شرکت Netscape چگونه پول در می‌آورد؟

برترین ها: همان طور که حتماً مخاطبان گرامی باشگاه کارآفرینی دیجیتالی پرتال برترین‌ها متوجه شده‌اند، روزهای زوج اختصاص دارد به معرفی برترین کسب و کار اینترنتی جهان و گفتار امروز به پرونده شرکت نت اسکیپ آمریکا می‌پردازد که با خلق زبان جاوا اسکریپت و نرم افزار موزیلا و ارائه سرورهای گسترده به سازمان‌ها، کسب و کار تمام عیار اینترنتی را رهبری می‌کند. با ما همراه باشید.


دنیای کسب و کار اینترنتی دنیای عجیبی هست که اصول و قواعد دنیای کسب و کار سنتی در بازی‌های آن، جایگاه زیادی ندارد. کسب و کار سنتی، هم مخاطب محدود دارند و هم با محدودیت‌های مکانی و زمانی در ارائه خدمات و محصولات مواجه هستند. کسب و کارهای سنتی، آلودگی زیست محیطی بسیاری دارند که به همین دلیل، قواعدی برای مهار آن ها وضع شود. استانداردهای مربوط به قواعد مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها (Corporate Social Responsibility) و توجه به توسعه پایدار و بهداشت ایمنی و حرفه ای (OHSAS) برای قانون‌مند‌تر کردن این کسب و کارها، در دنیای امروز وضع شده است.

اما در مقابل، کسب و کارهای دنیای مجازی، کسب و کارهای سبز (Green Business) هستند. آن ها، نه ساعت می‌شناسند و نه مکان. نه آلودگی زیست محیطی دارند، نه وقت و هزینه‌های بسیاری را برای ارائه خدمات و محصولات تلف می‌کنند. نه نیاز به منابع انسانی سیاه لشکری همچون سازمان‌های سنتی دارند، و نه از همه مهم تر، هزینه‌های سنگینی برای سرمایه گذاری جهت بازگشت سرمایه و سود دهی لازم دارند. اکنون برخی از برترین کسب و کارهای دنیای وب که کلاً با چند هزار نفر مدیریت می‌شوند (مانند گوگل، فیس بوک و آمازون) و به صدها میلیون نفر در دنیا، خدمات و محصولات مجازی ارائه می‌کنند، درآمد سالانه آن‌ها از کل ارزش بازار سرمایه ایران (280 هزار میلیارد تومان) با صدها شرکت بزرگ و کوچک، افزون تر هست.


این، بخشی از واقعیت کسب و کار اینترنتی (ICT Business) را نشان می‌دهد که روز به روز، وسعت فعالیت و طیف ارائه خدماتش به 2.5 میلیارد کاربر وب (یک سوم جمعیت کره زمین) بیش تر می‌شود. نت اسکیپ آمریکا، در واقع یکی از این شرکت‌های فعال در عرصه کسب و کار اینترنتی هست که توانسته ظرف 3 دهه اخیر، یکی از برترین‌های کارآفرینی دیجیتالی (Digital Entrepreneurship) جهان شود. نت اسکیپ را، خیلی‌ها با مرورگر (explorer) دهه نود میلادیش می‌شناسند و با آن آشنا هستند. اما در واقع، همانند گوگل، که تنها یک موتور جست و جوی ساده بر روی پس زمینه سفید و ساده نیست، نت اسکیپ نیز مدل‌های کسب و کار و استراتژی‌های عملیاتی جالبی در فضای وب دارد. هم نرم افزار تولید می‌کند، هم سرور در اختیار اشخاص و سازمان‌ها قرار می‌دهد هم تولید کننده زبان‌های برنامه نویسی هست که میلیون‌ها برنامه نویس بر اساس آن، هزاران محصول الکترونیکی تولید و در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند.


در واقع مدل کسب و کار نت اسکیپ، یک مدل فعال در اقتصاد مشارکتی و در بستر سازمان یادگیرنده دیجیتالی هست که ثروت آفرین می‌باشد.

نت اسکیپ، تنها یک مرور گر ساده نیست. بلکه اکنون، یکی از غول‌های اینترنت در ایالات متحده به شمار می‌رود که همانند شرکت آمریکن آنلاین (AOL.com)، در زمینه‌های مختلفی فعالیت دارد. از تولید نرم افزار و محصولات فناوری اطلاعات و ارتباطات گرفته تا میزبانی سایت و خدمات حرفه ای به سازمان‌ها و کاربران در عرصه‌های مختلف رایانش ابری و رسانه ای و اطلاع رسانی. همه و همه، بخشی از مأموریت کسب و کار نت اسکیپ در دنیای مجازی هست که با سیاست کسب و ادغام نیز همراه می‌باشد.


