نقد فیلم «مغزهای کوچک زنگ زده»؛ بدو گله، بدو!
نقد فیلم مغزهای کوچک زنگ زده از آن جهت مهم است که با اثری متفاوت با فیلم‌های سالهای اخیر سینمای ایران روبرو هستیم که روایت و داستان خودش را بدون آلوده شدن به سیاه نمایی و شعارزدگی روایت می‌کند و فیلمنامه تقریبا قرص و محکمش در کنار بازی قوی بازیگران، آن را تبدیل به اثری دیدنی کرده که شایسته تقدیر است.
وب‌سایت روزیاتو - آرش پارساپور: نقد فیلم مغزهای کوچک زنگ زده از آن جهت مهم است که با اثری متفاوت با فیلم‌های سالهای اخیر سینمای ایران روبرو هستیم که روایت و داستان خودش را بدون آلوده شدن به سیاه نمایی و شعارزدگی روایت می‌کند و فیلمنامه تقریبا قرص و محکمش در کنار بازی قوی بازیگران، آن را تبدیل به اثری دیدنی کرده که شایسته تقدیر است.
هومن سیدی هم در زمینه بازیگری توانسته شاخص عمل کند و هم در حیطه کارگردانی خودش را ثابت کرده است. او آخرین فیلمش را در جشنواره فجر سال گذشته برای اولین بار رونمایی کرد و توانست نظر تماشاگران و منتقدین را به خود جلب کند. فیلم‌های سیدی تاکنون توانسته‌اند استانداردهای سینمای بین‌الملل را به نوعی زیبا وارد پوست فیلم‌های ایرانی کنند و به اصطلاح ادای فیلم‌های خارجی را در نمی‌آورند بلکه یک فیلم هالیوودی را ایرانیزه می‌کند و در بهترین حالت آن را به تصویر می‌کشد.
«مغزهای کوچک زنگ زده» مثل دیگر فیلم‌های سینمای امروزه سینمای ایران دچار ورطه تکرار نشده و در ژانرها و سبک‌های تکراری این روزهای سینما قرار نمی‌گیرد. عمده فیلم‌های ساخته شده در کشورمان در سالهای اخیر یا پیرو سبک و سیاق فیلم‌های فرهادی بوده‌اند و یا آثار شعارزده‌ای هستند که در قالب یک درام اجتماعی، ژانری شبه مستند به خود می‌گیرند (فیلم‌های کمدی و بی محتوایی که همیشه نگین گیشه‌های سینمای ایران کشور هستند را هم که فاکتور بگیرید)
آخرین اثر هومن سیدی برای خودش یک فیلم مستقل به شمار می‌رود که می‌تواند سبکی نو را به سینمای ایران معرفی کند که کارگردانان در آن درجا می‌زنند. شاید مغزهای کوچک زنگ زده را بتوان آرزوی بسیاری از کارگردانان جوان ایران دانست که نمی‌توانند آن را خلق کنند و دچار کلیشه‌ها و اسیر خطوط فیلمنامه‌های هالیوودی می‌شوند که بیش از حد پررنگ شده و از کاغذ فیلمنامه بیرون می‌زند.
می‌توان گفت که در این سال‌ها افراد معدودی چون مانی حقیقی توانسته‌اند به این حد از روایت برسید و در برخی آثار خود تا این حد به یک روایت سینمایی مشابه استانداردهای بین‌المللی ولی در فضایی کاملا بومی نزدیک بشوند.
در فیلم مغزهای کوچک زنگ زده، به جرات می‌توان ادعا کرد که هومن سیدی مرزهای نزدیکی سینمای جهان و ایران را هم گذر کرده و دقیقا فیلمی ساخته که هم مخاطب عام را جذب می‌کند و هم مخاطب خاص را. رسیدن به رگ سلیقه هر دوی این قشرها در جامعه ایران ما کاری بس سخت است که کمتر کارگردانی به آن دست پیدا کرده است.
خوشبختانه ساخته‌های جدید کارگردانان نسل نو سینمای ایران بیشتر از کارگردانان شهیر و صاحب سبک سینمای چند سال پیش کشورمان این موضوع را در نظر گرفته و در همین راستا هم حرکت کرده است. فیلمهایی چون ابد و یک روز و حالا مغزهای کوچک زنگ زده مصداق این موفقیت‌ها هستند و یک آشتی ملی بین تماشاگر و منتقدین را پدید می‌آورند که یافتن آن در ابعاد بین‌المللی هم کار سختیست و در ایران هم همانطور که گفته شد، به سبب سلایق متقاوت و کارشناس بودن همه تماشاگران کاری سخت‌تر.
فیلم در حلبی آبادی حوالی تهران آغاز می‌شود و روایتگر یک مشت جوان قلچماق است که برای مردی به اسم شکور (با بازی فرهاد اصلانی) کار می‌کنند. کار این بزن بهادرهای بی‌مغز محافظت از آشپزخانه مواد مخدر شکور و امپراتوری فاسد او در منطقه است.
