گزارشگری عادل و مزدک با لهجه افغانی!

مجله تماشاگر:

آرسنال - فولام

اولین باری که با بالا و پایین کردن کانال ها و تلاش مذبوحانه و نومیدانه برای پیداکردن شبکه ای که یک بازی مستقیم را پخش کند به این شبکه برخوردیم، بازی آرسنال - فولام بود و این جمله که: «ببینیم آنری می تونه تاثیرگذار باشه برای آرسنال»؟ جالب بودن این جمله از آن جهت بود که مخاطب را میخکوب می کرد، چون صدای گزارشگر عینا تقلیدی بود از عادل فردوسی پور. حداقلش این بود که این گزارشگر یک پله از آن گزارشگر باسابقه ما که هنوز هم به آنری می گوید «هانری» جلوتر بود.

لحن گزارشگر واقعا یک تقلید صرف و هنرمندانه از عادل فردوسی پور است، طوری که آدم احساس می کند سامان گوران در حال درآوردن ادای این گزارشگر ایرانی است. عادل افغانی(!) زیاد لهجه ندارد اما از فعل «هست» خیلی استفاده می کند؛ مثل «موقعیت هست برای این تیم» و کلمه آخر جمله یعنی تیم را مثل عادل می کشد. فقط مانده که بگوید: «چه می کنه این رونالدو»!

وقتی گزارشگر برخی کلمات خاص را ادا می کند، تازه می فهمیم که گزارشگر بازی افغانی است و در حال تماشای یک مسابقه فوتبال با صدای عادل نیستیم. او زمانی که نتیجه را 2-1 اعلام می کند، به لهجه افغانی وفادار می ماند و یک را به فتح «ی» و دو را به صورت کشیده تلفظ می کند. بعضی کلمات دیگر هم هستند مثل خانه به فتح «ن»، دروازه یا جمله «ضربه خود را زد»...


اطلاعات نسبتا کاملی دارد و مثل بعضی ها ناگهان به او دستور نرسیده که چشم بسته باید این دیدار را گزارش کند. تلفظ هایش هم درست و مطابق عرف گزارشگرهای درست و حسابی خودمان است. تنها فرقش این است که او می گوید گروینیو و ما می گوییم ژروینیو و بعضی ها می گویند مرغانه!

آمار رویارویی دو تیم، اطلاعات مربوط به دوران بازیکنی مارتین پول هلندی که تازه الان فهمیدیم هافبک بوده را هم دارد و ارائه می دهد. در ادامه به اظهارنظر درباره آرسن ونگر می پردازد؛ سال ۲۰۱۱ بدترین سال مربیگری اش در آرسنال بوده است و همین طور اشاره به قرارداد دو ماهه تیری آنری و گنجایش دقیق ورزشگاه خانگی فولام.

جمله ها را راحت ادا می کند و خودش را ملزم نمی کند که از اصطلاحاتی مثل «وقعی نمی نهد» یا «لاینقطع» یا «اسطقس دار» استفاده کند یا حس ناسیونالیستی بیننده ها را تحریک کند.

انگار دارد باری مخاطب ایرانی گزارش می کند. با توجه به جنگ های داخلی و حمله نابتو به افغانستان و دوره خفقان طالبان و کمبود امکانات در این کشور طی سال های گذشته بعید به نظر می رسد که اطلاعات مربوط به گزارش این مسابقه در سطح آگاهی مخاطبان افغان باشد. معلوم نیست مخاطب افغانی آمادگی این اطلاعات را داشته باشد.

آرم شبکه مبدا با لوگوی لیگ برتر پوشانده شده اما شطرنجی نشده است. بازی های لالیگا هم با آرم لالیگا که دقیقا روی لوگوی «ن.ت.و اسپور» جاسازی شده، پوشانده می شود. کادر تصویر همان طوری که شرح داده شد بریده شده اما تصویر دفرمه نیست که بازیکنان را چاق تر یا درازتر از سایز اصلی شان نشان بدهد.

