جاباما
۴۶۳۵۴
۵۵ نظر
۵۶۱۲
۵۵ نظر
۵۶۱۲
پ

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

چهارشنبه سوری برای همه ما یک روز هیجان انگیز و در عین حال خطرناک بوده و هست. در این مطلب به بررسی تاریخچه و آداب و رسوم ان در ایران باستان و قرون اخیر پرداخته ایم و صدمات چهارشنبه سوری و راه های پیشگیری از آن را نیز بررسی کرده ایم.

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

برترین ها: چهارشنبه سوری برای همه ما یک روز هیجان انگیز و در عین حال خطرناک بوده و هست. در این مطلب به بررسی تاریخچه و آداب و رسوم ان در ایران باستان و قرون اخیر پرداخته ایم و صدمات چهارشنبه سوری و راه های پیشگیری از آن را نیز بررسی کرده ایم.

تاریخچه چهارشنبه سوری

يکي از سنت هاي باستاني ايرانيان برگزاري جشن چهارشنبه سوري بوده که شب چهارشنبه آخر هرسال، ايرانيان در همه شهرها با برپايي آتش، مراسم باشکوهي برگزار مي کردند. واژه «چهارشنبه‌سوری» از دو واژه چهارشنبه که نام یکی از روزهای هفته‌است و سوری در زبان کُردی که به معنی سرخ است ساخته شده‌است (این مطلب سندیت تاریخی و علمی ندارد) که در آن آتش بزرگی تا صبح زود و برآمدن خورشید روشن نگه داشته می‌شود. اين آيين از آن جهت به غروب آخرين سه شنبه (شب چهارشنبه) موکول شده است که زرتشت، با رسيدگي حساب هاي گاهشماري به تنظيم و تدوين دقيق تقويم توفيق يافت و آن سالي بود که تحويل سال به سه شنبه اي مصادف شد که نيمه آن سه شنبه تا ظهر، جزئي از سال کهنه و نيمه بعدازظهر جزو سال نو به حساب آمد و چون آغاز هر روز را در نيمه شب همان روز مي دانستند، بنابراين فرداي آن سه شنبه را نوروز شناختند و شبش را جشن گرفتند و آتش افروختند و از آن پس آن شب را چهارشنبه سوري قرار دادند. به يک عقيده ديگر ايرانيان مراسم آتش افروزي در آستانه سال نو را پس از قبول اسلام، در آخرين چهارشنبه سال قرار داده اند، تا از عقيده اعراب پيروي کرده باشند که روز چهارشنبه يا «يوم الاربعا» را شوم و نحس مي دانستند. درمورد وجه تسميه «چهارشنبه سوري» عقيده دارند، به مناسبت آتش افروزي، آن شب را «سور» (سرخ) ناميده اند. (روزنامه ابتکار)

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

شواهد دلالت بر آن دارد كه این جشن از اوایل قرن هفتم هجری به دست فراموشی سپرده شد، سپس با عناوینی دیگر از سده‌های دهم معمول شد.

هاشم رضی در كتاب گاه شماری و جشن‌های ایران باستان، درباره چهارشنبه سوری می نویسد: «ایرانیان در یكی از چند شب آخر سال جشن سوری را كه عادت و سنتی دیرینه بود، با آتش‌افروزی همگانی برپا می‌كردند.

اما چون اساس تقسیم آنان در روزشماری بر آن پایه نبود كه ماه را به چهار هفته با نام‌های كنونی روزها بخش كنند، لاجرم در شب چهارشنبه آخر سال چنین جشنی برگزار نمی‌شد. روزشماری كنونی بر اثر ورود اعراب به ایران باب شد. بی‌گمان سالی كه این جشن به شكلی گسترده بر پا بوده مصادف با شب چهارشنبه شده است و چون در روزشماری تازیان چهارشنبه نحس و بدیمن به شمار می‌آمده از آن تاریخ به بعد شب چهارشنبه آخر سال را با جشن سوری به شادمانی پرداخته و بدین وسیله می‌كوشیدند نحوست چنین شبی را از بین ببرند. (سایت آفتاب)

دکتر کورش نيکنام موبد زرتشتی و پژوهشگر در آداب و سنن ايران باستان، عقيده دارد که چهارشنبه سوری هيچ ارتباطی با ايران باستان و زرتشتيان ندارد و شکل گيری اين مراسم را پس از ورود اعراب به ايران می داند. دکتر نيکنام در اين باره می گويد:"ما زرتشتيان در کوچه ها آتش روشن نمی کنيم و پريدن از روی آتش را زشت می دانيم.

در گاه شماری ايران باستان و زرتشتيان اصلأ هفته وجود ندارد. ما در ايران باستان هفت روز هفته نداشتيم. شنبه و يکشنبه و... بعد از ورود اعراب به فرهنگ ايران وارد شد. ما پيش از تسلط اعراب بر ايران هر ماه را به سی روز تقسيم می کرديم. و برای هر روز هم اسمی داشتيم . هرمز روز، بهمن روز،... برای ما سال ۳۶۰ روز بوده با ۵ روز اضافه ( يا هر چهار سال ۶ روز اضافه ). ما در اين پنج روز آتش روشن می کرديم تا روح نياکانمان را به خانه هايمان دعوت کنيم." بنابراين اينکه ما شب چهارشنبه ای را جشن بگيريم ( چون چهارشنبه در فرهنگ عرب روز نحس هفته بوده ) خودش گويای اين هست که چهارشنبه سوری بعد از اسلام در ايران مرسوم شد."

"بنابراين، اين آتش چهارشنبه سوری بازمانده آن آتش افروزی ۵ روز آخر سال در ايران باستان است و زرتشتيان به احتمال زياد برای اينکه اين سنت از بين نرود، نحسی چهارشنبه را بهانه کردند و اين جشن را با اعتقاد اعراب منطبق کردند و شد چهارشنبه سوری." (دکتر کورش نيکنام موبدیار، نویسنده و پژوهشگر فرهنگ ایران باستان، نماینده زرتشتی ها در مجلس هفتم شورای اسلامی)

گرد آوردن بوته، گيراندن و پريدن از روی آن و گفتن عبارت "زردی من از تو، سرخی تو از من" شايد مهمترين رسم شب چهارشنبه سوری است. هر چند که در سالهای اخير متاسفانه اين رسم شيرين جايش را به ترقه بازی و استفاده از مواد محترقه و منفجره خطرناک داده است.

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی


بررسی یک شبهه تاریخی: چهارشنبه سوری را مختار به ایران آورد؟!

جالب ترین سرمنشایی که برای برگزاری مراسم چهارشنبه سوری گفته شده، قیام مختار ثقفی است که به خون خواهی شهدای کربلا قیام کرده است.

مختار، برای آنکه مخالف را از موافق تشخیص دهد، فرمان داد تا شیعیان راستین آن حضرت بر بام خانه‌ها آتش بیفروزند که شب آن فرمان با شب چهار شنبه آخر سال نیز مصادف بوده است.

با تقارن روشن کردن آتش بر روی پشت بام ها در آخرین قسمت پخش شده مجموعه "مختارنامه" با چهارشنبه آخر سال، این تصور در برخی اذهان به وجود آمد که سرمنشا مراسم چهارشنبه سوری ایرانیان، از قیام و خون خواهی مختار بوده است نه آنچه که تاکنون به ایران باستان نسبت داده می شد.

ایرانیان از دیرباز تاکنون، در روز چهارشنبه آخر سال، اقداماتی را انجام می دهند، بدون اینکه چرایی اقدامات خود را هم بدانند.

در برخی کتب تاریخی مانند تاریخ بخارا، لزوم برگزاری چنین مراسمی را اینگونه آورده اند: منصور بن نوح از شاهان سامانی در نیمه اول سده چهارم هجری جشنی را برگزار می‌کند که موجب آتش سوزی در قصر او نیز می‌شود، بدین ترتیب یقین حاصل می شود که این جشن از سال‌ها و بلکه سده‌های پیش در ایران رایج بوده است.

همچنین در منابعی دیگر گفته شده که در روزشمار قدیم اعراب، چهارشنبه روز نا‌مبارکی بوده، لذا سعی می‌کردند شب چهارشنبه را با جشن و سرور بگذرانند و در آن شب و روز دست از خرید و فروش و کسب و کار بکشند.

برخی مورخان نیز معتقدند: در ایران باستان، پایان هر ماه جشن و پایکوبی با نام «سور» مرسوم بوده‌است. از سوی دیگر چهارشنبه نزد اعراب «یوم الارباع» -روز نحس- خوانده می‌شد، بدین ترتیب ایرانیان جشن خود را به آخرین چهارشنبه سال موکول کردند و در آن به شادمانی و پایکوبی پرداختند تا هم جشن ملی خود را حفظ کنند و هم بهانه بدست اعراب ندهند.

اما در این بین مهم ترین و شاید جالب ترین سرمنشایی که برای برگزاری مراسم چهارشنبه سوری گفته شده، قیام مختار ثقفی است که به خون خواهی شهدای کربلا قیام کرده است. در این میان عده ای دلیل آن را قسمت پیشین سریال "مختارنامه" می کنند که در آن مختار، برای آنکه مخالف را از موافق تشخیص دهد، فرمان داد تا شیعیان راستین آن حضرت بر بام خانه‌ها آتش بیفروزند که شب آن فرمان با شب چهار شنبه آخر سال نیز مصادف بوده است.

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

از آن پس مردم ایران که دوستدار اهل بیت رسول اکرم (ص) و حضرت سید الشهدا هستند، آن شب را پاس می‌دارند و به یاد آن شب چهار شنبه را با جشن سوری همزمان جشن می‌گیرند، که در آن شب دوستداران واقعی حضرت سید الشهدا شناخته شوند.

در همین رابطه، دکتر مجید حیدری از تاریخ پژوهان نسبت بین چهارشنبه سوری و آتش افروختن برای اعلام رسمی قیام مختار را براساس قرائن و شواهد تاریخی یکی دانست و گفت: در متون تاریخ ذکر شده که زمان رسمی اعلام قیام مختار به وسیله بر افروختن آتش بر پشت بام‌های کوفه در آخرین چهارشنبه از سال شمسی بوده و به دلیل حضور ایرانیان در سپاه مختار از آن پس روز چهارشنبه آخر هر سال به عنوان جشن آتش آفروزی و آغاز قیام غلبه بر قاتلان امام حسین (ع) نام برده می‌شود.
اما در عین حال حجت الاسلام والمسلمین محمدهادی یوسفی غروی، عضو کمیته علمی، تخصصی تاریخ در مدارج حوزوی می‌گوید که ارتباط چهارشنبه سوری با قیام مختار که در میان برخی‌ها به آن پرداخته می‌شود، تنها یک احتمال ضعیف است که عده‌ای به دنبال ایجاد چنین ارتباطی هستند، اما هیچ سند و مصدر معتبر یا حتی غیرمعتبر در این زمینه وجود ندارد. در متون تاریخی حتی یک متن مستند تاریخی که اعلام کند در فلان سال یا در فلان جا در شب چهارشنبه آتش روشن می‌کرده‌اند، وجود ندارد و در سال شمار‌های تاریخ هجری چنین چیزی نیست.

همچنین سید محمد غروی چهارشنبه سوری را خرافی و دارای ریشه در جهالت‌های گذشتگان دانست و ابراز تعجب کرد از اینکه با پیشرفت علوم و دانش و تحول فرهنگ‌ها چگونه افرادی اقدام به انجام این کارهای غیرمنطقی و انحرافی می‌کنند و به خرافات و ترویج آن در جامعه دامن می‌زنند و سبب آسیب دیگران می‌شوند.

لازم به ذکر است که مراجع تقلید نیز مراسم چهارشنبه سوری را خرافی و بدون مبنای عقلایی و حتی در مواردی حرام اعلام کرده اند. (سایت خبر آنلاین)

سعید نفیسی، ادیب و پژوهشگر معاصر (۱۲۷۴ - ۱۳۴۵ خورشیدی) و استاد دانشگاه تهران در شماره 11 سال اول و شماره 1 سال دوم مجله مهر درباره «چارشنبه سوری » مقاله مفصل و محققانه ای نوشته اند که قسمتهایی از آن را در اینجا نقل میکنیم : چهارشنبه سوری یعنی چهارشنبه عیش و عشرت و میرساند که این شب را برای جشن و سرور بنیاد گذاشته اند. این جشن ملی از قدیمترین زمانهای تاریخ در میان ایرانیان بوده است ...

