روایت تازه از ضوابط حجاب در ایران

روزنامه همدلی: بیش از ۴۰سال از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد، انقلابی که یکی از ارزش‌هایش حفظ پوشش و حجاب زنان بر اساس معیارهای اسلامی بوده است. اما با این حال گویا هنوز بخشی از زنان جامعه در مورد این مقوله به فهم مشترکی با حاکمیت نرسیده‌‌اند.

وجود گشت ارشاد و برخورد با زنانی که به آنان بدحجاب می‌گویند، دلیل روشنی بر این ادعاست. بدون تردید اگر تمام زنان جامعه با پوشش مورد نظر حاکمیت همسو بودند، نه گشت ارشادی وجود داشت که به اصطلاح آنها زنان بدحجاب را با برخورد قهری ارشاد کند و نه دخترانی سربرمی‌آوردند که با یک عمل هنجارشکنانه اعتراض خود را به سیاست‌های حجاب در کشور نشان دهند.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حفظ پوشش و حجاب زنان آن چنان مورد توجه حاکمیت قرار گرفت که در طول تمام این سالیان همواره تلاش بر این بوده که تمام زنان کشور به این ارزش پایبند باشند و گره روسری زنان شل نشود، اما با تمام این تلاش‌ها آن طور که باید نحوه پوشش و حجاب بخشی از زنان جامعه هنوز مورد پسند بخشی از حاکمیت نبوده و نیست و آنان هر از چندگاهی به بهانه‌های مختلف نارضایتی خود را از این موضوع ابراز می‌کنند. به تازگی نیز امام جمعه چند شهر و برخی از نماینده‌های مجلس به بهانه هفته حجاب و عفاف با تاکید بر حفظ پوشش زنان نارضایتی خود را از وضعیت کنونی حجاب در کشور بیان داشتند. در ذیل به چند نمونه از اظهارات مسئولان در مورد حجاب اشاره می‌کنیم.

امام‌ جمعه مشهد که به اظهارات مختلف و گاه جنجالی در مورد حجاب معروف است در تازه‌ترین اظهاراتش در مورد حجاب پا را از استانداردهای رایج حجاب فراتر گذاشت و گفت در حجاب اسلامی باید کل صورت زن پوشیده شود. علم‌الهدی در خطبه مجازی نماز جمعه مشهد با بیان این‌که بانوان باید در فصل تابستان سعی کنند حجاب خود را حفظ کنند و بی‌حجاب نباشند. گفت: «مسئله استثنا وجه و کفین که صورت و دست به ‌اصطلاح باز باشد و اشکالی ندارد، حجاب اضطراری است نه حجاب اسلامی، حجاب اسلامی این است که حتی صورت نیز پوشیده باشد.»

در حالی که امام جمعه مشهد پوشش کامل صورت را حجاب اسلامی می‌داند که در آیه ۵۹ سوره احزاب خداوند فرموده است:«ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مومنا بگو: جلباب‌ها [روسری‌های بلند] خود را بر خویش فروافکنند، این کار برای ‌این‌که شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است (و اگر تاکنون خطا و کوتاهی از آنها سر زده توبه کنند) خداوند همواره آمرزنده رحیم است.» پس با توجه به این آیه حجاب اسلامی تنها در چادر خلاصه نمی‌شود.

امام خمینی «ره» نیز در مورد حدود حجاب اسلامی برای زنان فرموده است؛ «واجب است تمام بدن زن به‌ جز قرص صورت و دست‌ها تا مچ از نامحرم پوشیده شود و لباس مذکور اگر مقدار واجب را بپوشاند مانع ندارد، ولی پوشیدن چادر بهتر است.» علاوه بر امام‌جمعه مشهد چند روز پیش مصطفی میرسلیم راه‌یافته‌ کنونی مجلس با اعتراض به روحانی رئیس جمهور ادعا کرد بی‌توجهی دولت دوازدهم به مسئله حجاب باعث شده کشف حجاب اختیاری در جامعه شکل بگیرد. وی در پیامی توئیتری نوشت: «این برازنده نیست که در تاریخ فرهنگ ایران، که مشحون از اعتقاد و پایبندی است، دو بار کشف حجاب ثبت شود؛ یک بار اجباری در دوران رضاخان و یک بار اختیاری در اثر سهل‌انگاری و مسامحه دولت دوازدهم.»

البته ادعای میرسلیم در حالی مطرح می‌شود که بارها وزارت کشور، به ضرورت اقدام علیه کشف حجاب تاکید کرده است و علاوه بر آن گشت ارشاد نیز همواره با برخورد به زنانی که به آنان بدحجاب می‌گویند، در حفظ این ارزش کوشیده است. در مواقعی گشت ارشاد با زنانی که حجاب مد نظر حاکمیت را رعایت نکرده بودند آن چنان خشن برخورد می‌کرد که خشونت فیزیکی و کلامی آنان تا مدت‌ها سوژه گزارش خبرنگاران داخلی و خارجی می‌شد.

حمید رسایی نماینده ادوار گذشته مجلس نیز از قافله واکنش به حجاب زنان جا نماند و دو روز پیش در رشته توئیتی بی‌حجابی زنان را به بی‌غیرتی مردان گره زد و نوشت:«گشت ارشاد باید مردان بی‌غیرت را بگیرد.»

او مردان را مسئول حجاب زنان دانسته و نوشت:«هر جا فقط زنان شل حجاب و بی‌حجاب را مورد خطاب قرار داده‌ایم و گشت ارشاد را فقط برای هنجارشکنان زن به خیابان آورده‌ایم، خطا بوده‌. آنکه اول باید به داخل ون گشت ارشاد راهنمایی شود، مردان بی‌غیرت هستند.»

معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده نیز در هفته حجاب و عفاف و بعد از اظهارات محتلف در مورد حجاب به این مقوله واکنش نشان داد. معصومه ابتکار در صفحه توئیتر خود آورده است: «عفاف و حجاب، سبک زندگی است نه محدودسازی موضوع عفاف و حجاب نباید زنانه شود و طوری تلقی نکنیم که فقط زنان مخاطب آن هستند بلکه عفاف و حجاب متعلق به همه است و بحث کنترل، محدودیت و محدودسازی نیست بلکه بحث سبک زندگی خوب و سالم است.»

موضوع پوشش زنان در چهار دهه اخیر آن چنان اهمیت پیدا کرده که گاهی دست مایه اهداف سیاسی برخی از جریان‌ها در انتخابات نیز قرار گرفته است. در تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری این موضوع همواره یکی از موضوعات‌ مورد بحث بوده است. در جدل‌های انتخاباتی معمولا مردم شاهد بودند کاندیداها برای جذب اقبال عمومی به شل شدن روسری زنان‌ کاری نداشتند. سخنان محمود احمدی‌نژاد در جریان انتخابات تبلیغاتی‌اش که با تعجب گفت «مگر مشکل کشور ما موی جوانان است» شاهدی بر تاثیرگذاری و نقش‌آفرینی پوشش زنان در جریان‌های سیاسی کشور است.

حسن روحانی، رئیس جمهور، نیز در جریان تبلیغات انتخاباتی خود در مورد گشت ارشاد و مقوله پوشش زنان گفته بود که «نمی‌شود با نیروی پلیس مشکلات فرهنگی را حل کرد» و وعده داده بود کاری می‌کند که «دختران احساس امنیت کنند.» او گفته بود که «نخواهم گذاشت ماموری بی‌نام و نشان از کسی سوال کند. دختران جامعه خود حافظ حجاب و عفاف هستند.»