موزه لوور؛ پربازدیدترین موزه جهان

برترین ها: موزه لوور، در شهر پاریس در کشور فرانسه واقع شده‌است. بیش از ۳۵هزار اثر هنری در هشت بخش مختلف موزه لوور نگهداری می‌شود. این موزه با بیش از ۹.۵ میلیون بازدیدکننده در سال، پربازدیدترین موزه جهان است.

موزه لوور از سال ۱۷۹۳ میلادی تا امروز به عنوان «موزه عمومی» فعال بوده‌است. تمرکز موزهٔ لوور روی هنر، تاریخ بشر و فرهنگ است و آثار بسیاری در این زمینه‌ها در این موزه جای گرفته‌اند که از آن جمله می‌توان به لوح حمورابی، تابلوی بانوی صخره‌ها و تابلوی مونالیزا اثر لئوناردو داوینچی اشاره کرد.

پیشینه

سنگ‌نگاره کمان‌داران، تزئیناتی مجلل و معروف از بخش مسکونی کاخ آپادانا، ساخته شده توسط داریوش اول در شوش را نمایش می‌دهد. این کتیبه از آجر سفالی براق ساخته شده است و بلندی آن ۴.۷۵ متر و پهنای آن ۳.۷۵ متر است. هرودوت تاریخ‌نگار یونانی این سپاه برگزیده را فناناپذیر (جاویدان) می‌دانست. از این کتیبه هم‌اکنون در موزهٔ لوور در فرانسه نگهداری می‌شود.

ساختمان این موزه قبل از انقلاب کبیر فرانسه یکی از کاخ‌های سلطنتی بود، که در آن آثار باارزش هنری نگهداری می‌شد (به عنوان موزه سلطنتی) پس از انقلاب کبیر، در سال ۱۷۸۹ موزه و آثار موجود به مردم فرانسه اهدا شد و در سال ۱۷۹۳ تبدیل به موزه ملی فرانسه شد.


مجموعه‌ها

در مجموعه‌های مختلف این موزه آثاری از دوران پیش از تاریخ تا کنون نگهداری می‌شود، می‌توان گفت معروف‌ترین آثار هنری و تاریخی جهان را در این موزه نگهداری می‌کنند. این محل قبل از تبدیل به موزه یکی از کاخ‌های سلطنتی فرانسه بود. در پشت این کاخ باغ زیبایی به نام باغ تویلری وجود دارد و رو به روی باغ نیز میدان کنکورد قرار گرفته است. این مکان نزدیک خیابان معروف شانز الیزه است.

معتبرترین آثار موزه

مونالیزا (لئوناردو داوینچی)

مونالیزا که به لبخند ژوکوند نیز شهرت دارد، نام یکی از معروف‌ترین تابلوهای نقاشی لئوناردو داوینچی هنرمند مشهور ایتالیایی است که با رنگ روغن بر روی صفحه چوب سپیدار نقاشی شده‌است.

این اثر استثنایی در طول تاریخ چندین بار ربوده شده، و با این‌که بیش از ۵۰۰ سال از زمان خلقش می‌گذرد اما آسیب چندانی ندیده‌است. مونالیزا هم اکنون در تملک دولت فرانسه است و در موزه لوور نگهداری می‌شود.


تابلوی مشهور لبخند ژوکوند به دلیل لبخند بسیار مرموز مونالیزا و همچنین سبک نوین نقاشی لئوناردو داوینچی در آن زمان، به شهرت جهانی رسید. گفته شده‌است که داوینچی سفارش نقاشی این اثر را بین سال‌های ۱۵۰۳ تا ۱۵۰۶ دریافت کرد، اما آن را به موقع تحویل نداد و چند بار آن را عوض کرد.

بانوی صخره‌ها (لئوناردو داوینچی)

بانوی صخره‌ها، نامی است که روی دو اثر با ساختار و ترکیبی تقریبا مشابه نهاده شده‌است و هر دو به احتمال نزدیک به یقین از آثار هنرمند مشهور ایتالیایی لئوناردو داوینچی هستند.


