سرمایه گذاری خطرپذیر یا جسورانه چیست؟

ماهنامه صنعت و توسعه - رضا زرنوخی*: در سال‌های اخیر توجه زیادی به توسعه اقتصاد مبتنی بر دانش و فناوری و صنایع نوآور شده است. تغییرات سریع فناوری منجر به رقابت شدید بنگاه‌های اقتصادی برای استمرار موفقیت‌های تجاری و حفظ بازار کالا و خدمات شده و دولت‌ها و صاحبان بنگاه‌ها، در برنامه‌های راهبردی خود دلایل تداوم رشد را مورد مطالعه قرار داده‌اند. در ایران نیز این موضوع مورد توجه سیاست‌گذاران دولتی و غیردولتی قرار گرفته است.

موضوع‌هایی نظیر تجاری‌سازی نوآوری و فناوری، اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش‌بنیان، بهبود زیست‌بوم (اکوسیستم) کارآفرینی نوآورانه و اهمیت بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط از این جهت مورد توجه بوده و بر ایجاد و توسعه بنگاه‌های نوپای نوآور (استارت‌آپ) به‌عنوان یکی از عوامل اصلی شکل‌گیری اقتصاد نوین تاکید شده است.

بعد از برنامه سوم توسعه اقتصادی کشور، بر کاربردی کردن پژوهش و تجاری‌سازی نوآوری‌های داخلی تاکید و همزمان با اتخاذ سیاست‌های مختلف و تخصیص منابع مالی برای عملیاتی نمودن برنامه‌ها، ساختارهایی نظیر پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، صندوق پژوهش و فناوری و ستادهای تخصصی توسعه فناوری برای دسترسی به نتایج مذکور ایجاد شد. با گذشت یک دهه مشخص گردید، به‌رغم رشد قابل توجه شاخص‌های علمی و فناوری در کشور، در ابعاد اقتصادی نتایج مطلوب نبود. در این مقوله بخش مهمی که در این رویکردها، کمتر مورد توجه قرار گرفته است، بررسی می‌شود.

حمایت و پشتیبانی از بنگاه‌های نوپا و تجاری‌سازی نوآوری و فناوری، به‌منظور تولید محصول و خدمات نوین، بدلیل عدم آشنایی به ابعاد پیچیده آن، محدود به افزایش اعتبارات دولتی و ارائه وام با نرخ سود و کارمزد حمایتی به برخی از شرکت‌ها شده است. در حالی‌که تجربیات موفق بین‌المللی نشان می‌دهد شکل‌گیری زیست‌بوم نوآوری، نیازمند ابزارهای تخصصی و نوین تامین مالی مانند سرمایه‌گذاری خطرپذیر است.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر

Venture Capital چیست؟

سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) یکی از شیوه‌های موفق تامین مالی شرکت‌های نوپای نوآور در دنیاست. در این شیوه، سرمایه‌گذار وارد مشارکت با شرکت نوپا می‌شود و علاوه بر اثرگذاری بر مسائل مالی و سرمایه‌گذاری، در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و بازاریابی آن نیز مشارکت دارد. این سرمایه‌گذاری جزو سرمایه‌گذاری‌های موفق به شمار می‌آید، چنانچه در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه به آن توجه شایانی شده‌ است.
سرمایه‌گذاران خطرپذیر شرکت‌های نوآور درحال رشد و تازه تاسیس را تامین مالی می‌کنند، سهام شرکت را خریداری (تامین مالی از طریق دارایی) و به توسعه محصول یا خدمات جدید کمک با مشارکت فعال در اداره شرکت، ایجاد ارزش می‌کنند. با انتظار سود بالاتر، ریسک‌های بیشتر را می‌پذیرند و گرایش به سرمایه‌گذاری بلندمدت دارند.
سرمایه‌گذاری خطرپذیر، واسطه‌های مالی میان منابع مالی (نظیر سرمایه‌گذار خصوصی۱ PE) و شرکت‌های نوپا دارای رشد سریع و فناوری برتر هستند. سرمایه‌گذاران (نظیر صندوق بازنشستگی، بانک، موسسات بیمه و اشخاص) در جایگاه شریک با مسوولیت محدود۲ قرار می‌گیرند و مدیر صندوق که مسوولیت فعالیت‌ روزانه و مدیریت آن را بر عهده دارد، شریک مدیریتی۳ است. شکل یک نمودار ساده‌ای است که نقش واسط VC را نمایش می‌دهد.