شاهین (با بازی نوید محمدزاده) برادر کوچکتر شکور است که کمی به عقب ماندگی می‌زند به همین سبب شکور هیچ کار مهمی را به او نمی‌سپرد. شهروز برادر کوچکتر این دو که سنش به ۱۵ سال هم قد نمی‌دهد اما بیشتر مورد اعتماد شکور است و این مساله شاهین را آزار می‌دهد. خواهر این سه برادر یعنی شهره نیز در یک آرایشگاه کار می‌کند و غیرتی بازی‌های شاهین روی مدل آرایش کردن و تیپ او تاثیری ندارد و کار خودش را می‌کند. اوضاع وقتی نابسامان می‌شود که فیلمی از شهره در موبایل‌ها پخش می‌شود و از آنسو پلیس هم رد محل آشپزخانه را می‌زند…
بازیگران فیلم از ستارگان آن تا نقش‌های فرعی همگی یک بازی خارق‌العاده از خود نشان داده‌اند. نوید محمدزاده با وجود اینکه یک بازی تکراری را از خود بروز می‌دهد و بازهم نقش یک آدم عصبی تیک دار را بازی می‌کند ولی چشمه‌هایی برای پرداخت به کاراکتر خود از خود نشان می‌دهد که این تکراری شدن را می‌پوشاند.
شاید بهتر باشد نوید محمدزاده همانطور که در تیاتر تیپ‌های متفاوت شخصیتی بازی کرده، در انتخاب نقش‌های سینمایی خود هم کمی متفاوت‌تر عمل کند تا به ورطه تکرار بیش از حد نرسد؛ اتفاقی که به نظر نگارنده برای حامد بهداد هم تا حدی رخ داد و تکراری شدن نوع بازی‌اش در مواردی باعث عدم پیشرفت بازیگر می‌شود.
باید گفت که جدا از نوید محمد زاده، بازیگران مهمانی مثل نازنین بیاتی در حضور کوتاه مدت خود به قدرت تیم بازیگری فیلم می‌افزایند و این نکته می‌تواند خودش به تنهایی برگ برنده یک فیلم باشد. فرهاد اصلانی و حتی بازیگر خردسال فیلم که نقش شهروز را ایفا می‌کند می‌درخشند و حال به این درخشندگی فیلمنامه جاندار هومن سیدی را اضافه کنید که پر از محتواست و هیچ شعارزدگی و سیاه‌نمایی خالصی از خود نشان نمی‌دهد.
اشتباه نکنید! با اثری که به اصطلاح سیاه نمایی می‌کند روبرو نیستیم و فیلمساز به زیرکی از دست این موضوع فرار کرده است. فیلم مغزهای کوچک زنگ زده به شدت سیاه و خشن است و سکانس‌هایی دارد که خشونت در آن به حد اعلا می‌رسد، اما این ویژگی‌ها ختم به تهمت سیاه‌نمایی نمی‌شود چرا که فیلمساز توانسته در عین حال روزنه‌های امید را نیز نشان دهد. به واقع در مغزهای کوچک زنگ زده صرفا شامل یک سری بدبختی و فلاکت نیستیم که بی‌سرانجام و در پایانی باز به اتمام برسند، بلکه شاهد خط داستانی هستیم که خرده روایت‌هایی در بطن خود دارد که هیچ کدام اضافه نیستند و در حقیقت مهمترین موضوع برجسته فیلم این است که فیلم به اندازه نگاه می‌کند.
فیلمنامه به شدت واقع گرایانه است و به جریان افتادن آن بدون اغراق‌های اضافی و سکانس‌هایی مشابه با آثار تارانتینو (که در آثار پیشین سیدی به چشم می‌خورد) در داخل خاک‌های حواشی شهر تهران، به همراه فضاسازی و میزانسن درست و دقیق باعث شده که مغزهای کوچک زنگ زده تاثیری که باید داشته باشد را روی بیننده بگذارد و یک اثر هالیوودی در قالب فیلمی بومی و ایرانیزه شده تلقی شود.
فیلمبرداری فیلم از صحنه‌های به خوبی چیده شده نکته مضاعفی است که این اثر سینمایی را بی‌نقص می‌کند. به تمام موارد ذکر شده باید موسیقی متن بی‌نظیر را اشاره داشت که از صحنه ابتدایی همراه با سکانس‌ها پیش می‌رود و تا سکانس پایانی زیر پوست تک تک نماها می‌نشیند. هومن سیدی بخشی ازتدوین کار را هم خود بر عهده داشته و این جسارت ستودنی او باعث شده که ریتم فیلم آهنگین باشد و هیچ لحظه‌ای از پا نیفتد.
مغزهای کوچک زنگ زده فیلم ماندگار و شاهکاری در تاریخ سینمای کشورمان نیست ولی از بیشتر آثار دیگر در جشنواره امسال یک سر و گردن بالاتر است و همچنین می‌تواند فیلمی جریان‌ساز باشد و نسلی از فیلم‌های با داستانی قوی و محکم را به سینمای کشورمان وارد کند و روایت را از نوع در فیلم‌های ایرانی تعریف کند.
