دل‌نوشته‌هایی که بلای جان آثار تاریخى است!
رقم قابل توجهی از درآمد کشور‌های دارای جاذبه‌های توریستی از راه گردشگری و بازدید از بناها و آثار تاریخی آن سرزمین تأمین می‌شود، درایران نه تنها صنعت گردشگری از رونق خوبی برخوردار نیست که به دلیل عدم آگاهی برخی گردشگران از آثار باستانی و البته کم کاری و بی توجهی مسئولان روزانه شاهد کنده کاری و یادگاری نویسی بعضی گردشگران بر روی مهم‌ترین آثار تاریخی سرزمین مان مواجهیم.
حبرگزاری ایلنا: با نزدیک شدن به ستون‌ها و دیوارهاى آثار تاریخى خطوط بى ضابطه، شعر ، دلنوشته و حکاکى اسم بر بدنه آنها بیش از هر چیز نمایان است.
عمق برخى از نوشته‌ها به حدى است که مشخص است از شیئى فلزى استفاده شده و بدنه آثار چند صد ساله ضربه‌هاى محکمى را متحمل شده است تا در نهایت یک تصویر که چیزى جز آسیب به همراه ندارد، نقش ببندد. برخى از ترَک هاى به جا مانده یادگار همین نقش هایى است که زمانى افراد در بازدید از این آثار به یادگار گذاشته اند.
« سندروم یادگارى نویسى» بر روى بناهاى باستانى و تاریخى سنت اشتباهى است که نتیجه آن روى بدنه بسیارى از آثار برجاى مانده است.
این داستان به سالها قبل بر مى گردد زمانى که برخى براى نوشتن حرف هاى خود بر روى تنه هاى درخت شروع به کنده کارى مى کردند و در حال حاضر این سندروم، آثار تاریخى زیادى را نشانه گرفته است تا جایى که منجر به خطر آفرینى و حتى تهدید تخریب این بناها شده است.
در یک نمونه کاخ بار عام کوروش از کهن‌ترین ستون هاى ایستاده با قدمتى بیش از دو هزار و ۵۵۰ سال است که نشان مى دهد طرفداران «سندروم رایش سوم» یا همان سندروم یادگار نویسى آن را مورد آسیب و به نوعى تخریب قرار داده‌اند. کم نیستند آثار تاریخى و باستانى که در طول سالها جاى خراش و ضربه‌ها را در خود جاى داده اند و با گذشت سال‌هاى سال این آثار بر روى بدن بناهاى تاریخى خود‌نمایى مى کند.
یادگارى نویسى، تهدیدى جدى براى حفظ آثار تاریخى
اما جدا از تصویر زشتى که این نوع نوشته ها و حکاکى بر بدنه آثار تاریخى دارد؛ این حرکت بشدت براى حفظ و بقاى آثار خطرآفرین است و مى تواند خطر جدى به همراه داشته باشد .
این نوع تخریب‌گرى در قالب یادگار نویسى بر آثار و بناهاى تاریخى که حتى به ثبت جهانى رسیده اند، نشان مى دهد که ادامه این روند مى تواند هویت و تمدن تاریخى و فرهنگى یک سرزمین را نشانه بگیرد. کم نیستند آثار شناخته شده و مطرحى که بر روى بدنه آنها خط و خطوط مختلفى نقش بسته است و حتى دست نوشته هاى بازدید کنندگان و رهگذران با استفاده از میخ و زغال چهره شان را مخدوش کرده است.
با این حال این اقدام در حالى توسط برخى به راحتى انجام مى شود که بر اساس قانون، هرگونه تخریب و تعرض به آثار تاریخى جرم محسوب مى شود و یادگارى نویسى بر روى آثار تاریخى جرم بارزى است.
بر اساس ماده ۵۵۸ فصل نهم قانون اساسى «هر کس به تمام یا قسمتى از ابنیه، اماکن، محوطه و مجموعه هاى فرهنگى تاریخى یا مذهبى که در فهرست آثار ملى ایران به ثبت رسیده است یا تزیینات، ملحقات، تاسیسات، اشیا و لوازم خطوط و نقوش منصوب یا موجود در اماکن مذکور که مستقلاً نیز واجد حیثیت فرهنگى-تاریخى یا مذهبى باشد خرابى وارد آورد علاوه بر جبران خسارت وارد به حبس از یک تا ۱۰ سال محکوم مى شود.» این صراحت قانون و در مقابل حجم گسترده از یادگارى نویسى ها نشان از ضعف اجراى قانون دارد.