طبق گزارش موسسه Preqin از مصاحبه با ۱۰۰ سرمایه‌گذار فعال در حوزه VC، مهم‌ترین پارامترهایی که هنگام انتخاب شریک مدیریتی خود برای تشکیل یک صندوق VC، مدنظر قرار می‌دهند عبارت است از تیم کاری، موفقیت‌های گذشته، عملکرد زمانی، استراتژی و هم‌سویی منافع با سرمایه‌گذار.

مراحل سرمایه‌گذاری خطرپذیر

به‌طور کلی می‌توان سه مرحله اصلی برای سرمایه‌گذاری خطرپذیر در نظر گرفت: مرحله ارزیابی و انعقاد قرارداد، مرحله مشارکت و مرحله خروج. سرمایه‌گذار خطرپذیر در مرحله ارزیابی و انعقاد قرارداد، طرح پیشنهادی شرکت نوپای مبتنی بر نوآوری و کارآفرین را از منظر مالی، بازار، بلوغ محصول، سودآوری، ریسک‌ها، نقدشوندگی طرح، ویژگی‌های تیم کارآفرین و حتی ویژگی‌ها و توانمندی‌های شخصیتی کارآفرین ارزیابی نموده و پس از مذاکرات متعدد با شخص کارآفرین، قراردادی منعقد می‌نماید که لازم‌الاجرا و به لحاظ حقوقی قابل ادعاست. طبق آمار انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر آمریکا (NVCA,۲۰۱۵) به ازای هر ۱۰۰ طرح کسب‌وکاری که به یک VC می‌رسد، تنها ۱۰ طرح مورد بررسی جدی‌تر قرار می‌گیرد و تنها یک مورد به سرمایه‌گذاری منجر می‌شود.

در مرحله مشارکت، طرفین وظایف تعیین شده خود را به انجام می‌رسانند. کارآفرین به تولید محصول یا خدمت مورد مشارکت می‌پردازد و سرمایه‌گذار نیز علاوه بر آوردن سرمایه، مشاوره‌های مدیریتی و مالی ارائه داده و شبکه متخصصان و مشتریان خود را در اختیار شرکت جدید قرار می‌دهد. حمایت سرمایه‌گذاری خطرپذیر فراتر از سرمایه صِرف است؛ زیرا این سرمایه‌گذاران به‌طور فعالانه در امور شرکت دخیل می‌شوند و معمولا یک کرسی هیات‌مدیره را در اختیار دارند. موفقیت شرکت‌های سرمایه‌پذیر نیز در گرو همکاری فعالانه VC‌ است.

در مرحله سوم که خروج از مشارکت است، معمولا مطابق آنچه در قرارداد به‌عنوان استراتژی خروج تعیین شده‌ مطابق سهم‌الشرکه طرفین، سود و زیان طرفین تعیین می‌شود. خروج VC معمولا به‌صورت فروش سهم خود در شرکت به سرمایه‌گذاری جدید یا شرکتی بزرگ‌تر، ادغام و اکتساب شرکت یا عرضه عمومی اولیه آن در بازار بورس می‏باشد. سرمایه‌گذاری انجام شده توسط VC‌ها و PE‌ها عموما بلند‌مدت است و بین ۲ تا ۶ سال به طول می‌انجامد. از آنجا که شرکت‌های نوپای مبتنی بر نوآوری در ابتدای فعالیت خود قادر به بازپرداخت سرمایه‌گذاری انجام شده نیستند، سودآوری VC‌ها در استراتژی و شیوه خروج از این سرمایه‌گذاری است.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی

Corporate Venture Capital

سرمایه‏گذاری خطرپذیر شرکتی (CVC) به آن دسته از شرکت‌های تخصصی غیرمالی گفته می‌شود که در شرکت‌های نوپای مبتنی بر نوآوری از طریق سرمایه‏گذاری در مقابل مشارکت در سهام یا شرایط مشابه، سرمایه‏گذاری می‌کنند. عمدتا CVC‌ها در حوزه فناوری‌هایی که مرتبط با موضوع فعالیت شرکت هستند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. علت علاقه‌مندی CVC‌ها به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های نوپا، دستیابی به دانش تخصصی، تجهیزات یا مالکیت معنوی آنها، دستیابی به فناوری‌های نوین، شناخت بازارهای جدید، دستیابی به توانمندی‌های کارآفرینانه و رقابت فناوری با رقبای‌شان است. از سوی دیگر، شرکت نوپا نیز می‌تواند از شبکه خبرگان، بازار، تجهیزات و بخش تحقیق و توسعه موجود در این شرکت‌های بزرگ بهره‌مند شود، محصول یا خدمات خود را به مشتری کلیدی بفروشد و فناوری‌های مکمل فعالیت خود را از طریق همکاری با CVC، در اختیار داشته باشد.

شکل ۱- تعاملات مالی و نقش‌ها در ترکیب صندوق VC


روند سرمایه‌گذاری خطرپذیر در دنیا

خاستگاه اصلی VC آمریکا بوده و همواره در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر پیشتاز است. تنها در سال ۲۰۱۴ در آمریکا، تعداد قراردادهای منعقد شده سرمایه‌گذاری خطرپذیر حدود ۵۱۰۰ قرارداد با مجموع مبلغ بیش از ۵۹ میلیارد دلار بوده‌است. سپس کشورهای کانادا، انگلستان، ژاپن و سنگاپور در بالای جدول ۱۱۸ کشور بررسی شده قرار دارند. معیارهای این سنجش، فعالیت اقتصادی (GDP و رشد آن و نرخ بی‌کاری)، اندازه بازار سرمایه، مالیات نوآوری، حق مالکیت و حاکمیت شرکتی، محیط کارآفرینی و اجتماعی و نیروی کار و فرهنگ کارآفرینی بوده است.

با استناد به گزارش موسسه Ernest & Young در پایان سال ۲۰۱۴، حدود ۶۰ درصد کل سرمایه‌گذاری خطرپذیر در جهان (از نظر تعداد و حجم قراردادهای منعقد شده) در آمریکا بوده است. در پژوهشی که موسسه Preqin در سال ۲۰۱۴ طی مصاحبه با ۱۰۰ سرمایه‌گذار فعال در حوزه VC انجام داد، تمایل سرمایه‌گذاران خطرپذیر به حضور و سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تجاری در قاره‌های مختلف دنیا به‌صورت شکل ۲ قابل نمایش است.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر در آسیا

در نیمه اول سال ۲۰۱۵، حجم سرمایه‌گذاری خطرپذیر در آسیا از اروپا نیز بیشتر بوده است. البته عمده حجم سرمایه‌گذاری‌ها در استارت‌آپ‌های اینترنتی و موبایل بوده است؛ به‌طوری‌که سهم سرمایه‌گذاری این حوزه در آسیا ۸۲ درصد، در اروپا ۷۴ درصد و در آمریکای شمالی ۶۵ درصد گزارش شده است. نکته قابل توجه VC در آسیا، حضور سرمایه‌گذاران از کشورهای دیگر (عمدتا آمریکا) بوده است. کشور چین، یکی از مهم‌ترین اهداف VC‌های غیر‌آسیایی است. به‌علاوه موسسات سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های تامین سرمایه نیز در سرمایه‌گذاری مراحل توسعه یافتگی شرکت‌ها بسیار فعال شده‌اند. شرکت‌های خانوادگی نیز گرچه به تازگی وارد عرصه سرمایه‌گذاری در مراحل اولیه توسعه یافتگی شده‌اند، اما جایگاه چشمگیری در حجم سرمایه‌گذاری در آسیا دارند.

