توصیه های متخصص زنان به مهناز افشار

مجله سیب سبز: اخبار مربوط به سلبريتي‌ها خيلي زود پخش مي‌شود. درست مثل خبر بارداري مهناز افشار كه به قول خودش در ۳۸ سالگي انتظار معجزه زندگي‌اش را مي‌كشد. بهمن فرمان‌آرا در يكي از مصاحبه‌هاي اخيرش گفته بود: «خب، ازدواج كرده و همه زن‌ها باردار مي‌شوند، چرا بايد خبر هيجان‌انگيزي باشد؟» شايد بارداري يك بازيگر خبر هيجان‌انگيزي نباشد ولي بهانه‌اي است تا در مورد بارداري در سنين بالاي ۳۵ سال و وضعيت ويژه مهناز افشار با دكتر كتايون برجيس، متخصص زنان و نازايي گفت‌وگو كنيم تا به اين وسيله خانم‌هايي كه وضعيتي مشابه با وضعيت خانم افشار را دارند، نسبت به شايعاتي كه در اين مورد وجود دارد، آگاه‌تر شوند. راستی، آخرین خبر هم اینکه فرزند مهناز افشار دختر است. مبارک باشد خانم افشار.

گريم، فرزندش را به خطر مي‌اندازد؟

براي اينكه يك بازيگر در چشم بيننده فيلم بتواند بازي باورپذيري را ارائه كند، لازم است ظاهري متناسب با شخصيت فيلمنامه داشته باشد. علاوه بر اين شباهت ظاهري به نقشي كه قرار است بازي شود به نزديك شدن حسي بازيگر با نقشش هم كمك فراواني مي‌كند. از همين رو گريم در كارهاي سينمايي نقش بسيار مهمي را ايفا مي‌كند و هيچ بازيگري بدون گريم مقابل دوربين ظاهر نمي‌شود. گاهي تفاوت ظاهري بازيگر با نقشي كه بازي مي‌كند، زياد است و تنها يك گريم سنگين مي‌تواند اين فاصله را پر كند. مهناز افشار به عنوان يك بازيگر نمي‌تواند از زير بار مسئوليت بازيگري شانه خالي كند و ناچار بايد گريم شود اما با توجه به شرايط تازه و بارداري او گريم براي او و جنينش خطري ايجاد نمي‌كند؟


دكتر كتايون برجيس: بعضي‌ها فكر مي‌كنند اگر يك زن باردار از لوازم آرايشي استفاده كند يا موهايش را رنگ كند، حتما دچار سقط جنين خواهد شد. اين حرف آن قدر جدي گرفته مي‌شود كه بعضي آرايشگرها براي فرار از مسئوليت سقط جنين حاضر نمي‌شوند موي زن باردار را رنگ كنند. اما واقعيت اين است كه تاكنون هيچ تحقيق مدوني مبني بر اينكه مواد موجود در لوازم آرايشي باعث سقط جنين مي‌شود، صورت نگرفته است.

ممكن است اين شايعه پيرامون يك فكت علمي ديگر شكل گرفته باشد؛ به‌طور كلي در سه‌ماهه اول بارداري مادر نبايد با هيچ نوع مواد شيمیايي سر و كار داشته باشد. هرگونه تماس با مواد شيميايي ريسك بارداری را افزايش مي‌دهد. حتي يك خانم باردار در سه ماهه اول بارداري اجازه مصرف دارو هم ندارد مگر در موارد استثنايي كه آن هم تحت كنترل شديد پزشك متخصص قرار مي‌گيرد. از آن جايي كه مواد تشكيل‌دهنده لوازم آرايشي و رنگ و مش مو اغلب مواد شيميايي هستند، اين تصور به وجود آمده است كه خانم باردار نبايد از آنها استفاده كند.

بنابراين بهتر است خانم افشار هم در سه ماهه اول بارداري‌شان حتي‌الامكان روي صندلي گريم ننشيند. البته بعد از گذشت سه ماهه اول بارداري كه دوران حساسي است، حساسيت بيش از حد روي اين موضوع ديگر ضرورتي ندارد چون طي اين مدت ارگان‌هاي داخلي جنين تشكيل شده است و بعد از آن ديگر فقط بايد رشد كند بنابراين اگر خانم افشار از دوره حساس سه ماهه اول بارداری به سلامت عبور كند، ديگر گريم شدن و رنگ كردن مو خطري را متوجه خودش و جنينش نخواهد كرد.

كار شبانه‌روزي براي جنين خطر دارد؟

بازيگري از شغل‌هاي سخت به شمار مي‌آيد چون هيچ زمان مشخصي براي اين كار وجود ندارد و در هر ساعتي از شبانه‌روز ممكن است لازم باشد بازيگر جلوي دوربين برود. اين مسئله از اقتضائات شغل بازيگري است. شايعه‌اي بر سر زبان‌ها افتاده بود كه توليد سريال «عشق تعطيل نيست» _كه مهناز افشار در آن نقش يكي از شخصيت‌هاي اصلي را بازي مي‌كند_ به دليل بارداري او متوقف شده است. او بعدا طي يك نوشته در حساب كاربري اينستاگرامش توضيح داد دليل توقف فيلمبرداري اين بوده كه عوامل فيلم مي‌خواهند بازخوردهاي مردم را پس از پخش ببينند و ادامه سريال را با توجه به نظرات مردم پيش ببرند. اما گذشته از اين فيلم آيا بيدارخوابي‌هاي طولاني و آفيش‌هاي مستمر و اساسا اين همه تحرك كه جزء ملزومات بازيگري است، براي سلامت خودش و جنينش مشكلي به وجود نمي‌آورد؟

دكتر كتايون برجيس: قطعا فعاليت جسماني مادر در دوران بارداري با پيش از آن كاملا متفاوت است. خانم افشار بايد محدوديت‌هاي تازه خود را بشناسد و براساس آن كار خود را ادامه دهد. معيار مشخصي براي ميزان فعاليت جسماني نمي‌توان تعيين كرد چون بعضي‌ها آدم‌هاي كم‌تحركي هستند و اگر تا سر كوچه هم پياده‌روي كنند، زود خسته می‌شوند ولي بعضي‌های ديگر ممکن است فعال بوده و مدام در حال جنب و جوش و ورزش باشند. هر كسي بنا به نُرم‌هاي خودش سنجيده مي‌شود. تنها گفته مي‌شود كه تحت تاثير فعاليت جسمي، ضربان قلب مادر مي‌تواند از حداقل ۱۰ تا حداكثر ۳۰ ضربه افزايش داشته باشد و نه بيشتر بنابراين اگر مهناز افشار احساس مي‌كند دچار خستگي شده است بايد بلافاصله استراحت كند حتي اگر سر فيلمبرداري باشد بايد زماني را براي دراز كشيدن و تجديد قوا اختصاص دهد. بعد از اينكه احساس كرد توان جسمي براي ادامه كار را دارد به سر صحنه بازگردد.

خستگي مفرط و فعاليت جسماني شديد براي جنين به هيچ‌وجه خوب نيست چراكه ممكن است زمان تولد ۲۰۰ تا ۴۰۰ گرم از وزن طبيعي نوزاد بكاهد كه خطرناك است و سلامت نوزاد را مستقيما تهديد مي‌كند. اين مسئله طبيعتا در سه‌ماهه اول كه ارگان‌هاي داخلي جنين شكل مي‌گيرد، حساسيت بيشتري دارد اما حتي با پايان سه ماهه اول چيزي از اهميتش كم نمي‌شود و در تمام طول بارداري خانم بازيگر بايد حواسش به خستگي و ميزان فعاليت‌هايش باشد. به‌ويژه در سه ماهه آخر فعاليت شديد خطر زايمان زودرس را به دنبال مي‌آورد و باعث لكه‌بيني مي‌شود. اما اين تصور كه به‌طور كلي تحرك باعث سقط جنين مي‌شود، پايه علمي محكمي ندارد چراكه سقط جنين تا ۹۰ درصد ژنتيكي است و ربط مستقيمي با تحرك بدني مادر ندارد بنابراين اگر مهناز افشار از خودش در برابر خستگي مفرط مراقبت كند و استراحت كافي داشته باشد، بازيگري برايش خطري به وجود نخواهد آورد.
معمولا خانم‌ها براي روزهاي پاياني بارداري و در دوراني كه قرار است رفت‌وآمدهاي خانوادگي به‌خاطر به‌دنيا آمدن فرزند شكل بگيرد، براي استفاده از لوازم آرايشی بسيار مشتاقند. اتفاقا اين خواسته، امكان‌پذير است و با خيال راحت مي‌توانند از لوازم آرايشی يا رنگ مو استفاده كنند. خانم مهناز افشار هم به‌عنوان يك بازیگر مي‌تواند از همين موضوع استفاده كند.
معمولا توصيه مي‌شود خانم‌هاي باردار تغييرات ناگهاني عجيب و غريبي در فعاليت‌هاي روزمره زندگي‌شان ندهند، يعني سعي كنند ريتم مشخص قبل از بارداري را براي خود حفظ كنند.


