ابهام در ثمربخش بودن بارورسازی ابرها در ایران
روزنامه اعتماد نوشت: از سال ۱۳۷۷ که وزارت نیرو طرح‌های «بارورسازی» ابرها را آغاز کرده تا همین امروز اجرای این طرح‌ها همواره با شک و تردید کارشناسان برجسته حوزه هواشناسی همراه بوده است اما گوش وزارت نیرو به این انتقادها بدهکار نیست.
روزنامه اعتماد نوشت: از سال ۱۳۷۷ که وزارت نیرو طرح‌های «بارورسازی» ابرها را آغاز کرده تا همین امروز اجرای این طرح‌ها همواره با شک و تردید کارشناسان برجسته حوزه هواشناسی همراه بوده است اما گوش وزارت نیرو به این انتقادها بدهکار نیست.
اکنون وزارت نیرو با همکاری سازمان هوافضای سپاه درصدد ادامه طرح‌های بارورسازی ابرها است. اخیرا «فرید گلکار»، مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرهای ایران از تهیه نقشه‌های بارورسازی ابرها و مشخص شدن مناطق عملیاتی خبر داده و گفته کارهای سخت افزاری از جمله تجهیز هواپیماها هم در حال انجام است.
حداقل اعتبار مورد نیاز برای بارورسازی ابرها را ۳۰ میلیارد تومان اعلام کرده و یادآور شده است: «با تغییر و تحولات قیمت‌ها تقریبا همه هزینه‌ها ۳ برابر شده و سال گذشته به دلیل کمبود مالی، ابرها بارور نشد و امسال در این خصوص ۶ میلیارد تومان اختصاص یافته که رقم بسیار پایینی است. مسوولان اگر انتظار دارند مرکز تحقیقات باروری ابرها با دقت و فرصت بیشتری احساس وظیفه کرده و نسبت به باروری ابرها اقدام کند باید تصمیم جدی‌تری در این زمینه بگیرند.»
معنای روشن توضیحات گلکار این است که دولت باید برای طرح بارورسازی ابرها پول بیشتری اختصاص دهد. به گفته او امسال در استان‌های مرکزی کشور از جمله حوزه‌های زاگرس، چهارمحال و بختیاری، بخش‌هایی از فارس، کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، کرمان، یزد و خراسان جنوبی ابرها بارور می‌شوند و استان‌های آذربایجان شرقی و غربی نیز شاید در برنامه قرار گیرد. به گفته گلکار هوافضای سپاه سه فروند هواپیما را برای اجرای این طرح اختصاص داده است.
حتی 2 میلیمتر هم بارش افزایش نیافت
این طرح در حالی دوباره در کشور از سر گرفته شده که بنا به اعلام سازمان هواشناسی تجربه ۲۰ساله اجرای طرح چندان نتیجه‌بخش نبوده و در افزایش بارش‌ها تاثیری نداشته است. همزمان با اجرایی شدن دور جدید طرح باورسازی ابرها، عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت محیط زیست هم به شکل صریح‌تری از بی‌فایده بودن این طرح‌ها سخن گفته است.
کلانتری دیروز در پاسخی کوتاه به خبرنگاران «باشگاه خبرنگاران» درباره نتیجه بخش بودن بارورسازی ابرها تشکیک کرد: «صاحب‌نظر این موضوع سازمان هواشناسی است که با توجه به بررسیهای این سازمان در شرایط موجود کشور شاید بتوان در استان‌هایی مانند؛ گیلان و مازندران ابرها را بارور کرد اما در مکان‌های دیگر که نزدیک به ۴۰ سال ما در آنجا ایستگاه داریم حتی ۲ میلیمتر هم بارندگی آن افزایش نیافته است.» رییس سازمان حفاظت محیط زیست خردادماه امسال هم در موضعی مشابه با زبانی صریح‌تر بارورسازی ابرها را عملی «تبلیغاتی» ارزیابی کرده بود که صرفا جنبه «روانی» دارد. کلانتری گفته بود: «رییس سازمان هواشناسی کشور بارها در مورد عدم تاثیر بارورسازی ابرها بر افزایش بارش‌های کشور سخن گفته است. براساس اطلاعات این سازمان و گزارش‌های ثبت شده در ایستگاه دایمی شیرکوه یزد برای سنجش میزان بارش، بارورسازی ابرها هیچ تاثیری در بارش‌های این منطقه نداشته است.» سازمان حفاظت محیط زیست تنها منتقد طرح بارورسازی ابرها نیست.
