سکته ناقص تهران!

روزنامه ابتکار: ۵۰ میلیون نفر . این عدد نه تعداد آدم های ساکن تهران که جمعیت موش‌های آن است. هیچکس نمی‌داند در زیر این ابرشهر چه می‌گذرد!

هرچند وقت یکبار خبر ریزش یکی از خیابان‌ها به گوش می‌رسد، گاهی لوله آبی می‌شکند و گاهی خاک زیر پای آسفالت را خالی می‌کند. می گویند با وقوع یک زلزله حتی با پایین ترین ریشتر همه ۵۰ میلیون ساکن زیر زمین تهران به روی آن می‌آیند و ساکن آن خواهند شد. اما روی تهران هم معلوم نیست چه خبر است. بحث‌هایی از مخاطرات جدی که همواره تهران را تهدید می‌کند به گوش می‌رسد. اما و اگرهایی که مو را بر تن شنونده سیخ می‌کند؛ اگر سیل بیاید چند بزرگراه را آب خواهد برد! اگر دماوند غرش کند تا مهرآباد خواهد سوخت و اگرهای دیگر.

شهرداری همچنان در حال ساخت مترو است و روی زمین را هم با ساخت خیابان های جدید و پارک ها تلاش می کند به جایی برای زندگی آرام شهروندان تبدیل کند اما با وجود همه اینها ساکنان پایتخت خیالشان راحت نیست و دائم از خود می پرسند آیا پایتخت در مقابل مخاطرات دوام خواهد آورد؟

تهران و زلزله

با توجه به جمعیت ۱۵.۶ میلیون نفری تهران زلزله در صدر مخاطرات این استان قرار دارد. براساس آمارها پایتخت، ششمین شهر پرمخاطره دنیا از جانب «زلزله» است. در قسمت هایی از استان تهران مناطقی وجود دارد که دقیقا روی خط زلزله قرار دارند. «برج میلاد»، بلندترین نقطه نمایش تهران یکی از همین موارد است. «بیمارستان محک» در تهران یکی از محل هایی است که با توجه به وجود سنگ های ریز و درشت در گذشته محل وقوع پدیده «بهمن سنگی» بوده است. «اتوبان همت» که روی خط روددره به عرض ۴۰۰ متر طراحی شده است که پیش بینی می شود پس از وقوع سیل در تهران سیلاب امکان عبور از آن وجود ندارد.

همچنین «اتوبان امام علی(ع)» و «اتوبان چمران» نیز با همین مشکل مواجه هستند. رود دره محلی است که پس از وقوع یک سیل، آب از آن مسیر حرکت خواهد کرد، پیش بینی محمد سالاری، رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران این است که در زمان بحران سیلاب، بزرگراه امام علی (ع) نقش یک رود دره را ایفا کند و تمام خودروهای در حال تردد در این بزرگراه در معرض خطر قرار می گیرند.

محمد تقی کره‌ای، رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور با بیان اینکه اگر در زمان وقوع سیلاب، «رودخانه کن» طغیان کند به «معدن خلیج» و حتی «فرودگاه مهرآباد» خسارت وارد می‌کند، گفت: نشست زمین باید در شرایط فعلی مورد توجه قرار گیرد؛ در جنوب تهران نرخ نشست زمین به یک میلی‌متر در روز رسیده. اتفاقی که تهران را با نشست سالانه ۳۶ سانت زمین در جهان رکورددار کرده است.

به اعتقاد رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در حوزه مخاطرات دو راهکار وجود دارد. او در این باره گفت: در راهکار اول باید از منشا خطر فاصله بگیریم، اما در تهران این مساله امکان تحقق ندارد؛ بنابراین باید مقاوم‌سازی مقرون‌ به صرفه بناهای مهم شهر را در دستور کار قرار دهیم.

نشست خیابان ها در شهر تهران

دهم تیرماه سال ۹۱ قسمتی از خیابان ولیعصر در منطقه منیریه و ابتدای خیابان فروزش ریزش کرد. شرکت مترو تهران در واکنش به این اتفاق با بیان اینکه این حادثه به تونل مترو آسیبی وارد نکرده و در اثر عملیات عمرانی شرکت متروی تهران نبوده است اعلام کرد « تونل‌های مترو در مسیر مذکور با استفاده از دستگاه‌های مکانیزه حفاری، منطبق با آخرین فناوری روز دنیا و بسیار ایمن حفاری می‌شود و امکان ریزش زمین در اثر فعالیت دستگاه‌های مذکور وجود ندارد.»درست ۱۹ روز بعد در تاریخ ۲۹ تیرماه دوباره حادثه از راه رسید.

این بار دور یک کانال تاسیسات زیرزمینی در خیابان ولیعصر(عج) بالاتر از پارک ساعی ریزش کرد.آبان ماه سال گذشته تقاطع خیابان بهشتی و ولیعصر و حوالی بن بست کوزه گر و دلبسته، زمین فرو نشست. علت حادثه آنگونه که مسوولان اعلام کردند نشست خاک زیر آسفالت در اثر عملیات شرکت آب و فاضلاب بود. با شروع سال جدید نشست زمین قصد رفتن از تهران را نداشت. شانزدهمین روز از فروردین ماه امسال یک بار دیگر نشست خیابان در تهران حادثه آفرین شد. این اتفاق در خیابان مولوی حد فاصل میدان محمدیه و قیام رخ داد.

عمق این نشست حدود ۵ متر بود و قطر آن بیش از یک متر مربع. آنگونه که ایسنا گزارش کرد؛ محل مذکور در مجاورت کارگاه خط هفت مترو تهران بود. اتفاقی که همه عوامل شهرداری، شرکت گاز، آتش نشانی، پلیس راهور و ... را به محل حادثه کشاند اما تاکنون مشخص نشده که عامل آن دقیقا چه بوده است.

چه عاملی خیابان های تهران را تا این حد آسیب پذیر کرده که هر روز یک گوشه اش فرو می نشیند؟

تاثیر ساخت تونل های مترو در ریزش خیابان ها غیرمستقیم است

علی اکبر روح‌نواز، مدیر روابط عمومی مترو تهران در گفت و گو با روزنامه «ابتکار» در پاسخ به این سوال می گوید: اگر جغرافیای مترو شهر تهران را با جغرافیای ریزش خیابان ها مقایسه کنیم متوجه خواهیم شد که بیشتر ریزش ها مربوط به مناطق جنوبی بوده و در شرق وغرب شهر چنین مشکلی وجود نداشته است. وی با بیان اینکه بیشتر ریزش ها در شوش، مولوی و چنین مناطقی رخ می دهد در تشریح علت می گوید: اگر قرار بود به صرف کندن تونل ریزش رخ دهد چرا در قسمت های دیگر شهر چنین اتفاقی رخ نمی دهد؟ ما در کندن تونل های مترو در این مناطق با مشکلاتی از جمله انشعابات بی استفاده و قدیمی روبه رو هستیم. مثلا لوله ای ۵۰ سال پیش در زیر زمین جاگذاری شده است و مربوط به هیچ ارگانی نیز نیست.

طبیعتا در ساخت تونل های مترو ما با چنین موانعی روبه رو هستیم که در طول زمان باعث شستن خاک زیر زمین می شود و نهایتا به شکل ریزش آسفالت یا مواردی دیگر برز می کند.روح‌نواز می افزاید: وقتی تونل احداث می شود چنین مشکلاتی نمایان خواهد شد و نمی شود آن را به کنده کاری مترو مرتبط کرد. خاک های مرده، آب سرگردان و شبکه های آب و فاضلاب در زیر زمین وجود دارند.

تهران فرسوده است

کارشناسان می گویند تهران در معرض خطر است مسوولان نیز این موضوع را تائید می کنند و آمارها بر آن صحه می گذارند. براساس آمار در ۶ ماه اول سال پدیده سیل تشدید می‌شود و به دلیل گرم شدن سطح زمین امکان وقوع زلزله نیز افزایش می‌یابد؛ دو پدیده ای که بسیار خطرآفرین بوده و با توجه به موقیعت جغرافیایی تهران هرلحظه آن را تهدید می‌کند. کارشناسان سالهاست وعده آن روز را داده‌اند که تهران در مواجه با هر یک از این پدیده دچار سکته ای طبیعی شود. موضوعی که توجه جدی مسوولان را می طلبد.