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

شب چهارشنبه سوری در ایران آئین خاص و تشریفات گوناگون دارد که هر یک از آنها را در ناحیه دیگر میتوان یافت . آئین چهارشنبه سوری یا شب چهارشنبه آخر سال بر دو قسم است یک قسمت از آن عمومی و مشترک میان تمام مردم ایران است که حتی بعضی از آنها را در ملل دیگر نژاد آریا میتوان یافت و قسمت دیگر آئین خصوصی است که مردم تهران بدعت گذاشته اند و از اینجا کم و بیش بشهرهای دیگر ایران رفته است . آن قسمت از آئین این شب که در تمام ایران معمول است از کرمان گرفته تا آذربایجان واز خراسان تا خوزستان و از گیلان تا فارس یعنی تمام این دشت وسیع که ایران امروز را فراهم ساخته است و زیباترین بقایای ایران باستانی است در هر شب چهارشنبه آخر سال با شور و دلبستگی خاصی آشکار میشود تمام مردم آذربایجان چه در شهر و چه در ده ها در آن شرکت دارند و حتی هنوز در میان مردم قفقاز معمول است . ایرانیانی که از دیار خود دور افتاده اند نیز آن را فراموش نمیکنند و ایرانیان مقیم ترکیه و مصر و هندوستان نیزدر جامعه خود این رسوم و آداب را معمول میدارند. ( لغت نامه دهخدا)

آداب و رسوم رایج چهارشنبه سوری در قرون گذشته:

توپ مروارید: در میدان ارک طهران توپ کهن سالی بود که مدت صد سال بر فراز صفه ای جاگرفته بود و چون پیران زمین گیر از جای خود نمی جنبید - شبهای چهارشنبه سوری زنان و دخترانی که حاجتی داشتند مخصوصاً آن زنانی که در آرزوی شوی بودند ازآن توپ بالا میرفتند و بر فراز آن دمی می نشستند و اززیر آن میگذشتند و در برآورده شدن آرزوی خود شک نداشتند و بچه های شیرخوار را که به اصطلاح «نحسی » میکردند یا ریسه میرفتند از زیر توپ مروارید و سر در نقاره خانه میگذراندند. این توپ را توپ مروارید مینامیدندو افسانه های گوناگون در حق آن میگفتند.

آتش افروختن : زیباترین و شاید قدیمترین آداب چهارشنبه سوری آتش افروختن و جستن از آن و شادی کردن در کنارآتش است ....

تقریباً در تمام ایران شب چهارشنبه سوری توده هایی از بوته خودروی بیابانی فراهم می آورند و نزدیک یکدیگر قرارمیدهند زن و مرد و پیر و جوان در صحن خانه یا در میدانهای عمومی و بر سر چهارسوها و چهارراههای شهر و ده از روی این اخگرهای افروخته یکی پس از دیگری جستن میکنند و در هر جستنی میگویند: «زردی من از تو سرخی تو از من » یعنی زردی بیماری و ناتوانی را از من بستان و سرخی و شادابی و تندرستی را که در خود داری بمن ببخش » پس از سوخته شدن خاکستری را که از آتش میماند باید در خاک اندازی جمع کنند و از خانه بیرون برند و در کنار دیوار بریزند و آنکس که بیرون ریخته است در بازگشت در میزند باید از درون خانه از او بپرسند: «کیست ؟» و او هم جواب دهد؛ «منم » گویند: «از کجاآمده ای ؟» جواب دهد که : «از عروسی » بپرسند: «چه آورده ای ؟» گوید: «تندرستی ».

کوزه شکستن : مردم طهران تا چند سال پیش که از سر در نقاره خانه بالا میرفتند کوزه ای آب ندیده با خود میبردند و از آنجا بزمین می افکندند و میشکستند و کسانی که بدانجا دسترس نداشتند از بام خویش کوزه را بزمین می افکندند اینکار در بسیاری از نقاط ایران معمول است و عقیده دارند که بلاها و قضاهای بد را در کوزه متراکم کرده اندو چون بشکنند آن قضا و آن بلا دفع شود...

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

آجیل : در شب چهارشنبه سوری آجیل خوردن از رسوم و آداب مخصوص است و مخصوصاً بایستی آجیل شور و شیرین باشد... در میان زنان ایران درشب چهارشنبه سوری و حتی مواقع دیگری که کسی را مشکلی در پیش باشد و استجابت مرادی را بخواهد آجیل مخصوصی با آداب و حضور قلب خاصی معمول است که نذر میکنند وداستان شیرینی برای ابتکار آن میگویند...

آجیل مشکل گشا از آداب خاص شب چهارشنبه سوری نیست ولی کسانی که بدان اعتقاد کامل دارند گذشته از آنکه شب جمعه آخر هر ماه بدان عمل میکنند شب چهارشنبه سوری نیز به آداب آن میپردازند.

فالگوش : کسانی که حاجتی دارند شب چهارشنبه سوری نیت میکنند و بر سر چهارراهی یا اگر چهارراه نبود بر سر رهگذری به فالگوش میایستند و نخستین عابری را که گذشت بسخن او توجه میکنند و هر چه از دهان او برون آمد در استجابت مقصود خود به فال نیک یا به فال بد میگیرند اگر آن نخستین سخن به اجابت آرزوی صاحب حاجت مطابق باشد آن آرزوی برآورده است و گرنه برآورده نیست . همین فال را ممکن است بر پشت در خانه ای یا در اطاقی گرفت و باید آهسته بپشت درآمد و بی آنکه کسانی که اندرون خانه یا اطاقند بدانند که کسی بر در ایستاده است گوش فراداد و اولین سخنی را که گفته میشود در اجابت مقصود خود یا ناروا ماندن آن فال گرفت .

گره گشایی : کسانی که بخت ایشان گره خورده و عقده ای در کارشان روی داده است چاره ای جز آن ندارند که شب چهارشنبه سوری گوشه دستمالی یا چارقدی یا گوشه دیگر از جامه خود و یا پارچه ای را گره زنند و بر سر راهی بایستند و از اولین کسی که بر ایشان گذشت خواستار شوند که آن گره را بدست خود بگشاید ممکن است قفلی را بر پارچه یا دستمال و یا گوشه ای از جامه بست و بر سر راه ایستاد و کلید آن را به نخستین کسی که از راه میگذرد داد که با آن کلید قفل را بگشاید و عقده از کار فروبسته آن درمانده باز کند.

دفع چشم زخم و بخت گشایی : برای بخت گشایی در شب چهارشنبه سوری تدابیری معمول است و از همه شگفت تر آن است که به دبّاغ خانه میروند و از آب دباغ خانه اندکی برمیدارند و با خود بخانه می آورند و برای گشوده شدن بخت بر سر میریزند.

کندر و خوشبو: یکی از آداب چهارشنبه سوری آن است که زنان بر در دکان عطاری میروند و از او «کندر وشا برای کارگشا» میخواهند و تا عطار برود بیاورد فرار میکنند این دکان باید رو بقبله باشد سپس بدکان دیگری که رو بقبله باشد میروند و «خوشبو» میخواهند که مراد اسفند است و چون عطار پی آن برود باز میگریزند و سپس بدکان سومی که رو بقبله باشد میروند و مقداری کندرو اسفند میخرند و در خانه برای دفع چشم زخم و حل مشکل خود دود میکنند.

قلیا سودن : یکی از وسایل دفع جادو در شب چهارشنبه سوری قلیا سودن است اندکی قلیای خشک در هاون برنجین کوچکی میریزند و هفت دختر نابالغ دسته میزنند و با آب میسایند و بر آن بول میکنند و آن آب را در چهارگوشه صحن خانه ای که آن را جادو کرده اند میریزند و یقین دارند که به همین تدبیر جادو باطل میشود.

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

آش بیمار: در خانه ای که بیماری باشد شب چهارشنبه سوری باید در شفای او کوشید که بیماری او بسال دیگر نرسد برای این کار آشی میپزند که در میان زنان به اسم «آش بیمار» یا «آش امام زین العابدین بیمار» معروف است باید بادیه مسین بدست گرفت و با قاشق بدرخانه ای یا به در اطاق همسایه رفت و چنانکه او نداند که این خواهش از جانب کیست با آن قاشق بر آن ظرف مسین کوبید و صاحب خانه یا اطاق وجداناً مکلف است که چیزی که بتوان در آش ریخت مانند آرد یا برنج یا غلات و بنشن و پیاز و هر چه از این قبیل در خانه موجود باشد و اگر نیست چند شاهی پول در آن ظرف بریزد. هر چه در ظرف ریخته میشود باید در ترکیب آش داخل شود و اگرپول در آن ظرف دریوزه گری ریختند با آن پول باید لوازم آش را تدارک دیده و از آن آش بیمار را داد و بازمانده آن رابه تهی دستان رهگذر داد و همین آش هر دردی را شفا می بخشد.

فال گرفتن با بولونی : یکی از شیرین ترین آداب چهارشنبه سوری که بیشتر جنبه بازی و تفریح گوارایی دارد فال گرفتن با بولونی است . بولونی کوزه دهان گشاد کوچکی است که در خانه های ما فراوان است و در آن ادویه خشک یا ترشی ومربا و غیره میریزند زنان و دختران جوان گرد یکدیگرجمع میشوند و کوزه ای را می آورند هر کس هر چه همراه خود دارد و نشانه ای از او بشمار میرود در آن بولونی می اندازد و اشعار مختلف در وصف الحال که بتوان بدان تفال کرد بر قطعه های کاغذ مینویسند و تا کرده در بولونی میاندازند سپس دختر نابالغی را میخوانند و او دست در بولونی میکند و پاره ای کاغذ را بیرون می آورد و یکی از حاضران شعری را که بر آن نوشته است میخواندسپس همان دختر یکی از آن اشیاء را بیرون می آورد و ارائه میدهد و آن شعر که خوانده شده است فالی است که در حق صاحب آن نشانی زده اند در اصفهان یک سرمه دان و یک آئینه کوچک نیز علاوه بر آن اشیاء در بولونی میاندازند و با دیوان حافظ تفأل میکنند یعنی هر چیزی که از بولونی بیرون آمد برای صاحب آن فالی از دیوان حافظ میزنند. ( لغت نامه دهخدا)

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی


آداب و رسوم چارشنبه سوری در شهرهای مختلف ایران در قرون گذشته :

تهران: کامل ترین مجموع آداب چهرشنبه سوری بوده است و مردم تهران تمام رسوم متداول را حفظ کرده اند.

شیراز: آتش افروختن در معابر و خانه ها، فالگوش ، اسپند سوختن ،نمک گرد سر گرداندن ! در موقع اسفند دود کردن و نمک گردانیدن اوراد مخصوصی است که زنان میخوانند، قلمرو چهارشنبه سوری در شیراز صحن بقعه شاه چراغ است و در آنجا نیز توپ کهنه ای است که مانند توپ مروارید تهران زنان از آن حاجت میخواهند.

کرمانشاه : مراسم چهارشنبه سوری چندان جالب دقت نیست و تنها چیزی که مرسوم است همان پریدن از روی آتش است .

اصفهان : آتش افروختن در معابر؛ کوزه شکستن ، فالگوش ؛ گره گشایی و غیره کاملاً متداول است و تمام آن آدابی که در طهران معمول است در اصفهان نیز رواج دارد و شکوه شب چهارشنبه سوری در اصفهان از تمام شهرهای ایران بیشتر است .

مشهد: گره گشایی ؛ آتش افروختن ؛ کوزه شکستن و آتش بازی متداول است و علاوه بر آن تفنگ خالی کردن نیز معمول است و در هر خانه ای یکی دو تیر تفنگ میاندازند. در سایر شهرهای خراسان نیز چنین است .

زنجان : آتش افروختن ، فالگوش و کوزه شکستن معمول است و در کوزه شکستن اختصاصی که مردم زنجان دارند این است که پولی با آب در کوزه میاندازند و از بام زیر میافکنند. دیگر از خصوصیات مردم زنجان این است که دخترانی را که میخواهند زودتر شوهر بدهند به آب انبار میبرند و هفت گره بر جامه ایشان میزنند و پسران نابالغ باید آن هفت گره را بگشایند. یکی از آداب دیگر مردم زنجان این است که از روزنه بخاریها یا اجاقهای خانه طنابی داخل اطاق میکنند و بوسیله آن طناب چیزی طلب میکنند صاحب اطاق مکلف است اولین چیزی که در دسترس او بود بر طناب ببندد و چون طناب را بالاکشیدند بوسیله آن چیزی که بر طناب بسته اند فال میگیرند مثلاً اگر جاروبی بر طناب بسته باشند از آن فال بد میگیرند که خانه خراب خواهد شد و خانه ایشان را جاروب خواهند کرد و اگر پاره نانی ببندند فالی نیک میگیرند که وفور نعمت خواهد بود و اگر شیرینی به طناب ببندند نشانه شیرین کامی است .

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

تبریز: آتش بازی و گره گشایی از قدیم معمول بوده است آتش افروختن در این اواخر متداول شده است . آجیل و میوه خشک خوردن از ضروریات است و ترک نمیشود اگر دوست یامهمان و تازه واردی داشته باشند باید حتماً شب چهارشنبه سوری خوانچه ای از آجیل و میوه خشک برای او بفرستند دیگر از خصوصیات مردم تبریز آن است که از بام خانه ها بر سر عابرین آب میپاشند این عادت از آداب بسیارقدیم نژاد ایرانی است و در زمان ساسانیان معمول بوده است که در جشن نوروز مردم بر یکدیگر آب میپاشیده اند. و هنوز در میان ارمنیان و زردشتیان ایران هم معمول است که در یکی از جشنهای خود بر یکدیگر آب میریزند. در تبریز هم در میدان ارک توپی است مانند توپ مروارید طهران که زنان به آن متوسل میشوند. در آذربایجان مخصوصاً در شهر تبریز تیر انداختن در شب و چهارشنبه سوری بسیار متداول است و حتی بدرجه ای در این باب مبالغه می کردند که سابقاً در هر کجا فوج سربازی بود می بایست در آن شب صف بکشند و دسته جمع تیر بیندازند و صاحبمنصبان نمیتوانستند افواج خود را از این کار مانع گردند.

ارومیه: شب چهارشنبه سوری بر بام خانه ها میروند و کجاوه ای را که زینت کرده و آرایش داده و بر آن طاقه شال کشمیری کشیده و آئینه بسته اند با طنابی از بام بسطح خانه فرود می آورند و میگویند: «بکش که حق مرادت رابدهد» کسی که در خانه است مکلف است که در آن کجاوه شیرینی و آجیل شور و شیرین و میوه خشک بریزد و پس از آنکه چیزی در آن ریختند با طناب آن را بالا میکشند و بخانه دیگر میبرند مخصوصاً دامادی که تازه زن گرفته و هنوز عروسی نکرده است موظف است که چنین کجاوه ای ببام خانه عروس ببرد و اگر نتوانند از بام بالا روند باید به پشت در روند و در پشت در پنهان شوند که کسی نبیند و آن کجاوه را در اطاق بیندازند و بهمین نهج چیزی طلب کنند. ( لغت نامه دهخدا)

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

**واضح و بدیهی است که اکثر این رسوم امروزه در میان مردم جایگاه و شانی ندارند و صرفا جهت اطلاع رسانی از آداب و رسوم گذشته در این مطلب گنجانده شده است و ذکر آن ها دلیلی بر تایید آن ها نیست.


آسیب شناسی چهارشنبه سوری:

یافته های پژوهشی نشان می دهد که تمامی آیین ها و یادمان هایی که مردم ایران در هنگامه های گوناگون بر پا می داشتند و بخشی از آنها همچنان در فرهنگ این سرزمین پایدار شده است، با منش ، اخلاق و خرد نیاکان ما در آمیخته بود و در همه آنها، اعتقاد به پروردگار، امید به زندگی، نبرد با اهریمنان و بدسگالان و مرگ پرستان، در قالب نمادها، نمایش ها و آیین های گوناگون نمایشی گنجانده شده بود.

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

رفتار خشونت آمیز و مغایر با عرف و منش جامعه نظیر آنچه که امروزه تحت نام چهارشنبه سوری شاهد آن هستیم، در هیچ کدام از این آیین ها دیده نمی شود. بهتر است بگوییم، کسانی که با منفجر کردن ترقه و پراکندن آتش سلامتی مردم را هدف می گیرند، با تن دادن به رفتاری آمیخته به هرج و مرج روحی ، آیین چهارشنبه سوری را تحریف کرده اند. پس امیدوارم دوستان عزیز با خواندن این مطالب، زیبایی این رسم کهن ایرانی را با انجام کارهای خطرناک و استفاده از وسایل خطرناک آتشبازی خراب نکنند . (سایت خبر آنلاین) با امید به چهارشنبه سوری زیبا، فرهنگ ساز و به دور از هر گونه خطر احتمالی .


چهارشنبه سوري ديروز، چهارشنبه سوزي امروز

اگر به مهندسي اسلامي در ساختار فرهنگي سده‌هاي گذشته ايران دقيق شويم، ويرايش‌هايي برخاسته از "نخبگي واقعي" را شاهد خواهيم بود که که پژوهنده را به ياد نوابغي چون ميرداماد، فيض کاشاني، شيخ بهايي، ملاصدرا و علامه مجلسي مي‌اندازد. دانشمندان مصلح اسلامي "هفت شين" ايراني را با ظرافتي تامل برانگيز به "هفت سين" ايراني تغيير دادند.
تمام آيين‌هاي ايراني با آيين‌هاي اسلامي تلفيق و آميزه اي زيباتر از پيش خلق شد و پيش روي مردم قرار گرفت و مردم نيز اين فرهنگ غني تر شده را با آغوش باز پذيرفتند حال اينکه خراب کردن بسيار آسانتر از ساختن بود ولي دانشمندان اسلامي مي‌دانستند "گمگشتگي فرهنگي و تاريخي" چه عوارضي براي ملت بي هويت به بار خواهد آورد! چرا که ما "مسلمانان عرب" نبوديم؛ ما "مسلمانان ايراني" بوديم.

اين مهندسي دقيق و ظريف نخبگان را، در دعاي اسلامي تحويل سال ايراني و در بسياري از مناسبات ديگر شاهديم. در شب يلدا نيز صله رحم يکي از متعارفات يلداست.

