در جنگ بازی ابرقدرتها را خوردیم؟
یادداشتی از جعفر شیرعلی نیا محقق و نویسنده حوزه جنگ به مناسبت هفته دفاع مقدس.
برترین‌ها: جعفر شیرعلی نیا محقق و نویسنده حوزه جنگ در یادداشتی به مناسبت هفته دفاع مقدس نوشت:
• پروفسور برنارد رایش در مقاله‌ی اسراییل و جنگ ایران و عراق می‌نویسد: «بهره‌ی اصلیِ اسراییل از جنگ ایران و عراق آن بود که این دو قدرت منطقه‌ای که هر دو دشمن اسراییل محسوب می‌شدند، علیه یکدیگر وارد جنگ شدند و فرصت استراحتی برای اسراییل فراهم شد.» او معتقد است اسراییل به دنبال «حفظ موازنه‌ی قوا برای طولانی‌کردن جنگ و جلوگیری از پیروزی یکی از دو طرف بود.» در تحلیل رایش، جنگ علاوه بر درگیر نگه داشتن این دو کشور، جهان عرب را به دو قطب تبدیل کرده بود؛ یک قطب، سوریه، لیبی و یمن جنوبی و قطب دیگر اردن، مصر و کشورهای حاشیه‌ی خلیج‌فارس و «دودستگی جهان عرب، مانع تشکیل جبهه‌ی متحدی علیه اسراییل شد» (درس‌هایی از راهبرد، حقوق، دیپلماسی در جنگ ایران و عراق، ص ۱۴۷ و ۱۴۸)
• گویا سیاست آمریکا هم ادامه‌ی جنگ خونین ایران و عراق بود؛ تا وقتی که برنده‌ای نداشته باشد. الکواری نماینده‌ی وقتِ قطر در سازمان ملل، درباره‌ی موضع آمریکا و شوروی در جنگ می‌نویسد: «در واقع این دو ابرقدرت، به رغم تاکید‌هایی که بر خلاف آن داشتند، از تداوم جنگ و طولانی شدن آن، مادام که هیچ‌یک از طرفین نتواند بر دیگری غلبه داشته باشد، احساس رضایت می‌کردند.» (عملکرد شورای امنیت در جنگ ایران و عراق، ص ۲۰۱)
• در سال‌های جنگ تا وقتی که ایران و عراق کشورهای هم را ویران می‌کردند، قدرت‌های جهانی با وجود اظهار نگرانی از ادامه جنگ، تلاشی عملی و جدی برای پایان دادن به آن نکردند. آنها سال هفتم تصمیم گرفتند جنگ را پایان دهند.
تحلیلگران ایرانی موفقیت نسبی کربلای ۵ (زمستان ۶۵) را در تصمیم ابرقدرتها برای پایان دادن به جنگ موثر میدانند، اما اغلب تحلیلگرانِ غیرایرانی ناامن شدن خلیج فارس در جنگ دریایی و افشای ماجرای مک فارلین را مهمترین دلیل تصمیم آمریکا برای پایان دادن به جنگ میدانند.
