كيست سينه يعني سرطان!

مجله سیب سبز - عذرا جوانمردي: شايد عجيب به نظر برسد، اما شما تنها نيستيد؛ كمتر زني است كه اين برجستگي‌هاي بي‌خطر را در سينه‌اش نداشته باشد و كيست‌ها راهي به سينه‌اش پيدا نكرده باشند. درست است برجستگي مشكوكي كه با دست هم قابل لمس شدن است با خودش ترس‌هايي را يدك مي‌كشد و آرامش‌تان را لااقل تا زمان گرفتن نتيجه سونوگرافي از بين مي‌برد، اما از نظر دكتر عصمت‌السادات هاشمي، جراح پستان، عضو هيات علمي پژوهشكده بيماري‌هاي سینه و مدير كلينيك بيماري‌هاي سینه، همه زناني كه به اين مشكل شايع دچار هستند، گرفتار سرطان سینه نمي‌شوند. دكتر هاشمي مي‌گويد در اينكه بايد كنترل مداوم اين كيست‌ها را جدي بگيريد، شکی نیست اما نبايد پيدا شدن اين برجستگي‌ها را با سرطاني شدن سينه‌هاي‌تان يكي بدانيد.

اين چيه كه حسش مي‌كنم؟

تقريبا همه خانم‌ها در طول عمرشان براي يك بار هم كه شده كيست سینه را تجربه مي‌كنند. كيست، فضايي داخل سینه است كه ديواره نازكي دارد و مايع درون آن يكدست و زلال است. كيست‌ها معمولا كوچك هستند ولي ممكن است كيست‌هاي بزرگ هم تشكيل شوند كه البته جاي نگراني نيست؛ چون اندازه كيست دليل خطرناك بودن آن نیست.

دو نوع كيست وجود دارد؛ كيست‌هاي ساده و كيست‌هاي كمپلكس. اغلب كيست‌هاي سینه (چه بزرگ باشند، چه كوچك) كيست‌هاي ساده هستند كه هيچ خطري را متوجه سلامت فرد نمي‌كنند و تنها ممكن است باعث ايجاد درد در سینه شوند. اما كيست‌هاي كمپلكس متفاوت هستند؛ به اين شكل كه ديواره ضخيمي دارند و به شكل توده لمس مي‌شوند. اين كيست‌ها گرچه هميشه خطرساز نيستند، اما به اندازه كيست‌هاي گروه قبل بي‌آزار هم نيستند و اگر طي نمونه‌برداري، آزمايش‌ها و معاينات توده خطرناك تشخيص داده شود، بايد درمان را شروع كرد.


كيست‌هاي خطرناك چه شكلي‌اند؟

آنچه مي‌توان با عنوان كيست خطرناك از آن ياد كرد، دسته دوم كيست‌ها يا همان كيست‌هاي كمپلكس هستند؛ اما تشخيص نوع آنها و ميزان خطرناك بودن‌شان كار شما نيست. درصورتي‌كه فرد در سینه خود توده‌اي لمس كند، بايد حتما به پزشك مراجعه كند؛ چراكه تنها راه تشخيص قطعي نوع كيست، سونوگرافي يا راديولوژي است. يعني هيچ كس نمي‌تواند صرفا با لمس يك توده به اين نتيجه برسد كه توده خطرناك است.

كيست، ارث مادري است؟

بعضي‌ها تصور مي‌كنند كيست‌هاي سینه هم مانند كيست‌هاي تخمدان در اثر وراثت ايجاد مي‌شوند. درحالي‌كه اين تصور اشتباه است و كيست‌هاي سینه و تخمدان، ساختار متفاوتي دارند.

از آنجا كه علت اصلي تشكيل كيست سینه هورمون‌هاي تخمدان است، در سنين باروري خانم‌ها، احتمال تشكيل كيست بيشتر مي‌شود. تخمدان‌هاي خانم‌ها در سنين بين ۳۰ تا ۳۵ سالگي فعاليت منظم‌تري دارد و به همين دليل زنان در اين سال‌ها در دوران اوج باروري قرار دارند و بيشتر از هر وقت ديگری ممكن است دچار كيست شوند. احتمال اينكه سينه خانم‌ها كيست‌ساز شود، با ورود آنها به ۳۰ سالگي بيشتر مي‌شود و احتمال ابتلا به آن معمولا تا ۵۰ سالگي هم بالاست.

نبايد به كودكم شير دهم؟

گاهي افرادي كه كيست ساده سینه دارند از بارداري مي‌ترسند، چون فكر مي‌كنند ممكن است خطري براي خودشان و جنين داشته باشد. اما درصورتي‌كه سونوگرافي يا راديولوژي، ساده بودن كيست‌ها را تاييد كنند، بارداري و شيردهي هيچ خطري براي مادر و جنين در پي نخواهد داشت. فقط از آنجا كه طي بارداري ميزان ترشح هورمون‌ها در بدن تغيير مي‌كند، ممكن است اندازه كيست بزرگ‌تر شود و فرد به‌خاطر وجود آنها درد بيشتري احساس كند.

البته از آنجا كه هورمون‌ها بيشتر از هر عامل ديگري روي تعداد و اندازه كيست‌ها تاثير مي‌گذارند، بعد از اتمام دوره بارداري و شيردهي و با برگشتن هورمون‌ها به وضعيت عادي فرد مي‌تواند انتظار ايجاد تغييراتي را در آنها داشت. البته ممكن است كيست در اطراف نوك سینه قرار داشته باشد كه در اين صورت مانعي براي مكيدن سینه توسط نوزاد يا عامل درد بيشتر براي مادر خواهد شد. اما باز هم مساله نگران‌كننده‌اي نيست. چون روش ساده‌اي براي خالي كردن محتويات كيست توسط پزشك متخصص وجود دارد و درصورتي‌كه مادر مايل باشد، حتي در اين شرايط هم مي‌تواند نوزادش را با شير خودش تغذيه كند.

بايد دارو بخورم؟

بعضي خانم‌ها به محض اينكه از وجود كيست‌ها باخبر شوند، نگران سلامت‌شان مي‌شوند؛ اما اگر بعد از انجام سونوگرافي و مشورت با پزشك متخصص زنان از ساده بودن كيست‌ها اطمينان حاصل شده باشد، ديگر جايي براي نگراني وجود ندارد. كيست‌هاي ساده هيچ خطري براي سلامت ندارند و اساسا نيازي هم به درمان‌شان نيست و وقتي خطري نيست، پس نبايد بي‌جهت خانم‌هاي مبتلا خود را درگير درمان‌هاي بيهوده- و بعضا- خطرناك كنند. گاهي بنا به اصرار بيمار يا تشخيص پزشك براي فرد مبتلا به كيست ساده، ويتامين e تجويز مي‌شود كه خاصيت درماني ندارد و تنها درد را كاهش مي‌دهد؛ علاوه بر آن گل مغربي را هم به همين منظور تجويز مي‌كنند. اما اگر فرد دردي را به‌خاطر وجود اين كيست‌ها احساس نكرد، نيازي به استفاده از اين مكمل‌ها وجود ندارد.

مي‌توانم پيشگيري كنم؟

همانطور كه گفتيم، كيست سینه در اثر تغييرات هورمون‌هاي تخمدان به وجود مي‌آيد و از آنجايي كه ترشح هورمون‌ها يك اتفاق طبيعي است كه نمي‌توان و نبايد مانع آن شد، به همين دليل توصيه مي‌شود خانم‌هايي كه كيست سینه ندارند سالي يك بار، كساني كه كيست يا فيبروكيستيك دارند، هر شش ماه يك بار و افرادي كه سابقه بيشتري در زمينه ابتلا به كيست سینه دارند، هر سه ماه يك بار سونوگرافي انجام دهند. ضمن اينكه لازم است هر كسي ماهي يك بار در منزل خودش سینه‌هايش را معاينه كند و به محض مشاهده تغييرات، براي پيگيري موضوع سراغ متخصص برود. توصيه مي‌شود از ۲۰ سالگي به بعد خانم‌ها، يك بار در ماه مقابل آينه سینه‌هاي‌شان را معاينه كنند. روش معاينه به هيچ وجه سخت نيست و هر كسي به تنهايي از عهده انجام آن برمي‌آيد. صرفا قرار است سینه را با دست لمس كنيد تا ببينيد آيا توده‌اي احساس مي‌كنيد يا خير.

خودتان را معاينه كنيد

معاينه سينه‌ها در خانه كار سختي نيست

براي اين كار مقابل آينه بايستيد، دست‌هاي‌تان را كنار بدن قرار دهيد، با دقت نگاه كنيد و ببينيد آيا هيچ علامت غيرعادي در سینه‌ها مشاهده مي‌شود يا نه. از زاويه‌هاي مختلف نگاه كنيد. حالت دست‌هاي‌تان را تغيير دهيد و باز هر دو سینه را بررسي کنید؛ مثلا دست تان را بالا ببريد.

مرحله بعدي معاينه، لمس كردن است

براي معاينه سینه راست، دست را بلند كنيد و پشت سرتان بگذاريد. سینه را يك دايره در نظر بگيريد. با حركات دايره‌اي شكل دست چپ و با فشار خفيفي بافت‌هاي سینه را لمس كنيد تا به نوك سینه برسيد.

اين كار را يك بار ديگر با فشار كمي بيشتري انجام دهيد. بار سوم با فشار بيشتري بافت‌ها را لمس كنيد. از همين روش براي سينه چپ هم استفاده كنيد.

زیر بغل را هم معاینه کنید

براي اطمينان بيشتر روي تخت دراز بكشيد و معاينه شماره دو را در حالت خوابيده هم انجام دهيد. به همان روش قبلي دستي را بلند كنيد و با دست مخالف معاينه را تكرار كنيد. در مرحله آخر با دست مخالف زير بغل را هم معاينه كنيد. اگر اين معاينه را در حمام انجام دهيد، راحت‌تر خواهد بود؛ چراكه آب يا صابون باعث مي‌شود بافت‌ها را بهتر و دقيق‌تر لمس كنيد.