۸ مرداد - ۳۰ جولای؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۸ مرداد برابر با ۳۰ جولای تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۵۷۳ پيش از ميلاد - بازسازي بندر صور با هزينه ايران ـ نگاهي به تاريخچه اين شهر تاريخي لبنان

مولفان تاريخ عهد باستان تكميل كار نوسازي بندر صور در فنيقيه (لبنان امروز) با هزينه ايران را اواخر ژوئيه (نيمه تابستان) سال ۵۳۵ پيش از ميلاد ذكر كرده اند. اين بندر سه هزار ساله و چهارمين شهر بزرگ لبنان امروز در سال ۵۷۳ پيش از ميلاد توسط ارتش بخت النصر دوم امپراتور بابل تصرف و ويران شده بود. قدمت ايجاد صور به ۸۵۰ تا ۱۳۰۰ پيش از ميلاد مي رسد (تلفظ يوناني آن «تور» به معناي «صخره ميان دريا» است كه انگليسي زبانها آن را «تاير» و فرانسوي زبانها «تير» تلفظ مي كنند). بندر صور (الصور) تا اواخر جنگ جهاني اول و تاسيس كشور لبنان توسط دولت فرانسه، از مناطق سوريه بزرگتر بود. بندر صور ۱۳ سال در برابر ارتش بخت النصر مقاومت كرده و در محاصره اين ارتش بود كه پس از سقوط، به دستور امپراتور بابل ويران شده بود. كوروش بزرگ در سال ۵۳۹ پيش از ميلاد و پس از تصرف بابل و انهدام این امپراتوري، دستور داد كه همه خرابي هاي وارده توسط حاكمان قبلي بابل به هر نقطه ای مرمت شوند و هزينه تمامي آنها از خزانه امپراتوري ايران پرداخت گردد. به نوشته مورخان كارشناس جهان باستان، كوروش روي نوسازي صور، صيدا و اورشليم (قدس) كه به ايران تعلق گرفته بودند تاكيد بيشتري كرده بود زيرا كه «صور» مركز تجارت منطقه مديترانه و مادر سرزمين كارتاژ (تونس و ليبي امروز) بود كه مهاجران صور آنجا را ساخته و با كشتي هاي خود تا اسپانيا پيش رفته بودند. بندر صور از آن پس به مدت دو قرن از پايگاههاي دريايي ايران در مديترانه بود. به علاوه، ايرانيان در آنجا كارگاههاي ريسندگي و بافندگي داير كرده بودند.

«صور» در سال ۳۳۲ پيش از ميلاد، با اين كه پادگان ايراني آن بيش از چند هزار سرباز نداشت در برابر حمله اسكندر مقاومت جانانه كرده بود ولي سرانجام پس از هفت ماه محاصره تصرف و قرباني انتقام اسكندر قرارگرفته بود و بار دگر ويران شده بود. به دستور اسكندر، سي هزار تن از مردم صور كشته شدند. صور در سال ۶۴ پيش از ميلاد به دست روميان افتاد و تا سال ۶۳۴ ميلادي دهها بار ميان دو امپراتوري ايران و روم دست به دست شد و سرانجام در نیمه قرن هفتم میلادی بدون مقاومت، تسليم سپاه اسلام شد كه از حجاز به آنجا رفته بود.

مردم صور پس از تصرف منطقه (جنوب لبنان امروز) توسط فاطميون مصر، شيعه شدند. اين بندر مهم در اوايل هزاره دوم ميلادي به تصرف صليبيون درآمد و نزديك به ۱۸۰ سال حكومت لاتين داشت. بعدا به دست حكومت مصر افتاد (كه سوريه جزيي از آن بود) و سپس به عثماني انتقال يافت. دولت صفويه ايران كه شيعه اثني عشري را مذهب رسمي كشور اعلام كرده بود شماري از روحانيون شيعه را از جنوب لبنان و از جمله صور به ايران دعوت كرد و از آن پس رابطه اي تنگا تنگ ميان ايران و جنوب لبنان برقرار بوده است. شاه اسماعيل صفوي نقشه ائتلاف شيعيان جهان را كشيده بود كه تا قرنها به قوت خود باقي بود. از زمان درگيري اعراب و اسراييل در نيمه قرن بيستم، منطقه صور تاكنون چندبار مورد حمله نظامي اسراييلي ها واقع شده و آسيب ديده است.