• افشای پر سر و صدای ماجرای مک‌فارلین در آبان ۶۵، که در جهان به ماجرای کمک آمریکا و اسراییل به ایران معروف شد، کار را برای بازی دوگانه‌ی آمریکایی‌ها سخت کرد و آمریکا تحت فشار شدیدی قرار گرفت و به تعبیر کدی و گازیوروسکی آمریکایی‌ها به این جمع‌بندی رسیدند که: «باید به‌گونه‌ای مستقیم برای پایان دادن به جنگ طولانی ایران و عراق مداخله نمایند.» (نظام دوقطبی و جنگ ایران و عراق، ص ۴۱۴)
تیر ۶۶ قطعنامهی ۵۹۸ برای پایان دادن به جنگ تصویب شد. واکنش ایران به قطعنامه منفی بود، اما برای اولین‌بار تمام ۵ عضو دائم شورای امنیت برای پایان دادن به جنگ تفاهم کرده بودند. به روایت دبیرکل سازمان ملل در جلسه‌ای که مهر ۶۶ او با ۵ عضو دایم شورای امنیت برگزار کرد؛ شولتز وزیرخارجه‌ی آمریکا در جمع‌بندی نظر ۵ کشور گفت: «همه‌ی ما پایان جنگ را می‌خواهیم. همه‌ی ما از قطعنامهی ۵۹۸ حمایت می‌کنیم» (به سوی صلح، ص ۲۵۵)
• دکوییار، دبیرکل سازمان ملل، در خاطراتش درباره‌ی سیاست آمریکا در این مقطع از جنگ می‌نویسد: «نظر قطعی ایالات متحده این بود که برای پایان جنگ: (۱) عراقی‌ها باید به‌خوبی مقاومت کنند تا مانع هر گونه پیروزی ایران شوند. (۲) جنگ باید بیش از هر زمانی برای ایرانی‌ها رنج‌آور شود. (۳) جریان سلاح به ایران باید از طریق قطعنامهی دیگری در شورای امنیت کاهش یابد و (۴) فشار بین‌المللی در ابعاد وسیعی به این کشور وارد شود.» (به سوی صلح، ص ۲۶۷)
• بسیاری دریافتند که جنگ ماه‌های پایانی خود را سپری می‌کند. محمدجواد ظریف از دیپلمات‌های ایران در سازمان ملل به خاطر دارد که حدود دی‌ماه ۶۶: «مایکل اشتاینر من را صدا کرد و گفت که من یک نکته‌ای را به تو بگویم و آن این است که شما الان دست بالا را دارید، ولی امسال سال شکست شما در جنگ است. قبل از این‌که شکست بخورید قطعنامه را بپذیرید. هیچ‌وقت این از ذهنم بیرون نمی‌رود.» (دیپلماسی ایران و قطعنامه ۵۹۸، ص ۲۴۹) چندماه پس از این گفتگو سخنان نماینده‌ی آلمان در سازمان ملل به واقعیت پیوست و در بهار ۶۷ ایران شکست‌های پی‌در‌پی و سختی را در جبهه‌های جنگ تجربه کرد. فاو، شلمچه، جزایر مجنون را که در عملیات‌های سخت و طولانی‌مدت در چند سال گرفته بود در عملیات‌های سریع دشمن در عرض چند ماه از دست داد و با سخت شدن و زجرآور شدن جنگ، قطعنامهی ۵۹۸ را پذیرفت.
• سود‌های سرشار بسیاری از کشورها و شرکت‌های بین‌المللیِ فروش سلاح و منافع بسیاری که در حاشیه‌ی جنگ‌ها وجود دارد، تا چه حد در ادامه‌ی جنگ تاثیر داشت؟ مقامات ایرانی به‌ویژه مسئولان وزارت خارجه تا چه حد به انگیزه‌ی اصلی ابرقدرتها و کشور‌هایی که منافعشان در طولانی شدن جنگ بود پی بردند؟ عجیب آن که در ایران نیز نگاهی مسلط وجود داشت که تلاش دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ را تلاشی خائنانه تفسیر میکرد. آیا ممکن است گاه بازی خورده باشیم و با اصرار بر ادامه‌ی جنگ در زمین ابرقدرتها بازی کرده باشیم؟
نظر کاربران
بله بازی خوردیم. ابرقدرت ها سلاح هاشون رو می‌فروختند و سر ایران و عراق را گرم کردند تا این دو کشور پیشرفت نکنند.
از اهداف مهم صهیونیست و امپریالیستها ( شرق و غرب) در منطقه ، هزینه کرد ، میلیاردها دلار انباشته شده کشورهای منطقه در بانکهای غربی و ضعیف و ویرانی ان کشورها بود که این امر به نحو خوبی ، توسط خودشان به اجرا گذاشته شد ، و این داستان به نحو شایسته ای ادامه دارد ، تا مفلوک شدن همه انها .
در هر حال این ملت ایران بود که هزینه این جنگ طولانی و بی‌فایده رو پرداخت کرد... نمیدونم کجای یک جنگ نعمته... خرابی و ویرانی رو نعمت میدونن بعضیا
پاسخ ها
بزرگترین نعمت مهره چینی عوامل جنگ ساز و نفوذ گسترده آنها که تاکنون ادامه دارد..
برای آنها نابودی و کشتار به قیمت نفوذ نعمت بود.
جنگی که اصلا نباید شروع میشد و فقط به خاطر جاه طلبی شورشی های پنجاه و هفت بود
بصیرت نداری نمیبینی.
مهندس ونظریه پرداز عزیز این جنگ ،جنگ تحمیلی بود
پس آغاز وپایان جنگ دست ایران وعراق نبوده وپیروزی در جنگ هم دست ایران وعراق نبوده واگر رزمندگان ایران به جبهه نمیرفتند آمریکا وشوردی سلاح کمتری در اختیار صدام قرار میدانند تا پیروز جنگ صدام نشود هر چقدر هم رزمندگان ایران بیشترو بیشتر به جنگ میرفتند وحمله میکرداند آمریکا وشوردی سلاح های پیشرفته وبیشتری در اختیار صدام قرار میداداند تا ایران پیروز نشود در واقع مدیریت جنگ با آمریکا وشوردی بود فقط شکسته شدگان وشهید شدگان وخسارت دیدگان ایرانی وعرافی بوداند خدا لعنت کند این آمریکا وروسیه را وافعا ملت از دست آمریکا وروسیه مانداند که چکار کنند مات ومبهوت
همین الان هم داریم بازی می خوریم. برای قدرت های بزرگ هیچ چیز جذاب تر از تنش و تقابل بین سایر کشورهای دنیا نیست.
در ماجرای مک فارلین آمریکا مستقیم و با کمک اسرائیل به ایران کمک کرد تا در جنگ شکست نخورد، چرا؟
حوزه سیاست و دانش سیاستمداران در ایران باید دوباره بازنویسی شود.
مطعسفانه رو دس خوردیم
ان وقت شما چه قدر هزینه پرداختی
والانم درزمین ابرقدرتها بازی میکنیددرواقع بازیتون میدن اقتصادکشوررادارین به بادمیدین درواقع دادین عاقل باشین زودازاین راه غلط برگردین مردم گناه دارن یروزی مثل صدام ویاسرهنگ قزافی بدست همین مردم بدارمجازات آویخته خواهیدشدان شاالله
بیچاره کسانی که با شعار راه قدس از کربلا میگذرد در جنگ کشته شدند در حالیکه خبر نداشتن این بازی خود اسراییله
شاید...
نه خیر راه. قدس از امریکا. و شوروی سابق میگذشت و خیانت کار ان دینی که میریم. بهشت الانم. ما. کنار بهشنیم با گرونی
خائن آن کسانی هستند که منافعشان در طولانی شدن جنگ و تحریم هست.
خوردیم درسته ولی بچه قیمت در جنگ پیروز در دیپلماسی شکست خوردیم بجای پرداخت غرامت عراق بما، ما داریم غرامت به عراق میدیم، بجای کمک به گرسنگی و فقر مردم بنیاد های مختلف خوب خرج عراق میکنن.
ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر اشتباه بود دراوج قدرت میتوانستیم امتیاز بگیریم و حداقل خسارات ۶ سال بعدی را نداشته باشیم در هر حال برنده این جنگ دروحله اول اسراییل و امریکا و دشمنان دوکشور همسایه بودند .و ما بان چه که میخواستیم در خرمشهر دست یافتیم
اینم از پیروزی های پوشالی مون. تا قیام قیامت خاورمیانه همین شکلیه. حاکم قبلی رو میندازن بیرون واسمون حاکم جدید درست می کنن. جنگ راه میندازن هر وقت دلشون خواست تصمیم میگیرن تمومش کنن. کلاً کشورهای خاورمیانه دست ابر قدرت ها تقسیم غنائم شدن چند سال یه بار دست به دست میچرخن. ابزارشون هم جهل و خرافه پرستی و ناآگاهی ماست. ما هم دلمون خوشه تو آینده ی مملکتمون تأثیرگذاریم!
یک طرف ماجرا صحیح است ابر قدرت ها جنگ را تا می توانند شعله ور می کنند جنگ افزار می فروشند سود می برند ایران هم چاره ای جز مقاومت نداشت تنها اشتباه بزرگ ایران این بود برای صلح از طریق دپلماسی تلاش نکرد خیال میکرد دشمن زمینگیر شده دست روی دست گذاشته التماس می کند بزودی قدس ازاد خواهد شد این درست است یک تجربه بسیار تلخی برای ایران رقم خورد ولی برای نسلهای بعدی درس عبرتی شد که لقمه را نباید بزرگتر از دهان برداشت
سیاست خارجی را ریش و خنده های بعضی فروختیم.