لهجه؛ پاشنه آشیل «ایلدا» و «نجلا»
۲ سریال در حال پخش سیما با انتقادهایی مرتبط با لهجه شخصیت‌ها مواجه شده است
روزنامه خراسان: این شب‌ها دو سریال «ایلدا» ساخته راما قویدل و «نجلا» به کارگردانی خیرا... تقیانی‌پور از شبکه یک و سه در حال پخش است که هر دو مجموعه، قصه خود را در منطقه خاصی از ایران یعنی لرستان و آبادان به تصویر کشیده‌اند. یکی از موضوعات مشترکی که در هر دو سریال مورد انتقاد قرار گرفته نیز لهجه بازیگران است. هدف انتقاد در مجموعه «ایلدا» نداشتن لهجه و در سریال «نجلا» نیز لهجه نادرست بازیگران بوده است. پیش از این، سریال «وارش» آخرین سریالی بود که به دلیل مسائل قومیتی با حاشیه‌هایی روبه‌رو شده و اعتراض مردم گیلان را برانگیخته بود.
شخصیت‌های بی‌لهجه «ایلدا»
وقتی فیلم یا سریالی به یکی از اقوام ایرانی می‌پردازد و در خطه خاصی روایت می‌شود، لازم است که به واسطه نشانه‌های ظاهری مانند پوشش شخصیت‌ها، طراحی صحنه، فضاسازی و لهجه شخصیت‌ها، هویت و جغرافیای منطقه را برای مخاطب تعریف کند تا تماشاگر بهتر با قصه ارتباط برقرار کند.
سریال «ایلدا» قصد داشته است فداکاری و دفاع عشایر یکی از روستاهای مرزی در غرب کشور را نشان بدهد و به همین منظور تصویربرداری آن در استان لرستان انجام شده است. با وجود این هیچ کدام از شخصیت‌های سریال از لهجه لری استفاده نمی‌کنند و به طور کلی هیچ لهجه‌ای ندارند، بنابراین مخاطب متوجه نمی‌شود منطقه‌ای که در سریال می‌بیند، دقیقا کجاست. این موضوع واکنش‌های منفی مخاطبان را به دنبال داشت و اعتراض‌هایی را برانگیخت.
واکنش سازندگان
این انتقادها باعث شد علیرضا سبط‌احمدی و راما قویدل، تهیه‌کننده و کارگردان سریال «ایلدا» هرکدام در گفت‌وگوهایی درباره لهجه شخصیت‌ها توضیحاتی بدهند. سبط‌احمدی در پاسخ به انتقادها قابل فهم بودن سریال برای همه مخاطبان را علت این موضوع اعلام کرده و گفته بود که چون سریال از شبکه سراسری پخش می‌شود، امکان استفاده از گویش لری در سریال وجود نداشته و این مجموعه برای شبکه استانی لرستان ساخته نشده است.
راما قویدل نیز با اشاره به این موضوع که تصمیم به لهجه نداشتن شخصیت‌ها از قبل گرفته شده و مورد تایید او نیز بوده، گفته است که وجود لهجه، انتخاب بازیگران را به چهره‌های بومی محدود می‌کرده و آموزش لهجه نیز به چهره‌های غیربومی زمان زیادی می‌برده که خارج از زمان‌بندی سریال بوده است. قویدل در میان صحبت‌های خود به تجربه‌های قبلی درباره درست ادا نشدن لهجه توسط بازیگران غیربومی و به وجود آمدن حواشی نیز اشاره کرده است، اما در نهایت استفاده نکردن از لهجه در «ایلدا» سریال را از حواشی دور نکرد.
لهجه اشتباه در «نجلا»
برخلاف «ایلدا»، در سریال «نجلا» که در آبادان روایت می‌شود، همه بازیگران بومی و غیربومی با لهجه جنوبی صحبت و گاهی برخی کاراکترها، از کلمات عربی هم استفاده می‌کنند، اما موضوعی که در این مجموعه مورد انتقاد قرار گرفته، نادرست ادا کردن لهجه است. این موضوع واکنش انتقادی نماینده مردم آبادان را به دنبال داشت. جلیل مختار در نامه‌ای خطاب به علی‌عسکری رئیس صداوسیما، درخصوص موضوعاتی مانند نمایش تصویر نادرست از فرهنگ مردم آبادان، رفتارهای شخصیت «عبد» و گویش بازیگران، انتقادهایی را مطرح کرد و لهجه آن‌ها را عجیب‌وغریب دانست. مختار در پایان خواستار توقف پخش سریال شد.
سکوت موقتی سازندگان
سعید سعدی تهیه‌کننده سریال «نجلا»، در گفت‌وگو با ایلنا به اعتراض نماینده مردم آبادان پاسخ کوتاهی داده و گفته است: «هرکس هر نقدی که دوست دارد، می‌تواند نسبت به سریال انجام دهد و هرکس در بیان نظراتش آزاد است.» وی همچنین در ادامه گفته است که سازندگان سریال فعلا قصد ندارند درباره این موضوع واکنش نشان دهند. باتوجه به این که سعدی گفته است سازندگان «فعلا» تصمیم برای پاسخ به این موضوع ندارند، احتمالا در روزهای آینده باید منتظر واکنش و پاسخ رسمی سازندگان پروژه به انتقاد نماینده مردم آبادان باشیم.
نظر کاربران
حرف بیخود نزنید بیسوادها. ...هر دو تا فیلم خوب هست ...
لهجه ابادانی به تمام معنا افتضاح
برای کردن
متاسفانه زبان اقوام یا در صدا وسیما جایی نداره یا اگه فیلمی یاسریالی ساخته باشه چون کارگردان وعوامل، نه از زبان نه از آداب ورسوم اون منطقه بومی شناختی دارن کار مصنوعی وتوهین به زبان وگویش های اقوام از آب درمیاد.