1793 - تأسيس شهر «تورنتو» كانادا

سي ام جولاي سالروز ايجاد «تورنتو» بزرگترين شهر كاناداست كه در زمان تأسيس در سال 1793 «يورك» نامگذاري شده بود و از سال 1834 به «تورنتو» تغيير نام داد. اين شهر كه تا مرز ايالات متحده، فاصله زياد ندارد از شهرهاي ايالت «انتاريو» كنفدراسيون كاناداست كه در خود دهها هزار ايراني را جاي داده است. تورنتو (تلفظ محلي تورانتو) توسط «جان سيم كو» بنا گرديد.


۱۸۹۱ - مديريت خوب از ديدگاه خواجه نظام الملك طوسي و اندرزهاي او به سران کشورها

ترجمه كتاب سياستنامه (سيّر الملوك) تأليف خواجه نظام الملك (ابوعلي حسن طوسي) در ژوئيه ۱۸۹۱ ميلادي به زبان فرانسه در پاريس انتشار يافت.

خواجه كه سي سال وزير بود و تمامي عمر خود پس از تحصيلات مرسوم آن زمان را در امور اداري دولت گذرانده بود اين كتاب را ظاهرا سال آخر عمر خود تكميل كرده بود. خواجه كه بنيادگذار دانشكده هاي موسوم به «نظاميه» هم هست دوم نوامبر سال ۱۰۹۲ ميلادي در سر راه خود به بغداد، در نزديكي كرمانشاه به دست يكي از فدائيان (پيروان حسن صباح) به قتل رسيد.

خواجه طوسي كه در نيشابور مدفون است سياستنامه را عمدتا خطاب به سران كشورها نوشته و در آن به آنان اندرز داده است. سبك نگارش وي تفاوتي با سبكهاي پيشرفته امروز ندارد. به اين ترتيب كه اصل اندرز خود را در پاراگراف اول بيان داشته و در اثبات آن متوسل به روايات و حكايات و امثله شده است كه با اين كه حكايات به نظر؛ تاريخي مي رسند، ولي مفسران اين كتاب ، آنها را در حد داستان مي دانند.

خواجه هريك از فصول كتاب خود را به يك اندرز اداري (سياسي) اختصاص داده از جمله لزوم دادن وقت ملاقات از جانب يك مدير ارشد به متقاضيان - بدون تبعيض، و شنيدن درد دل آنان «بدون واسطه»، و در ملاقات عمومي (به اصطلاح آن زمان: بار عام) به يك چشم نگاه كردن حاضران.


در فصلي ديگر، خواجه به سران و مديران تراز اول- و عمدتا رئيس كشور- اخطارگونه گوشزد كرده است كه در انتخاب معاشران و نزديكان خود (به اصطلاح آن زمان: نديمان) نهايت دقت را به عمل آورند كه از اين موقع (منزلت) خود سوء استفاده نكنند و درهرحال، نديمان رئيس كشور نبايد از مقامات دولتي باشند كه گستاخ خواهند شد و اجحاف خواهند كرد.

فصول ديگر درباره عجله نكردن در تصميم گيري هاي مهم، رعايت نظم و نسق، نگماردن يك فرد ـ در یک زمان براي انجام دو كار، لزوم تشويق و تنبيه كاركنان، داشتن دستگاه جمع آوري خبر از مشكلات و نظرات مردم كه خواجه از آنها به عنوان «جاسوسان» نام برده كه مي توانند به لباس درويش، سياح و بازرگان درآیند و به جمع آوري اطلاعات دست بزنند به منظور حل مسائل، پيش از آن كه مسائل بزرگ و لاینحل شوند.

خواجه شديداً ضد بيگاري و كارمفت كشيدن از مردم است و تأكيد بر منصف و عادل بودن مدير ارشد و رئيس كشور دارد و توصيه به مشورت با اهل اطلاع و خبرگان در زمينه حل مسائل مي كند.

خواجه در موارد متعدد توصيه به استفاده بهينه از مهارت «تجربه آموختگان» و از دست ندادن آنان دارد كه ثروت ملي بزرگي هستند. خواجه توصيه هاي متعدد در انتخاب و چگونگي قضات و سپاهيان كرده است از جمله تهيه بهترين و تازه ترين اسلحه براي ارتش و توجه خاص به صنايع نظامي و ....

1930 - با شکست ۴-۲ تیم ملی فوتبال آرژانتین در مقابل اروگوئه پروندهٔ اولین جام جهانی فوتبال با قهرمانی میزبان بسته شد.


1937 - سقوط پكن

در اين روز در سال 1937 ارتش امپراتوري ژاپن كه به چين تجاوز كرده بود لشكر 37 پياده چين را كه از پل «ماركوپولو» دفاع مي كرد در هم شكست و در پي آن شهر پكن سقوط كرد.

1945 - ماجراي غرق شدن رزمناو ايندياپوليس

سي ام جولاي 1945 و يك هفته پيش از بمباران اتمي هيروشيما، يك زيردريايي ژاپني كه فرماندهي آن را موچيتسوكا هاشيموتو بر عهده داشت در آبهاي درياي فيليپين رزمناو سنگين آمريكايي ايندياناپوليس را با پرتاب دو اژدر غرق كرد. در اين رويداد 883 تن از افسران و ملوانان ناو آمريكايي كشته شدند، ولي «چارلز باتلر مكوي» فرمانده كشتي زنده ماند. بسياري از خدمه ايندياناپوليس كه روزگاري هم فلگ شيپ (كشتي فرماندهي) ناوگان پنجم آمريكا بود توسط كوسه هاي دريا خورده شده بودند زيرا تا رسيدن واحدهاي نجات، پنج روز در آبهاي پر از كوسه، گرسنه و تشنه و بعضا مجروح سرگردان بودند. ايندياناپوليس 16 جولاي 1945 بمب هاي اتمي را كه قرار بود بر هيروشيما و ناگاساكي فرو افكنده شوند به نام يك محموله فوق سري و فوري از پايگاه دريايي سانفرانسيسكو تحويل گرفته و به پايگاه بمب افكنهاي مربوط در جزيره تينيان واقع در اقيانوس آرام جنوبي تحويل داده بود كه در بازگشت از اين ماموريت گرفتار زير دريايي «آي ـ 58» ژاپن شده بود.


ژاپن ماه بعد، پس از اصابت دو بمب اتمي تسليم شد و چند ماه بعد از آن زيردريايي «آي ـ 58» را اوراق كردند. مكوي فرمانده ايندياناپوليس پس از درمان زخمهايش در بيمارستان به دادگاه نظامي تسليم شد كه چرا با حركت زيگزاگ، كشتي را نجات نداده بود كه موچيتسوكا فرمانده زيردريايي ژاپني با شهادت خود در دادگاه اورا نجات داد. موچيتسوكا در دادگاه گفت كه حتي اگر ايندياناپوليس زيگزاگ كرده بود غرق مي شد و دادگاه با اين شهادت، فرمانده كشتي را تنها به اخراج از نيروي دريايي محكوم كرد. ولي، با اين مجازات سبك، مكوي آسوده گذارده نشد. خانواده هاي خدمه مقتول ناو آنقدر به او تلفن كردند و نامه نوشتند و وي را مسئول مرگ فرزندان خود خواندند كه مكوي خسته شد و خودكشي كرد.

1949 - سالروز تاسيس آژانس جهاني انرژي اتمي

29 ژوئيه سالروز ايجاد آژانس جهاني انرژي اتمي است. دولت آمريكا از سال 1949 و پس از اتمي شدن شوروي به فكر ايجاد چنين سازماني افتاده بود تا همه كشورها به سلاح اتمي مجهز نشوند. اين فكر در سال 1953 هنگامي جدي تر شد كه شوروي داراي بمب هيدرژني شد و ژنرال آيزنهاور رئيس جمهور وقت آمريكا موضوع كنترل انرژي اتمي و ايجاد آژانسي در چارچوب سازمان ملل را مطرح ساخت تا كار نظارت بر استفاده مسالمت آميز از انرژي اتمي را به دست داشته باشد و اين آژانس 29 جولاي 1957 تاسيس شد كه مقر آن در شهر وين قرار دارد. برغم تاسيس اين آژانس، تاكنون شمار ديگري از كشورها اتمي شده اند.


۱۹۸۶ - کودتای ژنرال حمادي تكريتي در بغداد

پس از استقرار حكومت بعثي عراق توسط حسن البكر، ژنرال حمادي تكريتي در چنين روزي از سال ۱۹۶۸ ميلادي به‌منظور در هم شكستن اين كودتا به بغداد حمله و این شهر را محاصره کرد.

ژنرال حمادي تكريتي بغداد را محاصره نمود اما حسن البكر با صدور اعلاميه‏اي از راديو بغداد، مردم را از محاصره شهر آگاه كرد و كودتا خنثي گرديد. به‌دنبال اين حادثه، كابينه مخل شد و دولت جديد حسن البكر شامل حردان تكريتي نخست‌وزير و وزير دفاع و صدام حسين تكريتي معاون دبير كل حزب بعث عراق و ديگر وزرا تشكيل شد.

پس از روي كار آمدن ژنرال عبدالرحمن محمد عارف در عراق در سال ۱۹۶۶م وي براي آرام كردن شورش كردهاي شمال اين كشور، مذاكراتي با آنان به انجام رساند و سرانجام در همان سال، تسهيلات ويژه‏اي را براي كردهاي عراق در نظر گرفت. اين عمل كه عقب‏نشيني آشكار عارف در برابر كردهاي شورشي بود، توانست موقتاً آرامش را در تمام نواحي كردنشين شمال عراق ايجاد كند.


با اين حال، عارف به‏خاطر امتيازاتي كه در طرح خود به شورشيان كرد داده بود، به‏شدت موجبات خشم حزب بعث عراق را كه بزرگ‏ترين تشكيلات سياسي اين كشور محسوب مي‏شد فراهم آورد. به‏همين سبب دو سال بعد در هفدهم ژوئيه‏ ۱۹۶۸م، ژنرال احمد حسن البكر معاون رئيس‏جمهور عراق، كودتايى بر ضد دولت عبدالرحمن عارف را فرماندهي كرد و با اين كودتا، عبدالرحمن عارف، رئيس‏جمهور عراق از كار بركنار گرديد. عارف كه در طول حكومت خود، همواره مورد خشم و غضب حزب بعث بود، پس از كودتا از كليه‏ مناصب خود بركنار و به تركيه تبعيد شد.

اين كودتاي نظامي سرآغاز حكومت استبدادي حزب بعث بر عراق بود كه ۳۵ سال بر تمامي جان و مال مردم اين كشور، استيلا يافت. اين كودتا در حالي انجام شد كه عبدالرحمن خود عضو حزب بعث بود ولي رهبران حزب خواستار افراط بيش‏تري در كارها بودند. پس از كودتا، احمد حسن البكر، رهبر كودتاچيان، توسط شورايي به‏نام شوراي انقلاب، قدرت را به دست گرفت و اختناق و سركوب شديدي در كشور ايجاد نمود.

زادروزها

۱۸۱۸ - زادروز امیلی برونته نویسنده و شاعر انگلیسی، خالق رمان بلندی‌های بادگیر


۱۸۶۳ - زادروز هنری فورد بنیان‌گذار شرکت خودروسازی فورد، مخترع خط تولید صنعتی


۱۹۴۷ - زادروز آرنولد شوارتزنگر بازیگر و بدن‌ساز اتریشی-آمریکایی، سیاست‌مدار، فرماندار سابق ایالت کالیفرنیا
۱۹۷۰ - زادروز کریستوفر نولان کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده فیلم انگلیسی-آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار


۱۹۷۴ - زادروز هیلاری سوانک بازیگر و تهیه‌کننده آمریکایی، برندهٔ دو جایزه اسکار
۱۳۵۰ - زادروز پوپک گلدره، هنرپیشه‌ی ایرانی.


1351 - زادروز شهرام شکوهی، خواننده ، آهنگساز و ترانه سرای اهل ایران
۱۳۵۸ - زادروز محسن چاووشی، خواننده، آهنگساز، ترانه سرا، نوازنده و تنظیم کننده‌ی اهل ایران


۱۳۵۹ - زادروز رحمان احمدی، بازیکن فوتبال اهل ایران


درگذشت‌ها

۱۰۷۳ - شاه سلیمان صفوی، هشتمین پادشاه صفوی.
۱۸۱۱ - درگذشت میگل ایدالگو ی کوستییا کشیش، از رهبران جنگ استقلال مکزیک


۱۸۹۸ - درگذشت اتو فون بیسمارک دوک لاونبورگ و نخستین صدراعظم تاریخ آلمان
۱۹۱۲ - درگذشت امپراتور میجی صد و بیست و دومین امپراتور ژاپن


۱۹۹۶ - درگذشت کلودت کولبرت اولین بازیگر زن فرانسوی برندهٔ جایزه اسکار
۲۰۰۷ - درگذشت اینگمار برگمان کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس و تهیه کننده سوئدی


۲۰۰۷ - درگذشت میکل‌آنجلو آنتونیونی فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان ایتالیایی
۱۳۷۶ - درگذشت بائو دای آخرین پادشاه ویتنام.


۱۳۸۶ - درگذشت آیت‌الله علی مشکینی، رئیس مجلس خبرگان رهبری، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و امام جمعه دائم قم.


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون