روز قطعنامه ۵۹۸؛ شب است و مادران شهر غمناک
قطعنامه ۵۹۸ در تیرماه سال ۶۶ از سوی شورای امنیت سازمان ملل صادر شد، اما ایران در آن سال حاضر پذیرش آن قطعنامه نشد و دقیقاً یک سال بعد آن را پذیرفت.
برترین‌ها: قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل هشتمین قطعنامه‌ای بود که از آغاز تجاوز علنی رژیم بعثی عراق به حریم جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۶۶ و بر اساس فصل هفت منشور سازمان ملل تصویب و صادر شده بود؛ قطعنامه‌ای تاریخی که پس از گذشت یک سال و در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۶۷ از سوی جمهوری اسلامی ایران پذیرفته و منجر به پایان جنگ ایران و عراق شد. به همین بهانه مطلب زیر را با هم بازخوانی میکنیم.
ایران در زمان تصویب قطعنامه ۵۹۸ در موضع قدرت بود؛ چرا که به تازگی عملیات پیروز کربلای ۵ را اجرا کرده بود و شبه جزیره فاو، جزایر مجنون جنوبی و شمالی و بخش عمده‌ای از شلمچه را در دست داشت. ایران این مناطق را در عملیات‌های خیبر، والفجر هشت و کربلای ۵ طی سال‌های ۶۲ تا ۶۵ به تصرف خود درآورده بود. ضمن اینکه ایران در مناطق مرزی، آرایش نظامی مناسبی داشت و توانسته بود در آن مناطقی که خطوط مرزی علیه ایران بود، با تصرف ارتفاعات و مناطق استراتژیک وضعیت مطلوبی را ایجاد کند. برخی عنوان میکنند که ایران باید قطعنامه ۵۹۸ را در سال ۶۶ می‌پذیرفت و به سازمان ملل و شورای امنیت اعتماد می‌کرد. البته در آن زمان برای مسئولان و مردم ایران به خوبی روشن بود که سازمان ملل و شورای امنیت هیچ اقدام عملی برای تعیین متجاوز و دریافت غرامت انجام نخواهند داد.
ضمن اینکه در آن زمان مردم و مسئولان پیش‌بینی می‌کردند که اگر قطعنامه ۵۹۸ را بپذیریم و به مرز‌های بین‌المللی بازگردیم، صدام مجدد به مرز‌های ایران حمله خواهد کرد تا برای اجرای بندهای بعدی به نفع خود در موضع برتر قرار بگیرد. همانطور که پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ در سال ۶۷ این موضوع اتفاق افتاد.
قطعنامه ۱۰ ماده‌ای ۵۹۸ که ایران آن را روز ۲۷ تیر ۱۳۶۷ پذیرفت، هم آتش‌بس فوری طرفین را می‌خواست و هم آزادی اسرای جنگی را؛ از ایران و عراق دعوت کرد با دبیرکل سازمان ملل همکاری کنند برای اجرای قطعنامه و کسب یک حل و فصل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و مورد قبول طرفین در مورد تمام موضوعات مهم و از دولت‌های دیگر دعوت کرد از هر اقدامی برای گسترش بیشتر مخاصمه اجتناب کنند.
در سال ۶۷ و زمانی که قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفتیم، دیگر چیزی برای از دست دادن نداشتیم و در نتیجه مجبور شدیم قطعنامه را بپذیریم. در سال پایانی جنگ قدرت نظامی عراق با کمک کشورهای غربی، عربی و شوروی به شدت افزایش پیدا کرد و نیرو‌های مسلح ایران نیز در تامین نیروی انسانی و هزینه جنگ در تنگنا بودند، در نتیجه مناطق تصرف شده یکی پس از دیگری سقوط کردند و صدام موفق به بازپس‌گیری آن‌ها شد؛ بنابراین در تیر ماه سال ۶۷ به نقطه‌ای رسیدیم که در سال ۶۶ با پذیرش قطعنامه به آن نقطه می‌رسیدیم.
اما آنچه ایرانی‌ها را راضی کرد رضایت دهند به این قطعنامه شورای امنیت، دو بند ۶ و ۷ آن بود که در پی‌اش بودند؛ بند ۶ می‌گفت: «از دبیرکل درخواست می‌شود که ضمن مشورت با ایران و عراق، مساله تفویض کار تحقیق در باب مسئولیت مخاصمه به هیاتی بی‌طرف را بررسی کند و در حداقل مدت ممکن به شورا گزارش دهد.» و بند ۷ تاکید داشت: «عظمت خسارات وارده در خلال مخاصمه و نیاز به کوشش در جهت نوسازی با امداد‌های بین‌المللی درخور، زمانی که مخاصمه پایان پذیرد، تصدیق می‌شود و در همین خصوص از دبیرکل درخواست می‌شود که هیاتی از کار‌شناسان را برای پژوهش در باب مساله نوسازی تعیین کند و به شورای امنیت گزارش دهد.»
تاریخ ایرانی در این باره نوشت: گزارشی که خاویر پرز دکوئیار، دبیرکل وقت سازمان ملل متحد در ۱۸ آذر ۱۳۷۰ به شورای امنیت داد و اعلام کرد عراق در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ به ایران حمله کرده و متجاوز است، برای ایران یک پیروزی بود؛ سرنوشت بند ۶ به نفع تهران رقم خورد، اما چنانکه کمال خرازی، وزیر خارجه دوره اصلاحات گفت: «آنچه که پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ انجام گرفته در درجه اول اجرای بند ۶ بوده که توفیقی برای جمهوری اسلامی ایران بود که دبیرکل بعد از بررسی‌هایی که کرد رسماً به شورای امنیت سازمان ملل گزارش کرد که آغازگر جنگ، رژیم عراق بود که خب، این یک توفیقی بود. شورای امنیت هیچ عکس‌العملی نسبت به گزارش دبیرکل نشان نداد و طبیعی بود که در فضای سیاسی آن موقع نمی‌خواستند کاری را علیه عراق و به نفع جمهوری اسلامی ایران انجام بدهند و هیچ اقدامی را شورای امنیت روی این مسأله نکرد.»
دبیرکل سازمان ملل برای اجرای بند هفتم قطعنامه که به بررسی خسارت‌ها اشاره داشت، عبدالرحیم آبی فرح، معاون پیشین خود را همراه با هیاتی در سال ۱۳۷۰ راهی ایران کرد. در این سفر، اطلاعاتی درباره استان‌هایی که صحنه عملیات‌های جنگی یا هدف حملات هوایی و موشکی بوده‌اند، مراکز شهری و روستایی که با خاک یکسان شده یا خسارت کلی دیده، خانه‌های مسکونی که کاملا منهدم شده و یا آسیب جدی دیده‌اند، غیرنظامیانی که کشته، مجروح یا برای همیشه از کار افتاده‌اند و میلیارد‌ها ریال خسارتهای سنگینی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به بخش‌های اقتصادی از جمله در بخش کشاورزی و بویژه نابودی باغ‌های نخل بر ایران وارد شده بود در اختیار این هیات قرار گرفت.
این هیات پس از بازگشت از اولین سفر خود در گزارشی به دبیرکل سازمان ملل نوشت «میزان خسارات وارده به زیرساخت‌های ایران چنان گسترده است که بازسازی آن سال‌ها طول می‌کشد.» پس از سفر دوم این هیات، دبیرکل گزارشی ۱۹۱ صفحه‌ای به اعضای شورای امنیت ارائه کرد؛ که در آن خسارات مستقیم وارده به ایران ۹۷ میلیارد دلار برآورد شده بود.
ایران پس از سقوط رژیم صدام، نامه‌ای در روز ۱۶ اردیبهشت ۸۲ به دبیرکل سازمان ملل فرستاد و با اشاره به شناسایی رژیم عراق به عنوان متجاوز از سوی دبیرکل سابق، خواست با سر کار آمدن دولت جدید در عراق، برای تامین و جبران خسارات و پرداخت غرامت به ایران اقدام شود. دبیرکل سازمان ملل در پاسخ به درخواست ایران گفت: «با توجه به وضعیت فعلی عراق که در آن یک حکومت شناسایی‌شده‌ای وجود ندارد باید جبران خسارات را به تشکیل دولت ملی در عراق و از طریق مذاکرات دوجانبه موکول کرد.»
شاید در انبوه تفاسیر حقوقی از چگونگی اخذ غرامت، تاوان یا خسارت از عراق، پاسخ سفیر بغداد در تهران بیشتر به معمای طلب ۲۶ ساله ایران از همسایه‌اش کمک کند که گفت: «برادر از برادر شکایت نمیکند. ملت عراق مشکلات مالی فراوانی دارد و ایران باید به این موضوع توجه کند.»
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بعد از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ طی سخنانی صریح در جمع فرماندهان سپاه ضمن تبیین تفاوت یک انقلابی مسلمان با دیگر انقلابیون جهان تاکید کرد: انقلابی‌گری کلّه‌شقی متحجرانه نیست، تحول‌پذیری منطقی است، انسان انقلابی مقتدر است، امّا جمود ندارد، تعصب ندارد. وقتی حق را تشخیص داد - حتی خلاف نظرش- در مقابل حق خاضع است و می‌پذیرد این بهترین مصداق انقلابی‌گری است که امروز امام ما آن را به منصه ظهور رساندند. وضع ما بر خلاف صدام بعد از پذیرش قطعنامه کاملا روشن است، مردم عراق از او خواهند پرسید که چرا جنگ را آغاز کردی و مردم ما همه می‌دانند که ما در مقابل تحمیل جنگ فقط دفاع میکردیم. البته ما یک شعاری انتخاب کردیم در طول جنگ برای سقوط حزب بعث عراق که تا حالا به آن نرسیدیم، البته بعضی چیز‌ها هست که امروز نمی‌توان گفت، ولی آینده نشان خواهد که مصلحت پذیرش قطعنامه آیا ما را به این حق خواهد رساند یا خیر؟
نظر کاربران
لعنت بر متجاوز و درود بر شرف مدافع
الکی الکی چند میلیون نفر کشته و میلیونها نفر آواره شدن.باعث و بانی هاش چی شدن یعنی.اینهمه جنایت یعنی هیچی به هیچی.
پاسخ ها
شهید یعنی همه چیز .مادیگرا فکر میکنه هیچ شدند
این دفاع مقدس است
خدا ازشان نگذره که از حق ملت گذشتند چرا کویت هنوز هم از فروش نفت عراق خسارتش را می گیرد
خیلی هادرآن موقع نسبت به وضع وطنشان بی تفاوت بودند ومشغول درس خواندن و...درواقع ترسوبودندوتوغار.
الآن حرف درشت می زنندبدون خجالت.
رشادت های شیران آن روز را به تمسخر می گیرندوبعضیا هم ارزشهارا.لااقل آزاده مردباشید.
باید بعد آزادی خرمشهر و قبول کردن خسارت از سوی کشورهای عربی جنگ را متوقف میکردیم هم در موضع قدرت بودیم هم جلوی خسارت بیشتر که تا حالا هم ماندگار شده می‌گرفتیم در حالیکه سال 67 ارتش عراق مجددا در حال ورود بخاک ایران بود و شما تاریخ را سانسور میکنید
در یکی از بندهای قطعنامه قرار بود خسارت بگیریم نگرفتیم که هیچ خسارتهای انهارادادیم وحالا هم ادامه داره و…… حیف از اون رزمندگانی که جان برکف صادگانه جنگیدند تا یه عده از پشت جبهه برگشته هاباخیال راحت به چپاول و غارت و…… بپردازند لعنت
عراق باید غرامت جنگ میداد طبق قوانین
الان اداش در میارن آخرش مجبورن مذاکره کنند
پاسخ ها
خوابشو دیدی .باید به ترامپ جونت می گفتی نزنه زیرش .دیگه هرگز مثل قبل نمیشه
یاد همه‌ی آن رشید مردان تاریخ که برای دفاع از وطن از همدگیر سبقت می گرفتند و در خون خود غلتیدند یاد باد
نوشته عراق با کمک شوروی ، اینها از همون موقع دشمن ما بودن تا الان ، الان هم یه جور دیگه دارن ایران رو نابود مبکنن حالیشون نیست
اقایان مال خلیفه بخشیدن....در صورتیکه که شدیداً نیاز داریم
عراق به ایران حمله کرد و باید ایران غرامت جنگی رو می‌گرفت ولی آقایون غرامت رو هیچ نگرفتن تازه چندین ساله به عراق یه چیزی هم میدن
این قطعنامه نکته مهم داشت ،نوع پذیرش اون ،برگشت قدرت بعثی ها توسط غربی ها که در صدر اونا آمریکا بود،در زمانی کمی عراق دوباره قوی شد چون دشمنان ایران نمی‌خواستند عراق ببازه و ایران ببره ،درواقع فشار نظامی غرب باعث شد ایران مجبور به پذیرش شد
لااقل یک مقدار غرامت بگیرید رزمندگان زمان جنگ مستاجر وبا سختی زندگی میکنند بدید به رزمنده ها که خجالت زن و بچه شأن نشن
ایران خسارت که نگرفت داره عراقه بازسازی می کنه
عزیز من همین الان هم با لجبازي مسولین با عدم برقراری با دیگر کشورها باز داریم همون اشتباه رو تکرار میکنیم که مملکت داره کلا نابود میشه
ما برادری به نام عراق نداریم
ترسو نبودن عاقل بودن
برادرعزیزآن شیرمردان جوهری داشتن که باهیچ پاک کنی پاک نمیشودشایدبعضی هاالان قدرآن دلاوران رانداننداماتاریخ هرگزآنهارافراموش نخواهدکردوجایگاه آن عزیزان درتاریخ ایران قیمت ندارد
آنان که به سرمستی ماطعنه زنانند
بگذاربمانندبه خماری که زماهیچ ندانند
درودبه شرف وروح پاک شهیدان
حیف جوانانی که برای این ها جان داده اند
اگر مسولان اصوالگرای امروزی اون زمان کاریه ای بودن همون قطعنامه شکل نمیگرفت و ده سال دیگه هم جنگ بود
بخدای علی منکه یکی اصلا از این حرفها بیزارم چون حقیقت برای شام شب مهتاجم حتی یا رانه هم ندارم هیچ وقت هم از حق خودم نمیگذرم آقایان مسولان شکم سیر از کیسه خلیفه نبخشید مگرکه شما یک عدد سکه پنج قرانی به کسی مبخشید که از حق ما به خروار مبخشید ایا شما خبر از حال ور وز ما دارید یا میدانید در زندگی به ما چه میگذرد آنهم بعد از حدود چهل سال نه عزیزان نمیدانید پس لطف کنید تعارف را کنار بگذاریدو هرچه بیشتر و جدیتر در خاست مجدد برای حقمان یعنی حق کسانیکه زندگیشان،خانشان مغازه شان ماشینشان اموالشان ،بچه شان یا نصفی از تنشان ،حتی بعضی هم پدریاما درشان،که همه کسشان بوده ازدست داده اند که اینها همه وهمه باعث آسیب به روح و جانشان بوده که این کمی و کاستی ها را هیچ کس جبران نخواهد که حتی غرامت هم جبران نخواهد کرد اما غرامت جنگ هشت ساله حق ماست و این حق را هم خدا
تعین کرده وهم سازمان ملل پس شماها در دنیا وهم در فردای قیامت مسعواین و باید از این حق دفاع کنید
عمو ترامپ دوباره برمیگرده به قدرت اونوقت باید لات کوچه خلوت برن توی سوراخ موش
چرا بعد از اینهمه سال مخصوصا الان که غرامت کویتو داده، مقامات ایران برای گرفتن غرامت جنگ که حق مردم و جانبازان هست اقدام نمیکند؟!
لاله قرمز زیر خاک غرق پشیمونیه
کاش دلیل طولانی شدن جنگ را می گفتن
خودم جانبازم ترکشی جنگ باید همان ۲سال اول‌تمام‌میشد ولی‌کشش‌دادن الکی فقط موفت کشته دادیم
بازنده جنگ ایران بود
خدایی دولت عراق غرامت جنگ راقبول ندارد، یا دولت ایران خواهان غرامت از عراق نیست، دولت ایران چنین حقی را ندارد چون غرامت جنگ متعلق به کل ملت شریف ایران بخصوص خانواده معظم شهدا جانبازان وآزاد آن ارتش وسپاه میباشد حکومت ایران حق ندارد بخواهد غرامت را ببخشد، امیدوارم با مذاکره بتوانیم حق خودرا از دولت عراق بگیریم شبیه دولت کویت،