سقوطی که پس ازیکسال قربانی گرفت

خبرگزاری مهر: یکسال پس از سقوط هواپیمای آنتونوف ۱۴۰، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری به دلیل آنچه که عدم ارایه گزارش جامع از علت سقوط این هواپیما عنوان شده و همچنین برخی مسایل دیگر، مجبور به استعفا شده است.

در این مدت بارها از سوی مقامات این سازمان اعلام شده بود که کارشناسان اوکراینی برای بررسی علت سانحه به ایران آمدند و یا اینکه جعبه سیاه هواپیما به کشور سازنده فرستاده شده است اما باوجود این اظهارنظرها، هنوز علت واقعی سقوط این هواپیما مشخص نیست.

این هواپیما در ۱۹ مرداد سال گذشته دقایقی پس از بلندشدن از باند پرواز، دچار سانحه شده و در حوالی شهرک آزادی سقوط کرد و پس از اصابت به زمین آتش گرفت که در پی این سانحه، ۴۰ نفر از مسافران کشته و ۸ نفر زخمی شدند. پس از این سانحه، کمیته‌ای به دستور وزیر راه و شهرسازی تشکیل شد تا علل سقوط هواپیما مورد بررسی قرار گیرد.

حدود دوماه پس از سانحه، علیرضا جهانگیریان رئیس سازمان هواپیمایی کشوری دلایل سقوط هواپیما را از کار افتادن یکی از موتورها ۲ ثانیه قبل از پرواز اعلام کرده بود. به گفته وی، پس از سانحه، موتور هواپیما را به آزمایشگاه منتقل کردیم و قطعات آن در حضور متخصصان سازنده هواپیما که از اوکراین آمده بودند باز شد، زیرا آنها باید در قبال خرابی موتور پاسخگو باشند.

جهانگیریان با اعلام اینکه یکی از دلایل از کار افتادن موتور، گرمای شدید آن روز بود به طوری که در ۱۹ مرداد ساعت ۹ صبح دما به بیش از ۳۸ درجه رسیده بود، گفته بود: عملکرد موتور با افزایش دما کاهش می‌یابد، ضمن آنکه ارتفاع فرودگاه مهرآباد از سطح دریا هم یکی از دلایل اختلال در عملکرد موتور بوده است که این دو عامل هر دو به عنوان عامل محیطی وجود داشتند.

رئیس سابق سازمان هواپیمایی کشوری با توضیح اینکه این هواپیما در تهران ساعت ۹ و ۲۰ دقیقه روی باند شروع به مسافرگیری می‌کند و دو ثانیه قبل از جدا شدن از زمین، موتور سمت راست دچار اشکال می‌شود و در یک ثانیه نیروی جلو برنده به صفر می‌رسد، افزوده بود: زمان بلند شدن از زمین تنها زمانی است که هواپیما به نیروی تراست نیاز دارد و همین زمان یک موتور از دست می رود اما این دلیل نمی شود که هواپیما سقوط کند و این شرایط، مشکلی را برای خلبان به وجود نمی‌آورد.

جهانگیریان با تاکید بر اینکه خلبان به موقع از رفتن موتور آگاه نشده است، ادامه داده بود: در زمان بلند شدن هواپیما، خلبان و کمک خلبان باید به بخش‌های مختلف هواپیما توجه داشته باشند اما ظاهرا چند لحظه‌ای متوجه از کار افتادن موتور نشده‌اند. در همین حال، خلبان باید هواپیما را به سمت موتور چپ که موتور زنده هواپیما بود، سوق می‌داد، ضمن اینکه اگر یکی از موتورها از کار بیفتد، موتور دیگر ۱۰ درصد تراست بیشتر پیدا می‌کند، ضمن آنکه وقتی موتور یک هواپیما از کار می‌افتد، هواپیما به سمت موتور خاموش پیچیده می شود. البته مهمترین کار خلبان این است که هواپیما را در مسیر مستقیم نگه دارد که متاسفانه عواملی باعث شده که خلبان نتواند این کار دهد، زیرا هواپیما سرعت کافی را در زمان بلند شدن و زمان پرواز نداشت.

آلارم‌ها به درستی عمل نکردند

بنابراین با وجود اینکه در ابتدای گزارش اعلام شد که هواپیما قبل از بلند شدن از زمین، یکی از موتورها را از دست داده اما در ادامه گفته شد که این عامل نمی‌تواند به تنهایی منجر به سقوط هواپیما شده باشد.

در این باره یکی از خلبانان به خبرنگار مهر، گفت: از کارافتادن موتور ۲ ثانیه قبل از بلندشدن هواپیما امکان پذیر نیست، زیرا در این صورت خلبان می‌تواند موتور بعدی را هم خاموش کرده و از "تیک آف" جلوگیری کند و هیچگاه یک خلبان چنین اشتباهی را مرتکب نمی‌شود که با یک موتور به پرواز ادامه دهد؛ مگر اینکه خلبان در زمان "تیک آف" خواب بوده باشد که چنین موضوعی هم امکان پذیر نیست، بنابراین به نظر می‌رسد که یا موتور بعد از "تیک آف" از کار افتاده و یا اینکه آلارم‌های هواپیما به درستی عمل نکرده‌اند.

براساس این گزارش، رئیس تیم بررسی سانحه هم در آن زمان اعلام کرد که به دلیل اشکال در سیستم کنترل موتور، خلبان آلارم‌ها و اخطار‌ها را ‌‌با تاخیر دریافت می‌کند، ضمن آنکه ملخ هواپیما نیز با تاخیر ۱۸ ثانیه‌ای وظیفه خود را انجام می‌دهد و این موجب تشدید مشکل می‌شود. همچنین وزن هواپیما هم زمان برخاستن بیش از حد مجاز بوده است. بنابراین به نظر می‌رسد که کنترل درستی بر پرواز این هواپیما انجام نگرفته است.

در واقع وقتی موتور هواپیما دو ثانیه قبل از "تیک آف" به طور کامل خاموش می‌شود، به طور حتم مشکلی در بخش فنی و تعمیراتی داشته که از دید متخصصان فنی دورمانده و نظارت دقیقی بر این هواپیما نشده است که این امر هم می‌تواند متاثر از ضعف نظارت بر عملکرد شرکت‌های هواپیمایی و متخصصان فنی باشد.

در نهایت این موارد موجب شد که نمایندگان مجلس چندین بار، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری و وزیر راه و شهرسازی را به مجلس احضار کنند و حتی گفته می‌شود که از دلایل مهم طرح استیضاح آخوندی در مجلس، موضوع سقوط این هواپیما بوده است.

هرچند که با گذشت حدود یکسال از این سانحه، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری مجبور به استعفا و بلافاصله این استعفا با موافقت رسمی وزیر راه و شهرسازی مواجه شد اما هنوز افکار عمومی منتظر اعلام نتیجه گزارش از علت سقوط هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ است که قرار بود ساعاتی پس از بلند شدن از مهرآباد در فرودگاه طبس به زمین بشیند ولی مسافران آن ثانیه‌هایی بعد از پرواز در نزدیکی فرودگاه، برای همیشه خاموش شدند.