دومینوی تورم و حداقل دستمزد کارگران

همه ساله در روزهای پایانی سال، چشم همه کارگران به جلسات شورای عالی کار دوخته می شود. جلساتی که سرنوشت دستمزد این قشر زحمت کش را برای سال پیش روی تعیین می کند. امسال نیز در ماه پایانی سال، جلسات شورای عالی کار آغاز شده و گمانه زنی ها حکایت از افزایش ۱۰ درصدی حداقل دستمزد کارگران در سال ۹۶ دارد.

با نزدیک شدن به آخر سال بحث بر سر میزان حداقل دستمزد کارگران در سال آینده در محافل کارگری داغ و داغ تر می شود. امسال نیز چشم تمام کارگران به جلسات شورای عالی کار دوخته شده تا ببینند تصمیم گیری برای پرداخت دستمزد کارگران در سال ۹۶ به کجا خواهد رسید.

همه ساله ابتدا جلسات مشورتی با محوریت معاونت وزارت کار با حضور نمایندگان تشکل های کارگری، کارفرمایی و دولت برگزار می شود و پیشنهادهای لازم برای حداقل دستمزد در این جلسات بررسی می شود تا در نهایت، این پیشنهادها در نشست شورای عالی کار متشکل از ۳ نماینده کارگری، ۳ نماینده کارفرمایی و ۴ نماینده دولت تصویب شود. معیار تعیین حداقل دستمزد کارگران، طبق ماده ۴۱ قانون کار بر اساس نرخ تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی و هزینه سبد معیشت خانوار است.

در چند سال گذشته، حداقل دستمزد تعیین شده برای کارگران نتوانسته است این قشر زحمت کش جامعه را راضی نگه دارد. با مقایسه میزان رشد حداقل دستمزد کارگران با نرخ تورم در شش سال گذشته تا حدودی دلیل این نارضایتی روشن می شود. همان گونه که از نمودار پیداست در سال ۱۳۹۰ میزان حداقل دستمزد کارگران ۳۳۰ هزار و ۳۰۰ تومان در نظر گرفته شد. این میزان نسبت به سال ۸۹ رشدی ۹ درصدی داشت، ولی این رشد هیچ تناسبی با نرخ تورم ۱۲.۴ درصدی سال ۸۹ نداشت. در سال ۹۱ میزان حداقل دستمزد با رشدی ۱۸ درصدی نسبت به سال قبل، ۳۸۹ هزار و ۷۰۰ تومان تعیین شد. این در حالی بود که نرخ تورم سال ۹۰ حدود ۲۱.۵ درصد بود. در این سال نیز رشد حداقل دستمزد کمتر از میزان نرخ تورم در نظر گرفته شد.

چانه زنی های نمایندگان کارگران و کارفرمایان و دولت در سال ۹۲ میزان حداقل دستمزد را با رشدی ۲۵ درصدی به ۴۸۷ هزار و ۱۲۵ تومان رساند. این رشد ۲۵ درصدی حدود ۵.۵ درصد کمتر از نرخ تورم ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۱ (۳۰.۵ درصد) بود. در سال ۹۳ مجدداً تصمیم گیری ها به آنجا رسید که حداقل دستمزد کارگران ۲۵ درصد افزایش یابد. با این میزان افزایش، حداقل دستمزد کارگران ۶۰۸ هزار و ۹۱۰ تومان تعیین شد. باز هم این میزان رشد هیچ تناسبی با نرخ تورم ۳۴.۷ درصدی سال ۹۳ نداشت و بسیار کمتر از آن بود. در سال ۹۴ اندکی جریان متفاوت تر از سال های قبل رقم خورد. در این سال برای اولین بار در دهه ۹۰ شمسی رشد حداقل دستمزد کارگران اندکی بیشتر از نرخ تورم در نظر گرفته شد.

در سال ۹۴ میزان حداقل دستمزد کارگران با رشدی ۱۷ درصدی نسبت به سال قبل به ۷۱۲ هزار و ۴۲۵ تومان رسید. این در حالی بود که نرخ تورم در سال ۹۳ ۱۵.۶ درصد بود. در سال ۹۵ نیز روال به مانند سال ۹۴ بود و هر چند رشد حداقل دستمزد کارگران کمتر از سال های قبل بود اما همین میزان رشد هم بیشتر از نرخ تورم سال ۹۴ در نظر گرفته شده بود. در این سال حداقل دستمزد کارگران با رشدی ۱۴ درصدی نسبت به سال ۹۴ به ۸۱۲ هزار و ۱۶۶ تومان رسید و این در حالی بود که نرخ تورم سال ۹۴، ۱۱.۹ درصد بود.


نکته مهم در این میان اینکه پیش گرفتن رشد حداقل دستمزدها نسبت به نرخ تورم در دو سال اخیر هنوز نتوانسته است قدرت خرید دهه های قبلی را به کارگران بازگرداند و همین امر موجب شده تا این مورد به مطالبه جدی کارگران تبدیل شود. به نقل از تسنیم، به گفته غلامرضا عباسی رئیس کانون انجمن کارگران در حال حاضر 812 هزار تومان حقوق تنها برای یک سوم ماه کفایت می کند و کارگران مابقی ماه را باید با کسری سپری کنند.

در هفته جاری، جلسات برای تعیین حداقل دستمزدهای کارگران در سال 96 آغاز شده است. گویا امسال تعیین حداقل دستمزد اندکی متفاوت و دقیق تر نسبت به سال های قبل خواهد بود. به گفته ابوالفضل فتح اللهی نایب رئیس کانون انجمن های صنفی کارگران، امسال سبد خوراکی ها و معیشت کارگران با واقعیت های علمی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین قرار است تا بخشی از فاصله حداقل دستمزد تا هزینه های زندگی در دستمزد سال 96 و مابقی طی یک برنامه چند ساله جبران شود.

برخی گمانه زنی ها در مورد حداقل دستمزد کارگران در سال 96 حکایت از آن دارد که این رقم نیز زیر یک میلیون تومان خواهد بود. این گمانه زنی ها بر این اصل استوار است که با توجه به اینکه میزان افزایش حقوق کارمندان از سوی دولت در سال آینده 10 درصد در نظر گرفته شده است احتمالاً میزان رشد حداقل دستمزد کارگران در سال آینده نیز به همین میزان خواهد بود. اگر این گفته درست باشد، باید حداقل دستمزد کارگران در سال 96 را 893 هزار تومان دانست. برای رسیدن به این موضوع باید تا هفته سوم یا چهارم اسفند ماه صبر کرد.