تابلو است که این ها هم به قیافه شان نمی خورد حق پخش مسابقات را خریداری کرده باشند. یک دلیل برای پی بردن به این موضوع کافی است؛ این که صدای بازی و تماشاگران و گزارشگر اصلی کم شده و بازی تقریبا بدون صدای پس زمینه پخش می شود.


مدتی که از بازی می گذرد، لهجه گزارشگر بیشتر می شود، طوری که انگار تا الان سعی می کرده با لهجه تهرانی حرف بزند. موقع اعلام نتیجه و تلفظ عددهای یک و دو لهجه اش بیشتر می شود یا زمانی که می گوید: «حالا توپ به گردش درمی آیه».

بازهم اطلاعاتش را به رخ گزارشگران ایرانی می کشد. از رضایت فان پرسی از زندگی در لندن می گوید و عمرا اگر بعضی از گزارشگران ما به خودشان زحمت بدهند و تحقیق کنند درباره این که مثلا «فولام از آگوست ۲۰۰۹ تا به حال هرگز در دو بازی پشت هم خانگی نباخته بود».
گزارشگر این شبکه مشکلی با «دفاع خطی» آرسنال ندارد و به ونگر گیر نمی دهد که «دفاع خطی مثل سم می ماند»!

هرچند دقیقه یک بار یک کد 11 رقمی در گوشه ای از تصویر یا وسط صفحه تلویزیون ظاهر و به فاصله چند ثانیه محو می شود. این کد البته زیاد آزاردهنده نیست، اما دلیل فنی اش را متوجه نشدیم.

با شروع نیمه دوم از چند ثانیه قبل از شروع بازی و به قول خودشان قبل از آنکه داور «ویسل (سوت) خود را بدمد»، آگهی ها و مرور صحنه های بازی های قبلی آرسنال قطع و نحوه آماده سازی بازیکنان برای شروع نیمه دوم به نمایش درمی آید. با تماشای این تصاویر تقریبا مطمئن می شویم که چیز ناجوری قبل از سوت آغاز بازی در ورزشگاه های خارج وجود ندارد که صداوسیما ما این قدر حساسیت دارد که حتما بینندگان ایرانی نباید تصاویر مربوط به آن را ببینند.

اینها از ایرانسل و همراه اول آگاهی ندارند که به خاطر این آگهی ها و دعوت آگهی دهندگان از مردم به تماشای ادامه برنامه که معمولا چند ثانیه ابتدایی هر نیمه را می بلعد، بازی را با تاخیر شروع کنند.

وقتی می گوید بازی رفت یک بر یک (به فتح هر دو «ی») شده، آدم خیالش راحت می شود که صداوسیما عادل فردوسی پور را به شبکه های تلویزیونی خصوصی افغانستان ترانسفر نکرده و ما با یک گزارشگر با اصلیت افغانی طرف هستیم. البته تفاوت فقط در لهجه ها نیست و همین که شما یک مسابقه فوتبال را تماشا می کنید که در نیمه دوم آن صحنه های آهسته مربوط و نامربوط نیمه اول مدام تکرار نمی شود، خودش دلیل روشنی باری این است که شما در حال تماشای یک مسابقه فوتبال از شبکه سوم سیما نیستید!

گزارشگر درباره داوری می گوید: «داور همه آفسایدهارو درست قضاوت کرده.» و طوری می گوید انگار یازده سال است که برنامه نود و کارشناسی داوری را تهیه و اجرا می کند.

دقایقی بعد از اتمام این مسابقه، تعویض کانال و بازگشت به رسانه ملی و برنامه نود (توضیح این که بازی مورد اشاره آخرین بازی آن هفته لیگ برتر بود که طبق روال عادی برنامه روز دوشنبه برگزار شد). عادل سرما خورده و صدایش گرفته و صدای متاثر از آنفلوآنزای او را نمی شود از همتای افغانی اش تشخیص داد. به قول پیمان یوسفی، نشان به این نشان که عادل با همان صدای گرفته برای دومین هفته متوالی در برنامه نود به جنگ دلال ها می رود.