این اثر، ملاقات عیسی مسیح در کودکی را با یحیی تعمید دهنده در جریان گریز به مصر به تصویر کشیده‌است. در این اثر، مریم مقدس در حالی که در مرکز تصویر قرار گرفته‌است یحیی را به سمت عیسی مسیح راهنمایی می‌کند، عیسی تقریبا در مرکز تصویر روی زمین نشسته‌است و با اشاره دست به یحیی برکت می‌دهد و روح القدس در هیبت یک دختر، در گوشه‌ای شاهد این ماجراست.

بانوی صخره‌ها در دو نسخه با اختلاف زمانی تقریباً ۲۰ سال از یکدیگر کشیده شده‌اند. نسخه قدیمی (دوشیزهٔ صخره ها یا Virgin of The Rocks) در موزه لوور پاریس و دیگری (عذرای صخره ها یا Madonna of The Rocks) در نگارخانه ملی لندن نگهداری می‌شود.

لوح حمورابی

قانون حَمورابی که به دستور حمورابی شاه بابل نوشته شد، شامل ۲۸۲ ماده در باب حقوق جزا و حقوق مدنی و حقوق تجارت است. ستونی که قوانین حمورابی بر روی آن حک گردیده از بازالت است و در حدود ۲.۵ متر ارتفاع دارد. متن قوانین گرداگرد این ستون در ۳۴ ردیف به خط میخی نوشته شده‌است.


قانون حمورابی نخستین سند شناخته شده‌ای‌ست که در آن یک فرمانروا به اعلان عمومی یک مجموعه کامل قوانین برای ملت خود اقدام می‌کند.

ستون حاوی قانون حمورابی در اوایل سال ۱۹۰۱ توسط گروه اکتشافی ژاک مورگان در شوش، خوزستان کشف شد. شوتروک ناهونته پادشاه عیلام در سده دوازدهم پیش از میلاد پس از فتح بابل این ستون را از شهر سیپ پار به کشور خود آورد. ستون مذکور هم‌اکنون در موزه لوور، پاریس نگهداری می‌شود.

ونوس میلو

آفرودیتهٔ میلو، که با نام ونوسِ میلو نیز مشهور است، تندیسی است از آفرودیته (در روم: ونوس) در دورهٔ یونان باستان که اکنون در موزه لوور پاریس جای دارد. با توجه به نوشتهٔ پایهٔ تندیس، آن را اثر اسکندر آنتیوخی می‌دانند.

مجسمه مرمری آفرودیته نیمه‌برهنه که در جزیره مِلُس یونان پیدا شد و اکنون در موزه لوور است. بازوان این مجسمه شکسته‌اند. (دست چپ مجسمه که سیبی را گرفته‌است، بعدا در همان نزدیکی پیدا شد)

ونوس میلو شیوه‌های مختلف مجسمه‌سازی یونانی را نشان می‌دهد: سر از شیوه اواخر سده پنجم ق.م. برهنگی از شیوه سده چهارم ق.م. و چرخش بدن از شیوه هلنیستی پیروی می‌کند.

مجموعه هنر اسلامی

این بخش برای نخستین بار در ده تالار و در سال ۱۹۹۳ ایجاد شد و در سال ۲۰۰۲ ژاک شیراک (رئیس جمهور وقت فرانسه) پس از بازدید از موزه لوور، تصمیم به ایجاد بخشی مجزا جهت نمایش هنر اسلامی گرفت. به دنبال این تصمیم وی فرانسیس ریشار (رئیس بخش کتب فارسی در کتابخانه ملی فرانسه) را به مسئولیت ایجاد بخش هنر اسلامی در موزه برگزید.

آثار سرشناس ایران باستان

سنگ‌نگاره یادبود اونتاش ناپیریشا

سنگ‌نگاره یادبود اونتاش ناپیریشا از آثار باستانی دوره عیلام است. روی این سنگ نگاره باستانی نقش زنی حک شده‌است که دم ماهی دارد و مارهایی را در دستان خود گرفته‌است. در بالای تصویر کامل این سنگ نگاره، کاهنه‌های معبد در حال عبور هستند. جنس این سنگ نگاره از ماسه سنگ می‌باشد. این اثر که مربوط به دوره عیلامی میانه و دودمان ایگی هالکید است، مربوط به ۱۳۴۰ تا ۱۳۰۰ پیش از میلاد می‌باشد. این یادبود در سدهٔ دوازده پیش از میلاد از چغازنبیل به شوش آورده‌شده و هم‌اینک در موزه لوور قرار دارد.