تفال به حافظ و قرآن نيز باز در شمار رفتارهاي اسلامي در اين آيين ايراني است. از سه دهه پيش برخي بدون اينکه نسخه اي براي چهارشنبه سوري بپيچند، راه آسان يعني خراب کردن را برگزيده اند.آيا نبايد از علماي نخبه سده‌هاي گذشته درس تلفيق اسلام در آيين تاريخي را بياموزيم ؟

پريدن از روي آتش يک آيين پر نشاط خانوادگي و فاميلي بوده که در واقع با هر بار انجام آن، از خداي يگانه، استمداد سلامتي مي‌شود.ولي آن ستيزه‌ها و برگزيدن راه آسان، نسخه‌اي نبود که به فراموشي اين آيين ايراني مبدل شود بلکه اين آيين قابل ويرايش ايراني را ناخواسته به دست اغيار سپرديم تا آنان ويرايش دلخواه خود را بر آن اعمال کنند.
اينک شاهديم که اين سنت کهن به رفتارهاي خشونت بار و تنفر انگيز و بيگانه مبدل شده است و بيننده آگاه به فرهنگ چهارشنبه سوري، اذعان خواهد داشت که منفجر کردن بمب‌هاي صوتي و آزار و اذيت‌هاي بيمارگونه، بيشتر به بد مستي اراذل و اوباش شباهت دارد تا به آيين مهرورزي و خردمندانه چهارشنبه سوري. در اين روزگار مردمي را مي‌بينيم که خشن‌ترين لباس‌هاي خود را مي‌پوشند و با ظاهري شبيه به رمبو، بمب‌هاي صوتي و مخرب در دست و جيب، به استقبال خطرات جاني و مالي مي‌روند. صداي آژير آمبولانس‌ها و اتومبيل‌هاي پليس را مي‌شنويم.
گاه مردم آسيب ديده به مهاجمان فحاشي مي‌کنند و گاه با آنان گلاويز مي‌شوند.بسياري از مردم عزيزان خود را در اين روز در خانه حبس مي‌کنند تا از گزند اوباش و اراذل در امان بمانند.

ادارات، سازمان‌ها و مراکز آموزشي، کارکنان و محصلين خود را زودتر ترخيص مي‌کنند تا مبادا در غوغاي اين سنت به هم ريخته، آسيب ببينند.
به راستي اگر با «ماشين زمان»، يکي از شرکت‌کنندگان چهارشنبه سوري در چند دهه گذشته را به چهارشنبه سوري اين ايام بياوريم، واقعا چه تصوري از مراسم فعلي خواهد داشت؟ شايد فکر کند که بين ديوانگان يک محله، جنگي داخلي اتفاق افتاده است و اگر کسي به او بگويد که اين همان آيين چهارشنبه سوري است مسلما هم به حال اين سنت از دست رفته و هم به حال مردم محروم از چهارشنبه سوري واقعي، تاسف خواهد خورد. اين فراز مي‌تواند يک ايده آسيب شناسانه براي توليد يک فيلم سينمايي باشد که در جهت فرهنگ‌سازي اين آيين ويران شده به کار گرفته شود. باور عمومي جامعه بر اين است که چهارشنبه سوري سنتي مبتني بر باورهاي زرتشتيان است حال اينکه زرتشتيان روشن کردن آتش در کوي و برزن و پريدن از روي آن را گناه و عملي ناهنجار مي‌دانند و چهارشنبه سوري متعارف در نزد ايرانيان را جزو آموزه‌هاي ديني خود نمي‌شناسند. اين سنت ديرينه در ميان باقيمانده اقوام آريائي رايج بوده و از ساليان بسيار دور تا امروز ادامه پيدا کرده است و اينک که دمل چرکين خشونت و دگرگوني نامطلوب، در اين آيين کهن محرز شده است بيش از پيش ورود نخبگان فرهنگ ساز را به استمداد مي‌طلبد. (روزنامه ابتکار)


آسیب شناسی چهارشنبه سوری:

سوختگی: در یك مراسم آتش بازی اولین مشكلی كه به ذهن هر كسی می رسد سوختگی است. سوختگی در اثر بوته های خشك خیلی شدید نیست. اما سوختگی چهارشنبه سوری این روزها كه انواع مواد محترقه استفاده می شود به این آسانی ها خوب شدنی نیست. طبق آمار حادثه دیدگان در چهارشنبه سوری سال گذشته بیش از همه دچار سوختگی درجه یك و سطحی شدند و پس از آن سوختگی درجه ۲، پارگی، زخم و خراشیدگی و سوختگی درجه ۳ كه شدیدترین نوع سوختگی است، قرار دارد. سوختگی های ناشی از بازی با مواد محترقه خطرناك در چهارشنبه سوری دارای دو نوع عوارض هستند. برخی از آن ها به عنوان عوارض زود رس مطرح هستند و برخی در دراز مدت بر افراد عوارض ایجاد می كند. قطع عضو بدن از عوارض زودرس سوختگی ها است. عفونت ثانویه در محل زخم ناشی از سوختگی یك عارضه زودرس دیگر است. مشكلات روحی و عصبی از عوارضی است كه فرد دچار سوختگی در طولانی مدت به آن مبتلا می شود.

تاریخچه و آداب چهارشنبه سوری، دردسر ایرانی

نكته مهم: در صورتی كه لباس شما آتش گرفت از دویدن خودداری كنید و بلافاصله بر روی زمین بغلتید. پتو وسیله مناسبی برای خاموش كردن فردی است كه لباسش آتش گرفته. استفاده از آب هم در این مواقع كمك كننده است ولی هرگز با استفاده از كپسول های آتش نشانی اقدام به خاموش كردن افراد نكنید. بد نیست بدانید سوختگی ها به ویژه سوختگی هایی كه از شدت بیشتری برخوردار است موجب دفع الكترولیت های بدن نظیر سدیم، پتاسیم بدن می شود كه دفع این الكترولیت ها نیز منجر اختلال فعالیت كلیه ها خواهد شد. دفع الكترولیت های بدن موجب می شود كه میزان اوره در بدن افزایش یابد كه این امر موجب از بین رفتن كلیه ها و به تدریج موجب دیالیزی شدن فرد نیز می شود. برای جلوگیری از این مسئله در مراكز درمانی بیمار را تحت معالجه با سرم هایی قرار می دهند كه به میزان مورد نیاز سدیم پتاسیم و سایر املاح را داراست با این وجود در برخی موارد درمان ها موثر واقع نمی شود و فرد كلیه خود را از دست می دهد.

