درباره سریال «سوتس»؛ قصه های عامه پسند

هفته نامه کرگدن - اسم نویسندگان، به متن رجوع شود.: همه چیز درباره سریال «سوتس» و دلایلی که آن را به یک مجموعه پرطرفدار تبدیل کرده است؛ اما آیا سوتس آن قدر که می گویند جذاب است؟

هر عمل، عکس العملی دارد

رحمان حسینی: پیشخان- سریال امریکایی «سوتس» (Suites)- به معنی کت و شلوارها که بعد بیشتر درباره نامش توضیح خواهم داد- برای خودش مورد عجیب و غریبی است؛ آن هم درست وسط دورانی که به دوران طلایی تلویزیون مشهور شده است.

پخش این سریال از سال ۲۰۱۱ در کانال «USA Network» آغاز شده؛ شبکه ای که پیش از این تنها با چند سریال خوب- اما کم مخاطب- مثل «مانک» و «یقه سفید» مطرح بود، ولی بعد از موفقیت کم نظیر «سوتس» به عنوان مهم ترین پروژه در دوران جدید این شبکه، حالا دو سالی است که سریال درخشان و تحسین شده «آقای ربات» هم موفقیت های بیشتر را به سمت این شبکه نه چندان بزرگ سرازیر کرده است. آنچه «سوتس» و محبوبیت خاص آن را تبدیل به یک مورد عجیب و جالب می کند، این است که هیچ کدام از خصوصیات ظاهری سریال های بزرگ دوران جدید تلویزیون را ندارد.

سوتس نه تنها در یکی از غول های تلویزیونی مثل HBO, AMC, CBS و... تولید نشده، بلکه سازنده آن هم یک نام بزرگ سینمایی یا تلویزیونی نیست و بازیگران اصلی اش نیز تا قبل از این سریال جزو ستاره های درجه یک هالیوودی محسوب نمی شدند؛ بازیگرانی که حالا بعد از شش سال با این سریال قد کشیده اند.

علاوه بر این ها ساختارش مثل بسیاری از سریال های پرطرفدار این سال ها «سریالی» نیست؛ یعنی ظاهرا یک داستان بزرگ و دنباله دار را روایت نمی کند.

«سوتس» با ساختاری کاملا اپیزودیک، به روند حرکت شخصیت هایی که سازنده اش خلق کرده، تکیه دارد و به نوعی روایتگر افسانه شخصی آن هاست و از این لحاظ می توان گفت به نوعی با سریال هایی چون «ری داناوان» و «مردان دیوانه» (Mae Men) در یک ردیف قرار می گیرد. در ایران هم تقریبا این سریال ها مخاطبانی مشترک را جذب کرده اند.

سازنده- «آرون کورش» (Aaron Korsh) 49 ساله سازنده «سوتس»، تا پیش از این سریال اصلا نام و نشان آن چنانی نداشته؛ البته به عنوان یکی از نویسنده های چند سریال پربیننده کمدی موقعیت (Sit Com) در شبکه های مختلف، رگ خواب مخاطب را حسابی در دست دارد و تسلط او در شکل دادن به موقعیت ها باعث شده در اولین تجربه اش به عنوان «سازنده»، با وجود سرعت و ریتم بسیار سریع روایت ها، ساختاری منسجم و بی نقص خلق کند؛ ساختاری که بیشتر شبیه یک بازی یا مسابقه تمام ناشدنی است.

هویت- «سوتس» در نظر اول یک درام حقوقی (Legal Drama) است؛ اسمش هم انگار به همین موضوع دلالت دارد. کت و شلوار در دنیای «سوتس» معنای نمادین خودش را دارد که در جای جای داستان با آن مواجه می شویم، اما چه چیزی باعث می شود یک درام ظاهرا حقوقی این قدر جذاب و هیجان انگیز باشد که پهلو به ژانرهای معمایی و ماجراجویانه بزند.