۲۵ درصد کل سرمایه‌گذاری انجام شده در آسیا در نیمه اول سال ۲۰۱۵، در کشور چین انجام شده است.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر و تامین مالی نوآوری و فناوری در ایران

سابقه تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط در ایران به تاسیس بانک صنعت و معدن باز می‌گردد. این بانک به‌عنوان یک بانک توسعه‌ای وظیفه تامین مالی برای ایجاد (راه‌اندازی) و توسعه بنگاه‌های کوچک و متوسط را بر عهده داشته و با روش اعطای تسهیلات بلند‌مدت (با نرخ ترجیحی) و در سال‌های اولیه فعالیت، با روش مشارکت در ایجاد شرکت صنعتی و تولیدی فعالیت نموده است.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تصویب قانون بانکداری بدون ربا، سایر اعضای شبکه بانکی کشور نیز وظایف مشابهی را به عهده گرفتند که مرتبط با ایجاد واحدهای صنعتی و تولیدی، تسهیلاتی در قالب تسهیلات تکلیفی به توسعه طرح‌های دارای اولویت فناوری پرداخت می‌نمودند. همچنین برخی از سازمان‌های دولتی توسعه‌ای مانند سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و مدیرت صنایع نوین وزارت صنعت و معدن و چند نهاد دیگر از جمله صندوق مالی توسعه تکنولوژی ایران و موسسه توسعه فناوری نخبگان به‌صورت متمرکز، سرمایه‌گذاری در طرح‌های مبتنی بر فناوری را در دستور کار خود قرار دادند. به‌صورت ویژه با تصویب ماده ۱۰۰ برنامه سوم توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، موضوع شکل‌گیری ابزارهای جدید مالی در قالب صندوق‌های پژوهش و فناوری کشور پیگیری و عملیاتی شد. نقطه عطف توسعه این ابزار، تصویب قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و شکل‌گیری صندوق نوآوری و شکوفایی است.

در ایران نهادهای گوناگونی به تامین مالی نوآوری و فناوری می‌پردازند. در شکل ۴، جایگاه هریک از این نهادها در تامین مالی شرکت نوپا از ایده تا بلوغ محصول (در مراحل مختلف رشد آن) آمده است.

نهادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر و تامین مالی فناوری در ایران چند دسته فعالیت اصلی را در دستور کار خود قرار داده‌اند: مشارکت (مشارکت پروژه‌ای و خرید سهام)، اعطای تسهیلات و صدور ضمانت‌نامه‌های مختلف. برخی از این نهادها در زمینه تخصصی خاصی سرمایه‌گذاری می‌کنند، بنابراین سرمایه‌گذاران خطرپذیر را می‌توان با توجه به ترکیب سهامداران آنها، زمینه فعالیت و گرایش خدمات ارائه شده، دسته‌بندی کرد که در زیر به این دسته‌بندی‌ و تعاریف آنها اشاره شده است:

الف) شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی (VC‌ها و شتاب‏دهنده‌ها)

ب) نهادهای تامین مالی که به موجب قانون تاسیس شده‌اند (صندوق‌های تخصصی و توسعه‏ای دولتی، صندوق نوآوری و شکوفایی)

ج) صندوق‌های پژوهش و فناوری غیردولتی

د) نهادهای حمایتی دولتی (پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، دانشگاه‌ها)

هـ) بانک‌ها و بورس

شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی

این نهادها با به‌کارگیری سرمایه‌های بخش خصوصی تشکیل و با هدف تامین مالی استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های مبتنی بر نوآوری، عمدتا با سازوکار تامین مالی مبتنی بر سهام فعالیت می‌کنند. به این معنا که درازای سرمایه‌گذاری، بخشی از سهم شرکت سرمایه‏پذیر را خریداری می‌کنند. به‌علاوه در هیات‌مدیره شرکت حضور داشته و حمایت‌های مدیریتی، بازاریابی، شبکه‌سازی، مشاوره‏ای و فنی را به آن ارائه می‌کنند. البته نقش شتاب‏دهنده‌ها، تامین مالی Seed است و پس از طی شدن دوره شتاب‏دهی (بین ۶-۴ ماه)، با فروش شرکت به سرمایه‌گذاران (عمدتا VC‌ها)، از آن خارج می‌شوند.