منچسترسیتی - لیورپول

این یکی به اندازه کافی لهجه دارد. او مثل گزارشگر بازی قبلی که شبیه سازی عادل بود، به شدت متاثر از مزدک میرزایی است. عجیب این که صدا و لحن گزارش او کاملا شبیه مزدک است، انگار برای رسیدن به این لحن و صدا تمرینات و اردوهای خاصی را پشت سر گذاشته باشد.

گویا افغان ها به نوعی در این رابطه تقسیم کار کرده اند. شاید اگر چند بازی دیگر را هم بگردیم، معادل های پیمان یوسفی یا جاودانی را هم در این شبکه پیدا کنیم. چه بسا گزارش بازی هایی که ساعت یک نیمه شب به بعد پخش می شوند را بدهند به یک نفر که از سبک علی فر تقلید می کند و به دفاع خطی گیر می دهد و مدام می گوید: «در فوتبال چیزی قابل پیش بینی نیست»! شاید بازی های تیم ملی افغانستان به عهده گزارشگری گذاشته می شود که صدایش شبیه جواد خیابانی است و راه به راه عرق ملی بینندگان را تحریک می کند و با وطنم و تنم و حماسه و اسطوره جمله بسازد. فعلا همین دو فقره گزارشگر شبیه سازی شده را کشف کرده ایم.

مزدک افغانی نسبت به عادل افغانی لهجه غلیظ تری دارد و برخلاف او نزدیکی کمتری با لهجه تهرانی نشان می دهد. او بیشتر کسره ها را فتحه تلفظ می کند و صدای «ایـ» را کوتاه و شبیه کسره ادا می کند. مثلا «می کند» را «مکنه» تلفظ می کند و می گوید: «چه مکنه این بازیکن»! بعضی ضمه ها هم به فتحه تبدیل می شوند، مثل «مدافع» به جای «مدافع» و «مساوی» به جای «مساوی». با چند ثانیه شنیدن صدای گزارشگر کاملا می شود فهمید که دارید از یک شبکه خارجی فوتبال تماشا می کنید.

مزدکشان نسبت به عادل شان اطلاعات کمتری را به بیننده ارائه می دهد و سبک گزارشگری اش بیشتر این است که بازی را گزارش کند و اسامی را بگوید.

دید و تشخیص خوبی دارد و مثل عادل که چند وقت پیش مثلا امید عالیشاه را چندین بار با بهادر عبدی اشتباه گرفت، زیاد سوتی نمی دهد.

کاملا این طرف آبی هستند و از جنس گزارش های گزارشگران خودی. این گونه به نظر می رسد که این گزارشگران در تمام سال های گذشته به تماشای مسابقات فوتبال از طریق شبکه های صداوسیما مشغول بوده اند. شاید اگر این دو گزارشگر که گزارشگران ثابت و دائمی فوتبال های این شبکه هستند، در استخدام صداوسیمای ما بودند، رقابت شدیدی بین گزارشگرهای وطنی درمی گرفت و بعضی از ضعیف ترها به نفع این دو گزارشگر افغانی از دور خارج می شدند.

مزدک افغانی چندان اصراری به ارائه اطلاعات ریز و درشت ندارد، اما گاهی اطلاعاتی می دهد که شاخ تعجب روی سر بیننده سبز می شود. ازجمله این اطلاعات فوق العاده می توان به آماری که درباره تیر دروازه ها می دهد اشاره کرد. او اطلاع می دهد که «این دومین باری است که تیر دروازه لیورپول در این فصل به لرزه درمی آید، درحالی که آن ها ۱۶ بار تیر دروازه حریفان را در طول فصل به لرزه درآورده اند!» نکند انتظار دارید گزارشگران ما هم این قدر دقیق باشند؟