کابینه تکانی بی سابقه مجلس در آخر سال

روزنامه جوان: استيضاح وزراي راه‌و‌شهرسازي و كار، تعاون‌ و ‌رفاه‌اجتماعي و همچنين پرسش از رئيس‌جمهور اين سؤال را در افكار عموم ايجاد كرده كه اين رويدادها در پايان سال ۹۶ با هدف تحقق منافع ملي و انجام وظايف نمايندگي مجلس دنبال مي‌شود، يا اينكه سرانجام اين امور به لابي ختم مي‌شود. زیرا چندی‌پیش یک نماینده مجلس گفت عده‌ای وزیر استیضاح می‌کنند تا پسرخاله‌شان سمت بگیرد.

از آنجايي كه در سال‌هاي اخير جلسات استيضاح‌هاي وزرا از اهداف ملي و منافع جمعي فاصله گرفته است، بايد ديد اين بار استيضاح وزراي راه‌و‌شهرسازي و وزير كار و همچنين سؤال از رئيس‌جمهور رنگ‌و‌بويي فراجناحي و ملي دارد، يا اينكه اين‌بار نيز جلسه استيضاح به محل لابي و مباحثي از اين دست ختم مي‌شود.

واقعيت اين است كه مديريت اقتصادي دولت با چالش‌هاي فراواني روبه‌رو شده است و شاهد سياست‌ها و عملكردهاي جزيره‌اي در اقتصاد هستيم. از همين‌رو جاي دارد نمايندگان مجلس شوراي اسلامي براي يكپارچه‌سازي تيم اقتصادي دولت و همچنين سياست‌هاي اقتصادي هوشمندانه به وظايف نظارتي خود بر عملكرد دولت عمل كنند؛ زيرا در غير اين‌صورت چالش‌هاي اقتصادي بيشتر و بيشتر مي‌شود، به ويژه آنكه هم‌اكنون در حوزه‌هاي ارز، بودجه سالانه، هزينه‌هاي جاري بالاي دولت، بازنشستگي، نظام بانكي، ركود بخش مسكن، بازدهي پايين بنگاه‌هاي تحت اختيار مديران دولتي، عدم مرزبندي بين منافع بخش خصوصي و عمومي با چالش‌هاي جدي روبه‌رو هستيم.

اگرچه طي هفته‌هاي اخير زمزمه‌هاي استيضاح وزراي راه‌و‌شهرسازي و كار و تعاون مطرح بود، گويا اين امر دارد جامه عمل به خود مي‌گيرد، به‌طوري كه به گفته يكي از اعضاي كميسيون عمران هفته آتي مقوله استيضاح وزير راه عملياتي مي‌شود كه حادثه قطار و هواپيمايي آسمان در ياسوج و همچنين ركود طولاني‌مدت بخش مسكن گويا از جمله موارد مدنظر نمايندگان مجلس مي‌باشد كه در همين راستا مباحث متعددي نيز را در حوزه وزارت كار مطرح است.

رضايي: استيضاح آخوندي يك هفته به تأخير افتاد

رئيس كميسيون عمران مجلس در گفت‌وگو با «خانه ملت»، درخصوص استيضاح وزير راه‌و‌شهرسازي اظهار داشت: استيضاح وزير راه‌و‌شهرسازي براي جلسه يك‌شنبه هفته آينده در دستور كار كميسيون عمران مجلس قرار گرفته بود، اما به دليل تعطيلي مجلس شوراي اسلامي با تأخير يك هفته‌اي بررسي مي‌شود. محمدرضا رضايي‌كوچي درخصوص اينكه علت اين استيضاح حوادث اخير يا عملكرد وزارت راه‌و‌شهرسازي است، اظهار داشت: اين استيضاح پنج محور دارد كه بخشي از آن درخصوص عملكرد وزارتخانه و محور اصلي در زمينه سقوط هواپيماي ATR ۷۲ پرواز تهران- ياسوج است.
وي در اين زمينه كه وزير راه‌و‌شهرسازي پس از سقوط هواپيماي پرواز تهران- ياسوج عذرخواهي نداشته است، گفت: وزير و تمامي مسئولاني كه در اين زمينه دخيل بوده‌اند، بايد از مردم عذرخواهي كنند. مسئولان كشور اين تصور را دارند كه عذرخواهي‌كردن به معناي قبول كردن بار مسئوليت است، آن هم در حال حاضر كه همه به فكر اين هستند از زيربار مسئوليت شانه خالي كنند.

وزير راه و شهرسازي

در حوزه راه‌و‌شهرسازي به‌رغم وعده 10باره دولت و وزير براي اتمام مسكن مهر هنوز شاهد سرگرداني متقاضيان هستيم و در عين ركود بازار مسكن به رغم وجود تقاضاي مصرفي در كشور نشان از آن دارد كه اين وزارتخانه در عمل به جز افزايش چندباره تسهيلات خريد مسكن و چند برنامه مالي ضعيف ديگر، برنامه‌اي براي خروج مسكن از ركود ندارد. همچنين حادثه قطار تهران- مشهد نيز از جمله وقايع تلخي بود كه طي سال‌هاي اخير در حوزه ريلي و در زمان مديريت عباس آخوندي بر وزارت راه‌و‌شهر‌سازي رخ داد كه البته مشكلات موجود در سازمان بنادر و شهرهاي بندري را نيز بايد به آن افزود، به ويژه خريد‌هاي خارجي كشتي از كشورهايي چون كره كه حاشيه‌هاي زيادي را به دنبال داشته است.
در اين ميان چون، بخش مسكن مي‌تواند با اشتغالزايي و خروج اقتصاد ايران از ركود، ارتباط تنگاتنگي داشته باشد و در عين حال هزينه‌هاي زندگي ميليون‌ها خانوار را كاهش دهد كه از اهميت بسزايي برخودار است، تاكنون سياست صحيحي در اين حوزه از ابتدايي دولت يازدهم تاكنون مشاهده نكرديم.

سقوط بزرگ‌ترین هلدینگ ساختمان‌سازی

شركت سرمايه‌گذاري مسكن كه يكي از شركت تابعه بانك مسكن است و مديرعامل اين بانك به پيشنهاد وزير راه‌و‌شهرسازي تعيين مي‌شود نيز طي سال‌هاي گذشته از مديريت ناكارآمد رنج برده است، به‌طوري كه در برخي از محافل علت بركناري هاشم بت‌شكن از مديريت بانك مسكن وضعيت نه‌چندان رضايت‌بخش در شركت سرمايه‌گذاري مسكن بوده است. شركت سرمايه‌گذاري مسكن بزرگ‌ترين هلدينگ ساختمان‌سازي در كل اقتصاد ايران ۱۵شركت تابعه بورسي و غير‌بورسي در سراسر ايران دارد. سهامدار عمده شركت سرمايه‌گذاري مسكن، بانك مسكن و گروه مالي وابسته به بانك مسكن هستند. در آخرين مجمع عادي سالانه شركت سرمايه‌گذاري مسكن معروف به ثمسكن به ۱۳هزار سهامدار تنها ۳ ميليارد تومان سود تعلق گرفت، اما ۵۸نفر از مديران و كاركنان دفتر مركزي شركت فوق در سال مالي گذشته بالغ بر ۸ميليارد و ۶۰۰تومان حقوق، مزايا و پاداش دريافت كردند.
رشد غيرمتعارف 75درصدي هزينه‌هاي عمومي و اداري شركت دولتي سرمايه‌گذاري مسكن در دولت تدبير و اميد جاي تعجب دارد، به طوري كه هزينه‌هاي عمومي و اداري شركت دولتي سرمايه‌گذاري مسكن از 90ميليارد ريال در سال 92 به 160ميليارد ريال در بودجه 96افزايش يافته است كه نشانگر رشد 75درصدي در هزينه‌هاي عمومي و اداري شركت است. حال رشد هفت ميليارد توماني هزينه‌هاي عمومي اداري با سقوط آزاد 50درصدي سهام شركت در اذهان عمومي سؤالات فراواني را ايجاد كرده است.

عملکرد آخوندی هیچ شد

اخیراً مرکز پژوهش‌های مجلس در جریان ارزیابی عملکرد عباس آخوندی در دولت یازدهم در رابطه با 20وظیفه قانونی‌اش متوجه شد که وی هیچ اقدامی انجام نداده است و عملکرد وزیر راه و شهرسازی را اصلاً قابل رصد ندانست. در اين ميان چون بخش مسكن مي‌تواند با اشتغالزايي و خروج اقتصاد ايران از ركود، ارتباط تنگاتنگي داشته باشد و در عين حال هزينه‌هاي زندگي ميليون‌ها خانوار را كاهش دهد كه از اهميت بسزايي برخودار است، تاكنون سياست صحيحي در اين حوزه از ابتدايي دولت يازدهم تاكنون مشاهده نكرديم.

ربیعی و ناکارآمدی در مدیریت مجموعه بازنشستگی اقتصاد ایران

در حالي كه وزارتخانه‌هاي راه‌و‌شهرسازي و همچنين وزارت كار، تعاون و امور اجتماعي نقش قابل ملاحظه‌اي در توليد ناخالص داخلي مي‌توانند ايفا كنند، متأسفانه سوءمديريت‌هاي موجب بروز مشكلات متعدد و متنوع در اين بخش‌ها شده است. مجموعه وزارت كار را برخي از كارشناسان به وزارتخانه‌اي همعرض وزارت اقتصاد معرفي مي‌كنند، زيرا صدها شركت به واسطه تسلط وزارت كار برمجموعه سازمان تأمين اجتماعي و صندوق بازنشستگي كشوري در اين مجموعه وجود دارد كه اگر مديريت صحيحي بر اين مجموعه اعمال شود، هم اقتصاد متحول مي‌شود و هم اينكه مشكل نظام بازنشستگي و اشتغال و مستمري‌بگيران و سهامداران شركت‌هاي بورسي اين مجموعه‌ها حل‌و‌فصل مي‌شود.

اينكه ادغام چندين وزارتخانه براي تشكيل وزارتخانه جديد كار، تعاون و رفاه اجتماعي خوب بود يا بد بحث زياد است،‌ اما وزارتخانه جديد اموالي را در مجموعه‌هاي سازمان تأمين اجتماعي و صندوق بازنشستگي كشوري مديريت مي‌كند كه در حقيقت اين اموال متعلق به نيروي كار كشور اعم از كارگر، كارمند، بازنشسته و خانواده‌هاي زحمتكش آنهاست، از اين‌رو وقتي بحث ورشكستگي صندوق‌هاي بازنشستگي مطرح مي‌شود كه مهم‌ترين آنها سازمان تأمين اجتماعي است، بي‌شك بايد بدهي‌هاي معوق و حال دولت به صندوق‌هاي بازنشستگي تعيين تكليف شده و ايضاً مديريت كارآمد و غيرسياسي پاسخگو به افكار عمومي در ساختار صندوق بازنشستگي و همچنين سازمان اقتصادي اين مجموعه همچون شستا مستقر شود.

متأسفانه طي سال‌هاي اخير مجموعه شستا به عنوان شركت سرمايه‌گذاري تأمين اجتماعي با ضعف مديريت و بازدهي قابل‌ملاحظه رو‌به‌رو شده كه در اين مقال به بخش‌هايي از آن اشاره مي‌شود. بسياري از شركت‌هاي شستا اعم از دارويي، كاشي و سراميك، سيمان و پتروشيمي يا زيان‌ده هستند يا سودآوري مناسبي نداشته‌اند.

سيمان صوفيان، يكي از شركت‌هاي تابعه شستا است كه ارزش دارايي‌هاي آن هزار ميليارد تومان است و شركت فقط در سال‌هاي ابتداي دهه 90 (دولت دهم) بالغ بر 350ميليارد تومان براي طرح‌هاي توسعه هزينه‌ كرد. با اين حال اين شركت در سال گذشته هيچ سودي به سهامداران پرداخت نكرده و قيمت سهام شركت نيز صدها تومان نزول كرده است، در اين بين نبايد فراموش كرد كه اين شركت در آذربايجان غربي بي‌رقيب است.

به‌طور نمونه داروسازي زاگرس فارمدپارس قيمت سهامش طي سه سال اخير از هزار و 400تومان به حدود 340تومان در بازار سرمايه رسيده است، اين در حالي است كه شركت در دولت‌هاي قبل و سال‌هاي نه‌چندان دور جزو يكي از موفق‌ترين شركت‌هاي بورسي بوده، اما هم‌اكنون فقط 30ميليارد تومان زيان انباشته در صورت‌هاي مالي خود جاي داده است. همچنين قيمت سهام داروسازي اكسير يكي از بزرگ‌ترين شركت‌هاي داروسازي خاورميانه و وابسته به شستا از 900تومان به 370تومان نزول كرده است.

مجموعه‌های شرکت‌های وزارت‌کار کارگر بانک‌ها شدند

از سوي ديگر، شركت كارخانجات داروپخش وابسته به شستا به عنوان يكي از بدهكاران كلان بانكي شناخته مي‌شود كه فقط سالي بالغ بر 70ميليارد تومان بهره وام‌هاي دريافتي‌اش از شبكه بانكي است و در اين ميان سهامداران اين شركت و همچنين جامعه كارگري نمي‌دانند، چگونه مديريتي بر اين شركت‌ها اعمال شده كه در حقيقت به دليل بهره وام‌هاي دريافتي سنگين، شركت‌هاي صندوق‌هاي بازنشستگي كه مهم‌ترينش تأمين اجتماعي است، به خدمت بانك‌ها درآمده‌اند.

در عين حال شركت داروسازي زهراوي كه در تبريز وابسته به شستا مي‌باشد، به دليل سوءمديريت در سال‌هاي اخير نيمي از ارزش خود را در بازار سرمايه از دست داده است، نكته شگفت‌آور آن است كه قيمت سهام پارس‌دارو كه هميشه نماد ثبات و سودآوري بالا در شركت‌هاي دارويي بورسي شناخته مي‌شد، از هزار و 600 تومان به نصف كاهش يافته است. همچنين داروسازي فارابي در دوران مديريت جديد شستا براي اولين بار در طول تاريخ فعاليتش در سال 96 با زيان مواجه شده كه اين زيان‌ها بسيار عجيب و دور از تصور به نظر مي‌رسد.

زيان‌دهي گسترده در اين هلدينگ‌هاي عظيم مجموعه بازنشستگي كشور نشانگر بي‌تفاوتي مديران به كار و تلاش شبانه‌روزي، كارآمدي، مديريت جهادي و حقوق سهامداران جزء، كارگران و بازنشستگان مي‌باشد. نكته حيرت‌آور ديگر اين است كه هلدينگ دارويي تأمين اجتماعي به عنوان تيپيكو كه مالك 30شركت دارو‌سازي بورسي و غيربورسي است، هم‌اكنون ارزش سهامش در بورس از مجموع ارزش سهام دو شركت كوچك داروسازي عبيدي و اسوه هم كمتر است. در بسياري از شركت‌هاي ديگر، مجموعه وزارت كار شاهد ناكارآمدي مديريتي هستيم كه پرداختن به همه اين شركت‌ها در اين مقال نمي‌گنجد و در آينده تلاش مي‌شود، اين شركت‌ها وضعيت‌شان مورد گزارش قرار بگيرد تا بدين واسطه تغييراتي در مديريت كلان اين مجموعه انجام گيرد. همچنين حادثه سانچي و هواپيمايي آسمان از جمله موارد ديگري است كه مربوط به مجموعه وزارت كار مي‌باشد كه اميد مي‌رود، ديگر شاهد چنين حوادث تلخي نباشيم. اما عدم وقوع حادثه نياز به تكاليفي دارد كه ما بايد پيش از حادثه آن را انجام دهيم.

سؤال از رئيس‌جمهور

عضو هيئت رئيسه مجلس، اسدالله عباسي در گفت‌وگو با «خانه ملت»، از طرح سؤال جديدي با امضاي 102نماينده از رئيس‌جمهور درباره مشكلات اقتصادي خبر داد و گفت: نوسانات نرخ ارز، ركود اقتصادي و مشكلات مؤسسات مالي و اعتباري از جمله محورهاي اين سؤال است. وی تصريح كرد: با توجه به اينكه اين سؤال به هيئت‌رئيسه رسيده، به كميسيون اقتصادي ارجاع مي‌شود و اگر سؤال‌كنندگان از پاسخ نمايندگان رئيس‌جمهور اقناع نشوند، در صحن علني مجلس طرح مي‌شود. در پايان اميد مي‌رود نمايندگان مجلس شوراي اسلامي روي وظايف نمايندگي خود و منافع ملي حساسيت بيشتري داشته باشند تا مشكلات يكي پس از ديگري حل‌و‌فصل شود.