شتاب‏دهنده‌های کسب‌و‌کار نوآورانه

شتاب‌دهنده‌ها شرکت‌های خصوصی هستند که از همان آغاز کار، استارت‌آپ را مورد حمایت فکری، فنی و مالی قرار می‌دهند. این مراکز تیم‌های کاری را براساس شرایط و قوانین داخلی خود پذیرفته و از آنها حمایت می‌کنند و آنها را به سمت موفقیت سوق می‌دهند. از سال ۱۳۹۲ شتاب‌دهنده‌های نوآوری فعال شده‌اند که اسامی آنها در جدول یک آمده است.

بیشتر شتاب‏دهنده‌ها در کسب وکارهای مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات فعالیت می‌کنند.

سرمایه‌گذاران خطرپذیر خصوصی در ایران

این دسته شامل شرکت‌های سرمایه‌گذاری و توسعه کسب‌وکار خصوصی هستند که به‌صورت مشارکت در سهام یا پروژه به ایجاد و توسعه شرکت‌های نوپای نوآور، کمک می‌کنند. لیست برخی سرمایه‌گذاران خطرپذیر ایران در جدول۲ آمده است. البته برخی از شرکت‌های تامین سرمایه و هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری کشور نیز وارد این حوزه شده‌اند و به تامین مالی نوآوری می‌پردازند.

سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در حوزه‌های متنوعی از جمله فناوری اطلاعات و ارتباطات، زیست فناوری، نفت و گاز، تجهیزات پزشکی، مواد پیشرفته، فناوری نانو و. . . است.

صندوق‌های تخصصی و توسعه‌ای دولتی

صندوق‌های توسعه‌ای به موجب قانون (مصوبه قانونی مجلس شورای اسلامی) تاسیس شده و نقش حمایتی در حوزه‌های تخصصی دارند. این صندوق‌ها عمدتا از طریق تامین مالی بدهی (اعطای تسهیلات) از شرکت‌های هدف حمایت می‌کنند. به موجب قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در سال ۱۳۸۹، صندوق نوآوری و شکوفایی با هدف تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان تاسیس شده و سیاست‌های آن را هیات امنا مشخص می‌کند و با سرمایه‌ای که از بودجه سالانه دولت و صندوق توسعه ملی تامین می‌شود، فعالیت می‌نماید و بزرگ‌ترین صندوق دولتی محسوب شده و تاکنون اقدام به اعطای تسهیلات و ضمانت نامه به شرکت‌های دانش‌بنیان کرده است.

صندوق‌های پژوهش و فناوری (غیردولتی)

طبق آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۰۰ برنامه سوم توسعه کشور، ایجاد صندوق‌های پژوهش و فناوری توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری آغاز شد. صندوق‌های مذکور علاوه بر سرمایه‌گذاری به‌صورت مشارکت مدنی یا سهام، به صدور انواع ضمانت‌نامه و اعطای تسهیلات به این شرکت‌های دانش بنیان می‌پردازند.

سایر حمایت‌های مالی (دولتی)

بخش دیگری از منابع مالی در قالب بودجه‌های سنواتی مانند کمک‌های فنی و اعتباری و وجوه اداره شده برای کمک به توسعه صنایع مبتنی بر فناوری ارائه می‌شود که برای اداره این تسهیلات، نهاد خاصی تاسیس نشده است. عمده حمایت‌های انجام شده توسط این نهادها، به‌صورت گرنت یا وام‌های کم‌بهره یا وام‌های بلاعوض از طریق کارگزارانی مانند بانک‌ها پرداخت می‌شود. این حمایت‌ها عمدتا توسط معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری، ستادهای تخصصی فناوری کشور، کریدورهای فناوری، پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد و دانشگاه‌ها انجام می‌شود.