آسیب های چشم: كوری چشم در صورت اصابت مستقیم تركش های ناشی از انفجار مواد محترقه یكی از مواردی است كه زیاد در چهارشنبه سوری دیده می شود. میزان كوری ها ایجاد شده به حدی است كه عنوان نابینایی در چهارشنبه سوری را به خود اختصاص داده است. بر اساس آمار موجود ۴۴ درصد از آسیب هایی كه در این مراسم وارد می شود، در چشم راست، ۷۳ درصد در چشم چپ و ۹۱درصد در هر دو چشم است، كه ۲۶ درصد آسیب ها به دلیل نارنجك، ۵۱ درصد به دلیل سیگارت و ۶ درصد نیز به علت فشفشه اتفاق می افتد. هم چنین ۵۸ درصد آسیب دیدگان مردانی با میانگین سنی ۷۱ سال بوده اند. مراجعه سریع به چشم پزشك در صورت برخورد هر شیئی با چشم می تواند شدت ضایعه را كاهش دهد. در موارد خفیف با انجام مراقبت های طبی یا انجام اعمال جراحی می توان بینایی فرد را به او بازگرداند ولی متاسفانه در موارد شدید چاره ای جز تخلیه چشم باقی نمی ماند.

نكته مهم: بعد از هر گونه آسیب به چشم تنها كاری كه باید بكنید آن است كه چشم را با یك كاور، بدون آن كه با خود چشم آسیب دیده تماس داشته باشد بپوشانید و بیمار را سریعا به یك مركز چشم پزشكی بفرستید.

ضایعات پوستی و ریوی: باید توجه داشته باشید كه هیچ ماده شیمیایی غیر خطرناكی وجود ندارد. نیترات پتاسیم، كلرات باریم، ارسنیك، نیترات سالیسیوم و پركلرات پتاسیم به كار رفته در مواد محترقه و منفجره به علت تركیب با اكسیژن و كربن همگی به نوعی خطرناك هستند و ممكن است حتی هنگام كار و تهیه، عوارضی را برای كارگران به همراه داشته باشد. به عنوان مثال مواد شیمیایی با پایه كلروكلرات به لحاظ درجه آتش گیری بسیار پایین ناراحتی های پوستی ریوی ایجاد می كند؛ حتی در مقیاس بالاتر آثار خونی را بجا می گذارند. دردهای شكمی، سرگیجه، حالت استفراغ و اسهال و در برخی موارد ناراحتی های تنفسی پیشرفته از آثار این مواد شیمیایی برای تولید كنندگان است. تماس با تركیبات نیتراته سبب خوردگی پوست می شود. حساسیت های پیشرفته بر روی غشای پوستی و حتی در صورت جذب از راه پوست سوختگی های پیشرفته پوست از عوارض تركیبات نیتراته است. تركیبات ذوب شده نیترات پتاسیم و سدیم می تواند سوختگی های شدیدی را به وجود آورد، بیان كرد: خستگی های بسیار شدید، سرگیجه و تنفس كوتاه از عوارض تماس با این تركیبات است این در حالیست كه تماس تنفسی با تركیبات سولفوره مسمومیت هایی را به بار خواهد آورد. تنفس پودرهای گوگردی هم آثار تنفسی، سرفه های شدید و تنگی نفس را در پی دارد. در صورتی كه مواد شیمیایی با پوست شما برخورد كرد بلافاصله آن را با آب فراوان شستشو دهید و به یك مركز درمانی مراجعه كنید.

صداهای مرگبار: بسیاری از جوانان از ایجاد صداهای مهیب در این شب لذت می بند و به نوعی برای ایجاد صدای بلندتر با یكدیگر رقابت می كنند و اصلا فكر نمی كنند كه صداهای مهیب و ناهنجار سبب بروز ناراحتی های روحی روانی، سكته های قلبی در افراد مسن و حتی سقط جنین در زنان باردار می شود.

نكته مهم: اگر پس از شنیدن صدای بلند ناهنجار دچار تپش قلب یا وزوزگوش یا كاهش شنوایی و علا یمی شبیه این شدید، تنها كاری كه باید بكنید این است كه در یك فضای آرام استراحت كنید. در صورتی كه علا یم بیش از ۴۲ساعت ادامه یافت به پزشك مراجعه كنید.


چند توصیه مهم:

با رعایت چند نكته ساده می توانید چهارشنبه سوری خاطره انگیز و سلامتی را بگذرانید.

۱) هرگز مواد سوختنی و ترقه در مقادیر كم یا انبوه در منزل نگهداری نشود.

۲) از آتش زدن لاستیك، هیزم و كارتن خالی در واحدهای مسكونی یا در معابر، كوچه و خیابان خودداری كنید. چرا كه ضمن ایجاد آلودگی های شدید در هوا سایر خطرات را در پی دارد.

۳) آتش بازی در نزدیكی وسایل نقلیه كه حامل بنزین و مواد سوختی هستند، در صورت كمترین نشت و حتی در شرایط عادی، این وسایل را به بمبی تبدیل می كند كه چاشنی انفجار آن كشیده شده است.

۴) در صورت روشن كردن آتش، توصیه می شود آتش در حجم كم باشد و از ریختن مواد سریع الاشتغال نظیر نفت، بنزین و سایر مواد اشتغالزا بر روی آتش به شدت خودداری شود.

۵) وجود یك كپسول خاموش كننده آتش نشانی پودری در نزدیك محوطه آتش ضروری است.

۶) از پرتاب فشفشه و موشك بر روی شاخه درختان، پشت بام و بالكن منازل خودداری شود.

۷) قبل از ترك محل روشن كردن آتش، حتما از خاموش بودن آن مطمئن شده و توسط آب، باقی مانده آن را كاملا سرد كرده و جمع آوری كنید.

۸) در صورت بروز هرگونه حریق یا حادثه، ضمن حفظ خونسردی در اسرع وقت با شماره تلفن ۵۲۱ ستاد فرماندهی سازمان آتش نشانی تماس گرفته و مراتب را با ذكر نوع حادثه و نشانی دقیق اطلاع دهند.

