۲۴ آذر - ۱۵ دسامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۲۴ آذر برابر با ۱۵ دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۱۰۷۲ - قتل آلپ ارسلان
آلپ ارسلان (به معنای شیر شرزه) پسر چغری بیگ و دومین حکمران سلجوقی ایران (پس از عمویش طغرل) ۱۵ دسامبر ۱۰۷۲ میلادی (۲۴ آذرماه) درگذشت و در مرو مدفون شد. وی پنج روز پیش از مرگ، در حضور جمع دستور اعدام یوسف خوارزمی فرمانده یک دژ نظامی (کوتوال) در ساحل آمودریا (رود جیحون) را داده بود که پس از یک مقاومت شدید دستگیر شده بود و اورا برای تعیین تکلیف نزد آلپ ارسلان آورده بودند. یوسف که مرگ خودرا نزدیک دید ناگهان خنجر برکشید (خنجر خودش و یا یکی از نگهبانان) و به سوی جایگاه آلپ ارسلان حمله برد. آلپ ارسلان که به تیراندازی خود اطمینان داشت نگهبانان را از مداخله منع کرد و تیر در کمان نهاد تا یوسف را بزند که با زیزاگ یوسف تیر خطا رفت و یوسف سینه آلپ ارسلان ۴۳ ساله را با خنجر شکافت. آلپ ارسلان که اسلام آورده و نام محمد برخود گذارده بود تنها هشت سال حکومت کرد. از کارهای مهم او جنگ با دولت بیزانس (فسطنطنیه) در آناتولی است. وی بر سرزمینی از فرارود تا بین النهرین حکومت داشت. پس از او پسرش ملکشاه زمام امور را به دست گرفت.


1256 - سقوط دژ الموت، پايگاه فدائيان شيعه اسماعيليه

نیروهای هلاکوخان («هولاگو» درست است) ایلخان مغولی ایران، پسر تولي، نوه چنگيز و برادر قوبيلاي قاآن (خان بزرگ و حکمران چين) 15 دسامبر 1256 میلادی (24 آذر) وارد دژ معروف الموت شدند و و آن را که از پایگاههای مهم شيعه اسماعیلیه بود تصرف کردند. رکن الدین خورشاه رئیس دژ در برابر حمله مغولان پس از یک مقاومت کوتاه تسلیم شده بود. اسماعیلیه در آن زمان در نقاط مختلف ایران بویژه در خراسان دارای 23 دژ (قلعه) بودند. هلاکو که از ترور خواجه نظام الملک و تنی چند از قدرتمداران وقت به دست گروه ضربت اسماعیلیه معروف به فدائیان آگاه شده بود کمر به قلع و قمع آنان بسته بود. قلعه الموت در ارتفاع سه هزار متری از سطح دریا ـ در کوههای البرز و منطقه رودبار (ديلمان) ساخته شده و ویرانه آن باقی مانده است. یک امیر دیلمی آن را در نیمه دوم قرن نهم میلادی ساخته و برآن نام آشیانه عقاب گذارده بود. حسن صبّاح (بزرگشده ری) که در مصر به اسماعیلیه گرویده بود پس از بازگشت به وطن و هنگامي که خودرا در معرض تهديد ملکشاه ـ شاه وقت ـ با بکاربردن تدابیری در دهه هشتم سده یازدهم میلادی (با محاسباتی؛ سال 1088) دژ الموت را تصاحب کرده و به ایجاد گروه فدائیان از روستائیان محل دست زده بود. [خرابه اين دژ که در شمال طالقان واقع شده است تا قزوين حدود 30 و تا تهران حدود 100 کيلومتر فاصله دارد]


مارکو پولو ایتالیایی (متولد 1254 و متوفي 1324) که در دوران مغولان از ایران دیدن کرد و در سال 1295 میلادی به الموت رفت در سفرنامه خود از فدائیان اسماعیلیه به عنوان حشّاشین نام برده و نوشته است که حسن صبّاح و جانشینانش به افراد مامور ترور قبلا حشیش می دادند. این واژه حشّاشین به تدریج در زبانهای اروپایی به صورت «اسسین» درآمده و معنای تروریست به خود گرفته است.