در حقیقت «سوتس» یک درام انسانی است؛ درامی که با خلق موقعیت های مختلف، چالش های امروزین آدم ها را- با ریتمی به ظاهر تندتر از معمول- به تصویر می کشد و درواقع این که مکان اصلی سریال یک شرکت حققوی در نیویورک است و شخصیت های به طور روزمره با مسائل حقوقی و قضایی سر و کار دارند، یک اتفاق است؛ یعنی این درام می تواند کمابیش در جایی دیگر و محیطی دیگر با همین شخصیت ها شکل بگیرد. گرچه شاید این قدر هیجان انگیز و جذاب از آب درنیاید.

قصه- داستان در شرکت معتبر حقوقی «پیرسون هاردمن» در نیویورک شروع میش ود قهرمان های آن «هاروی اسپکتر» و «مایک راس» هستند و بقیه شخصیت ها حول محور این دو نفر شکل می گیرند. هاروی در اولین اپیزود به عنوان «بهترین وکیل نیویورک» معرفی می شود؛ فردی مغرور، موفق و تنها که قرار است برای اولین بار یک نفر را به عنوان دستیار استخدام کند.

مایک جواین نابغه با حافظه تصویری است با رویای وکیل شدن که از دانشگاه اخراج شده و یک جورهایی عاطل و باطل است؛ تا زمانی که اتفاقی به هاروی بر می خورد و مسیر زندگی اش دگرگون می شود. در طول این شش فصل، مخاطبان به گونه ای با این دو شخصیت- در کنار شخصیت هایی چون «لوییس»، رفیق هاروی در شرکت- و اتفاقات و بحران های ریز و درشتشان زندگی می کنند که شاید بشود گفت حالا هاروی و مایک برایشان مثل «بتمن و رابین» هستند؛ آدم هایی بدون قدرت های خارق العاده که مثل ابرقهرمان ها در خیابان های نیویورک راه می روند.

ساختار و شمایل- «سوتس» را کسانی دوست دارند که عاشق بازی هستند؛ بازی قدرت (Power Play) و بازی ذهن. ساختار این بازی قمارگونه و چرخش حوادث و شرایط در هر روایت سریال (که معمولا حداقل دو یا حداکثر پنج، شش اپیزود طول می کشد)، کمی از جنس دیگر سریال ها مثل «ری داناوان»، «شرلوک»، «شیاطین دواوینچی» (Da Vinci's Demons) و «دکتر هاسو» است؛ اما با فیلمنامه ای چفت و بست دارتر، تندتر و حساب شده تر.

در «سوتس» مخاطب به خوبی می آموزد که هر عمل عکس العملی دارد و هر انتخاب عواقبی و شخصیت ها باید با هر انتخابی که می کنند، پیش بینی عواقب آن را هم داشته باشند و هر لحظه منتظر فرارسیدن این پیامدها (consequence) باشند. هر روایت و هر اپیزود مثل سیبی است که نویسنده ابتدای داستان بالا انداخته و تا پایان، هزار بار چرخ می خورد و بارها شرایط بازی این سو و آن سو می شود و این همان هیجانی است که صبر کردن برای هر اپیزود یا فصل جدید را به شدت دشوار می کند.

از طرف دیگر، «سوتس» تمام ویژگی های «کالت» شدن را دارد. شخصیت ها- در عین قهرمان بودن- همذات پنداری زیادی را جلب می کنند و موقعیت ها با وجود خاص بودن، پرکشش و خواستنی هستند.

مهم ترین شاخصه کالت هم که کیش شخصیت ها، شوخ طبعی سرخوشانه و دیالوگ های میان آن هاست و «سوتس» به عنوان «معدنی از دیالوگ های دوست داشتنی و فراموش نشدنی»، توانسته خرده فرهنگ مخصوص خودش را خلق کند. شاید همین مشهورترین دیالوگ «هاروی اسپکتر عصاره ای از شمایل کلی سریال هم باشد: «اگه اسلحه ای رو روی سرت گذاشتن، تنها انتخاب این نیست که بمیری یا کاری رو که ازت می خوان انجام بدی؛ می تونی اسلحه رو بگیری، می تونی یه اسلحه بزرگ تر دربیاری، شاید اسلحه خالی باشه و می توانی بلوفشون رو نقش بر آب کنی یا از ۱۴۶ گزینه دیگه ای که داری یکی رو انتخاب کنی....»

شخصیت ها و بازی ها- شخصیت های سریال- اصلی و فرعی- ابتدا به ظاهر تیپ هستند، ولی کم کم در طول شش فصل تکامل پیدا می کنند و هر بار زوایای جدیدی از آن ها مشخص می شود که از ابتدا در ذهن نویسنده ترسیم شده بودند.

جدا از نمایش درخشان «گابریل مکث» (هاروی) و «پاتریک جی. آدامیز» (مایک» که یکی از به یادماندنی ترین دو نفره های تلویزیون را خلق کرده اند، بازیگران دیگری مثل «جیناتورس» (جیسیکا پیرسسون، رییس شرکت و استاد هاروی)، «مگان مارکل» (ریچل زِین، یکی از دستیاران حقوقی شرکت) هم با این سریال درخشیده اند، اما دو شخصیت مکمل و دوست داشتنی سریال که شاید محبوب ترین های مخاطبان و هواداران باشند، با بازی فوق العاده «سارا رافرتی» و «ریک هافمن» شکل گرفته اند.

«دانا» (رافرتی) منشی هاروی است، اما درواقع یک منشی معمولی حقوقی نست؛ در جهان سریال باری مخاطب جا می افتد که او همه چیز را می داند! همیشه در مواقع بحرانی به کمک شخصیت های دیگر می آید و نقشی غیرقابل انکار دارد. (حتی یک جورهایی می توان گفت نقش دانای کل موجود در دل روایت را ایفا می کند! به نظرم حتی می شود حدس زد که در پایان سریال او را ببینیم که داستان از زاویه دیدش روایت می شود!)

«لوییس لیت» دوست- دشمن (Frenemy) هاروی، شخصیتی خاکستری با محاسن و معایب مخصوص به خودش و استعدادها و حماقت هایش- که حتی گاهی حرص مخاطب را در می آورند- با درخشش وصف ناپذیر «ریک هافمن» آن قدر دوست داشتنی است که حتی از قالب و جهان سریال هم بیرون رفته و محبوبیتی هم پایه شخصیت هایی مثل «میکی» (پدر «ری داناوان») و «تیریون لنیستر» (بازی تاج و تخت) پیدا کرده است.

دیوید بکهام و دوست پلاسمایی اش

رامبد خانلری: یک روز از خودم پرسیدم چرا همه سوتس نگاه می کنند؟ و هیچ جوابی برای این سوال پیدا نکردم. زمانی همه سریال بازهایی که می شناسم، این سریال را نگاه می کردند. همین مرتبه آخری که یک نفر می خواست من را به دیدن سریالی تشویق کند، سعی داشت من را مشتاق دیدن سریال سوتس بکند. وقتی قرار است به تماشای سریالی بنشینم اولین مسئله در مورد سریال که باید از بابت آن به جواب برسم، این است که این سریال دارای یک داستان پیوسته است یا هر قسمتش داستانی خودبسنده دارد؟

من طرفدار سریال هایی با داستان پیوسته هستم و حوصله تماشای آن دسته دیگر را ندارم. البته دسته سومی هم وجود دارد که ترکیبی است از دو دسته قبلی، یعنی هم هر قسمت برای خودداستانی مستقل دارد، هم داستانی پیوسته وجود دارد که بعد از هر قسمت قد می کشد و بیشتر ساخته و پرداخته می شود.

گاهی مانند سریال «ایلیِس» این داستان پس زمینه این قدر جذاب است که داستان های مستقل هر قسمت را دنبال کردم تا بفهمم چه بلایی سر داستان پیوسته خواهدآمد و گاهی مانند همین سریال «سوتس» بعد از تماشای چند قسمت، عطای دیدن ادامه سریال را به لقایش بخشیدم.، چون داستان پیوسته سریال به نظرم لاغر و کم توان و کم رمق آمد.

سوتس هم یکی از آن نابغه های بی چفت و بست را در خودش دارد که فقط سر و کله شان در آثار امریکایی پیدا می شوند؛ آن هایی که توانایی بی ربط و بی قاعده ای دارند و فقط چاله چوله های قصه را پر می کنند. از آن شخصیت های سوپرهیرو مانند که ادعای واقعی بودن هم دارند. شخصیتی که حالتی شبیه پلاسما دارد، نه ویژگی های این طرفی را دارد و نه ویژگی های آن طرفی ها را.

شخصیت دیگر سریال هم که تکلیفش مشخص است؛ مردی خوش پوش که آن قدر در دنیای خودش جذاب و دلفریب است که دیگر مهم نیست شخصیتش چطور نوشته شده است یا چطور این نقش ایفا می شود؛ شبیه دیوید بکهامی که مهم نیست در زمین فوتبال چطور با توپ بازی می کند.

آدم های زیادی را می شناسم که قیافه شخصیت های سریال یا شکل لباس پوشیدن آن ها برایشان مهم است. این آدم ها باید تعدادشان زیاد باشد که تیم سازنده این سریال آن ها را هدف گرفته است و حتی این ادعای خوش پوشی را در اسم سریال هم مستتر کرده است.

حرفم این است که تیم نویسنده هم به خط اصلی داستانش اعتماد زیادی نداشته که آن را در چاشنی لباس های پرزرق و برق و نبوغ ساختگی یکی از شخصیت ها مزه دارد کرده است.

من هیچ وقت دوست ندارم از آن دسته مخاطبانی باشم که راحت گول می خورند. شاید به همین علت با این سریال کنار نیامدم. سوال من این است که با یک فرمول چندمرتبه می شود مخاطب را مشتاق کرد؟ مخاطب بعد از لو رفتن ساز و کار کلی سناریو چرا به تماشای ادامه سریال می نشیند؟

این درست که در هر پرونده ای حفره ای هست، اما چند بار می شود تماشا کرد حفره این پرونده کجای آن است و و کلای جوان و جذاب ما چطور به این حفره آگاه می شوند؟ شاید من اشتباه می کنم و باید قسمت های بیشتری از این سریال را تماشا کنم تا اجازه حرف زدن در مورد آن راداشته باشم، اما در همان چند قسمتی که این سریال را تماشا کردم، به نظرم دم دستی و ساده انگارانه آمد.

نوعی غرور بدون پشتوانه و خیالی امریکایی هست که در بیشتر فیلم های هالیوودی وجود دارد؛ چیزی که خیلی ها آن را رویای امریکایی می نامند و در همان چند قسمتی که تماشا کردم این رویای امریکایی جور ناجوری در استخوان بندی این کاروجود داشت؛ آن قدر ناجور که در تمام مدت به نظرم پای قصه روی هوا بود و به هیچ شکلی نمی توانستم موقعیت سریال را باور کنم. نمی توانستم باور کنم آدم هایی مشابه همین ها در جایی از جهان وجود دارند و همین کارها را انجام می دهند؛ هرچه کردم نشد.

اگر به من بود می گفتم وقت تان را با تماشای سوتس هدر ندهید، اما آن قدر آدم سوتس بین می شناسم کهنمی توانم این حرف را با اطمینان به شما بگویم. خودتان چند قسمتی ببینید و قضاوت کنید اگر از سریال خوشتان نیامد، این یادداشت من را دوباره بخوانید، اگر هم خوشتان آمد، من را به خاطر اختلاف سلیقه ای که با هم داریم، ببخشید و بدانید همین جا گفته ام نظر شما محترم است و بر نظر من ارجح.

ایهام یا ابهام، مسئله این است

سحر سرمست: این اولین بار نیست که در عنوان یک اثر از حقه ایهام استفاده می شود تا توسط آن جذب مخاطب کنند. در عنوان سریال پیشنهادی مان «Suits» از این روش استفاده شده است؛ سریال در معنای نخست «کت و شلوارها» ترجمه می شود که با توجه به نوع پوشش و لباس بازیگران در آن بسیار خوب به فضای سریال نشسته است، همچنین کلمه Suits در بعضی موارد معنی دومی هم دارد: پرونده یا دادخواست که این ترجمه هم اتفاقا با توجه به محتوای سریال درست به نظر می رسد.

همین ایهام در عنوان که با شیطنت خالقان سریال تبدیل به ابهام در آن شده است، باعث پراکندگی در نوع مخاطب شده است. چرا که اساسا مخاطبین این سریال یا به تماشای «کت و شلواری ها» می نشینند و ترجیح می دهند با تماشای بازیگرانی خوش لباس وقت گذرانی کنند یا جزو آن دسته از بینندگانی هستند که به تماشای «دادخواست ها» می نشینند و خیال دارند سریالی قضایی و معمایی را دنبال کنند.

البته چه جوز این گروه باشید، چه آن یکی خواهید دید: مایک راس (با بازی درخشان پاتریک جی. آدامز)، شخصیت اصلی سریال، به دنبال اخراجش از دانشگاه به طور اتفاقی با هاروی اسپکتر (با بازی شیرین گابریل مکت، (بهترین وکیل نیویورک آشنا و طی جریانی دستیار او می شود و در پی این همکاری سریال فضایی دادگاهی- قضایی پیدا می کند.

البته آرون کورش، نویسنده جوان سریال حواسش هست که مخاطب را با استفاده از اصطلاح های سنگین و پیچیده حقوقی گیج و خسته نکند و سریال را در ژانر درام کمدی و به دو از هر گونه اصطلاحات پیچ در پیچ قانونی نگه دارد تا مخاطب عامی هم که دوست دارد فقط کت و شلواری های خوش لباس را ببیند، از آن سر در بیاورد و سریال را دنبال کند.

البته این به این معنا نیست که داستان اساسا بدون هیچ گره یا معمایی پیش می رود، هرگز. بلکه نویسنده گمنام آن زمان سریال- با وجود این که در سریال های دیگری به عنوان دستیار تیم نویسندگان فعالیت داشته است- که در اصل اولین پروژه مستقل و جدی اش را پیش می برد، گره و معما را در بطن داستان سریال طرح کرده و آن قدری قوی قصه را رهبری می کند که کت و شلواری های ما را مدام درون پوسته یک معمای پلیسی شسته و رفته هل می دهد. البته در امریکا، کمپانی ها برای شروع و ساخت سریالی که با تهیه کننده اش آشنا نباشند یا نویسنده سریال برایشان نام آشنا نباشد، در خواست قسمت pilot آن سریال را می کنند و به شرط موفقیت و استقبال مخاطب از آن قسمت، قرارداد می بندند و سریال برای یک فصل تمدید می شود.

به نظر می آید همین قانون ساده باعث بهبود در کیفیت اثر نیز می شود. اگر هم منجر به بهتر شدن کیفیت نشود، لااقل با همین قراردادهای فصل به فصل عوامل سازنده مجبور می شوند کیفیتی استاندارد را برای مجموعه شان در نظر بگیرند تا هم در کارنامه کاری شان تجربه شایسته ای ثبت شود و هم با ادامه دار شدن پروژه، درآمد بیشتری کسب کنند.

بسیاری مهم ترین دلیل جذابیت سریال «Suits» را دو قطب هاروی (وکیل حاذق) و مایک (دانشجوی اخراجی) می دانند و معتقدند شخصیت پردازی این دو به گونه ای است که نبود یکی، آن دیگری را نیز نابود می کند. آن دو چنان در کت و شلوارهای برند و خوش دوختشان متناسب به نظر می رسند که حتی سختگیرترین منتقدان نیز به ندرت توانسته اند از آن ها ایرادی بگیرند.

بذله گویی و شوخ طبعی، هاروی، وکیل زبردست و مشهور نیویورکی، یک تنه بار کمدی سریال را به دوش می کشد و گاهی آن قدر واقعی از آب در می آید که مخاطب نمی خواهد آن را از ذهنش بیرون کند و همین منجر شده است گاهی ژانر کمدی بر معما در سریال غلبه کند.

در این سریال اگر از کت و شلوارهای رسمی و شسته و رفته آقایان بگذریم، از لباس های شیک بازیگران زن که مدام رنگ به رنگ تغییر می کنند، نمی توان گذشت. شرط می بندم همین که به تماشای این سریال بنشینید اعتراف خواهید کرد همین طراحی لباس و خوش پوشی عجیب و غریب بازیگران است که باعث شده تمام فصل های آن را قسمت به قسمت پیگیر باشید و دنبال کنید.

مختصر و مفید درباره سریال «سوتس»

تهیه و ترجمه: مستانه تابش

• بیشتر عکس های فوق العاده دفتر ریچل توسط پاتریک جی. آدامز گرفته شده است که در کنار بازی در نقش مایک راس، یک عکاس فوق العاده هم هست و در اینستاگرام با اکانت @halfadams هنرش را به نمایش می گذارد!

• لوییس لیت عاشق گربه هاست، ولی ریک هافمن به شدت به این موجودات حساسیت دارد و همیشه سر صحنه هایی که ریک و گربه ها با هم در آن حضور دارند، انواع اسپری ها و داروهای ضدحساسیت باید ازقبل آماده باشد.

• با وجود این که داستان سریال در نیویورک می گذرد، اما همه قسمت های آن (به جز قسمت پایلوت) در تورنتو فیلمبرداری شده است.

• کلمه اسپکتر که به عنوان نام خانوادگی هاروی انتخاب شده، مقلوب کلمه احترام به زبان انگلیسی است که انتخاب کاملا دقیق و حساب شده نویسنده و کارگردان را نشان می دهد.

• برایتان عجیب است که چرا هاروی این قدر طبیعی در نقش یک وکیل بازی می کند و انگار این کاره به دنیا آمده است؟! شاید علتش این است که گابریل مکت در خانواده ای به دنیا آمده که چند تا وکیل دارد و یک عمر فرصت داشته خودش را برای این نقش آماده کند.

• با وجود این که خیلی ها عاشق مدل موهای هاروی در این سریال هستند، اما او در ماه ژوئن در گفت و گویی با «مترو» گفته بود از این مدل موی «پرچین و شکن و زشت» بدش می آید.

• «یک ذهن قانونی» نامی بود که در ابتدا برای این سریال انتخاب شده بود و آرون کورش فیلمنامه آن را براساس تجربیات شخصی اش در وال استریت نوشته بود.

• تنها علتی که ماجراهای سریال «سوتس» در یک دفتر حقوقی می گذرد این است که وکلا باید در آزمون وکالت شرکت کنند و این موضوع برای خط داستانی مایک راس اهمیت ویژه ای دارد.

• المپیکی ها سوتس را دوست دارند و این علاقه دوجانبه است! زمانی که مایکل فلپس، شناگر مطرح امریکایی اعلام کرد عاشق این سریال است، در یکی از اپیزودهای این سریال در نقش خودش ظاهر شد.

• شخصیت جسیکا (با بازی جینا تورس) در این سریال در ابتدا قرار بود یک مرد باشد. شاید باید از آرون کورش بابت این تغییر تشکر کرد که به بیننده ها نشان داد یک بانوی مدیر واقعی چطوری است.