بازار پول (شبکه بانکی)

برخی بانک‌ها در راستای توسعه سبد سرمایه‌گذاری در خدمات نوین، به ایجاد نهادهای سرمایه‌گذاری فناوری پرداخته‌اند که پاسارگاد، ملت، تجارت و توسعه صادرات ایران از آن جمله‌اند. بانک صنعت و معدن نیز در حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط با اعطای تسهیلات فعالیت می‌کند.

بازار سرمایه (بورس)

در قانون بازار سرمایه ایران، شرکت‌های تامین سرمایه به‌عنوان یکی از نهادهای تخصصی در تامین مالی بنگاه‌ها و بازار دارایی فكری فرابورس، با هدف عرضه و مبادله مصادیق مالكیت فكری در فضایی شفاف و تخصصی ایجاد گردیده است. در این بازار گواهینامه‌های ثبت اختراع، علایم تجاری، طرح‌های صنعتی و غیره بعد از طی فرآیندی مشتمل بر فعالیت‌هایی همچون ارزیابی فنی، تهیه طرح تجاری، ارزش‌گذاری/ قیمت‌گذاری، بازاریابی و غیره مورد معامله قرار می‌گیرد.

شرکت فرابورس مطابق ضوابط اجرایی ماده ۸ آیین‌نامه اجرایی ماده ۴۴ قانون رفع موانع تولید، درحال عملیاتی کردن ابزار مالی جدیدی با عنوان صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط است.


فرصت‌های پیش روی سرمایه‌گذاری خطر‌پذیر در ایران

براساس برآوردهای انجام شده از ظرفیت‌های زیست‌بوم کارآفرینی کشور، بیش از ۴۰۰۰ شرکت کارآفرین نوآور و فناور مشغول فعالیت هستند. تعداد ۲۸۳۰ شرکت، مجوز دانش‌بنیانی از کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور گرفته‌اند که ۱۶۸۶ شرکت، دانش‌بنیان نوپا هستند. سایر شرکت‌ها نیز در زیست‌بوم کارآفرینی با رویکرد نوآوری در کسب‌و‌کار فعالیت می‌کنند. اگر بخواهیم سهم اقتصاد دانش‌بنیان را در اقتصاد ملی به حداقل دو درصد برسانیم، گردش مالی بیش از ۳۶.۰۰۰ میلیارد تومانی قابل تصور است که باید توسط بنگاه‌های نوآور ایجاد شود. رسیدن به این سهم و ارزش افزوده قابل توجه آن نسبت به سرمایه‌گذاری‌های متعارف، نیازمند توجه جدی به توسعه کمی و کیفی این شرکت‌ها و فراهم نمودن بستر سرمایه‌گذاری VC خواهد بود. براساس ارزیابی عملکرد نهادهای مالی شامل سرمایه‌گذاران خطرپذیر و صندوق‌های پژوهش و فناوری این حوزه، مشخص شد شبکه‌ای از عوامل و ابزارهای نهادی ایجاد شده و خدمات مالی متنوعی (اعم از سرمایه‌گذاری خطرپذیر، اعطای تسهیلات، صدور ضمانتنامه و ارائه سایر خدمات مالی به شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های متقاضی)، ارائه شده که در شکل۵ قابل ملاحظه است:

با وجود اینکه عمده خدمات مالی در اختیار بنگاه‌های نوپا و دانش‌بنیان قرار گرفته ولی بدلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های قانونی و نهادی و اثرگذاری نامناسب حمایت‌های بخش دولتی، سرعت رشد این بخش از زیست‌بوم مطلوب نبوده و نیازمند اصلاح و بازنگری جدی به‌منظور تشویق بخش غیردولتی برای به‌کارگیری منابع مالی خود و اثربخشی بهتر منابع دولتی برای پوشش ریسک‌های بنگاه‌های نوآور نوپا و دانش‌بنیان و عدم دخالت مستقیم در تامین مالی این بنگاه‌ها با ابزارهای ناکارآمد مانند وام ارزان می‌باشد.