1950 - فرار سران و بانيان حزب توده از زندان قصر

15دسامبر سال 1950 (24 آذرماه 1329) با يك نقشه از پيش تهيه شده دقيق، سران و بنيادگذاران حزب توده ايران كه برخي از آنان در كابينه هاي پیش از آن به وزارت هم رسيده بودند از زندان قصر فراركردند. آنان از جمله دكتر نورالدين كيانوري، دكتر مرتضي يزدي، دكتر جودت، نوشين و قاسمي قبلا در اختيار محاكم نظامي بودند كه يك دادگاه دادگستري تهران اوايل آذر ماه آن سال به اعتراضشان رسيدگي، و اقدام محاكم نظامي درباره آنان را خارج از صلاحيت اعلام داشت و حكم داد كه پرونده جهت تحقيق به دادسراي تهران ارسال شود. پس از ابلاغ حکم به دستگاه قضايي ارتش، بررسي و مذاکره براي ردّ و يا قبول آن آغاز شد.


1356 ش - اعدام سرلشکر مقرّبي

محكمه نظامي تهران سرلشكر مقرّبي را كه با چند تن ديگر به اتهام جاسوسي براي شوروي دستگير شده بود 24 آذر 1356 به اعدام محكوم كرد كه دو هفته بعد (4 دي ماه)، اين حكم اجرا شد. در دادگاه گفته شد كه وي افسر رزمي نبوده و كار دفتري از جمله ترجمه اسناد نظامي مي كرده است!. ربّاني (خراساني) از مديران كل سابق آموزش وپرورش نيز كه از متهمان اين پرونده بود برغم بي گناه اعلام كردن خود و طومارهاي مردم به حمايت از او، بعدا محكوم به اعدام شد كه در جريان انقلاب از زندان آزاد گرديد.


۱۹۷۹ - ورود شاه به پاناما با پادرمياني دولت آمريکا

شاه سابق، محمدرضا پهلوي، كه قبلا براي درمان بيماري سرطان به آمريكا رفته بود ۱۵دسامبر ۱۹۷۹ عازم پاناما شد و ماهها در سايه ترس از استرداد و ترور در يك جزيره دوردست در اين كشور واقع در آمريکاي مرکزي زندگي كرد كه از آنجا به مصر رفت و در اين كشور درگذشت و همانجا مدفون شده است. مصر در آن زمان که رسانه ها هردم خبر از صدور حکم اعدام غيابي، تقاضاي استرداد، فرستادن کماندو و ... مي دادند تنها دولتي بود که حاضر شده بود شاه را بپذيرد.

ورود شاه به آمريكا جهت درمان و اقامت كوتاه براي دولت كارتر دشواري هاي سياسي پديد آورده بود از جمله تصرف سفارت آمريکا در تهران. بالاخره با پادرمياني مقامهاي آمريكايي، دولت پاناما حاضر شد شاه سابق را درخاک خود بپذيرد. دولتهاي ديگر، حتي اردن كه پادشاه آن دوست قديمي شاه بود حاضر به پذيرقتنش نبودند و اين وضعيت بايد درس بزرگي براي دولتمردان باشد.


در طول اقامت در پاناما، شاه فرصت يافته بود که در چند مصاحبه از خود دفاع کند و کتابي تحت عنوان پاسخ به تاريخ بنويسد.

1917 - بلشويک هاي روس که پس از انقلاب اکتبر زمام اموررا به دست گرفته بودند با آلمان (سنترال پاور) ترک مخاصمه اعلام کردند و به اين ترتيب روسيه از جنگ جهاني اول خارج شد.

