مرگ‌ كسب ‌و‌ كار ماست!

روزنامه اعتماد نوشت: «معدن ريخت!» ظهر اهالي آزادشهر اين‌گونه با باقي روزها متفاوت شد، كارگراني كه صبح وارد تونل تاريك معدن شدند تا كار هرروزه‌شان را آغاز كنند، تا هنگام ناهار ناگهان تبديل شدند به خبري كه اول اهالي منطقه از آن آگاه شدند و بعد روي خروجي خبرگزاري‌ها قرار گرفت.

جايي در فاصله ٩٠ كيلومتري شرق گرگان، ديواره‌هاي معدن زغال سنگ زمستان‌يورت به دليل انفجار ناشي از نشت گاز فروريخت، عده‌اي مصدوم شدند، خبر از كشته‌شدن دو نفر رسيد و بعد همه خبرها حول ارقامي گشت كه به عنوان تعداد محبوسان در دل زمين ياد مي‌شود. از ظهر ديروز رقم‌ها آغاز شدند: ٥٠ نفر، ٤٠ نفر، ٣٠ نفر و تا عصر ديروز نه نيروهاي امدادي، نه مسوولان وزارت صنايع و نه حاضران در محل نمي‌دانستند كه كدام يكي از اين تعداد را مي‌شود تاييد كرد. معاون معدن وزير صنعت، معدن و تجارت به «اعتماد» مي‌گويد: فقط يك امر مسلم است: دست كم ٢٦ نفر از كارگران در دل زمين محبوس شدند و از زمان ريزش ديواره‌هاي معدن شمارش معكوس براي زنده بيرون كشيدن‌شان آغاز شده است. تاكنون ٢٦ نفر از مصدومان اين حادثه به مراكز درماني منتقل شدند.

صداي همهمه و آمد و رفت تا اين سمت خط تلفن مي‌رسد. كسي كه آن‌سوي خط دارد صحبت مي‌كند گاهي حواسش مي‌رود به سروصداها و دوباره صحبتش را ادامه مي‌دهد: «نيروهاي امدادي دارند همه تلاش‌شان را مي‌كنند، اميدوارند كه بتوانند راه ورود به تونل را باز كنند. اما چيزي حدود ٥٠ معدن‌چي از كارگران همين معدن در محوطه هستند، گريه مي‌كنند و به نظر مي‌رسد كه خيلي مايوس هستند. » محمد نسايي يكي از عكاساني است كه پس از خبر ريزش معدن آزادشهر راهي منطقه و از چند ساعت بعد حادثه مشغول ثبت صحنه‌ها شد. مي‌گويد سردرگمي در مورد تعداد افرادي كه در زير زمين محبوس شده‌اند در آنجا هم وجود دارد و هيچ‌كس نمي‌تواند پاسخ دقيقي در مورد اين سوال بدهد. يكي از مسوولاني كه پس از حادثه در حال عزيمت به منطقه بود مي‌گويد كه حضور ٢٦ نفر از كارگران در داخل تونل قطعي است. معاون امور معادن و صنايع معدني وزارت صنعت و معدن به «اعتماد» مي‌گويد: «٥ اكيپ امداد را بلافاصله پس از شنيدن خبر حادثه به منطقه اعزام كرديم، يكي از اين تيم‌ها مجهزترين تيمي بود كه در شاهرود مستقر داشتيم كه ظهر به محل رسيد.

متاسفانه مشخص نيست چه تعدادي از كارگران درون معدن محبوس هستند اما تا ٢٦ نفر را به صورت قطعي مي‌توانيم بگوييم.» جعفر سرقيني، مي‌گويد كه راه ورود به تونل گشوده شده است و يكي از اميدهايي كه به نجات مي‌رود اين است كه تونل معدن در عمق نيست: «طول اين تونل به هزار متر مي‌رسد اما خوشبختانه تونل افقي است و در عمق زمين پيش ‌نرفته است.» با اين وجود از همان زمان گشوده شدن مسير تونل اعلام شد كه به دليل نشت گاز كار امداد و نجات به دشواري پيش مي‌رود. در كنار اينها در حالي كه آمار دو كشته در حادثه معدن در خبرگزاري‌هاي مختلف منتشر شد، فارس به نقل از مديرعامل جمعيت هلال احمر استان گلستان نوشت: ‌« دو جسد از كارگران معدن‎كار از زير آوار خارج شده است» اما مديركل دفتر مديريت بحران استانداري گلستان از تاييد هرگونه تلفات ريزش معدن خودداري مي‌كند و مي‌گويد كه هنوز براي اعلام اعداد و ارقام جان‌باختگان احتمالي زود است و نمي‌تواند اين مطلب را تاييد كند.

او به خبرگزاري فارس گفت: « با وجود نيروهاي امدادي كه از شهرهاي گوناگون از صبح فرستاده شده، نجات كارگران محبوس در معدن زمستان يورت انجام نگرفته و تونل آسيب ديده است. كار بسيار پيچيده است و هر اشتباهي ممكن است فاجعه به بار بياورد. لذا كار آهسته و با دقت انجام مي‌شود. اميدواريم افراد محبوس زنده باشند ولي تا زماني كه به تونل دست پيدا نكنيم نمي‌توان چيزي گفت.»

همه اميد ما به زنده بودن كارگران است

از بعداز‌ظهر نام مجروحان حادثه كم‌‌كم منتشر شد و عكس‌هايي از محل معدن از راه رسيدند، و همچنان شروع عمليات نجات به آهستگي پيش مي‌رفت. سخنگوي سازمان امداد و نجات در اين باره گفت كه كار به دليل لزوم حفر تونل زمان‌بر است اما معدن‌كاران بسياري هستند كه مي‌توانند در اين شرايط دوام بياورند و اميد گروه‌هاي نجات اين است كه محبوسان را زنده خارج كنند. حسين درخشان به «اعتماد» گفت: «مهم‌ترين دستورالعمل ما اين است كه در كنار تونل اصلي معدن، تونلي فرعي براي هوارساني حفر كنيم و دستگاه‌هاي تنفسي و دمنده‌هاي هوا را وارد تونل كنيم.

اما كار زمان‌بر است و از آنجايي كه عمقي كه كارگران در آن گرفتار شده‌اند دقيقا مشخص نيست كار حفر تونل دشوار است.» او مي‌گويد كه تاكنون ٢٧ مصدوم براي درمان به مراكز درماني منتقل شده‌اند كه برخي از آنها كارگر معدن نيستند: «بخشي از مصدومان مردمي هستند كه بعد از انفجار به سمت معدن آمدند تا در نجات زيرآوار ماندگان كمك كنند اما به دليل خروج گاز از زيرزمين دچار گازگرفتگي شدند.» اما در حادثه‌اي مانند ريزش معدن چه دستورالعملي براي امداد و نجات وجود دارد؟ آيا تجهيزاتي مانند ربات‌هاي جست‌وجوگر براي دسترسي به محل محبوس‌شدگان در اختيار تيم‌هاي امداد هست؟ درخشان در پاسخ به اين پرسش مي‌گويد: «متاسفانه دستورالعمل براي حادثه خاصي مثل ريزش تونل نداريم اما تيم‌هاي واكنش سريع را به سرعت از گرگان، خراسان شمالي و سمنان اعزام كرديم. تجهيزاتي مانند ربات‌هاي جست‌وجوگر هم در ميان امكانات ما نيست اما همين امروز با چند دانشگاه و قرارگاه خاتم گفت‌وگو كرديم تا بتوانيم از دانش و تجهيزات آنها براي كار امداد و نجات كارگران اين معدن استفاده كنيم.»

سخنگوي سازمان امداد و نجات مي‌گويد كه اعضاي تيم امداد اميد دارند كه بتوانند به موقع به محبوسان برسند: «ما در يك حادثه ديگر ريزش معدن در كمان موفق شديم كارگران را زنده از داخل تونل خارج كنيم. كسي كه كارت معدن دريافت كرده يعني توانايي دارد كه در شرايط سخت زنده بماند. براي همين ما نااميد نيستيم.» منطقه زمستان يورت درفاصله ١١٠ كيلومتري شمال‌شرق شاهرود و در فاصله ١٤ كيلومتري شهرستان آزادشهر از توابع استان گلستان قرار دارد. اين معدن متعلق به بخش خصوصي است و يكي از معادن متعلق به شركت صنعتي و معدني «شمال‌شرق شاهرود» است.

دستور ويژه معاون اول رييس جمهور و سفر وزير كار به محل حادثه

از ساعات اوليه ريزش معدن آزادشهر و پس از مشخص شدن نسبي ابعاد حادثه، مسوولان مختلف دولتي براي رسيدگي به اين ماجرا وارد عمل شدند. از وزارت صنعت و معدن گرفته تا وزارت كار و رفاه اجتماعي مشغول اعزام مسوولان در رده‌هاي مختلف به منطقه شدند و بعد خبر از دستور ويژه معاون اول رييس‌جمهور رسيد: استاندار گلستان بلافاصله پس از انفجار در معدن زغال سنگ آزادشهر در محل حادثه حاضر شد و در راستاي پيگيري مسائل مربوط به امداد‌رساني با معاون اول رييس‌جمهوري و وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي در تماس بود.

وزير صنعت، معدن و تجارت ضمن همدردي با حادثه‌ديدگان، معاون معدن و مديركل امور بهداشت و ايمني وزارتخانه را به منطقه فرستاد.

بعدازظهر با دستور ويژه رياست‌جمهوري، دكتر ربيعي وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي نشست خبري خود را نيمه تمام رها كرد و به سوي معدن زمستان يورت حركت كرد.

‌ پايگاه اطلاع‌رساني معاون اول رييس‌جمهور از دستور ويژه او براي رسيدگي به اين حادثه خبر داد‌: «اسحاق جهانگيري عصر چهارشنبه پس از جلسه هيات دولت و اطلاع از حادثه انفجار معدن زغال سنگ زمستان يورت در آزادشهر استان گلستان، در تماس تلفني با استاندار گلستان و وزير صنعت، معدن و تجارت در جريان جزييات اين حادثه قرار گرفت و خواستار بررسي ابعاد مختلف و علل وقوع اين حادثه قرار گرفت. دكتر جهانگيري ضمن اعلام همدردي با حادثه‌ديدگان و خانواده‌هاي آنان، از استاندار گلستان خواست با فوريت و به صورت ويژه بستري و درمان كارگران و معدن‌كاران آسيب ديده را در دستور كار خود قرار دهند و همه ظرفيت‌ها و امكانات امدادي استان را براي يافتن كارگران محبوس شده به‌كار گيرند.

معاون اول رييس‌جمهور همچنين در تماس تلفني با وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي، از دكتر ربيعي نيز خواست مسائل درماني كارگران معدن زمستان يورت و جبران خسارات وارد شده به آنان را با جديت پيگيري كند.