یادگارى‌نویسى شخصیت ها در بدنه تخت‌جمشید در طول قرن‌ها برجاى مانده
در این خصوص سیامک بصیرى، معاون فنى میراث فرهنگى گردشگرى و صنایع دستى فارس در گفت و گو با «ایلنا» با اشاره به اینکه در طول سال هاى متمادى یادگار نویسى ها منجر به خسارت ها و وارد کردن آسیب هایى به بناهاى تاریخى شده است، عنوان مى کند: در خصوص آثار تاریخى تخت جمشید به صورت ویژه، مشاهده مى شود که در طول سال ها و حتى قرن ها به غیر از افراد عادى متاسفانه یکسرى از شخصیت ها و اشخاص شناخته شده نیز بر روى آن نقش و شعرى نوشته اند.
وى با اشاره به اینکه برخى از خطوط و نوشته ها فوق العاده هنرمندانه است و کاملا مشخص است که توسط اشخاصى مطرح، نوشته شده است، ابراز مى کند: این حرکت غیر فرهنگى است و طبیعتا شایسته نیست که بر روى آثار تاریخى بر جاى بماند.
بصیرى با اشاره به اینکه نمونه هاى متعددى داریم که شخصیت ها، مقامات و حتى افراد بسیار شناخته شده در قرون مختلف این اقدام را انجام داده اند، بیان مى کند: این در حالى است که بخشى از افراد عادى جامعه نیز این کار را انجام مى دهند در حالی‌که این آثار فراملى است و باید یک جهش فرهنگى براى مقابله با این نوع اقدامات ایجاد شود.
آثار باستانى شناخته شده که از یادگارى نویسى آسیب جدى دیده اند
معاون میراث فرهنگى، گردشگرى و صنایع دستى فارس همچنین در رابطه با آسیب ها و خسارت هایى که این نوع نوشته ها مى توانند به بناهاى تاریخى وارد کنند بدون اینکه فرد از آن آگاه باشد، مى گوید: آثار تاریخى به المان هاى تزیینى مزین هستند چنانچه در آثار دوره زندیه ارگ کریمخان به آبکارى و نقاشى مزین است و در آثار دوره قاجاریه آینه کارى داریم و اگر با ابزار تیز یا رنگ مخدوش شود، خسارت ها جبران ناپذیر خواهد بود و به سادگى امکان برگشت پذیرى ندارد. بصیرى یادآور مى شود که این اقدام در نهایت موجب تخریب اثر مى شود و اثر تاریخى را از بین مى برد.
وى همچنین در رابطه با آثار تخریب شده از یادگارى نویسى ها مى گوید: متاسفانه آثار زیادى هستند که یادگارى نویسى بر روى بدنه آنها تخریب جدى وارد کرده است و به طور مشخص آثار شناخته شده اى مانند حمام وکیل، ارگ کریمخان، تخت جمشید و... جزء آثار شناخته شده اى هستند که مورد بى مهرى و بى فرهنگى ها قرار گرفته اند.
ارتقای باور فرهنگى عامل اصلى حفظ آثار تاریخى از یادگارى نویسى است
بصیرى با اشاره به اینکه براى حفظ آثار تاریخى مردم باید به یک باور فرهنگى برسند و در این زمینه باید جهشى ایجاد شود، عنوان مى کند: با کوشش در جهت ارتقای فرهنگ جامعه دیگر، شاهد اقدامات این چنینى نخواهیم بود که در این خصوص رسانه ها مى توانند اقدامات اساسى انجام دهند.
وى با اشاره به اینکه در اماکنى که امکان حضور فیزیکى و الکترونیکى باشد میراث فرهنگى اقدام مى کند، خاطرنشان مى کند: اما در بنایى مانند تخت جمشید که سطح محدوده آن ۱۲۴ هزار متر مربع است؛ طبیعتاً با این تعداد نیروى انسانى نمى توان از این یادگارى نویسى ها جلوگیرى کرد و این مشکل ریشه فرهنگى دارد .
بصیرى یادآور مى شود که در عین حال بسیارى از نیروها به صورت فیزیکى در حد امکان از مکان ها حفاظت مى کنند ولى با این حال امکانات محدود است و نیاز به ارتقای فرهنگى در این خصوص کاملا احساس مى شود.
بصیرى با تاکید به اینکه این اقدام به نوعى جرم محسوب مى شود و حتى با مجازات حبس همراه است، خاطرنشان مى کند: مردم باید بدانند که این اقدام در هر صورت جرم محسوب مى شود و به سادگى نمى توان از کنار آن عبور کرد.
یادگارى نویسى بر روى آثار تاریخى که اغلب بدون محتوا ست در طول سالها چهره و ماهیت بسیارى از آثار را تحت تاثیر قرار داده است و این روزها جاى آن نقش ها و خطوط بر روى آثار تاریخى آسیب هاى جدى نمایان شده است.
ارسال نظر