سنگ‌نگاره زن عیلامی و ندیمه

سنگ‌نگاره زن ایلامی و ندیمه از آثار باستانی دوره عیلام است. روی این سنگ نگاره نقش زنی ایلامی وجود دارد که در حال نخ‌ریسی است و موهایش را به زیبایی آراسته و ندیمه اش او را باد می‌زند. زن عیلامی بر روی چهار پایه‌ای نشسته و مشغول نخ ریسی است، جلوی او هم میزی با بشقاب غذا (ماهی سرخ شده) قرار دارد. این اثر در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود. تاریخ ساخت این سنگ‌نگاره سده هفتم و هشتم پیش از میلاد می‌باشد. این اثر تاریخی متعلق به دوران عیلامیان است و در منطقه شوش کشف شده‌است.


سنگ‌نگاره بز با دم ماهی

سنگ‌نگاره بز با دم ماهی یکی از آثار باستانی دوره عیلام میانه‌ (۱۱۰۰ تا ۱۵۰۰ پیش از میلاد) است. این نگاره بر روی سنگ آهک ایجاد شده‌است و یک نوع تشریفات مذهبی را نمایش می‌دهد. این اثر در بخش عتیقه های شرق نزدیک، طبقه همکف، اتاق ۱۰ موزه لوور نگهداری می‌شود.


تندیس فاخته لاجوردی

تندیس فاخته لاجوردی از آثار باستانی دوره عیلام است. این اثر باستانی از جنس سنگ لاجورد و به شکل پرنده فاخته است. این پرنده باستانی متعلق به ۱۳۰۰ سال پیش از میلاد یعنی دوره عیلامی میانه‌است. این اثر با قپه‌های طلایی میخکوب شده‌است. طول این پرنده ۱۱ سانتی متر است و در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود.


تندیس ناپیرآسو

تندیس ناپیرآسو یکی از آثار به جا مانده از تمدن عیلام است. ملکه ناپیرآسو همسر اونتاش ناپیریشا پادشاه عیلام است. قدمت اثر به ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد باز می‌گردد. این تندیس که با لایه‌ای از مس و طلا روی قالب برنزی ساخته شده، حدود ۱۳۰ سانتی‌متر ارتفاع، ۷۰ سانتی‌متر عرض و ۱۷۵۰ کیلوگرم وزن دارد. به گفته دکتر پی یر آمیه، متخصص تمدن عیلامی در موزه لوور درباره این مجسمه چنین گفته است: «این تندیس نه تنها اثری هنری بلکه نقطه اوجی در هنر ریخته گری مفرغ است که حضور صنعتگرانی فوق العاده ماهر و چیره دست را در سرزمین عیلام نشان می دهد. این مجسمه بزرگ ترین اثر فلزی متعلق به شرق باستان است که حتی در مصر، بابل و آناتولی هم نظیر آن دیده نشده است. این تندیس اثر هنری بسیار با اهمیتی است که به قصد بزرگداشت و تکریم شهبانوی عیلامی ساخته شده و در واقع ارزش و اعتبار زن را در تمدن باستانی عیلامی نشان می دهد.


روی دامن حاشیه‌دار این مجسمه، نام ملکه و خدایان بزرگ شوش به خط میخی عیلامی حک شده‌است. در دست چپ ملکه انگشتری وجود دارد که احتمالا حلقه عروسی او می‌باشد. تندیس ناپیرآسو در موزه لوور نگهداری می‌شود. تندیس توسط ژاکوب دو مورگان، باستان‌شناس فرانسوی، در سال ۱۹۰۳ کشف گردید. بر حاشیه دامن این تندیس و از زبان ملکه چنین آمده‌است: «من ناپیرآسو همسر اونتاش ناپیریشا هستم. هر کس که بخواهد مجسمهٔ مرا تصرف کند، هر کس که بخواهد آن را درهم بشکند، هر کس که این کتیبه را خراب کند و یا نام مرا پاک کند، باشد که مورد غضب خدایان اینشوشیناک، نپ ایریشا و کیریریشا قرار گیرد و نام و نسلش از میان برداشته شود.»

