبتكر آن كاليگولا امپراتور وقت روم بوده است.

«پتولمي» پادشاه موريتانيا كه در آن زمان همه نواحي شمال غربي آفريقا از جمله الجزاير، موريتاني و مراكش را شامل مي شد معارض نيرومندي براي دولت روم شده بود و كاليگولا امپراتور وقت روم با اين كه مي دانست دربار اشكاني ايران صحنه مرافعه اردوان سوم و تيردادسوم ــ دو پسر عمو ــ است و تا اين مرافعه ادامه داشته باشد خطري از سوي ايران متوجه روم نخواهد بود حاضر نبود پول و انرژي روم را در جنگ با پتولمي از دست بدهد. از سوي ديگر به علت داشتن مخالفان داخلي مخصوصا پس از آنکه يك سناتور مخالف خود را در جلسه سنا شمشير زده بود مي ترسيد از رم خارج شود.

كاليگولا در اين شرايط راه ديگري را براي پيروزي بر پتولمي اختراع كرد و آن دعوت از او به رم و ترور وي در اين شهر بود و اين را كار كرد. پتولمي به دعوت كاليگولا براي يك ديدار دوستانه وارد رم شد و ۱۵ اكتبر سال ۴۰ ميلادي در اين شهر طبق نقشه قبلي كاليگولا ترور شد و از ميان رفت.


با اين جنايت، نگراني كاليگولا از جانب موريتانيا بر طرف نشد، زيرا مردم موريتانيا كه پي به واقعيت قتل برده بودند يك ژنرال موريتانيائي به نام «ادمون» را كه شهرت به دشمني با رومي ها داشت به جانشيني پتولمي برگزيدند و وارد جنگي با روميان شدند كه مدتها ادامه داشت.

كاليگولا كه نام واقعي اش جرمانيكوس بود و به علت پوشيدن چكمه كوتاه به كاليگولا معروف شده بود پس از به اجرا در آوردن نقشه ترور پتولمي، يك مرد ديگر را كه از او بدگويي كرده بود زبان بريد و بر مخالفان داخلي خود افزود به گونه اي كه سه ماه بعد اورا ترور كردند.

1500 - «وان هو» قصد پرواز به آسمان کرد!

نيمه اكتبر سال 1500ميلادي «وان هو» يكي از مقامات وقت دولت سلطنتی چين (دودمان مینگMing Dynasty) در يك آزمايش پرواز به آسمان جان خود را از دست داد. اين آزمايش برحسب نوشته سه منبع كه هر سه از يادداشتهاي منشي «وان هو» استفاده كرده اند در يكي از اين سه روز: ششم ، سيزدهم و يا 15 اكتبر سال 1500 ميلادي انجام گرفته بود. يادداشتهاي منشي وان هو كه در مراسم پرتاب او به آسمان حضور داشت به صورت كتاب در آمده و به زبان انگليسي هم ترجمه شده است.


در آن روز «وان هو» 47 لوله پُر از باروت را كه به صورت راكت درآورده بود در اطراف يك صندلي بزرگ بست و در حالي كه دو بادبادك (بالك مانند) به دست گرفته بود بر صندلي نشست و از نوكرانش خواست كه اورا به صندلي ببندند و سپس همزمان زير لوله هاي حاوي باروت، شعله آتش قرار دهند.

منشي او (نويسنده شرح رويداد) كه در عمليات پرتاب شركت داشت نوشته است: از زير لوله ها، شعله هاي ناشي از انفجار باروت همراه با صداي مهيبي كه همه مارا كر كرد بلند شد و صندلي به آسمان رفت و از نظر ناپديد شد. وي ننوشته است كه بر سر اربابش چه آمد، ولي وقايع نگار دربار «مينگ» ها كه از سال 1368 تا 1644 بر چين حكومت كردند ضمن وقایع اين روز (طبق تقويم قمري چين) نوشته است كه شبان ها قطعات بدن «وان هو» را كه به اندازه ريگ بيابان شده بودند جمع آوري كرده بودند كه عينا به امپراتور گزارش شد. دودمان مینگ پس از دودمان مغول تبار یوان Yuan Dynasty بر سرکار آمدند بود و پس از این دودمان، سلاطین Shun Dynasty و آنگاه دودمان منچوری تبار Quing.

چينيان باروت را دو هزار سال پيش اختراع كرده بودند ولي از نيروي آن تنها در جشن ها و در آتشباري استفاده مي كردند كه ماركوپولو ايتاليايي در طول اقامت در دربار سلاطین مغولی چين آن را مشاهده و طرز تهيه اش را در كتاب خاطرات خود (مسافرت ها) به اروپاييان آموخت كه با استفاده از آن توپ و تفنگ ساختند و سرزمين هاي ديگران را گرفتند، استثمار كردند و ....

1815 - تبعید ناپلئون و جریان اتحاد او با ایران

تبعید ناپلئون بناپارت در جزیره سنت هلنا در اقیانوس اطلس که تا خشکی 2 هزار کیلومتر فاصله دارد از 15 اکتبر 1815 آغاز شد. وی زندانی انگلستان بود. ناپلئون پس از شکست در جنگ واترلو خودرا تسلیم کرده بود. مردی که روزگاری اروپا را درکنترل داشت شش سال در یک خانه چوبی غیر بهداشتی در سنت هلنای متعلق به دولت لندن بسر برد و پنجم ماه مه 1821 درگذشت. گویا دو پزشکی که از لندن برای درمان او به سنت هلن فرستاده شده بودند اقدامی برای رفع بیماری انجام نداده بودند و در این زمینه شایعاتی وجود دارد. ناپلئون در آخرین سال عمر خود خاطراتش را دیکته کرد که باقی مانده است. جسد ناپلئون که در یک گور بدون سنگ قبر (بدون داشتن نام) دفن بود در سال 1840 به اصرار دولت فرانسه و جلب موافقت لندن با یک ناو جنگی که بدنه آن را رنگ سیاه زده بودند به فرانسه حمل شد و مردم این کشوز در بندر «لهاور» و همچنین در پاریس از استخوانهای قهرمان ملی خود چنان استقبالی کردند که تا آن زمان، جهان به خود ندیده بود. ناپلئون بمانند همه فاتحان مرتکب اشتباه شد و اشتباه بزرگ او لشکرکشی به روسیه بود که بیشتر سربازان خودرا از دست داد و زوال او آغاز شد. همین اشتباه را عینا هیتلر مرتکب شد زیرا که «تاریخ» نخوانده بود. ناپلئون در اوج قدرت درصدد برآمد که با کمک ایران روسیه را در جنوب درگیر کند و انگلستان را از آسیای جنوبی (هندوستان) براند و برای این منظور چند افسر به ایران فرستاد تا ارتش ایران را نوسازی کنند، ولی پس از صلح با تزار روس در تیلسیت، قول و قرارهای خود با ایران را فراموش کرد و وطن مارا میان دو دشمن رها ساخت و قفقاز از دست رفت و .... این هم یکی از غفلت های ناپلئون بود.


1306 - آغاز احداث راه آهن سراسري ايران

راه آهن سراسری ایران نام راه آهنی است که در زمان پادشاهی رضا شاه پهلوی از جنوب تا شمال ایران کشیده شد. این راه آهن (بندر امام خمینی فعلی) در ساحل خلیج فارس را به (بندر ترکمن فعلی) در ساحل دریای مازندران وصل می‌کرد.


در ۲۳ مهرماه ۱۳۰۶ اولین کلنگ ساختمان راه آهن سراسری در تهران محل فعلی ایستگاه تهران برزمین زده شد و از همان وقت رسما ساختمان راه آهن از سه نقطه جنوب و مرکز و شمال آغاز گردید.

راه آهن سراسری در ۲۷ مرداد ماه ۱۳۱۷ بپایان رسیده و دو خط شمال و جنوب در ایستگاه سمیه به یکدیگر متصل و در روز سوم شهریورماه ۱۳۱۷ این خط با تشریفات خاصی رسما افتتاح و بهره برداری آن شروع شد.

1945 - اعدام لاوال

15 اکتبر 1945 «پير لاوال» كه در زمان اشغال فرانسه، مدتي نخست وزير اين كشور معروف به «دولت ويشي» بود و با هيتلر از در سازش درآمده بود به جرم خيانت به فرانسه اعدام شد. وي در دفاع از خود اين اتهام را رد كرده و گفته بود كه در آن زمان اگر اين كار نمي كرد فرانسه نابود و بسياري از فرانسويان كشته مي شدند.


1964 - بركناري خروشچف و انتقاد پراودا از او

15 اكتبر 1964 دفتر سياسي حزب كمونيست شوروي نيكيتا خروشجف را از همه سمت هايش در دولت و حزب بركنار كرد و اعلام داشت كه اين تصميم به دليل ضعف سلامتي جسماني او صورت گرفته است. در پي بر کناري خروشچف، لئونيد برژنف دبير اول حزب و الكسي كاسيگين رئيس شوراي وزيران شوروي شد و هر دو اعلام داشتند كه سياست همزيستي مسالمت آميز با غرب را ادامه خواهند داد.

دو روز بعد پراودا ارگان حزب كمونيست شوروي در مقاله اي خروشچف را به باد انتقاد گرفت و او را سبك مغز، ازخودراضي و مردي كه بدون بررسي كافي تصميم مي گرفت و كارهاي زيان آور و گاهي بچگانه انجام مي داد توصيف كرد.


از اين مقاله چنين بر مي آيد كه برجستگان وقت شوروي از انتقاد خروشچف از سياست استالين، كوتاه آمدن سريع او در برابر امريكا در جريان بحران موشكي كوبا در اكتبر 1962 و نيز رنجاندن چين راضي نبودند.

1965 - ميليونها آمريكايي در اين روز در شهرهاي اين كشور برضد ادامه جنگ ويتنام دست به راهپيمايي و اعتراض زدند. تظاهرکنندگان جنگ ويتنام را «غير ضروري و مغاير قانون اساسي آمريکا» مي خواندند. در جنگ ويتنام که در سال 1975 پايان يافت، آمريکا مطلقا پيروزي نداشت. آمريکا در اين جنگ بيش از 58 هزار کشته داد. عکس زير، گوشه اي از تظاهرات 15 اکتبر سال 1969 آمريکا را نشان مي دهد:


۱۹۹۱ - اعلام استقلال بوسني و هرزگوين از يوگسلاوي

جمهوري بوسني و هرزگوين در جنوب اروپا و در همسايگي كشورهاي كرواسي و يوگسلاوي و بر كرانه درياي آدرياتيك واقع است. پس از پايان جنگ جهاني دوم، بوسني و هرزگوين ضميمه كشور يوگسلاوي گرديد. اگرچه سرزمين مزبور تا اندازه‏اي از خود مختاري برخوردار بود ولي نارضايتي در ميان مردم كاملا محسوس بود تا اين‏كه اين جمهوري به دنبال منازعات دنباله دار استقلال‏طلبانه، به همراه كشورهاي صربستان، كرواسي و اسلووني و... از يوگسلاوي تجزيه و مستقل شد. در ۱۵ اكتبر ۱۹۹۱م مجلس ملي بوسني و هرزگوين اعلاميه‏اي صادر نمود و طي آن استقلال اين كشور را اعلام داشت و در پي آن در ژانويه سال ۱۹۹۲م به طور رسمي از جمهوري فدرال يوگسلاوي خارج گرديد. در پي آن و در طي رفراندوم اول مارس ۱۹۹۲م، مسلمانان با ۹۹/۴ درصد آراء، رأي به استقلال ميهن خود دادند و در هفتم آوريل همان سال جامعه اروپا استقلال بوسني را به رسميت شناخت. اين در حالي بود كه صرب‏هاي بوسني علاقه‏مند بودند تا همچنان در جمهوري فدرال يوگسلاوي باقي بمانند. از اين‏رو، پس از استقلال بوسني، جنگ‏هاي داخلي بين نيروهاي مسلمان و صرب آغاز گشت و باعث كشتار وسيع و ويراني‏هاي فراواني گرديد. اين جنگ‏ها سرانجام با امضاي قرارداد صلح دِيتون در سال‏هاي ۱۹۹۵م به پايان رسيد و كشور به آرامش دست يافت.


