«خیابانی» در دست تعمیر نیست!

همشهری تماشاگر - بهروز رسایلی: انتقاد از جواد خیابانی سوژه تازه ای نیست. هم نویسنده ها از این دست مطالب زیاد نوشته اند و هم خواننده ها فراوان خوانده اند؛ با این همه اما چه می شود کرد که هنوز وقتی صدایش روی آنتن رسانه ملی می پیچد، خیلی ها پای تلویزیون تا مرز جنون و انفجار پیش می روند!

روزهای گذشته بود که استاد را برای گزارش بازی پرسپولیس و تراکتورسازی راهی استادیوم آزادی کردند و آقا جواد هم بدون خرق عادت، 90 دقیقه مغز و اعصاب تماشاچیان تلویزیونی را آماج حملاتش قرار داد.

یعنی طوری که خیابانی به روان ملت هجوم می برد، پرسپولیسی ها روی دروازه میهمان حمله نمی کردند و طوری که آقا جواد ضربات دقیق و کاری اش را به هدف می نشاند، تراکتوری ها دروازه سوشا را باز نمی کردند؛ او 90 دقیقه دیگر همه را ناامید کردتا همچنان جای طرح این سوال باقی بماند که تا کی قرار است گزارشگری برخلاف میل مردم ماموریت گزارش مهمترین بازی های ایران و جهان را برعهده داشته باشد؟

شاهکارهای جمعه

جواد خیابانی در بازی پرسپولیس و تراکتورسای هم همانی بودکه باید باشد. او بعد از گل پرسپولیس گفت: «تا چهار نشه بازی نشه.» و به این ترتیب از همان نیمه اول نشان داد عزمش را برای ساختن یک روز طلایی دیگر جزم کرده است! خیابانی که یک ربع سوشا مکانی را حامد لک صدا زد، در توجیه این اتفاق مدعی شد هر دو گلر از سنگربانان خوب و جوان فوتبال ایران هستند! درست مثل این می ماند که بوفون و کاسیاس را با هم عوضی بگیری و بعد بگویی هر دوی آنها دروازه بان های بزرگی هستند و فرقی نمی کند کدام شان را به چه اسمی صدا بزنی! آقا جواد که تاریخ بازی خداحافظی پنجعلی در سال 72 را به دهه شصت کشاند، شاهکارهایش را زمانی به اوج رساند که بعد از شوت اسماعیل زاده گفت: «تیرک دروازه اگر چند سانتیمتر پایین تر بود یک گل عالی ثبت می شد.»

استاد ظاهرا نمی توانست درک کند تیرک اگر پایین تر بود، توپ مستقیم می رفت توی اوت! خیابانی همچنین پوشاندن دست راست ادینیو را به اشتباه مصدومیت دست این بازیکن عنوان کرد در حالی که مهاجم برزیلی تراکتورسازی به خاطر خالکوبی های روی دست راستش مجبور به انجام این کار شده بود.

او همچنین در مورد آب خوردن ادینیو هم یک چکامه کامل سرود و چیزی حدود یک دقیقه درگیر این ماجرا بود. آقا جواد که فکر می کرد دارد فینال جام جهانی را گزارش می کند از هواداران تراکتور و پرسپولیس به عنوان شادترین و نگران ترین هواداران دنیا یاد کرد تا یک پیام روشن به همه بدهد؛ اینکه در کار او هیچ تغییر رویه ای صورت نخواهد گرفت. مردم خیلی وقت است این موضوع را فهمیده اند اما انگار مسئولان محترم تلویزیون علاقه ای به درک آن ندارند!


گزارشگری که رسما «هوادار» است

یکی از اولین اصول گزارشگری فوتبال به ویژه در مسابقات باشگاهی این است که فرد گوینده کاملا بیطرفی پیشه کند و حواسش باشد که جانب هیچ یک از دو تیم را نگیرد. این مسئله به خصوص در تلویزیون ایران که به آن لقب «رسانه ملی» داده اند، از اهمیت بیشتری هم برخوردار است. با این وجود خیابانی هرگز هیچ توجهی به این مسئله نداشته است.

او چند سال پیش یک بار تحت تاثیر هیجانات بازی مدعی شد پرسپولیس اگر شاهین بوشهر را نبرد، دیگر تیمی را برای بردن پیدا نخواهد کرد. پس از اعتراض بوشهری ها به این مسئله، خیابانی برای گزارش بازی استقلال و شاهین کلی اطلاعات راجع به این شهر جنوبی جمع کرد و حتی اسم محله های بوشهر را هم به خاطر سپرد تا به اصطلاح از این دوستان دلجویی کند.

چیزی که آقا جواد متوجه اش نبود، این بود که اشتباه او در یک مسابقه دیگر فوتبال، ربطی به بینندگان بازی بعدی ندارد که ملزم به تاوان دادن می شوند! خیابانی دربازی پرسپولیس و تراکتورسازی هم از این یحث به شدت ضعیف نشان داد. تمجیدهای غلو شده او از تیم میهمان، شادی با شادی هواداران تیم تبریزی و فریاد کشیدن شعارهای هواداری آنها با همان لحن و لهجه نشان می داد آقا جواد کلا یادش رفته گزارشگر است و فقط یک بوق برای ابراز کامل احساساتش کم داشت.

شاید خیلی ها ندانند اما خیابانی در این مورد کمی محق به نظر می رسد؛ هر چه باشد استاد کارت رسمی هواداری تراکتورسازی را دارد. کارت هواداری صادر شده برای آقا جواد طی مراسم باشکوهی از سوی این باشگاه ، روز ۱۴ شهریور ۹۰ در سالن شمس تبریزی در اختیار وی قرار گرفته است!

نظرسنجی؛ قصه ای که افسانه شد

حدود سه سال پیش شبکه سوم سیما دست به یک ابتکار جالب زد و تعیین گزارشگر هر بازی را به نظرسنجی عمومی گذاشت. به این ترتیب اگر قرار بود مسابقه ای پخش شود، از چند روز قبلش گزینه های گزارش این بازی روی سایت قرار می گرفت تا مردم رأی بدهند و بگویند ترجیح می دهند مسابقه را با صدای چه کسی تماشا کنند؟

مطابق انتظار اما در اغلب نظرسنجی های به عمل آمده عادل فردوسی پور و مزدک میرزایی رتبه های اول و دوم را کسب می کردند تا عملا نوبت به سایرین نرسد. بعد از مواجهه با این اتفاق، مسئولان تلویزیون سراغ راحت ترین گزینه برای حل مشکل رفتند؛ پاک کردن صورت مسئله و حذف کل نظرسنجی!

این در حالی است که به جای چنین رفتاری، می شد مثلا اسم عادل و مزدک را از برخی نظرسنجی ها حذف کرد و به دیگران فرصت رقابت داد. اگر این اتفاق رخ می داد، معلوم می شد جواد خیابانی حتی بین سایر گزارشگران هم شانسی برای کسب نظر مساعد مردم دارد یا نه؟

مرزبندی ها

یک مشکل دیگر در حوزه گزارشگری تلویزیون، به مرزبندی های رسانه ملی مربوط می شود. در شرایطی که لازم است با انجام برخی جابجایی ها و مدیریت نیروها کارایی مجموعه افزایش پیدا کند، در صدا و سیما شاهد آن هستیم که گاهی از فعالیت افراد در رادیو و تلویزیون به شکل همزمان جلوگیری می شود یا مثلا به گزارشگران شبکه ورزش اجازه حضور در کانال سوم سیما را نمی دهند. شاید از بین رفتن این مرزبندی های عجیب و غریب و این انحصارهای خود ساخته بتواند به ایجاد یک فضای تازه و جلب رضایت بیشتر مخاطبان کمک کند.

معیار غلط آقا جواد

به رغم همه انتقاداتی که از خیابانی می شود، او اما کماکان اعتقاد دارد بین مردم چهره ای مقبول و محبوب است. معیار آقای گزارشگر برای چنین ادعایی - که ظاهرا چند بار در محافل غیررسمی آن را تکرار کرده - این است که مردم وقتی در کوچه و خیابان او را می بینند به وی احترام می گذارند، برایش دست تکان می دهند و امضایش را به یادگار می خواهند!

اگر واقعا خیابانی چنین طرز تفکری داشته باشد (که امیدواریم اینطور نباشد) باید برایش نگران شد. شاید لازم باشد یک نفر از آقا جواد سوال کند در ایران کدام بازیگر، کدام خواننده یا فوتبالیست و کدام مجری تلویزیونی ممکن است در انظار عمومی ظاهر شود و مورد توجه و حتی محبت مردم قرار نگیرد؟

آیا این به آن معنا است که همه بازیگران و خواننده ها و فوتبالیست ها و مجریان تلویزیونی ما کارشان درست است و هیچ ایرادی به هیچ کدام از آنها وارد نیست؟ بالاخره خیلی از مردم ما ستاره ها را دوست دارند و بارها نشان داده اند همانقدر که از گفتگو با دوربین تلویزیون استقبال می کنند، دوست دارند با آدم های آن سوی دوربین هم در ارتباط باشند و گاهی از نزدیک لمس شان کنند. چقدر خوب می شود اگر استارها گول این فضا را نخورند و دست از اصلاح خودشان برندارند. چقدر بهتر است مردم همانطور که رو در رو به شما احترام می گذارند، پشت سرتان هم «خوبی»هایتان را بگویند، نه چیزهای دیگر!

به مردم احترام بگذارید لطفا!

جواد خیابانی به تدریج دارد به سمبل بی اعتنایی به درخواست مردم تبدیل می شود. در شرایطی که هر گزارش او موجی از انتقادها و اعتراضات را به دنبال می آورد، باورنکردنی است که هیچ کس گوش شنیدن این ماجراها را ندارد و دلش نمی خواهد به این وضعیت سر و سامان بدهد. به هر حال هیچ شکی وجود ندارد که هر رسانه ای ملزم است به احساسات و عواطف مخاطبانش احترام بگذارد و آنها را در تصمیم گیری هایش لحاظ کند. اگر قرار است اتفاقی غیر از این رخ بدهد، طبعا مقبولیت عمومی رسانه مزبور زیر سوال می رود. آیا غیر از این است؟