ریشه اختلاف‌های اخیر ریاض و دوحه
«قاسم محبعلی» مدیر کل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه در تشریح ابعاد مختلف تنش میان قطر و عربستان عنوان کرد: اختلاف عربستان و قطر تا حد زیادی ریشه در رخدادها، وقایع و همچنین جریان‌های مختلف از دهه‌های گذشته تاکنون دارد. اینکه کدام کشور میراث‌دار اصلی «جریان سلفیت» در جهان عرب خواهد بود، یکی از موضوع‌هایی است که ریشه اصلی اختلاف ریاض و دوحه را تقویت می‌کند.
محبعلی ادامه داد: در تفسیر دیگر، صراحتاً باید به این نکته توجه شود که وضعیت و نحوه برخورد با گروه‌های سیاسی و دینی در منطقه خاورمیانه و همچنین حاشیه خلیج فارس، بحث و محور اصلی اختلاف دو کشور به شمار می‌رود. در این بین باید توجه شود که عمان و حتی کویت در امتداد قطر خواهان پیروی از سناریوها و راهبردهای عربستان در حاشیه خلیج فارس و کشورهای منطقه نبودند؛ از این جهت شاهد هستیم که کویت و عمان در حال میانه‌داری و زیستن بدون جهت برآمدند.
این کارشناس مسائل غرب‌آسیا در تحلیل نقش مصر و نگاه این کشور به تنش میان قطر و عربستان، گفت: بعد از بهار عربی مصری‌ها تا حدودی نگران اوضاع و احوال کشور خود و همچنین اخوان المسلمین بودند و از این جهت شاهد بدویم که آنها سعی داشتند تا حدودی به سمت آمریکا و شخص اوباما نزدیک شوند تا بتوانند علاوه بر سرکوب اخوان المسلمین وارد معادله‌های دیگر اعم از مناسبات نظامی و اقتصادی بشوند که این اتفاق در زمان اوباما صورت نگرفت؛ حتی در رسانه‌های اجتماعی شاهد بودیم که بی‌اعتنایی‌هایی از سوی اوباما نسبت به عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر در دیدارهای چند جانبه با سران کشورهای عربی صورت گرفت و از این نظر مصر تا حدی خود را به روسیه نزدیک کرد. از این جهت اینکه مصر تا چه حدی به سمت روسیه خصوصاً در پرونده سوریه متمایل خواهد شد، موضوعی است که نمی‌توان در مورد آن حداقل در شرایط فعلی اظهارنظر کرد. چراکه نیاز مصر به عربستان و همچنین نیاز ریاض به قاهره یک رابطه دو طرفه است. به گونه‌ای که مصر نیازمند کمک‌های مالی و اقتصادی سعودی‌ها است و از سوی دیگر عربستان باید بتواند ارتش مصر را تا حدودی با خود همراه کند.
وی در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا ترکیه در این میان به سمت عربستان متمایل خواهد شد یا قطر، اظهار کرد: در بازه‌ای از زمان، قطر، ترکیه، تونس، سوریه و حتی حماس مواضع نزدیک به یکدیگر داشتند که اصلی‌ترین حلقه وصل آنها «جریان اخوان المسلمین» بود. از این‌رو آنها سعی داشتند در خصوص این محور روابط خود با یکدیگر را تنظیم کنند؛ اما آنچه که در جریان وقایع چند روز گذشته مطرح شده، نقش ترکیه در تنش جدید میان قطر و عربستان است. بدون تردید ترک‌ها همانند گذشته از فرصت‌ها استفاده خواهند کرد و سعی می‌کنند مناسبات خود با قطر را در محورهای مختلف به خصوص روابط اقتصادی و انرژی تنظیم کنند. اما این باعث نمی‌شود بگوییم که روابط آنکارا و ریاض با یکدیگر دچار تنش می‌شود یا اینکه عربستان قصد داشته باشد ترکیه را علیه قطر مدیریت کند. لذا گرایش‌های آنها و تا حدودی منافع مشترک میان ترکیه با قطر و عربستان به صورت تنظیم شده پیش خواهد رفت و هیچ‌کدام نفی کننده دیگری نخواهد بود.
ارسال نظر