تابلو مراسم نیایش راهبه‌های آفتاب

فلزنگاره نیایش آفتاب یا تابلو مراسم نیایش راهبه‌های آفتاب از اشیای کشف شده دوران عیلام میانه می‌باشد و قدمت آن به سدهٔ ۱۲ پیش از میلاد بر می‌گردد. در سال‌های ۱۹۰۴ - ۱۹۰۵ میلادی این قطعه توسط ژاک دو مورگان در خرابه‌های معبد شوش کشف گردید. روی این تابلو، کتیبه‌ای با این مضمون حک شده‌است: «من شیلهاک اینشوشیناک پسر شوتروک ناهونته پادشاه شوش و انشان و خدمتگزار خدای اینشوشیناک این تابلو را ساختم.»


این تابلو نمونه یک مراسم مذهبی را نمایش می‌دهد. در میانه تابلو، دو مرد که با توجه به مراسم مذهبی خودشان، لخت هستند، به حالت نیمه نشسته قرار دارند. در اطراف آنها، اسباب و ادوات مذهبی مثل ظروفی برای نوشیدن شراب، احتمالا نان برای پذیرایی، ستون‌های سنگ، معبد و چوب مقدس قرار گرفته‌است. در دوره عیلام میانه که بین سده ۱۲ تا ۱۵ پیش از میلاد بود، استادکاران با بدست آوردن شیوه‌ها و روش‌های جدید ذوب فلزات، نسل جدیدی از لوح‌ها، تابلوهای فلزی، تندیس‌ها و آثار برجسته کاری را خلق کردند. این تابلو در موزه لوور نگهداری می‌شود.

تخته بازی ۵۸ خانه

تخته بازی ۵۸ خانه از آثار باستانی عصر آهن است که در تپه سیلک کاشان توسط رومن گیرشمن در سال ۱۹۳۷ (میلادی) کشف گردید. این تخته بازی باستانی دارای ابعاد ۲۴ در ۱۱ سانتی‌متر می‌باشد و از جنس گل‌پخته است. این تخته بازی که به تخته بازی ۵۸ خانه یا ۵۸ سوراخ معروف است در یک گورستان کشف شده‌است.


بازی‌های تخته‌ای شکل در مصر و شرق نزدیک باستان از محبوبیت خاصی برخوردار بوده‌است. با در نظر گرفتن سوراخ‌ها و خانه‌های بازی، این نوع تخته‌ها انواع و اقسام گوناگونی دارند. نحوه بازی انواع شرق نزدیکی آنها اغلب ناشناخته‌تر هستند و اطلاعات مربوط به تمدن مصر باستان، ناشناسی این نوع بازی‌ها را در شرق نزدیک برای باستان شناسان آسان‌تر کرده ا‌ست.

از این نمونه بازی که تخته بازی ۵۸ خانه نامیده می‌شود و در ایران، تپه سیلک، مقبره ۲۱۷، گورستان B کشف شده است، در نقاط دیگر ایران نیز کشف شده‌است. این بازی، بدون مهره‌های مربوطه و مخصوص کشف گردیده‌است، همچنین در محاسبه خانه‌های بازی، خانه (سوراخ) درشت سمت راست تخته و خانه (سوراخ) سمت چپ و جدا افتاده تخته، به شمار نیامده‌اند.

نقش برجسته آجری شیر کاخ آپادانا شوش

نقش شیر کاخ آپادانای شوش یکی از آثار باستانی متعلق به دوران هخامنشیان، داریوش بزرگ است. آجرهای این اثر از آجرهای قالبی ساخته شده است. نقش برجسته آجری شیر کاخ آپادانای شوش در کاخ داریوش بزرگ (داریوش اول) واقع در شوش قرار دارد. این اثر متعلق به ۵۱۰ سال پیش از میلاد است. این دیواره در موزه لوور نگهداری می شود.