مناسبت ها:

آغاز هفته جهاني نابينايان و روز جهاني عصاي سفيد

توجه به ايمني نابينايان و رعايت حقوق اجتماعي آنان، همواره مورد توجه مردم خيرانديش و مجامع بين‏المللي بوده و هست و هر از چندگاه، ضرورت توجه به نابينايان در طيف گسترده‏اي مطرح مي‏شود. در سال ۱۹۵۰م، سازمان آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد، يونسكو، و شوراي جهاني نابينايان در جلسه‏اي مشترك، قانون عصاي سفيد را بررسي و تصويب نمودند و روز ۱۵ اكتبر را روز جهاني عصاي سفيد يا روز جهاني ايمني نابينايان اعلام كردند. قانون عصاي سفيد، تصويري جديد از نابينايان را در جامعه ترسيم كرده و از افراد نابينا مي‏خواهد كه به منظور حمايت از منافع خود، از تمام مفاد اين قانون مطلع باشند. حق استفاده از كليه امكانات رفاهي معمول در جامعه توسط نابينايان، تشويق نابينايان به مشاركت در امور دولتي و اشتغال توسط دولت و رعايت كامل حقوق نابينايان به هنگام عبور و مرور توسط رانندگان وسايل نقليه از جمله مفاد اين قانون مي‏باشند. هم‏چنين مسئولان دولتي، هر ساله بايد روز پانزدهم اكتبر (برابر با ۲۳ مهر) را به عنوان بزرگ‏داشت روز نابينايان و قانون عصاي سفيد، به نحو شايسته‏اي ارج نهند و از مردم بخواهند كه رفتار معقولانه‏اي با نابينايان داشته باشند.


زادروزها

۱۶۰۸ - زادروز اوانجلیستا توریچلی ریاضیدان و فیزیکدان ایتالیایی
۱۸۱۴ - زادروز میخائیل لرمونتوف نویسنده، شاعر و نقاش روس


۱۸۴۴ - زادروز فریدریش نیچه دانش‌پژوه و فیلسوف آلمانی و یکی از تاثیرگذارترین اندیشمندان نوین
۱۹۲۶ - زادروز میشل فوکو فیلسوف، تاریخدان و متفکر فرانسوی


۱۹۳۱ - زادروز ابوبکر زین‌العابدین عبدالکلام دانشمند و مدیر هندی، رئیس جمهور هند از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷
۱۹۸۸ - زادروز مسعود اوزیل بازیکن فوتبال آلمان


درگذشت‌ها

۹۲۵ - درگذشت محمد این زکریای رازی پزشک، فیلسوف و شیمیدان ایرانی.
۱۳۸۹ - درگذشت اوربان ششم از پاپهای کلیسای کاتولیک روم


۱۵۶۴ - درگذشت آندرئاس وزالیوس پزشک برجستهٔ بلژیکی
۱۹۳۴ - درگذشت ریمون پوانکاره دهمین رئیس جمهور فرانسه


۱۹۴۶ - درگذشت هرمان گورینگ از برجسته‌ترین چهره‌های حزب نازی در آلمان، فرماندهٔ نیروی هوایی آلمان نازی
۲۰۱۲ - درگذشت نوردوم سیهانوک پادشاه پیشین کامبوج


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون