بازار داغی به نام جادو و رمالی

سخن گفتن از جادو و رمالی در شرایط کنونی شاید برای عده ای باورپذیر نباشد اما به اعتقاد برخی کارشناسان نه تنها بازار جادوگری گرم شده بلکه در بخش هایی مانند فوتبال نیز نفوذ بیشتری پیدا کرده است.

خبرگزاری ایرنا: در زمان حاضر مراجعه به دعانویس، رمال، فال گیر برای اطلاع از آینده ای که فرد نسبت به آن ناآگاه است روند افزایشی یافته است و همزمان سرمایه های مادی و معنوی جامعه را هدف قرار داده است.

اما ریشه پناه بردن به جادو چیست و چرا افراد در شرایط مختلف برای حل برخی ناکامی و آرزوهای خود خود به جادو و فالگیر روی می آورند؟ گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، برای پاسخ به این پرسش ها، با «غلام رضا علیزاده» جامعه شناس،«غلامرضا ترابی» روانشناس و «حمید درخشان» پیشکسوت فوتبال به گفت وگو نشسته است.

علیزاده: بیماری اجتماعی گسترش پیدا کرده است

یکی از عوامل جهت دهنده کنش اجتماعی شهروندان هدف و راهکار دستیابی به هدف است. جامعه از یک سری اهداف تشکیل شده که امکانات نهادینه شده برای دستیابی به این هدف ها نیز وجود دارد؛ این هدف ها می تواند شامل تحصیل، شغل، مسکن، موفقیت و گذراندن اوقات فراغت باشد.

زمانی بین این اهداف و راهکارهای دستیابی به آنها فاصله ایجاد شود و امکانات موجود برای دستیابی به هدف فراهم در شرایط برابر وجود نداشته باشد، شاهد حضور و بروز انواع تفکر و راهکارهایی خواهیم بود که جادو نیز یکی از آنها است.

تضاد طبقاتی و شکاف های ایجاد شده در نتیجه این تضاد یکی دیگر از دلایل روی آوردن فرد به جادو و رمالی است. در شرایط کنونی جامعه با تضادهای فراوان طبقاتی در زمینه مختلف اجتماعی و اقتصادی دست و پنجه نرم می کند.

شکل گیری چنین دوگانگی در سطح جامعه موجب می شود راهکار انتخاب شده برای دستیابی به موفقیت متفاوت از راهکارهای نهادینه شده در جامعه باشد. در این شرایط پدیده هایی مانند رشوه، زورگیری، اختلاس، خشونت، فساد اداری و... در جامعه گسترش پیدا خواهد کرد.

برای توصیف چنین شرایطی بهتر است از واژه «بیماری اجتماعی» استفاده شود. در این جامعه افراد عادی نمی توانند از طریق امکانات نهادینه شده به اهداف موجود و مورد انتظار دست یابند لذا برای رسیدن به این اهداف دنبال یک میانبر هستند. رفتن به سمت رمالی و نحس و سعد ستارگان از مهمترین راهکارهای پیش روی مردم عادی است.

زمانی که بیماری اجتماعی با علائم اعلام شده در جامعه رواج پیدا کند توسل به عواملی مانند جادو و دادن افسار زندگی به دست رمال و جادوگر بیش از پیش فراگیر خواهد بود.

ریشه گرایش به سمت جادوگر برای حل مشکلات فوتبال را باید از فردگرایی نهادینه شده جستجو کرد. زمانی که بازیکن یا مربی، نمی تواند نقطه آغاز مشکلات خود را پیدا کند یا از این مشکلات ناآگاه باشد سعی می کند مشکلات را به یک سری عوامل فرا بشری نسبت دهد. چنین فردی در نهایت به سمت کسانی می رود که بنا به تشخیص وی پیشگو هستند این در حالی است که پیشگویی کار انسان نیست و از اختیار افراد عادی خارج است.

ترابی: شایعه موجب روی آوردن به جادو می شود

اگر بخواهیم چرایی روی آوردن به جادو را از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار دهیم، باید گفت پناه بردن به فالگیر و جادوگر برای حل مشکلات زاییده محرک های فراوانی است که کاهش اضطراب یکی از این محرک ها به شمار می آید. در این شرایط فرد برای کاستن یک سری مشکلات برای و تسکین درد به سمت و سوی جادو و رمال می رود.

دیگر محرک موجود که بازار جادو و رمالی را در جامعه گسترش داده شایعات است. شایعه در مورد توانایی یکی فرد در رمالی و جادوگری زمانی می تواند کارساز باشد که افراد زیادی از آن فرد سخن به میان اورند. زمانی که فرد پیش رمال یا جادوگر می رود -هر چند که نتواند نتیجه مطلوب را کسب کند - در نهایت ممکن است یا برخی موفقیت های خود را به این موضوع نسبت داده یا دیگران را تشویق می کند که با رمال در ارتباط باشند.

البته میزان نفوذ کلام فرد ایجاد کننده شایعه مهم است. اگر فردی که سخن از موفقیت یک رمال می زند میزان نفوذ کلام بالایی داشته باشد ، قطعا در روی آوری مردم به این موضوع بسیار تاثیر گذار خواهد بود.

شیوه کار رمال نیز در این زمینه نمی تواند بی تاثیر باشد. هر شخصی که بخواهد برای خود در رمالی نامی را دست و پا کند نیازمند موفقیت کار و ایجاد پالس های مثبتی است . یک رمال هیچ گاه از ناامیدی سخن به میان نمی آورد بلکه همیشه سخنان مثبت و آینده ای امیدوار کننده را پیش روی فرد قرار میدهد.این امیدواری یکی از مهمترین دلایل گرایش مردم به رمالی است.

درخشان: برخی دنبال پوشاندن ضعف فنی خود هستند

حضور جادوگر در تیم و جادو در فوتبال ایران مساله ای است که نه می توان آن را تکذیب کرد و نه به صورت کامل تایید می شود زیرا تا کنون هیچ سند معتبری برای اثبات این امر وجود ندارد. البته نبود سند در این زمینه به معنای این نیست که چنین مشکلی در فوتبال رخ نداده زیرا برخی صحبت ها حکایت از رواج چنین پدیده ای در کشور دارد.

در زمینه چرایی روی آوردن برخی مربیان و بازیکنان فوتبال به جادو و جادوگر باید گفت عده ای که ورود آنها به فوتبال بدون برنامه و حساب و کتاب بوده برای پوشش برخی کاستی های خود به جادو و راه های غیر فوتبالی روی می آورند. این افراد در زمینه فوتبال دانش چندانی ندارند و سعی می کنند با کمک نیروی غیر فوتبالی نتیجه بازی را به نفع خود تغییر دهند.

یکی دیگر از دلایل حضور جادوگر در فوتبال ایران اعتماد به نفس پایین مربیان و دانش ناکافی آنان در زمینه فوتبال است که زمینه را برای رشد این معضل فراهم کرده است.

موضوع دیگر نحوه برخورد مراجع نظارتی بر رواج این پدیده در فوتبال ایران است. اینکه چرا کسی با عاملان حضور جادو و جادوگر در فوتبال برخورد نمی کند مساله مهجول است که باید جواب آن از کمیته اخلاق پرسیده شود.

کوتاهی کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال در برخورد با کسانی که سعی دارند نتایج را به کمک نیروهای بیرون از زمین رقم بزنند برای فوتبال آسیب زا است. اگر این کمیته شفاف سازی نکند تمامی مربیان و بازیکنان شاغل در فوتبال کشور در یک ترازو قرار خواهند گرفت و تشخیص خاطیان سخت است.

برپایه آنچه گفته شد رمالی و فالگیری واقعیتی است که مبانی اخلاقی، اعتقادی و ارزشی جامعه را مورد هدف قرار داده و علاوه بر خسارت های معنوی، هزینه های بسیاری برای فرد و در نتیجه جامعه و خانواده دارد.

این معضل نه تنها بعد اجتماعی بلکه در بعد فردی نیز آسیب زا به شمار می رود زیرا مراجعه به فالگیر و دلخوش کردن به وعده های او سبب می شود فرد در روند زندگی دچار یک سری خوشبینی و بلند پروازی های توهمی شود که در نهایت با تحقق نیافتن ادعاهای فالگیر وی نیز دچار سرخوردگی و زیان خواهد شد.