البته در طرف سرمایه‌پذیر (صاحبان بنگاه‌ها و کارآفرینان فناور) هم باید تحولاتی برای رفع مشکلات ذیل ایجاد شود:

- ضعف در ارائه گزارش‌های مالی و اقتصادی برنامه‌ها و عملکرد برای ارائه به سرمایه‌گذاران

- عدم برخورداری از دانش مالی و بازرگانی برای اداره بنگاه در فضای رقابتی

- عدم استقبال از قراردادهای مشارکت و اقبال به وام مبتنی بر وثیقه

- بهره‌وری پایین عوامل بنگاه و نگاه به جبران ریسک‌ها و زیان‌ها توسط منابع مالی حمایتی

بخش مالی و سرمایه‌گذاری هم نیازمند تقویت و اصلاح مقررات و ساختاردهی است که برخی موارد پیشنهادی عبارتند از:

- تصویب قانونی توسعه صنعت سرمایه‌گذاری خطرپذیر

- اعطای معافیت مالیاتی عملکرد (سود حاصل از سرمایه‌گذاری خطرپذیر) به منظور تشویق ورود سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی به این صنعت.

- جلب مشارکت مالی و تضمین صندوق نوآوری و شکوفایی به نهادهای VC به‌منظور تقویت منابع مالی آنها و پوشش بخشی از ریسک

- ایجاد شبکه ارائه خدمات مشاوره تخصصی سرمایه‌گذاری، اعتبارسنجی و توانمندسازی برای تسهیل‌گری تعاملات زیست‌بوم کارآفرینی

- اصلاح قانون مالکیت فکری به منظور حفظ حقوق صاحبان ایده و حقوق سهامدار اقلیت در سرمایه‌گذاری

- تسهیل ورود نهادهای بزرگ اقتصادی و جذب شرکای مسوولیت محدود LP به عرصه VC از طریق:

- اعطای مشوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله معافیت یا قسط‌بندی مالیات تکلیفی و عملکردی و ارزش افزوده.

- ایجاد بازار بورس ویژه IPO شرکت‌های نوپا و دانش‌بنیان به‌منظور تسهیل در عرضه عمومی و خریدوفروش سهام این شرکت‌ها.

- تسهیل ضوابط ساختاری، مالی و مقررات برای ایجاد CVC توسط هلدینگ‌های اقتصادی.

- اصلاح قانون تجارت یا تدوین متمم قانونی جهت تسهیل انتقال مالکیت سهام شرکت‌های نوپا و تاسیس شرکت‌های‌ زمان-محدود.

- پذیرش ادغام و اکتساب و تسهیل اجرای آن در راستای سهولت خریدوفروش سهام شرکت‌های دانش‌بنیان.

تسهیل در اعطای وجوه اداره‌ شده و کمک‌های فنی- اعتباری و سایر منابع قابل واگذاری به VCها

تنظیم مقررات مربوط به نحوه جذب سرمایه‌گذاری خارجی در این زیست‌بوم به‌منظور رعایت حقوق مالکیتی و سهام سرمایه‌گذاران و کارآفرینان داخلی.

اتخاذ سیاست مناسب در این بخش، مستلزم به‌کارگیری همه ظرفیت‌های قانونی و اجرایی کشور است و انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر آمادگی دارد با همكاری فعالان این حوزه از جمله معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور، مركز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، سازمان بورس، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی، محور انجام مطالعات لازم به‌منظور تنظیم توسعه زیست‌بوم كارآفرینی نوآورانه ایران باشد.

۱- Private Equity)PE)
۲- Limited Partnership
۳- General Partner)GP)

* رییس انجمن صنفی نهادهای سرمایه‌گذاری خطر‌پذیر