۹) بسیاری از كودكان به دور از چشم والدین مواد را خریداری و در جیب، كیف و یا كمد نگهداری می كنند كه به علت درجه آتش گیری پایین به زودی مشتعل و خسارات فراوان جانی و مالی را به بار می آورند.

۱۰) از انداختن ظروف تحت فشار مثل كپسول ها، اسپری های حشره كش و .... به داخل آتش خودداری كنید زیرا به علت دارا بودن خاصیت انفجاری ذرات آن پرتاب و به داخل چشم وارد می شود

۱۱) هنگام استفاده از فشفشه دستان تان را باز نگه داشته و از جلوی صورت دور نگه دارید تا دچار سوختگی نشوند. سایت تبیان
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن برترین ها را نصب کنید.
درآمد ماهیانه 5-20 میلیون از توی خونه با موبایل

آموزش رایگان کسب درآمد 5-20 میلیون ماهیانه از خونه و فقط با یه موبایل ساده رو در یک وبینار رایگان آموزشی یاد بگیر

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

سایر رسانه ها

    نظر کاربران

    • عباس

      ایرانیان از دیرباز تاکنون، در روز چهارشنبه آخر سال، اقداماتی را انجام می دهند

      شرمنده مگه بعد از ورود اسلام به ایران روزهای ایرانی ها عوض نشده؟
      ما که شنیدیم میگن سی روز بوده که هر روزش یه اسم خاص داشته.
      پس در نتیجه 4شنبه سوری بعد از اسلام وارد ایران شده یا اسم این مراسم چهارشنبه سوری نبوده

      پاسخ ها

      • تینا صاوری

        به نظر من ترقه بازی ترسی ندارد

    • sina

      من که دیگه با چهارشنبه سوری حال نمی کنم. امروزم نشستم خونه فیلمای 2013 رو دیدم...

    • hamed

      امروزه چهارشنبه سوری با انگیزه کاملا متفاوت از گذشته با هدف سرگرمی و هیجان برگزار می شود که جنبه اعتقادی ندارد.

    • ثمین احدی

      نظر منفی دارم

    • amir

      عالي بود ولي يه خورده زياد بود.اگه ميشه مطالبشو كمتر كنيد.ممنون

    • صبا جوووون

      خوب بود اما عكس آخري حال گيريه بازم مر30 از سايت خوفتون

      پاسخ ها

      • ابوسعیدی

        اره خیبلی

    • ریحانه مولوی

      اطلاعات خوب بود مر30

      پاسخ ها

      • بدون نام

        واقعا

      • بدون نام

        مرسی

    • بيتا

      به من خيلى چيزاى خوبى اموخت

    • بيتا

      به من خيلى چيزاى خوبى اموخت

    • دریا

      ممنون چیز های خوبی یادگرفتممرسی

    • الینا

      نکات خوبی را به من اموخت

    • دانیال

      من که همشومیدو نستم

    • لیلا

      از مطالبتون خیلی ممنونم من خیلی استفاده کردم باز هم ممنون............

    • خوف

      خوب بود واسه تحقیقم

    • علی

      من بافیلم های چهار شنبه سوری بیشتر حال می کنم تا خودش

    • melika

      چرت ترین چیزی بود که تابه حال دیده بودم

      همرو می دونستم

    • رها

      می گم قدیما چه رسم هایی داشتند

    • بدون نام

      به نظر من خوب بود

    • محمد

      چهار شنبه سوری خیلی هیجان انگیزاست ولی باید مراقب رفتار خود باشیم تا یک خانواده داغ دار نشوند

    • بدون نام

      من با فیلم های چهارشنبه سوری بیشتر حال می کنم تا خودش

    • ب توچه

      من ک حال میکنم...

    • نوشين

      من خيلى ميترسم ولى همچنان به كار خودم ادامه ميدم

    • علی

      عالی بود من از این مطلب چیز های خیلی زیادی یاد گرفتم

    • کیمی

      خوب نبود

      پاسخ ها

      • یکتا

        خیلی عالی است وقت خیلی زیاد است ولی حرف نداره

    • بی نام

      خیلیییییییییی بد بود

    • تربچه

      عالی بود
      خیییییییییییییییییللللللللللللللللللیییییییییییییییی خوب بود

    • صنم جون

      بدنبود ولی کامل نبود

    • هلیا

      مرسی خیلی خوب بود

    • دنیز

      ازتمامی مطالب خوبتان متشکریم

    • زهرابابازاده

      عالی بود ولی یکمی زیادبود باز ب دردم خوردممنونم

    • ابولفضل

      از نظر من هیچ وقت واسه خانواده تان خاطره بد نسازید

    • رهام

      بسیار مطالب جذابی بود

    • رهام

      بسیار مطالب جذابی بود

    • سالی

      عالیییییییییییییییییییییییییییییییییییی

    • لحداا

      دلم سوخت

    • بدون نام

      باو عاااولی بود
      اصن پرفکت
      مررررررررررررسی از هرکی ک این مطالب و گرداوری کردههه♥♥♥♥♥♥♥♥

    • بدون نام

      دلم سوخت

    • محمد

      خوب بود

    • یگانه

      سلام خیلی متن زیبا و مطابق با معیاربود

      پاسخ ها

      • بدون نام

        واقعا متن خیلی خوب بود

    • زهرا وکیل زاده

      عکس آخریش ، حالگیر ترین چیزی بود که دیده بودم

    • محمد

      واقن عالییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییی

    • اوا

      خیلی عالیه

    • آیسان

      امیدوارم واقعا به نکات ایمنی اهمیت داده شه.

    • مبینا

      از نظر من ترقه زیاد ترس ندارد ولی بمب ترس دارد ولی هواراالوده میکن

    • فاطمه

      ممنون خیلی چیزا یاد گرفتم

    • امیرمهدی

      متن به درد بخور و خوبی بود.

    • بیتا

      خیلی عالیه ممنون

    • سیدابوسعیدی

      عالی ولی عکس اخریش کمی دلم رو به ترس انداخت ولی بهش 20 میدم

    • بهاره

      خوب بود من می خواستم روز نامه دیواری درست کنم به دردم خورد گاهی از مطالبش

    ارسال نظر

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «برترین ها» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

    بانک اطلاعات مشاغل تهران و کرج