ممیزی کتاب در حیطه اختیارات ارشاد می‌ماند

خبرنگار روزنامه فرهیختگان پیگیر ماجرای برون سپاری ممیزی کتاب شده: برای اینکه بدانیم این مساله چقدر صحت دارد و قرار است بحث ممیزی به بنیاد ادبیات داستانی سپرده شود یا نه، سراغ محمدجواد مرادی‌نیا، رئیس اداره کتاب رفتم. مرادی‌نیا در همان سوال اول، این مساله را تکذیب کرد و گفت: «ما تکذیبیه‌ای را هم آماده و در سایت وزارت ارشاد منتشر کردیم. واگذاری ممیزی به مجموعه یا تشکیلاتی خارج از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادعایی کاملا نادرست و تکراری است. تمام فرآیند ممیزی از ابتدا تا امروز در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بدون هیچ وقفه‌ای و به‌طور مستمر و دائمی (بدون هیچ واسطه‌ای) و به‌وسیله کارشناسان و صاحب‌نظرانی که عمدتا به امور علمی و پژوهشی اشتغال دارند، انجام می‌شود. این کارشناسان در استخدام رسمی وزارتخانه نبوده و بابت کاری که انجام می‌دهند مبلغ مختصری (آن هم معمولا با تاخیر فراوان) دریافت می‌کنند. از آنجاکه این افراد رابطه استخدامی با وزارت متبوع ندارند، پرداخت دستمزدشان از طریق یکی از موسسات وابسته به وزارتخانه انجام می‌شود، این درحالی است که موسسه مزبور کوچک‌ترین دخالتی در امر ممیزی و مسائل آن ندارد. سازمان‌ها و نهادهای قانونی که وظیفه نظارت بر دخل و خرج دولت را دارند، بر این موضوع واقفند.»

مرادی‌نیا ادامه داد: «ممیزی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تابع مقررات و ضوابط قانونی مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است و این شورا از طریق هیات نظارت بر اجرای ضوابط نشر (که اعضایش منتخب همان شورا هستند) بر موضوع ممیزی نظارت می‌کند. انتخاب سرگروه‌های بررسی کتاب توسط این هیات صورت می‌گیرد و انتخاب بررس‌ها نیز در شورایی دیگر. البته انتخاب هرکدام تابع شرایط و ضوابط خاصی است که برخورداری از دانش تخصصی لازم، باور داشتن به قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی و... از جمله آنهاست. اغلب سرگروه‌ها و بررس‌ها در حوزه کاری خود صاحب‌نظر، متخصص و صاحب تالیف هستند و به‌خوبی با مسائل مربوط به کتاب آشنایی دارند. البته این را هم باید بگویم، شخص وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچ‌ دخالتی در عزل و نصب سرگرو‌ه‌ها و بررس‌ها ندارد. ضوابط و معیارهای بررسی کتاب کاملا مشخص است و بررس فقط نقش انطباق معیارها با مصادیق را دارد. درصورت بروز تردید یا اختلاف‌نظر بر سر مصادیق، موضوع در شورا مطرح می‌شود.»

بررس‌های ناشناخته

رئیس اداره کتاب، درباره معرفی نکردن بررس‌ها هم گفت: «عدم معرفی بررس‌ها و ناشناخته ماندن آنها عمدتا به دلیل پیشگیری از هرگونه سوءاستفاده و فراهم آوردن فرصت بررسی بی‌طرفانه و منصفانه است و دلیل دیگری ندارد. این را هم باید بگویم که بنیاد ادبیات داستانی هیچ‌گونه ارتباطی (اعم از محتوایی، امور مالی و...) با حوزه ممیزی کتاب ندارد.»

مرادی‌نیا به اخبار رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: «برخلاف آنچه در یکی از رسانه‌های رسمی آمده، باب گفت‌وگو با نویسندگان، مترجمان و ناشران در مورد آثارشان همواره گشوده است و ایشان از طریق مکاتبه، ارسال پیام و دیدار حضوری، ابهام و اعتراض‌شان به نتیجه بررسی کتاب را منتقل می‌کنند. اعتراضات نیز در بخش مربوطه و در کارگروهی متشکل از کارشناسان خبره رسیدگی می‌شود. در جلسات هفتگی کارگروه مزبور معمولا به اعتراضات ۱۰تا ۲۰ نفر رسیدگی می‌شود. (لازم به ذکر است که هرهفته به‌صورت میانگین، مجوز حدود دوهزار کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می‌شود.) رویکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه ممیزی کتاب تعامل با نویسندگان، مترجمان، ناشران و تمامی اهالی فرهنگ است و همیشه از نقدها و نقطه‌نظرات آنها بهره برده است.»