نظر کاربران
من این فیلم رو در جشنواره دیدم . فیلمی فاقد فیلمنامه و بی محتوا بود و البته بی سروته. فقط خوب ساخته شده وگرنه داستان و پیامی ندارد
پاسخ ها
اینکه چنتا جمله تکراری مثل بی محتوا و بی سر و ته رو به کار ببرید نصون نمیده شما خیلی تو سینما میفهمید .فیلمی ک این همه منتقد نمره بالا بهشون دادن و نظر مردم هم جلب کرده فقلم خوبیه
از نظر من شما فیلم های دهنمکی رو از دست ندین چون خیلی .سر و ته داره و لازمم نیست تو صف جشنواره وایستید . .
یک فیلم فوق العاده . فیلمنامه عالی ، خوش ساخت با بازی های بیاد ماندنی بازیگرانش . چه نوید محمدزاده و فرهاد اصلانی چه نابازیگران فیلم .
حق این فیلم در جشنواره ییشتر بود که توسط مافیای سازمان سینمایی اوج خورده شد .
توصیه میکنم حتما فیلم رو ببینید
یکی از بهترین فیلمای ایرانی بود که دیدم
هومن سيدي خيلي بااستعداده
من سه فیلم به کارگردانی اقای سیدی دیدم...سیزده...اعترافات ذهن خطرناک من و خشم و هیاهو....هر سه فیلم فوق العاده بودن و حتی یک ثانیه این حس بهم دست نداد که دارم وقتمو تلف میکنم...با ارزوی موفقیت بیشتر
منتقد جوری از فیلم تعریف کرده که انگار بهترین فیلم تاریخ سینمای ایرانه!!!
در کل فیلم خوبیه، کارگردانی خوبی داره اما فیلمنامه ضعیفی داره متاسفانه
یه جاهایی از فیلم فانتزیه! مثل صحنه دعوای دسته جمعی.
در کل به هومن سیدی بخاطر کارگردانیش تبریک میگم. نشون داد که استعداد خوبی در کارگردانی داره
وای عالی بود از دیشب ذهن منو درگیر کرده .... واقعا لذت بردم
عااااااااااالی به تمام معنا. عالی بود. لذت بردم. به دوستانی که هنوز ندیدن توصیه میکنم که حتما ببینن. شدیدا ارزش داره
فیلم خوبیه ولی بیشتر بازیگر محور و دیالوگ محوره تا محتوی.... در کل ارزش دیدن داره
عالی نبود؛ بیخودی جو ندید؛ چهار تا فیلم درجه یک ببینید تا بدونید عالی یعنی چی؛ یه فیلم متوسط بود؛ ایراد هم کم نداشت؛ بزرگترینش این بود که بیخودی شلوغش کرده بود؛ هیجان الکی در همه جای فیلم؛ کلی از دیالوگ ها مفهوم نبود و فیلم رگباری دیالوگ داشت.
فیلم خوبی بود ذهن رو درگیر میکنه بازی نقش مکمل عالی بود
فیلن بسیار خوبی بود لذا بردیم خسته نباشید اقای سیدی و اقای محمد زاده
فیلم جالبی نبود. دیالوگ های فشرده و نامفهوم داشت سر و صدای زیاد تو فیلم تمرکز را از آدم میگفت خلاصه وسط فیلم میخواستی بلند بشی بری.
خیلی زیبا بود جناب سیدی واقعا دستتون درد نکنه از دین فیلم لذت بردیم خوشحالیم که یک کارگردان خوب داریم که توانست یک فیلم پر محتوا بسازد برعکس فیلم های فرهادی که معلوم نیست چه چسیز آنها جالب است
خیلی فیلم قشنگی بود من که لذت بردم واقعا اقای محمد زاده همیشه بازی خوبی ارائه میدن
متنفرم از فیلمش یکی از فیلمای مزخرفی که دیدم
به نظر من فیلم خوبی بود...تعصب کورکورانه رو که دغدغه جامعه ماست رو خیلی خوب به تصویر کشیده بود...و اینکه چطور نکبت و حماقت از توی خونه و جامعه به صورت میراث منتقل میشه.آدمهایی که دقیقا مثل گوسفند تابع شرایط محیطی و اطرافیانشون هستند و نه میتونن چیزی غیر از اون شرایط انتخاب کنند و نه حتی دلشون میخواد که اینکارو بکنن...و چطوری میشه فساد و جرم و کارهای غیر اخلاقی دیگه در سایه ی ناموس پرستی کاذب گم بشه و هیچ چیزی جرم به حساب نیاد غیر از اشتباه یک زن.
عالی بود مرسی اقای سیدی
تبریک میگم به آقای سیدی..هم بازیگریش عالیه هم کارگردانیش...منکه دو سه بار فیلم دیدم..تو این دوران بد اقتصادی یه فیلم خوب واقعن حال آدم عوض میکنه.