ظریف: هر چیزی حدی دارد

روزنامه شرق: محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان گفت‌وگوی بلندی با نشریه نیویورکر کرده است. در این گفت‌وگو موضوعات مختلفی ازجمله پرونده هسته‌ای و رابطه با کشور‌های عرب منطقه مطرح شده است.

ظریف در پاسخ به سؤالی درباره‌ اظهارات باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر همکاری کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس با واشنگتن علیه ایران گفت: خب، من فکر می‌کنم ترک عادت موجب مرض است. او درباره‌ اظهارات اوباما که گفته بود برای جلوگیری از تشدید درگیری‌های منطقه‌ای باید با گروه‌های معقول‌تر در داخل ایران به گفت‌وگو پرداخت، بیان کرد: خب این چیزی است که من به آن اعتقاد ندارم؛ از نظر من تقسیم‌بندی ایران به گروه‌های معقول و غیرمعقول، نه درست است و نه اثربخش و نه به کسی ارتباطی دارد.

آمریکا پیش از این، این کار را امتحان کرده اما نتیجه‌اي در بر نداشته است. رابین رایت، خبرنگار نیویورکر از ظریف پرسید شما در سال ٢٠١٣ پس از روی‌کارآمدن گفتید پس از توافق هسته‌ای اولویت اصلی‌تان روابط بهتر با کشورهای حاشیه خلیج (فارس) است. پس پایان‌دادن به این درگیری‌های نیابتی مستلزم چه کاری است؟ ظریف گفت: منطقه، اولویت اول ماست. ما می‌خواهیم از هر فرصتی برای همکاری با همسایگان خود در خلیج ‌فارس استفاده کنیم. ما هم به صورت علنی و هم به شکل خصوصی پیشنهاداتی را برای تعامل و گفت‌وگو مطرح کرده‌ایم اما متأسفانه آنها گوش شنوا ندارند. مسئله این نیست که نیازی به تنش وجود ندارد.

ما از خیلی وقت پیش خویشتن‌داری را آغاز کرده‌ایم؛ زمانی که آنها هشت سال از صدام حسین حمایت کردند اما وی به آنها پشت کرد و مورد حمله قرارشان داد. در دو سال و نیم گذشته وقتی ما وارد مذاکرات هسته‌ای شدیم، سعودی‌ها از هیچ کاری برای تخریب این مذاکرات ازجمله از طریق اشباع بازارهای نفتی دریغ نکردند و ما خویشتن‌داری کردیم.

هر چیزی حدی دارد. به گزارش ایسنا، ظریف درباره مشکلات بر سر راه اجرای توافق هسته‌ای، گفت: مهم‌ترین مشکل این است که آمریکا پس از هشت سال متفرق‌کردن همگان با هراس‌افکنی و اعمال جریمه‌های سنگین علیه کسانی که قصد تجارت با ایران را داشتند، خودش را کنار کشیده است. ‌میلیاردها دلار جریمه علیه مؤسسات مختلف مالی اروپایی وضع شد و آمریکا موظف بود به تک‌تک این بانک‌ها برود و بگويد گذشته‌ها گذشته.

روند اوباما به ثمر بنشیند

او در پاسخ به این سؤال که چه انتظاری از دیدارهایش با جان کری، همتای آمریکایی خود دارد، گفت: می‌خواهم شاهد این باشم که بانک‌های اروپایی بدون‌ترس از اقدام تلافی‌جویانه واشنگتن، با ایران وارد تعامل می‌شوند. مسائل زیادی به این موضوع ربط دارند. ما همان‌گونه که تعهداتمان را به‌طور کامل انجام داده‌ایم حق داریم که به طورکامل نفع ببریم. آنها باید پیامی بفرستند مبنی بر اینکه انجام تجارت با ایران هزینه‌ای در بر نخواهد داشت؛ همین، بدون اما و اگر. ظریف در پاسخ به این سؤال که آیا توافق هسته‌ای در خطر قرار دارد، گفت: خیر، توافق سر جایش است اما اگر یکی از طرف‌ها به آن پایبند نباشد، به پایان خواهد رسید.

وزیر امور خارجه کشورمان درباره اینکه سال جاری آخرین سال حضور اوباما و کری در دولت آمریکاست و یک رئیس‌جمهور جدید چه تأثیری می‌تواند در فرایندی داشته باشد که در دوران دولت اوباما آغاز شد، گفت: من بیشتر به این تمایل دارم که این روند در دوران اوباما به ثمر بنشیند. اعتقاد من این است که اگر چنین شود، رؤسای ‌جمهور آینده ایران و آمریکا، محافظت از این توافق و ضمانت ادامه آن را به نفعشان خواهند دید؛ چون ما معتقدیم که این توافق خوبی است؛ توافقی که به نفع هر دو طرف و به نفع جامعه بین‌الملل است. ما بر این باوریم که در صورت اجرای کامل این توافق، همگان شاهد تأثیرات پرمنفعت آن خواهند بود؛ بنابراین، تمرکز من روی این است که ما این توافق را در ماه‌های باقی‌مانده از دوران فعالیت جان کری و خودم استحکام ببخشیم و اطمینان حاصل کنیم که همه، منافع پایبندماندن به این توافق را درک می‌کنند.

در بخشی از این مصاحبه خبرنگار نیویورکر می‌پرسد: آیا شما فکر می‌کنید که رئیس‌جمهور آینده آمریکا- از هر حزبی که برنده شود- ممکن است که همین قدر رفتار دوستانه داشته باشد یا به اندازه رئیس‌جمهور فعلی به مذاکره علاقه‌مند باشد؟ ظریف پاسخ می‌دهد: بسیاری از مردم ایران رفتار این دولت (آمریکا) را هم چندان دوستانه نمی‌دانند. او درباره اینکه معمولا هر چندوقت یک‌بار با جان کری تعامل می‌کند، گفت اغلب اوقات و منوط به اینکه چه شرایطی وجود دارد، ممکن است دو تا سه بار در روز با همتای آمریکایی خود تماس برقرار کند چراکه آنها با یک توافق پیچیده مواجه هستند و هردو، خواهان اجرای کامل آن هستند.

من همچنان با وی (جان کری) همکاری می‌کنم تا اطمینان حاصل کنیم که هر آنچه وی، خودم و دیگر شرکت‌کنندگان در این مذاکرات قادر به دستیابی به آن بودند، اجرا، محافظت و تقویت می‌شود. ظریف درباره روابط تهران و واشنگتن در دو سال و نیم گذشته، گفت: ما امیدوار بودیم که همکاری‌های بیشتر بر سر این موضوع، بی‌اعتمادی را از بین ببرد و من هنوز هم فکر نمی‌کنم که خیلی دیر باشد. همان‌طور که رهبر ما سال گذشته گفتند، اگر تجربه مذاکرات هسته‌ای ثابت کند که آمریکا رویکردش را در قبال ایران عوض می‌کند و رویکردش را براساس احترام متقابل و منافع قرار می‌دهد، شانس تغییر وجود دارد.

اما اگر آمریکا بخواهد به سیاست‌های خصمانه‌اش ادامه بدهد، مجبوریم به توافق هسته‌ای بچسبیم و تلاش کنیم که آن را سرپا و مؤثر نگه داریم. توافق هسته‌ای همچنان می‌تواند زیربنا باشد، نه سقف. اما این نیازمند اراده سیاسی مثبت از سوی آمریکاست تا مسیر تکرار گذشته‌ها و مسیرهای نخ‌نما درخصوص ایران را کنار بگذارد.

اول برادری‌ات را ثابت کن

ظریف در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات یک مقام آمریکایی که گفته بود دولت امیدوار است توافق هسته‌ای به حل دیگر مشکلات در گذشته به‌ویژه در دوران ریاست‌جمهوری اوباما کمک کند، گفت: ما یک ضرب‌المثل داریم که می‌گوید ابتدا برادری‌ات را ثابت کن بعد درخواست ارث کن. آمریکا ابتدا باید نشان دهد که در حال اجرای برنامه جامع اقدام مشترک است. هیچ‌کس نمی‌پرسد که آیا ایران برجام را اجرا می‌کند یا نه. تقریبا تمامی مقامات ایران معتقدند آمریکا توافق را اجرا نکرده است. بنابراین، شما باید ابتدا برادری خود را ثابت کنید؛ سپس ما درباره ارث صحبت خواهیم کرد.

وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به سؤالی درباره‌ حکم دیوان‌عالی آمریکا برای پرداخت غرامت به قربانیان بمب‌گذاری سال ١٩٨٣ در بیروت از سوی بانک مرکزی ایران و به‌علاوه پرداخت غرامت به خانواده‌های قربانیان حادثه ١١ سپتامبر از محل سرمایه‌های بلوکه‌شده کشورمان گفت: تمام احترام به دستگاه قضائی آمریکا از بین رفته است. چطور می‌توانید ایران را برای خسارات ناشی از حادثه ١١ سپتامبر مسئول بدانید و درعین‌حال از دیگرانی که درواقع مقصر اصلی این فاجعه هستند سلب مسئولیت کنید؟ این پرونده‌ها نمی‌تواند در هیچ دادگاه متمدنی معتبر باشد. زمانی‌که یک دادگاه آمریکایی، ایران را به دلیل ١١ سپتامبر متهم می‌داند اعتبار دستگاه قضائی آمریکا از بین می‌رود.

مردم ممکن است در کشورها علیه مصادره اموال آمریکا قانون وضع کنند. شما از این خوشحال می‌شوید. آمریکا جرائم زیادی علیه مردم ایران، ویتنام، افغانستان و مردم عراق مرتکب شده است. آیا آنها می‌توانند در کشورهای خودشان به خاطر تلفات جانی ناشی از بمباران‌های آمریکا، به خاطر شکنجه‌های ساواک (آژانس اطلاعات شاه) که توسط آمریکا ایجاد شده بود، از واشنگتن پول مطالبه کنند؟ آیا شما چنین چیزی را می‌پذیرید؟ بنابراین چرا ما باید حکم دیوان‌عالی آمریکا را بپذیریم. دیوان‌عالی، دیوان‌عالی آمریکا است نه دیوان‌عالی دنیا، ما در حدود اختیارات قانونی این دادگاه نیستیم و پول ما نیز ‌همین‌طور. این یک دزدی است. یک دزدی بزرگ، یک دزدی خیابانی است و از من قبول کنید که ما آن را پس می‌گیریم.

آزمایش موشکی حق ماست

ظریف در ادامه گفت‌وگو با این نشریه آمریکایی در پاسخ به سؤالی درباره برنامه موشکی ایران گفت‌: این مشکل آمریکا است که فکر می‌کند می‌تواند رفتار همه را کنترل کند. این آزمایش‌های موشکی حق ما هستند.

ما به‌روشنی گفته‌ایم که از آنها جز برای دفاع از خود استفاده نخواهیم کرد. آنها برای حمل سلاح‌های هسته‌ای ساخته نشده‌اند. چه انتظار دارید؟ اینکه ایران بمیرد؟ شما جنگ عراق و ایران را پوشش دادید. به یاد می‌آورید که موشک‌های مسلح به سلاح‌های شیمیایی روی شهرهای ایران ریخته می‌شد. بیایید نگذاریم این معضل دوباره باز شود. هرکس که ایران را به دلیل آزمایش موشکی‌اش به تحریک‌آمیزبودن متهم می‌کند باید همان حرف ساده‌ای را بزند که من گفته‌ام و فرماندهان سپاه پاسداران زده‌اند؛ اینکه ایران هرگز به هیچ کشوری حمله نخواهد کرد؛ ساده و شفاف؛ البته این تعهد قانونی هر کشوری است که باید بگوید.

اینجا من فکر می‌کنم شما به ما مدیون هستید. هواپیماهای آمریکا به صدام حسین برای بمباران شیمیایی مردم ایران اطلاعات می‌دادند. ما درزمینه دفاعی به هیچ‌کس، هیچ‌چیزی بدهکار نیستیم. او در پاسخ به سؤالی درباره‌ انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی و اینکه راه‌یافتگان به این مجلس نسبت به گذشته بیشتر از حامیان رئیس‌جمهور حسن روحانی هستند و این امر چه تأثیری بر عملکرد دولت خواهد داشت، گفت: از آنجا که ما از سیستم مستحکم حزبی برخوردار نیستیم، نمایندگان پارلمان می‌توانند بسته به هر موضوع و احساس‌شان درباره‌ اینکه مردم چه انتظاری از آنها دارند، تصمیم‌گیری کنند. به همین شکل هم بود که مجلس پیشین که یک پارلمان اصلاح‌طلب نبود، از توافق هسته‌ای حمایت کرد.

نمایشگاه کاریکاتور هولوکاست دولتی نیست

ظریف در بخش پایانی این گفت‌وگو درباره‌ برقراری یک نمایشگاه کاریکاتور در ارتباط با موضوع هولوکاست، بیان کرد: یک سازمان غیردولتی قرار است آن را برگزار کند که توسط دولت ایران مدیریت نمی‌شود و از سوی دولت هم تأیید نشده است.

انجام این کار نیاز به مجوز دولت ندارد. ما فقط باید برای افرادی که می‌آیند روادید صادر کنیم. ما تنها این مطالب را مورد توجه قرار می‌دهیم که افرادی که نفرت‌پراکنی نژادی و خشونت را تبلیغ می‌کنند، دعوت نشوند. ظریف در پاسخ به این سؤال که او و رئیس‌جمهور ایران سال جدید را به یهودیان تبریک گفته‌اند، گفت: خب ما به افتتاحیه این فستیوال (نمایشگاه هولوکاست) نخواهیم رفت.