گام های ظریف برای توسعه روابط با اروپا

تابناک: وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در حالی از امروز به اسپانیا و پرتغال سفر کرده است که به نظر می رسد گسترش مناسبات سیاسی- اقتصادی و رایزنی برای آغاز فصل تازه یی از روابط از اهداف این سفر باشد.

سیاست خارجی به عنوان ابزار حفظ و پیگیری اهداف و منافع ملی همواره از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است و در این میان دولت ها تلاش می کنند با ابزار دیپلماسی به بیشینه سازی منافع و امنیت ملی خود یاری رسانند.

در این میان، جایگاه کشورهای اروپایی در نظام بین المللی و همچنین نقش و جایگاه منطقه ای و راهبردی جمهوری اسلامی ایران ضرورت های متقابلی را برای برقراری یک پیوند تقویت شده میان تهران و کشورهای اروپایی به وجود می آورد.

از یک سو، به دلیل نقش اروپا در نظام بین المللی و همچنین جایگاه ژئواستراتژیک منطقه ای و منابع گسترده ی انرژی ایران، ضرورت های متقابلی برای حفظ روابط در یک چارچوب مناسب میان ۲ طرف وجود دارد. البته این روابط، تا اندازه ای پرفراز و نشیب و همراه با چالش در عرصه هایی همچون حقوق بشر، سلاح های کشتار جمعی، تروریسم (دهشت افکنی) و برخی مسائل منطقه ای و خاورمیانه بوده است.

ورود و نقش آفرینی کشورهای اروپایی در چارچوب اتحادیه اروپا در صحنه بین المللی از مهمترین دگرگونی ها بوده است و جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان یکی از بزرگ ترین بازیگران منطقه ی خاورمیانه، هم از این تحولات تاثیر می پذیرد و هم بر آنها اثر می گذارد و البته هر ۲ طرف همچون سایر بازیگران در پی دستیابی به منافع خود از رهگذر اثرگذاری بر ساختارهای نظام در حال تکوین هستند.

جمهوری اسلامی ایران در دوره تازه سیاست خارجی خود در چارچوب گفتمان اعتدال و سیاست «تعامل سازنده» تلاش کرده است مناسبات خارجی را به شکلی متوازن با همه کشورها افزایش دهد. در این میان، کشورهای اروپایی به دلیل پیشینه روابط خود از اهمیت گسترده ای برای جمهوری اسلامی ایران برخوردارند.

اگرچه روابط جمهوری اسلامی ایران و کشورهای اروپایی طی سال های گذشته با فراز و نشیب هایی همراه بوده است اما به دلیل وجود ظرفیت ها و قابلیت های ۲ طرف به ویژه در حوزه های اقتصادی و تجاری، می توان این روابط را نوعی مناسبات با ظرفیت «پیوند راهبردی» دانست.

«محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران، از امروز در چارچوب روابط دوجانبه به اسپانیا رفته است و سپس به پرتغال می رود. رییس دستگاه دیپلماسی ایران در اسپانیا با «ماریانو راخوی» نخست وزیر، «خوسه مانوئل گارسیا مارگالو» وزیر امورخارجه، «خسوس ماریا پوسادا» رییس کنگره نمایندگان و «لوییس دگیندوس» وزیر اقتصاد این کشور، گفت وگو می کند.

به گزارش بیست و چهارم فروردین ایرنا، وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران طی این سفر که نخستین دیدار اروپایی وی پس از گفت و گوهای لوزان سوییس است، با نخبگان سیاسی، اقتصادی، رسانه ای و سفرای خارجی مقیم مادرید نشستی دارد.

اسپانیا از دی ماه ۱۳۹۳ برای ۲ سال به طور غیردایم عضو شورای امنیت شده است و ریاست کمیته نظارت بر تحریم های ایران را بر عهده دارد.

وزیر امور خارجه در ادامه سفر خود از «مادرید» اسپانیا به «لیسبون» پرتغال می رود.

سفر ظریف به مادرید و لیسبون در پاسخ به سفر همتایان اسپانیایی و پرتغالی به تهران و با هدف توسعه روابط دوجانبه انجام می شود.

وزیر امورخارجه اسپانیا اسفندماه ۱۳۹۲ و «رویی ماشه ته» وزیر امورخارجه پرتغال، بهمن ماه ۱۳۹۳ به تهران سفر کرده بودند.

وزرای امورخارجه این ۲ کشور طی سفر به تهران، برای تقویت همکاری های دوجانبه گفت و گوهای سازنده ای با مقام های جمهوری اسلامی ایران داشتند و سفر ظریف نیز با هدف ادامه رایزنی ها با مقام های بلندپایه اسپانیایی و پرتغالی تنظیم شده است. وی در دیدار با مقام های بلندپایه این ۲ کشور آخرین تحولات منطقه ای و بین المللی را بررسی خواهد کرد.

به گزارش بیست و پنجم فروردین ایرنا، ظریف نیز در فرودگاه مادرید گفت: موضوع های بسیار مهمی در سطح منطقه ای به ویژه موضوع یمن و مسائل نگران کننده دیگر ناشی از گسترش و حضور عناصر افراطی در منطقه وجود دارد که مشکلات مشترک کشورهای منطقه و سایر اعضای جامعه بین المللی است.

وی افزود: روابط اقتصادی ایران با کشورهای اروپایی به ویژه اسپانیا به دلیل تحریم ها کاهش یافته است.

وی با اشاره به سفرهای گذشته وزرای امورخارجه اسپانیا و پرتغال به تهران خاطرنشان کرد: آنان در سفر به ایران، درباره زمینه های از سرگیری و گسترش روابط اقتصادی بحث کردند و اکنون در این سفر آن موارد را بار دیگر بررسی می کنیم.

با توجه به چارچوب های تفاهم هسته ای جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۵ به سرپرستی نماینده اتحادیه اروپا که سیزدهم فروردین در لوزان سوییس شکل گرفت، فضای تازه ای پیش روی اقتصاد ایران گشوده شده است. اکنون بسیاری از کارشناسان از دوران پساتحریم سخن می گویند و در این فضا با شکسته شدن ساختار تحریم ها بسیاری از کشورهای اروپایی مانند اسپانیا و پرتغال می توانند نقش مهمی بازی کنند.

گذشته روابط اقتصادی ایران به خوبی اهمیت ویژه و جایگاه برجسته اروپا را نشان می دهد. شاکله صنعت در ایران بر پایه چیرگی اقتصاد اروپا شکل گرفته است و هنوز نیز با وجود موانع سیاسی، کشورهای اروپایی جزو بزرگ ترین همپیمانان تجاری ایران هستند به گونه ای که یک سوم مبادلات تجاری ایران با اروپا صورت می گیرد.

مناسبات اقتصادی ایران و اسپانیا که پیشینه ۶ میلیارد دلاری را نیز به خود دیده بود، به گفته «یحیی آل اسحاق» رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، طی پنجاهمین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران و اسپانیا در بهمن ۱۳۹۳، به بیش از ۴۰۰ میلیون دلار رسید.

ارزش روابط اقتصادی ایران با پرتغال نیز به نوشته تارنمای سفارت جمهوری اسلامی ایران در مادرید، در سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ خورشیدی) ۳۵ میلیون یورو (۱۳۸۸) بود اما با تشدید تحریم های چندجانبه اتحادیه اروپا بر سر فعالیت های هسته ای صلح آمیز تهران بسیار کاهش یافت.

در فرجام، به نظر می رسد روابط جمهوری اسلامی ایران و کشورهای اروپایی به ویژه اسپانیا و پرتغال که با ایران پیشینه مناسبات فرهنگی گسترده ای دارند، ورای چالش های پیش آمده از ظرفیت و توانمندی بالایی برخوردار است که می تواند دورنما و افق روشن مناسبات را تضمین کند.

از این منظر، برای گسترش این روابط ایجاد ظرفیت های تازه در عرصه مناسبات اقتصادی به ویژه حوزه انرژی و نیز بازگشایی فضایی تازه در دیپلماسی از سوی ۲ طرف نیاز است تا بسترهای بایسته ای برای ایجاد پیوند در چارچوب منافع متقابل و پایدار ایجاد شود.

آنچه دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در روابط با کشورهای اروپایی دنبال می کند، برقراری مناسباتی متوازن و توسعه گرا با حفظ احترام و منافع متقابل است.