2004 - ديويد بلانکت David Blunkett وزير داخله انگلستان که متهم شده بود اعمال نفوذ کرده تا براي کلفت (نني بچه) دوست دختر خود ويزا و اقامت در آن کشور بگيرد از سمت خود در کابينه حزب کارگر کناره گيري کرد. ديري نگذشت که يک نشريه لندن اورا متهم کرد که با يک زن شوهردار هم رابطه داشت. انتشار اين اخبار به حزب کارگر ـ حزب حاکم وقت آسيب سياسي وارد کرد. بلانکت از سال 2000 وزير داخله انگلستان بود.


1361 ش - صدور بيانيه 8 ماده‏اي امام خميني (ره)

در روز بيست و چهارم آذرماه 1361ش، بيانيه 8 ماده‏اي حضرت امام خميني(ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران خطاب به قوه قضاييه و ارگان‏هاي اجرايي كشور صادر شد. ايشان در اين پيام، درباره لزوم اسلامي نمودن تمام سازمان‏هاي دولتي به ويژه دستگاه‏هاي قضايي و جانشين نمودن احكام الهي در نظام جمهوري اسلامي به جاي احكام طاغوتي رژيم سابق، تذكراتي به همه متصديان امور دادند. مهم‏ترين بخش‏هاي فرمان هشت‏ماده‏اي حضرت امام شامل اين موارد بود: تهيه قوانين شرعي و تصويب و ابلاغ آنها با دقت و سرعتِ لازم، رسيدگي به صلاحيت قضات و دادستان‏ها و دادگاه‏ها، صدور احكام اسلام در دادگاه‏ها با قدرت و استقلال و بدون مسامحه و تعويق، عدم احضار يا توقيف افراد بدون حكم قاضي طبق موازين شرع، عدم ورود به محل زندگي يا كار مردم و تجسُّس در امور آنان به هر نحو ممكن، برخورد قاطع در رابطه با توطئه‏ها و گروهك‏هاي مخالف اسلام و نظام جمهوري اسلامي، عدم تصرف در اموال مردم مگر به حكم حاكم شرع پس از بررسي دقيق، پي‏گيري دقيق موارد فوق و برخورد با ماموران اجرايي متخلّف.

زادروزها

۳۷ - زادروز نرون امپراتور روم از سال ۵۴ تا ۶۸ میلادی
۱۳۰ - زادروز لوسیوس وروس امپراتور روم به طور مشترک با مارکوس اورلیوس از سال ۱۶۱ میلادی تا هنگام مرگش در ۱۶۹ میلادی
۱۸۳۲ - زادروز گوستاو ایفل مهندس ساختمان، معمار و متخصص سازه‌های فلزی فرانسوی


۱۸۵۲ - زادروز آنری بکرل فیزیکدان فرانسوی ، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۰۳
۱۸۵۹ - زادروز لودویک زامنهوف آفرینندهٔ زبان بین‌المللی اسپرانتو
۱۹۰۷ - زادروز اسکار نیمایر معمار برزیلی ،از طراحان بنای مرکز سازمان ملل در نیویورک
۱۹۵۳ - زادروز فرانسیسکو فادول سیاستمدار اهل گینه بیسائو


درگذشت‌ها

۱۵۷۴ - درگذشت سلیم دوم یازدهمین سلطان امپراتوری عثمانی و نودمین خلیفه اسلامی
۱۶۷۵ - درگذشت یوهانس فرمیر از معروف‌ترین نقاشان هلندی دورهٔ باروک
۱۸۵۳ - درگذشت گئورگ فریدریش گروتفند باستان‌شناس آلمانی


۱۸۹۰ - درگذشت گاو نشسته از رهبران سرخ‌پوستان آمریکا
۱۹۵۸ - درگذشت ولفگانگ پائولی فیزیکدان بلندپایه اتریشی/سوئیسی ، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۴۵
۱۹۶۶ - درگذشت والت دیزنی کاریکاتوریست، پویانما، تهیه‌کننده، کارگردان، فیلمنامه‌نویس، کارآفرین و صداپیشه آمریکایی

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون