ورزشی های هنر و هنری های ورزش

ماهنامه آینده روشن - نگار رشیدی: در سراسر دنیا شاهد هستیم که سرشناسان ورزشی، علاوه بر رشته و تخصص خود، به کار دیگری نیز ورود پیدا کرده و برخی از آن ها حسابی خوش درخشیده اند. این موضوع در ایران این روزها بیش از پیش فراگیر شده است. یک دسته از این افراد ورزشکاران هستند که استعدادشان را در زمینه بازیگری یا خوانندگی شکوفا کرده و دسته دیگر برعکس عمل کرده اند؛ از قضا بسیاری از آن ها حتی به شهرت بین المللی رسیده اند. در این مطلب این گروه را از گذشته تاکنون بررسی کرده ایم.

سلطان قلب ها، قهرمان کشتی

محمدعلی فردین نامی است که قریب به اتفاق ایرانیان، نه تنها اسم او را شنیده اند، خاطرات زیادی هم با فیلم هایش دارند.

مرحوم فردین که به واسطه مرام پهلوانی اش به سلطان قلب ها معروف شده بود یکی از قهرمانان کشتی نیز بود.

او در سال ۱۳۳۳ مدال نقره وزن ۷۳ کیلوگرم مسابقات قهرمانی کشتی جهان را به گردن آویخت. در همین مسابقه بود که ایران علاوه بر نقره فردین، با طلای جهانبخت توفیق و عباس زندی، روی سکوی سوم ایستاد؛ همچنین او در مسابقات جهانی استانبول نیز شرکت کرده بود. این بازیگر محبوب سینما با دعوت اسماعیل کوشان، تهیه کننده، و با حضور در فیلم «چشمه آب حیات» به عرصه سینما پاگذاشت و موفقیت چشمگیری نیز به دست آورد. «سلطان قلب ها»، «چرخ و فلک»، «گنج قارون»، «گدایان تهران» و «حاتم طایی» تنها چند عنوان از فیلم هایی است که فردین در آن ها نقش آفرینی کرده است.

بلور با فردین ستاره شد

حبیب الله بلور، رکورددار مربیگری در تیم ملی کشتی فرنگی، را در سال های میانه دهه 40 فردین به یکی از بازیگران نقش پدر در سینمای ایران تبدیل کرد. او در فیلم های بسیاری ایفای نقش کرد که از آن میان می توان به «لیلی و مجنون»، «آواره های تهران»، «سلطان قلب ها» و «ماه پیشونی» و غیره اشاره کرد.

بیک، بینان گذار بدل کاری در ایران

مرحوم رضا بیک ایمان وردی دیگر بازیگر قبل انقلابی است که ورزشکار بودنش راه بازیگری را برای او باز کرد. او فعالیت هنری را در سال 1337 با بازی در تروپ تئاتر «اُسکار» آغاز کرد، اما این پایان کار بیک نبود. یک تصادفات با ساموئل خاچیکیان کارگردان در خیابان کافی بود که او که ابتدا جذب اندام ورزیده و چهره مناسب و برای نقش های عامه پسند شده بود، این استعداد را کشف کند.

نقش کوتاه بیک در فیلم «فریاد نیمه شب» پای او را به فیلم های دیگر نیز باز کرد. مرد هزار چهره سینما خیلی زود به شهرت رسید و میان مردم محبوب شد. پیشرفت بیک تا حدی بود که او در سال ۱۳۵۵ استودیو «آربی» («RB»، مخفف رضا بیک) را در خیابان نادری بنا گذاشت که در آن برای تهیه فیلم های ایرانی و نیز خرید و دوبله فیلم های خارجی فعالیت می کرد.

«یک قدم تا مرگ»، «دلهره»، «ضربت» و «سرسام» از فیلم های ابتدایی بیک است. او حتی در سینمای ترکیه و ایتالیا نیز نقش آفرینی کرد. «صندلی الکتریکی» فیلمی ساخت ایتالیا بود که نقش اول آن را بیک ایفا کرد؛ همچنین او با فیلم «فاتحین صحرا» به کارگردانی محمد زرین دست با نام «Treasure of the Lost Desert» روی پره سینماهای بسیاری از کشورها رفت.

بیک ایمان وردی در جوانی از قهرمانان ورزش رزمی کشتی کج ایران بود و حرفه اصلی او که در سینما بسیار به او کمک کرد که به شهرت برسد همین ورزش بود. بیک پدیدآور هنر بدل کاری و ژانر اکشن در سینمای ایران بود. او با مهارتش فنون رزمی زد و خورد رایج در فیلم های آن زمان را به صورت فن درآورد و در طول فعالیتش تا حد زیادی بدل کاری را در سینمای ایران گسترش داد. او اکثر صحنه های خطرناک فیلم هایش را خودش بازی می کرد.

کارنامه بی اعتبار در بازیگری

عزیز اصلی، دروازه بان سابق تیم ملی فوتبال و پرسپولیس که به خاطر تشابه عجیب چهره اش با بیک ایمان وردی وارد سینما شد، در 10 فیلم دهه 40 نقش آفرینی کرد، اما انگار فیلم های او آن طور که باید کارنامه پرباری برایش نداشته است. «فاتحین صحرا»، «پلی به سوی بهشت»، «پنجه آهنین»، و «کشتی نوح» چند عنوان فیلمی است که اصلی در آن ها ایفای نقش کرده است.

قهرمان آن ور آبی

شاید بتوان فرامرز آصف را در گروه قبل انقلابی ها جای داد، ولی او در دسته آن ور آبی ها هم قرار می گیرد. آصف مدال برنز بازی های آسیایی ۱۹۷۴ در پرش سه گام را در کارنامه دارد؛ همچنین او به مدت ۲۳ سال با حد نصاب ۱۶ متر و هفت سانتی متر رکورددار پرش سه گام ایران بود.

آصف پس از خروج از کشور، باز هم، دو و میدانی را ادامه داد و به مدت چهار سال عضو تیم دو و میدانی دانشگاهش در کالیفرنیا بود که او را صاحب بورسیه تحصیلی ورزشی کرده بود. آصف یکی از فعالان خوانندگی در سبک پاپ است.

خوشابه در فیلم های قهرمانی

در سال 1334 برای بازی در فیلم «امیرارسلان نامدار» از وجود مرحوم ایلوش خوشابه استفاده شد که قهرمان پرورش اندام ایران بود؛ همچنین او در آمریکا قهرمان کشتی کج شده بود. ایلوش در فیلم های «قزل ارسلان»، «بیژن و منیژه» و «دندان افعی» هم بازی کرد.

هرکول ایران در سال ۱۳۴۰ از طرف استودیو یولوفیلم برای شرکت در فیلم «ولکان» و «پسر ژوپیتر» (امیموی سالوی) به ایتالیا دعوت شد. او از آن تاریخ کار خود را در کشور چکمه ادامه داد و در این مدت در چند فیلم از جمله «هفت خوان علی بابا»، «هرکول»، «سامسون و اولیس»، «برادران شکست ناپذیر ماجیسته» و «دو تپانچه مگنوم ۳۸ برای شهری از اشرار» ایفای نقش کرد و از این راه شهرت و محبوبیت بین المللی نصیب او شد؛ همچنین او برای ایفای نقش در فیلم «حسین کرد شبستری» دو ماه به ایران بازگشت.

آسمان خراش در فیلم تاریخی

حامد حدادی، ملی پوش تنومند بسکتبال، دیگر ورزشکاری است که از نظر سینمایی ها دور نماند. البته او کار بازیگری را با یکی از سریال های سخت تاریخی شروع کرد. داوود میرباقری، کارگردان سریال «مختارنامه»، برای بازیگر نقش هرمله، سرباز سپاه آل زبیر، کسی بهتر از حدادی را پیدا نکرد. البته خود حدادی چندان از کارش در این سریال رضایت نداشت، ولی نظر مخاطبان چیز دیگری را نشان می دهد.

قهرمان تکواندو در فیلم پلیسی

رزمی کاران همیشه به سبب تخصص شان در نمایش و اجرای حرکات رزمی محل توجه هستند. یکی از این افراد که توجه سینمایی ها را به خود جلب کرد و جواب خوبی هم به اعتمادشان داد هادی ساعی، قهرمان سابق تکواندو است.

ساعی که عنوان پرافتخارترین ورزشکار ایرانی در المپیک را از آن خود کرده است آبان ۸۷ از دنیای حرفه ای تکواندو خداحافظی کرد. او ابتدا به شورای شهر تهران سری زد و دو دوره حضور در این شورا را تجربه کرد، اما زمانی که استعدادش در هنر هم شکوفا شد از آن به خوبی بهره برد. ساعی در سال ۹۳ در سریال «آمین»، به کارگردانی منوچهر هادی، بازی کرد و حسابی درخشید. او این روزها علاوه بر بازیگری، به سوارکاری هم مشغول است.

بانوی ووشوکار در فیلم بدل کاری

الهه منصوریان، بانوی ووشوکار ایران که مدال طلای جام جهانی سانشوی 2010 چین، نقره قهرمانی جهان تورنتوی کانادا و مدال برنز وزن منفی 52 کیلوگرم سانشو در بازی های آسیایی 2010 گوانگجو را در کارنامه دارد یکی از معدود رزمی کاران زنی است که مقابل دوربین فیلمبرداری حاضر شده است؛ البته او در کار بازیگری اش هم گوشه چشمی به ورزش داشت. او در فیلمی ایفای نقش کرد که پس زمینه بدل کاری داشت. منصوریان در فیلم مستند «اولین مسابقه بدل کاران حرفه ای» شرکت کرده و از این بابت خوشحال است.

کشتی گیر در فیلم افسانه ای

علیرضا لرستانی، صاحب پنج مدال کشتی قهرمانی آسیا، را یدالله صمدی کشف کرد و در فیلم سینمایی «افسانه دمرل» به او بازی داد. فن سالتوی او در مسابقات قهرمانی آسیا چنان زیبا بود که سال ها آرم ابتدایی برنامه اخبار ورزشی در سال های واپسین دهه 60 و ابتدای دهه 70 بود.

غرش ببر مازندارن در سینما

امامعلی حبیبی، کشتی گیر و قهرمان المپیک ۱۹۵۶ ملبورن، در پایان دوران ورزشی خود رو به سینما آورد و در چهار فیلم بازی کرد، اما خیلی زود از این وادی خارج شد. ببر مازندران در فیلم های «آدم و حوا»، «رام کردن مرد وحشی»، «ببر مازندران» و «جهنم سفید» بازی کرده است.

نقش اول مرد اخلاق

گروه دیگری که علاوه بر ورزش به عرصه هنر و بازیگری قدم گذاشته اند فوتبالیست ها هستند. از اولین های این رشته می توان به مرحوم مجید سبزی اشاره کرد. او که در تیم های هما و پرسپولیس توپ می زد کار هنری اش را با سیروس مقدم آغاز کرد.

مقدم در سریال «به سوی افتخار» نقش اول را به سبزی داد که بار دیگر او به شهرت برسد. او که نام مستعار «مرد اخلاق» را یدک می کشید می توانست با بازی در تیزرهای تبلیغاتی پول خوبی به جیب بزند، اما قید این کار را زد.

موفق، بیشتر در بازیگری

اما در میان فوتبالی ها کسی هست که جزو فعالان سینما به حساب می آید. او که عرق خاصی به پیراهن سرخ باشگاهش هم دارد، ریسمان سینما را محکم گرفت و توانست با همکاران جدیدش هم در حوزه تلویزیون رقابت خوبی داشته باشد. او در مدت حضور اندکش در بازیگری پا را فراتر گذاشت و این روزها به علت تعداد زیاد تئاترهایش وقت سرخاراندن هم ندارد.

پژمان جمشیدی کسی است که کارش را در سال ۹۲ با سریالی با نام خودش آغاز کرد و با بازی غیرمنتظره اش وجه متفاوتی از دنیای چمن سبز را به نمایش گذاشت. او که حسابی استعدادش را در این حرفه به رخ کشیده بود حضور در تئاترهای «بادی که تو را خشک کرد»، «آرسنیک و تور کهنه»، «آرامسایش»، «وقتی ما برگردیم دو پای آویزان باقی مانده است»، «پلیس» و «پپرونی برای دیکتاتور» را نیز به کارنامه جدید حرفه ای اش اضافه کرد. او همچنین پس از «پژمان» در تله فیلم «شرف خانواده فاضل» و فیلم سینمایی «آتش بس ۲» نیز بازی کرد. «ساختمان پزشکان» و «سال های ابری» نیز دو سریالی بودند که از جمشیدی استفاده کردند.

رقیب فوتبالی و بازیگری

جمشیدی در بازیگری رقیبی فوتبالی دارد که در دنیای هنر شاید پیشکسوت او هم به حساب بیاید. علی انصاریان، بازیکن سابق تیم فوتبال پرسپولیس که علاوه بر بازیگری دستی هم در خوانندگی دارد، کارش را با ایفای نقش در سریال های طنز مهران غفوریان و مهران مدیری آغاز کرد. او در فیلم های سینمایی «کلاف»، «سوختن»، «هدیه»، «آخر خط» و «شروع یک پایان» ایفای نقش کرده است. «زیر آسمان شهر»، «چارخونه» و «خانه اجاره ای» مجموعه های تلویزیونی هستند که انصاریان تنها یک اپیزود در آن ها بازی کرده است.

یاریار هم کشف شد

حسین یاریار فوتبالیست یکی دیگر از استعدادهای کشف شده به دست خاچیکیان در سینما بود که در آخرین روزهای دوران فوتبالش در معرض توجه این فیلمساز نامدار قرار گرفت و تجربه ای عالی در فیلم هایی مانند «چاووش»، «بلوف» و «مردی در آینه» داشت.

میکروفن به جای توپ فوتبال

دروازه بانان فوتبال هم از قافله رقابت در بازیگری جا نماندند و نماینده ای از خود به دنیای هنر فرستادند. نیما نکیسا، ملی پوش سابق، بازیگری اش را با فیلم سینمایی «مامان بهروز منو زد» آغاز کرد. او که بر موسیقی هم دستی دارد، کارش را با دو فیلم دیگر با نام های «ایرانی ها» و «شهد» ادامه داد. هنر دیگر او را می توان در عرصه خوانندگی جست و جو کرد. او آهنگی را با نام «حاشا نکن» به همراه کامران نفتی، بازیگر سینما و تلویزیون، منتشر کرده است.

خواننده این باز از استقلال

بعد از نکیسا کار خوانندگی میان فوتبالیست ها ادامه پیدا کرد. رضا عنایتی، آقای گل فوتبال ایران و بازیکن سابق استقلال، تصمیم گرفت آلبوم خود را روانه بازار کند. عنایتی نام آلبوم خود را «همه چیم تو» انتخاب کرد. او این روزها در تیم لیگ برتری سیاه جامگان توپ می زند.

تک فیلم های ورزشکاران

مرحوم محراب شاهرخی، ملی پوش فوتبال، (علف های هرز)، مرحوم سعید سلطانی فر (تویی که نمی شناختمت)، احمدرضا عابدازده، دروازه بان سابق تیم ملی فوتبال، (ازدواج غیابی)، غلامرضا فتح آبادی و محمود معمار (به سوی افتخار)، سید مهدی حیدری (بهرام خله)، بهروز رهبری فرد، علی موسوی، خسرو حیدری، محمد محمدی، آرش برهانی و حمید درخشان (پژمان)، علی پروین، محمد پروین، حمید استیلی و محمد برزگر (فوتبالیست ها)، جواد زرینچه (مثلث آبی)، مرحوم محمدابراهیم نایب عباسی، معروف به ممدبوقی، و مرحوم فتح الله غریب نواز (عمو فوتبالی)، علیرضا نیکبخت واحدی (زیر آسمان شهر) کسانی هستند که به حضور در یک فیلم یا یک اپیزود کفایت کرده اند.

هنرهای ورزشی

باید گفت تنها این ورزشکاران نیستند که به هنر و بازیگری روی می آورند؛ در میان بازیگران نیز هستند کسانی که علاقه شان به ورزش را به صورت حرفه ای دنبال می کنند و در ورزش برای گفتن حرفی دارند. یکی از این افراد مهران غفوریان، کارگردان و فیلمنامه نویس و بازیگر سینما و تلویزیون است.

غفوریان کمربند دان 2 کاراته در سبک کیوکوشین خود را با مدرک از فدراسیون جهانی دریافت کرده است. نام او روی کمربندش به زبان ژاپنی نشوته شده است.

هدیه تهرانی، بانوی فعال در عرصه بازیگری، موسس و مدرس آموزشگاهی است که در آن یک نوع ورزش چینی جالب به نام ««تای چی چوان» آموزش داده می شود. تهرانی مدتی هم به عنوان نایب رییس فدراسیون ووشو مشغول به کار بود.

آناهیتا نعمتی و سحر ذکریا هم بانوان کیک بوکسینگ کار سینما هستند. تینا آخوندتبار هم موی تای کار است و حتی از مدرک بوکس تایلندی اش رونمایی کرد.

داریوش ارجمند، بازیگر مطرح سینما و تلویزیون، هم مدتی به عنوان مشاور فرهنگی باشگاه استقلال انتخاب شد؛ همچنین او حضور در ورزش زورخانه ای را با عنوان سخنگوی فدراسیون پهلوانی و زورخانه ای در کارنامه دارد.

ایرج نوذری، بازیگر و مجری، نیز یکی از قهرمانان کونگ فو است. او مدتی هم به عنوان مدیر روابط امور بین الملل این فدراسیون مشغول به کار بود. از نام امیرحسین مقصودلو، ملقب به تتلو، هم نمی توان به سادگی گذشت. این خواننده زیرزمینی که به فوتبال و تیم پرسپولیس علاقه زیادی دارد مدتی به واسطه حضورش در فوتبال خبرساز شد. او که به اعتقاد برخی از فوتبالی ها در این ورزش هم استعداد خوبی دارد، به سبب برخی خط قرمزها از زمین چمن دور ماند و فعلا که نتوانسته است به این خواسته اش برای بازی در زمین سبرجامه عمل بپوشاند.