سرستون گاو دوسر کاخ آپادانا شوش

سرستون گاو دوسر کاخ آپادانا شوش قسمتی از کاخ با شکوه آپادانا داریوش بزرگ در شوش است. این سرستون بزرگ یکی از سی و شش ستون پشتیبان سقف کاخ آپادانا داریوش بزرگ در شوش است و نمایانگر معماری هخامنشی است که از فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف و به صورت سبکی منسجم و مرتبط ایجاد شده‌است. هنگامی که داریوش بزرگ پس از کوروش بزرگ به پادشاهی هخامنشی رسید، شهر شوش را به عنوان پایتخت اداری و اجرایی سراسر قلمرو امپراطوری هخامنشی انتخاب کرد.


این سی و شش ستون هر کدام دارای ۲۱ متر ارتفاع هستند که قاعده هر کدام به شکل مربع می‌باشد که نام پادشاه بر روی آن حکاکی شده‌است. قدمت این کاخ و سرستون‌ها به ۵۱۰ سال پیش از میلاد باز می‌گردد. این سرستون نتیجه کاوش‌های مارسل و جین دیولافوا در سال‌های ۱۸۸۴ تا ۱۸۸۶ میلادی می‌باشد. این سرستون در موزه لوور نگهداری می‌شود.

کتیبه داریوش بزرگ در کاخ آپادانای شوش

کتیبه داریوش بزرگ در کاخ آپادانای شوش، یکی از الواح ارزشمندی است که متعلق به دوران هخامنشیان می‌باشد. این لوح در یکی از دروازه‌های کاخ آپادانای شوش کشف شده‌است. در سال ۱۹۱۱ (میلادی) ژاک دو مورگان و رولاند دو مکوئنم با حفاری در کاخ آپادانای شوش موفق به این اکتشاف شدند. این لوحه تاریخی که از خاک رس می‌باشد، در موزه لوور نگهداری می‌شود. کتیبه داریوش بزرگ، دارای ابعاد ۴۲ در ۴۲ سانتی متر است و قسمتی از آن از بین رفته‌است. کتیبه داریوش بزرگ در کاخ آپادانای شوش به خط پارسی کهن است و یکی از نخستین متون به جا مانده از این پادشاه هخامنشی در آستانه به دست گرفتن قدرت می‌باشد. این کتیبه علاوه بر اینکه مجوز و فرمان‌نامه ساخت بنای کاخ آپادانای شوش را بیان کرده‌است، اطلاعات گرانقدری را در مورد داریوش اول و هخامنشیان به باستان شناسان ارائه داده‌است.


افسار برنزی لرستان

قطعه افسار برنزی لرستان یکی از اشیای باستانی است که به شکل یک موجود یا جن شاخدار شگفت انگیز با بدن گاو یا اسب است. این شی متعلق به نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد است. این قطعه باستانی در لرستان ایران کشف شده‌است.

قطعه افسار برنزی لرستان در اصل دو تکه بوده که توسط یک قطعه صلیبی شکل از ناحیه سوراخ وسط قطعه به هم وصل می‌شدند. این قطعه باستانی تجسم یک موجود تخیلی است که به صورت نیم رخ و با سری که به صورت کامل چرخیده‌است، ساخته شده‌است. انتهای بال این موجود عجیب موجود دیگری قرار دارد که حالت تهاجمی به خود گرفته‌است. موجود شاخدار با لگدمال کردن موجودی دیگر (احتمالاً یک بزغاله) بر روی زمین، قدرت خود را به رخ می‌کشد. دو حلقه بر روی بال موجود افسانه‌ای قرار دارد که طنابی از آن عبور می‌کند. ارتفاع این قطعه ۱۸.۷ سانتی‌متر و عرض آن ۱۸.۲سانتی‌متر است و در موزه لوور نگهداری می‌شود.

صدف‌نوشتهٔ اکدی

صدف‌نوشته آکدی یکی از اشیای باستانی است که متعلق به دوران اکد می‌باشد. بر این صدف دریایی حلزونی شکل نام ریموش پسر سارگن بزرگ پادشاه کیش (شهر سومری) کنده کاری شده‌است. این اثر متعلق به ۲٬۲۷۰ سال پیش از میلاد (سده بیست و سوم پیش از میلاد) است و در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود. این صدف از یک نفر اهل کنعان (شام) در سواحل مدیترانه و در حالی که می‌خواست با آن رنگ بنفش درست کند، خریداری شده‌است. خاستگاه این صدف دریای سرخ و یا خلیج فارس است.