خانم بازيگر چه بايد بخورد؟

غذا خوردن بيرون از منزل محدوديت‌هايي با خود دارد؛ مثلا يك كارمند اگر از منزل غذا نبرده باشد، همان غذايي را خواهد خورد كه اداره آن را در اختيارش مي‌گذارد. گزينه ديگر كه علم پزشكي مدت‌هاست آن را گزينه مردود مي‌داند، تلفن كردن به يكي از فست‌فودی‌هاست كه غذاي جمع و جور و بي‌دردسري ارسال كنند. مهناز افشار حالا علاوه بر خودش بايد به فكر موجود ديگري هم باشد و بيش از پيش به غذايي كه براي خوردن انتخاب مي‌كند، فكر كند بنابراين ممكن است نتواند غذايي را كه سر صحنه براي ساير عوامل تهيه مي‌شود، ميل كند. آيا اين مسئله وضعيت سلامت او و جنين را با مشكلي روبه‌رو نمي‌كند؟

دكتر كتايون برجيس:اهميت تغذيه در دوران بارداري بسيار بيشتر از حالت عادي است و به هيچ‌وجه نبايد در مورد آن سهل‌انگاري كرد. اگر مهناز افشار مي‌خواهد كودك سالمي داشته باشد و دوران بارداري را با انرژي كافي و به سلامت پشت سر بگذارد، بايد روي غذاهايي كه مي‌خورد، حساسيت به خرج دهد.

* او بايد دور غذاهاي حجيم مثل فست‌فودها را يك خط قرمز بكشد.

* هر چهار ساعت يك‌بار يك وعده غذايي كم‌حجم ميل كند.

* در طول هفته مجاز به خوردن تنها ۳۴۰ گرم تن ماهي است. تقريبا هفته‌اي دوبار مي‌شود ولي حتي‌الامكان از اين هم كمتر ماهي تن مصرف كند.

* به‌طور كلي بارداري در ۳۸ سالگي بارداري پرخطر به شمار مي‌رود بنابراين بايد مراقب فشار خون و ديابت بارداري باشد. مصرف بيش از حد نمك و مواد خوراكي شيرين مي‌تواند مشكل‌ساز شود.

* در طول روز مي‌تواند حداكثر سه فنجان مواد كافئين‌دار مثل چاي، قهوه و نسكافه بنوشد. بيشتر از اين مقدار احتمال سقط ايجاد مي‌كند.

* از تمام گروه‌هاي غذايي بايد به مقدار مشخص و مطابق تجويز متخصص تغذيه در برنامه غذايي روزانه‌اش بگنجاند.

* در صورتي كه آفيش باشد بايد خوراكي‌هاي لازم را همراه خودش ببرد يا سفارش دهد برايش ارسال كنند. تسليم شرايط شدن در بارداري خطرناك است.

ويار مهناز افشار شديد است؟

يكي از دردسرهاي شايع بارداري ويار است كه به‌خصوص در ماه‌هاي اول به طرز شديدي خود را نشان مي‌دهد. گفته مي‌شود افرادي كه در سنين بالاي ۳۵سال باردار مي‌شوند، ويار شديد‌تري هم دارند. با توجه به اينكه مهناز افشار ۳۸ ساله است آيا اين بيماري روزانه در صورت شدت پيدا كردن مانع كارش نمي‌شود يا شرايط سخت را برايش سخت‌تر نمي‌سازد؟

دكتر كتايون برجيس: اين شايعه كه بارداری در سن بالا باعث مي‌شود تا مادر ويار شديد‌تري داشته باشد، درست نيست. حالت تهوع در دوران بارداری يك امر شايع است كه همه مادران آن را تجربه مي‌كنند؛ حالا بعضي كمتر و بعضي بيشتر. گمان مي‌رود مسئله تهوع بارداري براي مهناز افشار اهميت بيشتري هم داشته باشد چون در صورتي كه سر كارش باشد حالت تهوع مانع از ايفاي نقش خواهد شد. دو نكته اصلي در اين رابطه وجود دارد كه مي‌تواند باعث تخفيف حالت تهوع شود؛ يكي از دلايل به وجود آمدن حالت تهوع، خوردن غذاهاي نامناسب است. غذاهاي نامناسب را همه مي‌شناسند.

فست‌فودها در راس گروه غذاهاي مضر قرار مي‌گيرند. خانم افشار بايد به‌طور كلي خوردن غذاهاي پرحجم را كنار بگذارد تا بتواند از پس مسئوليت‌هايش بربيايد. نكته ديگر اين است كه قبل از خواب يك خوراك خشك (كه دوست دارد) روي پاتختي و در فاصله كمي از تخت بگذارد. بلافاصله بعد بيدار شدن از خواب و قبل از بلند شدن از بستر، آن را ميل كند و بعد از جايش بلند شود. رعايت اين دو نكته ساده تا حد زيادي مانع از تشديد حالت تهوع روزانه مي‌شود.

این شغل با اعصاب بازی می‌کند؟

زندگي يك موجود زنده در بطن مادر يك امر عادي نيست و دلواپسي‌هايي را براي مادر به وجود مي‌آورد، خاصه اينكه ماجراي بارداري و تولد ريسك هم داشته باشد. طبق مكاتب آمريكايي بارداري بعد از ۳۵ سالگي پر خطر است، ولي در كشور ما سن بارداری پر خطر را ۳۸ سال اعلام كرده‌اند، يعني درست سني كه مهناز افشار در آن باردار شده است. علاوه بر استرس بارداری پر خطر ممكن است بازي در صحنه‌هايي كه هيجان بالايي را مي‌طلبد، بر شدت استرس بيفزايد. آيا تحمل اين ميزان استرس براي مادر و جنين مشكلي در پي نخواهد داشت؟

دكتر منيژه شهبازخان (روانشناس): همه كساني كه باردار مي‌شوند در طول بارداري‌شان با استرس‌هاي گوناگوني دست و پنجه نرم مي‌كنند كه این موضوع يك امر طبيعي است؛ چه مادر ۲۰ سال داشته باشد چه ۴۰ سال! اما عوامل متعددي مي‌توانند بر نگراني‌ها دامن بزنند و مادر را دچار استرس‌هاي شديد كنند، طوري كه از بارداري هيچ لذتي نبرد. اغلب اين افراد سال‌ها بعد از به دنيا آمدن فرزندشان هم با يادآوري روزهاي بارداري مي‌گويند حتي تصورش هم اوقات‌شان را تلخ مي‌كند!

يكي از فاكتورهاي نگراني، خطرناك بودن بارداری براي مادر يا نوزاد است. خانم افشار هم مثل بقيه مادران بالاي ۳۸ سال براي پيشگيري از اين نوع استرس مي‌تواند تست آمينيوسنتز بدهد. مقدار كمي از آب پيرامون نوزاد را با سرنگ مي‌كشند و تشخيص قطعي سلامت يا مشكل نوزاد را به مادر اعلام مي‌كنند.

اين تست يك آزمايش معتبر علمي است و نگراني براي سلامت نوزاد را يك بار براي هميشه برطرف مي‌كند، ضمن اينكه خطري هم براي مادر ندارد. فقط يكي، دو روز پس از انجام آمينيوسنتز لازم است مادر استراحت داشته باشد و كمتر فعاليت كند اما شغل خانم افشار نمي‌تواند مشكلي براي جنين به وجود بياورد چون بسياري از مشاغل ديگر هستند كه همين قدر (يا بلكه بيشتر) به مادر استرس مي‌دهند مثلا يك پرستار باردار بنا به شرايط شغلي‌اش ممكن است تحت فشار استرس قرار بگيرد يا يك مددكار اجتماعي كه با غم‌ها و مشكلات مردم روبه‌رو مي‌شود، قطعا در مواقعي بسيار ناراحت يا پريشان مي‌شود بنابراين ايشان مي‌توانند از اين جهت با خيال راحت و بي‌دغدغه به فعاليت حرفه‌‌ای‌شان ادامه دهند.