ماهان، شهر كاروانسراها، شهرباغ‌ها

برترین ها: باغ‌هاي ايراني، قله‌هاي بلند سفيدپوش، معماري قديمي و محصولات منحصر به‌فرد، جاذبه‌هايي است كه مسافران زيادي را به شهر ماهان مي‌كشاند. براي رسيدن به ماهان بايد از شهر كرمان و در جهت جنوب شرقي ۳۵ كيلومتر پيش برويد كه همان مسير كرمان به بم است. اين شهر زيبا در دامنه ارتفاعات كوه جوپار قرار گرفته و چشمه‌هاي آب نسبتا فراواني كه در اين منطقه وجود دارد باعث آباداني آن شده است. در اين شهر جنوبي از طبيعت زيبا تا بناهاي تاريخي را مي‌توانيد كنار هم بيابيد و از تماشاي آن‌ها لذت ببريد.


مقبره شاه نعمت‌الله ولی كه از صوفیان و فیلسوفان دوران صفویه بوده در ماهان است. یكی از معروف‌ترین فضاهای موجود در این مجموعه فضای چله‌خانه است كه صوفيان براي چله‌نشيني از آن استفاده مي‌كردند. چله‌نشيني در اصطلاح صوفيان نوعي مراقبت است كه براي سير و سلوك استفاده مي‌شده. این مجموعه شامل ۲ سردر ورودی، حجره‌های كوچك‌و‌بزرگ، بقعه، ۴منار كاشی‌كاری شده، ۲رواق و ۴صحن است. هسته اصلی بنا را آرامگاه با گنبدی زیبا تشكیل می‌دهد.


باغ‌هاي سنتي ايران براي نوع طراحي‌شان شهرت جهاني دارند و در شهر ماهان مي‌توانيد نمونه‌ جالبي از آن را ببينيد. باغ شاهزاده ماهان يك نمونه مشهور از اين باغ‌هاست كه در دامنه كوه جوپار و در بستري كويري طراحي شده. براي رسيدن به اين باغ زيبا بايد ۶‌كيلومتر از ماهان دور شويد. اين باغ سنتي ۱۲۶‌سال پيش ساخته شده و از نظر تاريخي مربوط به اواخر دوره قاجار است. باغ شاهزاده ماهان را حميد ميرزا فرمانفرما كه حاكم وقت كرمان و بلوچستان بوده به‌عنوان يك تفرجگاه شخصي ساخته. در اين باغ تركيب بي‌نظيري از باغباني و معماري وجود دارد و بر سر نهري كه كوه‌هاي جوپار سرچشمه مي‌گيرد قرار دارد. اين باغ علاوه بر سردري بسيار زيبا، عمارت شاه‌نشين و حمام هم دارد. در حال حاضر بخش شاه‌نشين تبديل به رستوران شده. درختان ميوه متنوع و حوض‌ها و فواره‌هايي كه آبنمايي زيبا جلوي باغ مي‌سازند از جاذبه‌هاي اين باغ تاريخي است. تابستان گذشته اين باغ جزو ۱۰ باغ منحصر به فرد جهان به ثبت رسيد.


يكي از رازهاي زيبايي كم‌نظير باغ شاهزاده ماهان، جاري‌شدن آب قنات تيگر است كه از كوه‌هاي بالا دست اين باغ سرچشمه مي‌گيرد و از ميان باغ عبور مي‌كند. برف‌های كوه جوپار، حتی در تابستان هم آب نمی‌شود. كوه جوپار بیش از ۴۱۳۵ متر ارتفاع دارد و یخچال‌هايي دارد كه چشم‌انداز سفيدي از آن مي‌سازد. هر سال كوهنوردان زیادی برای صعود به این كوه و قله‌های زیبایش به كرمان می‌آیند. با وجود اين برف دائمي و يخچال‌هاي آن گیاهان دارویی فراوانی مثل آلاله، آویشن، مرزن جوش و از همه مهم‌تر زیره سیاه از كوه جوپار به‌دست می‌آید.


در بقعه شاه نعمت‌الله ولي، سایه روشن‌های لطیف و ملایمي وجود دارد كه حاصل نورگیرها و تركيب آن‌ها با خطوط، نقش‌ها، زوایا و تقسیمات هندسی و منظم رواق‌های گرداگرد مزار است. اين ساخت‌و‌سازها به دوره تیموری و صفوی مربوط می‌شود و در مجموع خطوط آرام و دلپذیری در این مكان به‌وجود آورده‌اند كه متناسب با حال‌و‌هوای معنوی این بقعه است. بقعه حرمی ۴ضلع دارد و ارتفاع گنبد آن از كف حرم تا انتهاي كاسه آن به ۲۰ متر می‌رسد. ۲‌تالار جانبی هم از طرف شرق و غرب گنبد را احاطه كرده‌اند.


يكي از جاذبه‌هاي گردشگري در شهر ماهان حمامي به‌نام حمام «خان ماهان» است كه زمان ساخت آن احتمالا دوره قاجار بوده. قسمت‌های مختلف این حمام عبارتند از: رختكن، گرم‌خانه و خزینه. نكته جالب توجه درباره اين حمام سنتي، اين است كه هنوز هم از آن استفاده مي‌شود. حمام خان ماهان صبح‌ها مخصوص خانم‌ها و عصرها ويژه آقايان است. حتي خزینه اين حمام نيز هنوز مانند گذشته استفاده می‌شود.


یكی دیگر از بناهای تاریخی شهر ماهان شترگلو یا كاروانسرای شتر گلو است كه مي‌توانيد آن را همزمان با مقبره شاه‌نعمت‌الله‌ولی بازديد كنيد، چون دقیقا روبه‌روی مقبره و كنار ساختمان هلال احمر قرار گرفته است. داخل این بنا یك فواره بزرگ قرار دارد كه وقتي آب داخل آن جریان داشته باشد، صدای كاروان شتر به گوش مي‌رسد. این بنا چند اتاق و یك گنبد و ۲ بادگیر دارد و گچبری نمای داخلی آن بسیار زیباست.


اگر مي‌خواهيد از اين سفر دست خالي برنگرديد، بهترين سوغات استان كرمان دانه‌هاي معطر «زیره سياه» است كه هم در آشپزی مصرف دارد و هم كاربرد پزشكی آن معروف است. البته زیره سبز هم وجود دارد ولي نوع سياه آن به زیره ایرانی معروف است. میوه‌های زیره، كشیده و نوك‌تیز هستند و قسمت مورد استفاده گياه نيز همان میوه‌های آن است. بیشترین و بهترین زیره سياه در ایران و در دامنه كوه جوپار رشد می‌كند.