زندگی پدرسالار سینمای ایران کتاب شد

خبرگزاری ایسنا: کتاب «نکوداشت محمدعلی کشاورز» با عنوان «دل‌شده» به کوشش رامک صبحی و شاهین امین همزمان با آغاز سی‏‌وسومین جشنواره فیلم فجر منتشر شد.

بهانه تدوین این کتاب برگزاری مراسم بزرگداشت این هنرمند در جشنواره فیلم فجر و تقدیر از نیم قرن حضور او در عرصه بازیگری تئاتر، سینما و تلویزیون است.

در معرفی این کتاب عنوان شده است: «صبحی و امین که سابقه بیش از ۲۰ سال فعالیت روزنامه‏‌نگاری در نشریات تخصصی سینمایی را دارند، با هدف بررسی زندگی هنری این هنرمند ارزشمند و جایگاه او در عرصه هنر، مطالب این کتاب را گردآوری کرده‏‌اند. آغازگر کتاب یادداشت‏‌هایی از حجت‏‌الله ایوبی رییس سازمان سینمایی و معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و علیرضا رضاداد دبیر سی‎وسومین جشنواره فیلم فجر است. در ادامه هم پیش‌گفتاری به قلم رامک صبحی آمده ‎است.

این کتاب در سه فصل تنظیم شده ‏است. فصل اول کتاب که «کشاورز به روایت کشاورز» نام دارد به گفت‎وگو با این بازیگر اختصاص دارد. در بخشی از این گفت‎وگو خاطرات دوران کودکی، خانواده و مدرسه و تاثیر و تاثر این دوران بر محمدعلی کشاورز مرور شده ‏است. چگونگی شروع فعالیت‎های هنری در تئاتر و ادامه آن در سینما و تلویزیون، همراه با یادی از نقش‎های به‌یادماندنی، بخش دیگری از این گفت‌وگوست. در لا‎به‌لای این گفت‌وگو همچنین وقایعی که طی دوران فعالیت هنری کشاورز، فضای هنری کشور و روند فعالیت‏‌های این هنرمند را تحت تاثیر قرار داده، توسط نویسنده مطلب مرور شده‎ است. این بخش با درج فهرستی از فیلم‎ها، تئاترها و تله‌تئاترها و مجموعه‎های تلویزیونی و بیوگرافی محمدعلی کشاورز تکمیل می‎شود.

در بخش دوم این کتاب «کشاورز به روایت هنرمندان» ۱۳ هنرمند در قالب یادداشت یا گفت‌وگو از محمدعلی کشاورز گفته‎اند؛ علی نصیریان، عباس کیارستمی، اسماعیل شنگله، داوود رشیدی، امین تارخ، مهدی هاشمی، مسعود جعفری جوزانی، محمدمهدی دادگو، داریوش فرهنگ، مجتبی راعی، جمشید هاشم‌پور، احمد بخشی و محمود پاک‌نیت. هرکدام از این مطالب به بخشی از خلق‎وخو و سلوک و منش این بازیگر ۸۴ ساله اشاره دارند. برای نمونه علی نصیریان کشاورز را چنین توصیف می‎کند: «کشاورز در وهله اول انسان بسیار شریف، دوست بسیار خوب و بچه بسیار بااستعدادی در نمایش جدید ایران اعم از تئاتر در دهه ۴۰ تا بعد از انقلاب و در سریال‎ها و فیلم‎های ایرانی است.

او یکی از کسانی بود که تاثیر بسیاری داشت. من بیش از ۵۰ سال است که آقای کشاورز را می‌شناسم و این زمان کمی نیست . باید ببینیم کسی که بیشتر از نیم قرن در هنر ایران بوده چه تاثیری داشته و حاصل کارش درخور این نیم قرن حضور در سینما و تلویزیون و تئاتر ایران بوده است؟ کشاورز یکی از کسانی است که به حکم من در تغییر و تحول نمایش و فیلم ایران تاثیرگزار بوده است.»

یا مهدی هاشمی درباره‌اش می‎نویسد: «او شبیه هیچ‌کس نیست و با اکثر بازیگرانی که از خود دور می‏‌شوند و بازی می‏‌کنند و بسیار هم بازی می‏‌کنند، فاصله درازی دارد. او خودش است و بسیار هم خودش است و با غرور و تشخص ویژه‌‏ای که دارد به نظر می‏‌آید که دوست دارد بگوید من خود نقشم، از من بازی نخواهید. من نمی‌توانم کس دیگری باشم.» یا مسعود جعفری جوزانی او را قهرمان دوران نوجوانی‎اش وصف می‎کند و امین تارخ از حسرت‎هایش برای این بازیگر می‎گوید.

عباس کیارستمی بهترین خاطره‌‏اش از کشاورز را انضباط یک آدم حرفه‏‌ای و تطابقی که با کلیت فیلم پیدا کرد، عنوان می‌کند: «او میل نداشت دیگران شبیه او بازی کنند، فهمید که خودش را باید به نابازیگران فیلم نزدیک کند و به‏ نظر من خیلی موفق بود.» هنرمندان دیگر هم هریک از دریچه دل و جان خود از خاطره‎ها و سلوک و مهربانی و خضوع و یگانه بودن محمدعلی کشاورز گفته‎ و نوشته‎اند. نکته جالب این بخش در کنار خواندنی بودن صحبت‎های هریک از هنرمندان درباره محمدعلی کشاورز، این است که در هرکدام از مطالب گوشه‎ای از رخدادهای هنر ایران طی نیم قرن اخیر بیان می‎شود.

در بخش آخر کتاب که «کشاورز به روایت منتقدان» نام گرفته، چهار منتقد و نویسنده سینما، هرکدام از نظرگاه خود به بررسی کارنامه بازیگری کشاورز پرداخته‎اند. احمد طالبی‌نژاد و جواد طوسی در مقاله‏‌هایشان کارنامه هنری این هنرمند را با تاکید بر نقش‎های کلیدی او در تئاتر، سینما و تلویزیون بررسی کرده‎اند. رامتین شهبازی هم در مطلب خود با تکیه بر فیلم‎های «مادر» و مجموعه «هزاردستان »، نگاهی به شمایل هنرپیشگی این بازیگر دارد. مقاله سعید مروتی هم مروری اجمالی و تاریخی بر کارنامه سینمایی کشاورز است. این بخش با یادداشتی از شاهین امین به پایان می‌‏رسد.

در انتهای کتاب آلبوم تصاویری از دوران نوجوانی تا صحنه تئاتر و سینما و تلویزیون محمدعلی کشاورز منتشر شده است.»