چند مرتبه دیگر «کشاورز» را خواهیم کشت؟!

تابناک: گلایه‌های تازه محمدعلی کشاورز بازیگر پیشکسوت سینمایی ایران درباره اعلام مکرر خبر مرگش در رسانه‌ها و نگرانی مداوم خانواده‌اش درباره سرنوشت او، این پرسش را پیش آورد که آیا حق داریم به هر قیمتی، در حوزه خبر پیشتاز باشیم؟

لبخند می‌زد و می‌گفت: «داخل پروفایلی که برای من در سایت (...) درست کرده‌اند تاریخ مرگم را هم زده‌اند، انگار مطلب آماده بوده و فقط باید تاریخ مرگ را اضافه می‌کردند. حواسشان به تشابه اسامی نیز نبوده است! یکی از دوستان اس ام اس داده بود که مردی؟!» و این گونه یک هنرمند با طنزی تلخ از درج خبر اشتباه درگذشتش سخن می‌گفت و این فضا را به سخره گرفت بود.

او اما تنها یک بار به این سعادت نائل آمده بود که قربانی شتابزدگی رسانه‌ها در رقابت بر سر پوشش سریع‌تر وقایع -بدون درنظر گرفتن کافی اصل حرفه‌ای «دقت»- شود. از جنس او، مردانی بودند که در چند نوبت درگذشته‌اند و زنده شده‌اند. مشخص ترین مورد در این زمینه مرتضی پاشایی خواننده پاپ است که با سرطان دست و پنجه نرم می‌کند و چندین بار خبر درگذشتش انتشار یافته و توسط خودش تکذیب شده است.

با این حال ظاهراً وخیم‌ترین موقعیت متعلق به محمدعلی کشاورز بازیگر صاحب نام و پیشکسوت کشورمان است که بارها خبرهای دروغین درباره مرگش رسانه‌ای شد اما این بازیگر ۸۴ ساله همچنان سرپا است و روزهای آرامی را سپری می‌کند؛ روزهای آرامی که با این اخبار همچون گذشته نیست و این خبرها باعث شده که نزدیکانش در خارج از کشور به شدت دچار شوک شوند و مکرراً در حال پیگیری صحت و سقم چنین خبرهایی درباره پدرشان باشند.

کشاورز عوارض آخرین خبری که درباره درگذشتش منتشر شد، گفته است: «شب در منزل در حال استراحت بودم و صبح روز بعد این خبر را شنیدم و متحیر ماندم. به من گفتند که خبر درگذشت من را منتشر کردند در حالی که من زنده هستم، درد و کسالت دارم اما هنوز نفس می‌کشم. روز گذشته به زور اهالی فامیل با وجود بیماری و دردی که دارم از خانه بیرون رفتم و به پلیس فتا شکایت کردم و آن ها گفتند که سریعا پیگیر می‌شوند تا ببینند این اتفاقات از کجا نشات می گیرد. شما نمی دانید فرزند من در آن سر دنیا در چه حالی بود و مثل ابر بهار گریه می‌کرد.»

این بازیگر پیشکسوت البته یادآور می‌شود که برخی خبرنگاران هستند که در این دوران، هرچند روز یک بار با او تماس می‌گیرند و جویای احوالش می‌شوند اما گلایه‌هایش از این سبک خبررسانی در عصر ارتباطات باقی است و باید به او حق داد که حتی اگر از انتشار اشتباه خبر مرگش درگذرد، در قبال التهاب پاره تنش، چنین برآشفته شود و واکنشی نسبت به این رویه غلط که روز به روز در حال گسترش است، داشته باشد.

این رویه متاسفانه به واسطه پیشی گرفتن ملاک «سرعت» از ملاک «دقت» در خبرنویسی صرفاً در ارتباط با وقایعی هچون بدرودِ حیاتِ چهره‌ها محدود نیست و تقریباً در هر حوزه‌ای از عرصه خبر، این رقابت چنین فضایی را رقم می‌زند اما واقعیت آن است که پوشش پیش از وقوع اتفاقی چون پرواز هواپیمای حامل یک وزیر یا رئیس جمهور هزینه‌ای بسیار اندک می‌تواند در پی داشته باشد و درج خبر مرگ یک چهره سیاسی، اقتصادی، اجتماعی یا فرهنگی، عوارضی سنگین می‌تواند به دنبال داشته باشد که بخشی از آنها را کشاورز متحمل شده‌ است.

با این اوصاف باید بپذیریم اخبار حرفه‌ای در حوزه اطلاع رسانی ایجاب می‌کند، رسانه‌ها در انتشار برخی از اخبار نظیر خبر مرگ چهره‌ها، «سرعت» را آخرین ملاک مورد نظر قرار دهند و «دقت» را در صدر اولویت‌ها قرار دهند و بپذیریم هیچ رسانه‌ای حق ندارد به واسطه آنکه در پی پیشدستی و پیشتازی در انتشار خبری همچون درگذشت یک هنرمند است، چندین مرتبه یک چهره را بکشد. برای درک بهتر، تنها چند لحظه خودمان را جای فرزند محمدعلی کشاورز بگذاریم و سپس به تجدیدنظر در این زمینه بیاندیشیم.