داود پرهیزگار، رییس سازمان هواشناسی کشور که متولی رسمی این حوزه در ایران به شمار می‌رود هم در گفت‌وگوهای مختلف این طرح را به چالش کشیده است. پرهیزگار بهمن‌ماه ۹۶ به ایسنا گفته است «سازمان هواشناسی قطعا به شکلی که وزارت نیرو به بارورسازی ابرها اعتقاد دارد به این کار معتقد نیست و این سازمان بارها نظرات خود را در این مورد اعلام کرده است و تاکید دارد که بارورسازی ابرها نیاز شدیدی به مطالعات دقیق میکروفیزیک ابر دارد. برای انجام بارورسازی ابر باید رادارهای ویژه‌ای برای شناسایی مشخصات و رفتار ابر در کشور داشته باشیم که در حال حاضر از چنین رادارهایی برخوردار نیستیم.»
یکی از سوالاتی که درباره بارورسازی ابرها همواره وجود داشته این است که چرا میان وزارت نیرو و سازمان هواشناسی در این زمینه هماهنگی علمی و اجرایی وجود ندارد؟ به گفته پرهیزگار سازمان هواشناسی ۲۰ سال پیش همکاری نزدیک‌تری با وزارت نیرو داشته اما چون بررسیهای هواشناسی ناموفق بودن بارورسازی ابرها را عیان کرده، این سازمان دیگر با وزارت نیرو در این زمینه همکاری نمی‌کند.
«باروری ابرها» چیست؟
باروری ابرها به عنوان یکی از شاخه‌های «تعدیل آب و هوا» شناخته میشود. پاشیدن «یدید نقره» (silver iodide) به داخل ابر و به منظور افزایش تعداد هسته‌های میعان یا تراکم (condensation nuclei) ابر و پاشیدن یخ خشک به داخل ابر روش بارورسازی ابر است که از دو طریق پرتاب موشک یا استفاده از هواپیما انجام میشود. اما آن چنان که سازمان هواشناسی اعلام کرده عمر ۷۰ ساله بارورسازی ابرها در کشورهای جهان که به صورت طرح‌های تحقیقاتی انجام شده، همگی گویای این نکته مهم است که این کار روشی قابل اتکا برای رفع مشکل کم آبی نیست.
به گفته رییس سازمان هواشناسی کشور حتی یک مقاله یافت نمی‌شود که ادعا کند از طریق بارورسازی ابرها، مشکل کم آبی حتی در یک منطقه کوچک و در یک بازه زمانی کوتاه حل شده است. بنابراین کشورهایی که در دنیا صاحب تکنولوژی بارورسازی ابرها هستند این روش را کنار گذاشته‌اند.
اما بارورسازی ابرها مدافعان سرسختی هم دارد. کسانی که عموما از نظر سازمانی ذیل وزارت نیرو فعالیت می‌کنند. آذر ۱۳۹۵ مرتضی افتخاری، رییس موسسه تحقیقات آب (زیرمجموعه وزارت نیرو) با دفاع از این طرح‌ها گفته بود: «از سال ۸۷ طرح باروری ابرها به‌صورت خودکفا و بدون نیاز به کارشناسان خارجی در کشور عملیاتی شده و برآوردها نشان می‌دهد که استحصال آب از طرح باروری ابرها مقرون به صرفه‌تر از استحصال آب از منابع آبی زیرزمینی است.» افتخاری حتی اظهار امیدواری کرده که باروری ابرها از عنایت ویژه مسوولان برخوردار شود: «استحصال از منابع آبی جوی در جهان از پیشرفت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است و اگر منابع مالی مناسب در اختیار این مرکز قرار گیرد، ایران نیز می‌تواند به وفور از این منابع آبی برخوردار شود.»
بارورسازی برای اقلیم ایران بی‌فایده است
زاویه نگاه هواشناسان اما با نگاه مدافعان این طرح‌ها متفاوت است. پروین غفاریان، سرپرست پژوهشکده علوم جوی یکی از منتقدان جدی بارورسازی ابرها است. او در گفت‌وگو با «اعتماد» تاکید می‌کند که بارورسازی ابرها برای اقلیم ایران مناسب نیست و در اقلیم‌های خاص باید استفاده شود. او می‌گوید: «این کار یکی از روشهای تعدیل آب و هوا است که آن هم به صورت آزمایشگاهی انجام میشود. هواشناسان عقیده ندارند این روش موثر است. هیچ کشوری هم نمی‌تواند ادعا کند که با استفاده از این روش مساله خشکسالی را حل کرده است و اصرار بر اجرای آن بی‌فایده است.» غفاریان در عین حال درباره اصرار بر بارورسازی ابرها هشدار هم می‌دهد.
به گفته وی از نظر علمی بارورسازی ابرها در شرایط خاص می‌تواند به ضد اهداف این طرح عمل کند و موجب کاهش بارش هم شود. از نظر سرپرست پژوهشکده علوم جوی ما باید این واقعیت را بپذیریم که در کشوری خشک و نیمه خشک زندگی میکنیم و باید برای مدیریت منابع آب به سراغ روشهای معقولانه برویم. این متخصص علم هواشناسی بارش‌های اخیر در کشور را هم بی‌ارتباط با طرح بارورسازی ابرها می‌داند و تاکید می‌کند: «این بارش‌ها حاصل سامانه‌های بارشی است که از روی مدیترانه و دریای سرخ شکل گرفته و خوشبختانه در کشور ما منجر به بارش‌های خوب شد و ربطی به طرح بارورسازی ابرها ندارد.» آیا در دولت میان سازمان هواشناسی و وزارت نیرو یک تفاهم علمی و اجرایی برقرار میشود یا همچنان وزارت نیرو بر اجرای طرح بارورسازی ابرها اصرار می‌ورزد؟
نظر کاربران
بجای این کار، کلی دستگاه اندازه گیری هواشتلسی مدرن می‌شه خرید! واقعا بارورسازی جواب نمیده، حتی میتونه باعث کاهش بارش هم بشه!
برای تهیه هزینه ازپولدارهای تهران کمک بگیرید
شما خرج کرد هوافضای سپاه رو بدین اونوقت بشینید نگاه بکنید ببینید آیا میتونن یا نمیتونن! اینقد بچه های ایرانی رو دست کم نگیرید
خو یکم از بودجه را هم بدین به هواشناسی ومحیط زیست تا بلرورسازی ابرها فایده داشته باشه
یه کم پول خرج کنین همه مخالفا میشن موافق پر وپا قرص
میگید نه امتحان کنین
سلام، نتیجه مهم نیست بلکه مهم واگذاری بودجه مربوطه است که مشکلات این سازمانها رو حل کنه!!!
باید محققان روشهای بارور سازی ابر ها را آزمایش کنند تا به نتیجه برسند. نباید با یکبار انجام و عدم نتیجه‌گیری نا امید شد. غربی ها هم شاید سالها تلاش کردند تا به نتیجه رسیده اند.
پاسخ ها
اینفدر سرمایه های مردم به یغما ویا از کشور خارج میشود.حداقل ابن تفکراکثریت مردم است، اینهایی که اینفدر درفکرمملکت هستند، چرا صرفا روی این موضوع مانور میدهند
نعمت های بارشی را هم می خواهید به نام خودتون مصادره و کاهش بارندگی را بنام اسراییل تمام کنید . چقدر شما قالتاق هستید
آمریکا داره خودش ابر میسازه. ما تازه داریم بارور میکنیم که هیچ تاثیری هم نداره
یه هزارم پولها و درامد ایران رو که تو غزه و یمن و سوریه و عراق و ونزوئلا و کشورهای افریقایی خرج میکنید رو اختصاص بدید به ملت فقیر و مظلوم ایران و مشکلات این سرزمین ،مخصوصا مشکل بی آبی رد حل کنید.این پولا،مخصوصا دلارهایی که در اثر برجام به ایران رسید،حق مردم خودمونه نه ...