عکس: کودکان محروم از کودکی

فرارو: کودکان کار به کودکان کارگری گفته می‌شود که به صورت مداوم و پایدار به خدمت گرفته می‌شوند که این امر آنها را در بیشتر اوقات از رفتن به مدرسه و تجربۀ دوران کودکی بی‎بهره می‌سازد و سلامت روحی و جسمی آنها را تهدید می‌کند. البته دراین زمینه آمارهای مختلفی وجود دارد اما بنابر اعلام مركز پژوهش‌هاي مجلس، در ايران حدود سه ميليون و 200 هزار كودك به مدرسه نمي‌روند كه اين رقم با آمار كودكان كار بي‌ارتباط نيست.


کار کودک در بسیاری از کشورها و سازمان‌های بین‌المللی فعالیتی استثماری تلقی می‌شود؛ بر اساس آمار سازمان جهانی کار (ILO)، سالانه ۲۵۰ میلیون کودک ۵ تا ۱۴ ساله در جهان محروم از کودکی می‌شوند. طبق این آمار ۱۲۰ میلیون‌نفر از آنها وارد بازار کار شده و مشغول به کار تمام‌وقت هستند. ۶۱ درصد این کودکان در آسیا، ۳۲ درصد در آفریقا و ۷ درصد در آمریکای لاتین زندگی می‌کنند.


بر اساس اعلام سازمان بين‌المللي كار (ILO) وابسته به سازمان ملل، بيش از ۹۰ درصد كودكان با حقوق اوليه خود آشنا نيستند. آمار اين سازمان نشان مي‌دهد، سالانه ۲۵۰ ميليون كودك ۵ تا ۱۴ ساله در جهان از حق كودكي خود محروم و نزديك به نيمي از آنان وارد بازار كار مي‌شوند. اين آمار تنها شامل كودكان كار پيدا است. عده‌اي هم به‌طور پنهان به كار گمارده مي‌شوند كه بالاترين آمار خشونت، سوءاستفاده جنسي و مالي را به خود اختصاص داده‌اند.


در ايران آمار مختلفي درباره تعداد كودكان كار وجود دارد, بنابر اعلام مركز پژوهش‌هاي مجلس، در ايران حدود سه ميليون و ۲۰۰ هزار كودك به مدرسه نمي‌روند كه اين رقم با آمار كودكان كار بي‌ارتباط نيست.


یافته ها نشان می دهد عواملی چون نارساییهای نهادهای اجتماعی نظیرخانواده ومدرسه، فقر اقتصادی خانواده ها ی کودکان خیابان و ناتوانی آنها در انطباق با شیوه های زندگی درشهرها ی بزرگ آلودگی و آسیب زا بودن محلات حاشیه شهرها و فقدان نظارت کافی از سوی سازمان های مسئول والگوهای نادرست کنش متقابل بین شهروندان وکودکان خیابان دست به دست هم داده اند تا این پدیده آزاردهنده کماکان به عنوان مشکلی صعب العبوردر بسیاری از شهرهای بزرگ کشورخودنمایی کند.


در كشور ما ۸۰ درصد كودكان خياباني، كودكان كار هستند که سلامت آنها درخطراست. اين كودكان به‌طور معمول بيش‌تر از ديگران در معرض آسيب‌ها و خطر اعتياد قرار مى‌گيرند، اما موضوع مهم‌ترى كه سازمان‌هاي جهانى نیز بر آن تاكيد دارند، اعتيادى است كه منجر به ايدز مى‌شود.


براساس بررسي‌هاي انجام شده درايران، ۸۶ درصد كودكان كار كاهش وزن، ۸۲ درصد بيماري‌هاي پوستي، ۸۰ درصد كوتاهي قد، ۷۷ درصد بيماري‌هاي دهان و دندان ۷۳ درصد بيماري‌هاي چشم، ۶۴ درصد بيماري‌هاي قلبي، ۶۱ درصد بيماري‌هاي دستگاه تنفسي، ۶۰ درصد بيماري‌هاي گوش و حلق و بيني و ۶۰ درصد بيماري‌هاي دستگاه گوارش دارند. در بحث يادگيري هم ۵۶ درصد كودكان كار بيسوادند كه از اين تعداد ۶۴ درصد كمبود شناخت محيط، ۶۱ درصد مشكلات گفتاري ۶۱ درصد كمبود خفيف ذهني، ۳۲ درصد كمبود حافظه، ۳۰ درصد مشكلات يادگيري و ۲۱ درصد كمبود كنجكاوي دارند.


در حال حاضر ۶۰ مرکز نگهداری مربوط به این کودکان در کشورفعال است و از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۴ هزار کودک کار و خیابان جمع آوری و در مراکزمان ساماندهی شدند و در سال گذشته نیز نسبت به ساماندهی ۵ هزار کودک اقدام شده بود.