غفلت آشکار از قدرت لابی در مجلس

خبرآنلاین: یک سال است که از عمر مجلس دهم می‌گذرد، سؤال اینجاست که آیا این فراکسیون‌های غیرسیاسی تاکنون توانسته‌اند دستاوردی متناسب با اهداف شکل گیری شان داشته باشد و اساسا از قدرت تاثیرگذاری برخوردار هستند یا...

وقتی از فراکسیون‌های مجلس صحبت به میان می‌آید به‌سرعت سمت‌وسوهای سیاسی فراکسیون ها به ذهن می رسد درحالی‌که واقعیت چیز دیگری است و خیمه اکثر "فراکسیون‌ها"ی درون مجلس خارج از موضوعات سیاسی برپا شده است. هرچقدر که فراکسیون‌های سیاسی پرحاشیه هستند و در متن اخبار رسانه ها، فراکسیون‌های غیرسیاسی گویی آنقدر کم اهمیت جلوه داده شده اند که در حاشیه قرار گرفته و کمتر اسمی از آن‌ها به گوش می‌رسد مگر به مناسبت با علت خاصی.

فراکسیون محیط‌ زیست، فراکسیون گردشگری و صنایع‌دستی، فراکسیون ورزش و جوانان و ... از جمله فراکسیون‌های غیرسیاسی هستند که باهدف رفع مشکلات در آن حوزه تشکیل می‌شوند. یک سال است که از عمر مجلس دهم می‌گذرد و سؤال اینجاست که آیا این فراکسیون‌های غیرسیاسی تاکنون توانسته‌اند دستاوردی متناسب با اهداف شکل‌گیری شان به ارمغان بیاورند و آیا اساسا از قدرت تاثیرگذاری برخوردار هستند؟

یک فراکسیون چگونه تشکیل می‌شود؟

اگر هشت نماینده تصمیم بگیرند می‌توانند حول موضوعی جهت توجه و پیگیری امور مهم سیاسی، تخصصی و صنفی یک فراکسیون تشکیل دهند تا منافع مشترکی را پیگیری کنند. البته هر نماینده می‌تواند حداکثر عضو سه فراکسیون باشد.

هیات رییسه مجلس نیز موظف است تشکیل هر فراکسیون و نیز اسامی اعضای موسس و نمایندگان عضو آن فراکسیون را به اطلاع تمامی نمایندگان برساند.

فراکسیون‌ها بازوی مشورتی کمیسیون های تخصصی می شوند؟

اما این فراکسیون‌ها تا چه حدی موثر هستند؟ آیا رسالتی که برای فراکسیون ها در راستای مشورت دهی به کمیسیون‌های تخصصی انتظار می رود تاکنون محقق شده است؟ عملکرد فراکسیون‌های تخصصی مجلس در ادوار مختلف مجلس به نحوی بوده است که امروز می توان گفت فارغ از فراکسیون هایی که برچسب سیاسی همراه خود دارند، بقیه تنها یک برند تزئینی بوده اند تا تخصصی.

این ادعا مبتنی بر عملکرد آنها در ادوار گذشته است. فراکسیون کریمه اهل بیت، فراکسیون توسعه صادرات غیرنفتی، امید زندگی، سازمان‌های مردم نهاد، توسعه فناوری‌های نوین،‌ حقوق بشر، ‌۱۴۰۴، ارتقای طب عمومی،‌ فراكسيون فرهنگي اقتصادي ايرانيان خارج از كشور، شاهد، جوانان و... تنها نمونه ای از ده ها فراکسیونی هستند که در مجلس نهم به ثبت رسیدند اما در طول دوره چهارساله مجلس نهم حتی نام اکثر آنها به گوش رسانه‌ها نرسید.

ردپای فراکسیون محیط‌ زیست در برنامه ششم

جبار کوچکی نژاد عضو هیات رئیسه فراکسیون محیط‌ زیست درباره قدرت تاثیر گذاری فراکسیون‌ها متبوعش به خبرآنلاین می‌گوید: فراکسیون‌ها اصولا می‌توانند در بخش‌های مختلف کمک کنند و از آنجایی‌که کمیسیون‌ها به لحاظ عضویت اعضا محدود هستند، فراکسیون‌ها با وسعت عمل بیشتری فعالیت می‌کنند و در هر موضوعی می‌تواند یک فراکسیون تشکیل شود.

او می‌گوید: وقتی یک فراکسیون با بیش از ۵۰ عضو اعلام موجودیت می‌کند قطعا وقتی قرار است طرح یا لایحه‌ای مرتبط با موضوع فراکسیون در صحن تصویب شود این تعداد می‌توانند نقش موثری در تصویب و قانون شدنش داشته باشند.

کوچکی نژاد مثالی از فراکسیون متبوع خود زد و گفت: برای مثال ما در فراکسیون محیط‌ زیست و فراکسیون گردشگری توانستیم احکام خوبی را در برنامه ششم توسعه تصویب کنیم و برای رسیدن به آن جلسات بسیاری برگزار کردیم.

او در پاسخ به این سؤال که مصداق عینی دستاورد فراکسیون محیط‌ زیست چیست گفت: مهم‌ترین اقدامی که انجام شد این بود که تصویب کردیم هر طرحی پیش از اجرا باید تائیدیه زیست محیط داشته باشد و در غیر این صورت امکان اجرایی شدن پیدا نمی‌کند.

او ادامه داد: همچنین فراکسیون محیط‌ زیست برای لایحه هوای پاک جلسات متعددی با دولت گذاشت و در این جلسات ایرادات بسیاری مطرح و کمک شد تا آنچه به سود منافع کشور است تصویب شود.

فراکسیون تولید و اشتغال در مسیر تاکیدات رهبری

فراکسیون تولید و اشتغال ازجمله فراکسیون‌هایی است که بر اساس ضرورت مهم‌ترین مشکل کشور یعنی اشتغال تشکیل شد و یکی از پرتعدادترین فراکسیون‌های مجلس است. غلامرضا کاتب رئیس این فراکسیون در رابطه با عملکرد یک‌ساله آن به خبرآنلاین می‌گوید: ازآنجایی‌که ضرورت ایجاد اشتغال در کشور به‌شدت احساس می‌شود و مقام معظم رهبری نیز بر رونق کسب‌وکار تاکید اکید داشتند ما برای آنکه این دغدغه را در کشور محقق سازیم فراکسیون تولید و اشتغال را ایجاد کردیم؛ او می‌گوید این فراکسیون دارای کمیته‌های تخصصی است تا مسائل و مشکلات کسب‌وکار را به‌خوبی شناسایی کند و در جهت رفع موانع آن گام بردارد.

او درباره عملکرد این فراکسیون گفت: فراکسیون تولید و اشتغال توانست احکام قابل‌توجهی را در برنامه ششم توسعه ب تصویب برساند برای مثال در ماده ۱۰۹ یک‌پنجم از ارزش‌افزوده و در ماده ۸۸ یک‌پنجم درآمد حاصل از فروش دخانیات در کشور را برای اشتغال‌زایی و ازدواج جوانان تخصیص یافت.

کاتب همچنین گفت: ۲۰ درصد از درآمد سالانه دولتی را به صادرات غیرنفتی اختصاص دادیم تا با درآمد حاصل از صادرات غیرنفتی در حوزه اشتغال و حمایت از تولید به پیشرفت و تعالی دست‌یابیم.

خروجی یک ساله فراکسیون ایثارگران

وقایع سال ۵۷ و ۸ سال جنگ تحمیلی موجب شد تا بیش از هر زمان دیگری واژه‌های شهادت و ایثارگری موردتوجه و طبیعتا رفع مشکلاتی که خانواده‌های این عزیزان با آن دست‌به‌گریبان هستند در زمره اولویت‌ها قرار گیرد؛ در همین راستا بهارستانی‌ها فراکسیونی را به آن اختصاص دادند .

حسن نوروزی رئیس فراکسیون ایثارگران درباره عملکرد یک‌ساله این فراکسیون به خبرآنلاین می‌گوید: ما در برنامه ششم توسعه سعی کردیم حمایت لازم را از جامعه ایثارگری داشته باشیم و جلسات بسیاری در این راستا برگزار کردیم و چندین ماده را به تصویب رساندیم.

او می‌گوید: هرجای کشور مشکلی در زمینه ایثارگری وجود داشته باشد مکاتباتی صورت می‌گیرد تا موانع و مشکلات مرتفع شود.

نوروزی در مورد خروجی این فراکسیون در تصویب طرح ها و لوایح گفت: همان‌طور که پیش‌ازاین اشاره شد ما هم در برنامه ششم توسعه و هم در بودجه موادی را به حمایت از جامعه ایثارگران اختصاص دادیم که به‌طور مشخص می‌توان به تسهیل و کاهش شاخص‌ها و معیارهای برخورداری از معافیت از خدمت وظیفه عمومی برای فرزندان اقشار مختلف ایثارگران اشاره کرد.

او از انتخاب رئیس بنیاد شهید نیز سخن به میان آورد و گفت: ما در جلسات متعدد به دنبال این موضوع هستیم که ببینیم آیا رئیس بنیاد شهید باید از طریق دولت انتخاب شود یا با انتخاب ایثارگران تصدی امور را به دست گیرد یا اینکه تبدیل به وزارتخانه شود.

نقش فراکسیون ورزش در معرفی وزیر

دیگر به ورزش نمی‌توان تنها نگاه تفریح و تفنن داشت چراکه امروز جهان به دنبال استفاده از صنعت ورزش است حال علی‌اصغر یوسف نژاد عضو هیات رئیسه فراکسیون ورزش در مورد عملکرد این فراکسیون به خبرآنلاین می گوید: فراکسیون ورزش در سال گذشته اقدامات خوبی انجام داد و مطلع هستید که به دلیل شرایط خاص سال گذشته یعنی در دستور کار بودن برنامه ششم و لایحه بودجه و ... عملا اینکه بتواند فعالیتی در دست داشته باشد کم بود اما بااین‌وجود در قالب برنامه و همچنین بودجه توانست فعالیت‌های قابل‌توجهی داشته باشد ازجمله استفاده از ظرفیت‌های اجرایی کشور در جهت اختصاص دادن بودجه به ورزش است که از محل ارزش‌افزوده ۲۷ صدم درصد اختصاص داده شد. مصوبه‌ای که قریب به سیصد و پنجاه میلیارد تومان فارغ از بودجه سالانه برای ورزش کشور محقق شد.

او به انتخاب وزیر ورزش نیز اشاره کرد و گفت: آنچه فراکسیون ورزش انجام داده همسویی و هم‌نوایی فراکسیون در معرفی وزیر بود.

یوسف نژاد می‌گوید: فراکسیون با برگزاری جلسات کارشناسی در راستا رفع موانع ورزش گام برداشته است و تلاش می‌کند تا کشور بتواند بیشترین بهره را از ورزش ببرد.

او می‌گوید فراکسیون‌ها چنانچه هماهنگ عمل کنند می‌توانند قوانین خوب و پیشرویی را تصویب کنند.

فراکسیون گردشگری به دنبال تشکیل وازت گردشگری

در میان فراکسیون‌های مجلس موضوع گردشگری مسئله‌ای است که نمایندگان مجلس را به دورهم جمع کرد تا فراکسیونی با این موضوع تشکیل دهند اما اینکه آیا این فراکسیون در طول یک‌ساله گذشته توانسته است عملکرد قابل قبولی داشته باشد یا خیر موضوعی بود که شهاب نادری از اعضای هیات رئیسه آن درموردش این چنین به خبر آنلاین می‌گوید: فراکسیون گردشگری بیش از ۱۰۰ نماینده عضو دارد که توانستیم با جلساتی که برگزار کردیم به سمت وزارتخانه شدن این سازمان پیش ببرند که اگر تحقق پیدا کند می‌تواند بسیار مثمر ثمر باشد.

او می‌گوید: فراکسیون گردشگری توانست با گفت و گو و جلساتی که برگزار کرد به مشکلات صنعت گردشگری پی ببرد و در جهت رفع آن‌ها گام بردارد.

نادری درباره خروجی این فراکسیون در تصویب مواد قانونی گفت: این فراکسیون در برنامه ششم توسعه بسیار تلاش کرد تا موادی در حمایت از این موضوع به ویژه برای ورود بخش خصوصی به تصویب برساند.

او همچنین حمایت از تولید کنندگان صنایع‌دستی و کمک به فروش و صادرات این محصولات را از دیگر تلاش های فراکسیون محیط‌زیست دانست.

قدرت فراکسیون ها

"۵۰ درصد + ۱" این قاعده اصلی مجلس برای تصویب قوانین است به جز قوانینی که نیاز به رای دو سوم نمایندگان دارند، بنابراین اگر قرار باشد ماده‌ای به قانون کشور اضافه شود باید نیمی از نمایندگان مجلس با آن موافق باشند بر این اساس اهمیت فراکسیون ها در قدرت لابی آنها برای تصویب مواد و لوایح است که خود را نشان می دهد البته اینکه اعضای فراکسیون تا چه اندازه به دنبال محقق کردن اهداف فراکسیون باشند نیز از اهمیت بیشتری برخوردار است لذا معمولا وقتی موضوعی در صحن مطرح می شود این هماهنگ عمل کردن فراکسیون ها است که می تواند تصویب یا رد آن را رقم زند. شاید از همین روست که اهمیت فراکسیون های تخصصی در این نقطه به چشم می اید، قدرتی که به خوبی می توان از آن در راستای تامین منافع مردم در مجلس بهره گرفته شود.