چرا گورخر هیچ‌وقت اهلی نشد؟

مجله دیجی کالا - زهرا غلامی: گورخرها چگونه توانستند از باربری، کار در زمین زراعی و پرش از حصار اجتناب کنند؟ تاکنون به خاطر شباهت گورخرها به اسب، تلاش‌هایی برای سوار شدن و مسابقه دادن با این جانور انجام شده است. اما یال و دم گورخر در واقع بیشتر شبیه به خر است و تاریخچه‌ی تکاملی سرده‌ای به نام «ستوران» را بازتاب می‌کند.

گورخر و خر هر دو از یک جد مشترک به تکامل رسیدند که ۵۵ میلیون سال پیش در اروپا و آمریکای شمالی زندگی می‌کرد، اما این دو جانور به یکدیگر بیشر شبیه هستند تا به اسب.

اگر اسب‌ها برای تمدن انسان اهمیت زیادی داشتند، پس چرا برای گورخرها این اتفاق نیفتاد؟ انسان‌ هوشمند در ابتدا در قاره آفریقا زندگی می‌کرد، بنابراین عجیب به نظر می‌رسد که آنها نتوانستند از این جانور مفید در آن قاره بهره ببرند.

تمام ستوران گونه‌های گیاه‌خوار و طعمه هستند و برای واکنش «فرار یا مبارزه» تکامل یافته‌اند. اما گورخر برای اینکه در محیطی پر از شکارچیان بزرگ مثل شیر، یوزپلنگ و کفتار بقا داشته باشد، به یک جانور بسیار هوشیار و فرز تبدیل شد. گورخر به هنگام خطر سریع فرار می‌کند، اما واکنش قدرتمندی برای مبارزه هم دارد تا اگر گرفته شد از خودش دفاع کند.

ضربه لگد یک گورخر می‌تواند فک یک شیر را بشکند. آنها با قدرت زیادی گاز می‌گیرند و از یک رفلکس سریع فرار بهره‌مند هستند که به آنها کمک می‌کند تا در دام کمند نیفتند. آشنایی با انسان‌های شکارچی-گردآورنده هم شاید یک واکنش فرار قدرتمند را در گورخرها پرورش داده است.

همه‌ی این موارد نشان می‌دهد که گورخرها جانوران «انسان دوست» نیستند و به عنوان یک گونه، معیارهای لازم برای اهلی شدن را ندارد.