شرکت ارتباطات موزاییک در سال ۱۹۹۴ توسط مارک اندریسن و جیمز. اچ کلارک تأسیس شد و بعدها به نت‌اسکیپ (Netscape) تغییر نام داد. این شرکت با ارائه مرورگر وب نویگیتور (Navigator) بیش از 80% سهم بازار را به خود اختصاص داد و بازار نرم‌افزاری را دگرگون ساخت.

این کمپانی پروتکل SSL (لایه سوکت امن) را در راستای نیاز به امنیت در شبکه تارگستر جهانی همراه اولین مرورگر اینترنت خود در اولین سال تأسیس ایجاد کرد. در سال 1995 شرکت مایکروسافت همراه ویندوز 95 مرورگر وب اینترنت اکسپلورر را به صورت رایگان توزیع کرد. شرکت سرمایه‌گذاری اینترنتی AOL که تا آن زمان از نت‌اسکیپ به عنوان مرورگر پیش‌فرض پشتیبانی می‌کرد، از مرورگر اینترنت مایکروسافت استقبال کرد.

داستان موزیلا

نت‌اسکیپ در سال 1998 پروژه موزیلا (Mozilla Organization) را بر روی موتور Gecko پایه‌گذاری کرد که کدهای برنامه نویسی آن در پروژه‌های بعدی شرکت و هم‌چنین زیربنای محصولات موزیلا مانند مرورگر فایرفاکس (FireFox) استفاده شد. آخرین نسخه مرورگر نویگیتور (Netscape Navigator 9) به صورت رایگان در 15 اکتبر 2007 وارد بازار شد. عملاً در یکم مارس 2008 شرکت AOL حمایت مالی خود از مرورگر اینترنت نت‌اسکیپ را قطع کرد و تولید تمامی محصولات و برنامه‌های این شرکت متوقف شد.


نت اسکیپ، زمانی بازنده جنگ مرور گرها بود. جنگ مرورگرها (Browser wars) اصطلاحی است که به رقابت بر سر تسلط میزان سهم بازار کاربران جهانی مرورگرهای وب اشاره دارد. این اصطلاح معمولاً برای دو رقابت و ظهور و افول بزرگ تاریخ مرورگرها به کار می‌رود:

۱)- نخست برتری مرورگر شرکت مایکروسافت یعنی اینترنت اکسپلورر بر مرورگر نت‌اسکیپ در دهه ۹۰ میلادی در رقابت بازار تعداد کاربران استفاده کننده.

۲)- دومین رقابت مربوط به کاهش سهم بازار اینترنت اکسپلورر (آغاز در سال ۲۰۰۳ میلادی) در رقابت با مرورگرهای تازه عرضه شده‌ای چون فایرفاکس، سافاری، اپرا و گوگل کروم است.

پس از شکست مرورگری نت اسکیپ، این شرکت بیکار نشد. البته نت‌اسکیپ به عنوان زیرمجموعه‌ای از AOL در زمینه ارائه خدمات اینترنتی (ISP) فعالیت دارد و از مرورگر فایرفاکس پشتیبانی می‌کند. نت اسکیپ، در جولای 2003 میلادی، برای توسعه خدمات مرورگر، سازمان موزیلا Mozilla Organization را راه اندازی کرد.


بنیاد موزیلا، بنیادی غیرانتفاعی است که با هدف پشتیبانی از پروژه‌های متن‌باز موزیلا بنیان گذاشته شده است. بنیاد موزیلا صاحب اصلی شرکت همکاری موزیلا، عرضه کننده مرورگر فایرفاکس و سرویس ایمیل‌خوان موزیلا تاندربرد می‌باشد. با عدم تمایل AOL در مشارکت در پروژه‌های موسسه موزیلا، که توسط زیر مجموعه‌اش شرکت نت اسکیپ اداره می‌شد، در سال ۲۰۰۳ میلادی AOL با کمکی ۲ میلیون دلاری موسسه موزیلا را مستقل ساخت. بر این اساس با انحلال موسسهٔ موزیلا، بنیاد موزیلا، توسعه محصولات خویش را در ذیل شرکت همکاری موزیلا ادامه داد.


نام گذاری جالب!

شاید نامشخص‌ترین نام در میان نام مرورگرهای اینترنت، مرورگر فایرفاکس شرکت موزیلا باشد که توسط نت اسکیپ راه اندازی شد. گفته می‌شود که تاریخچه نام گذاری این مرورگر، داستان خاص خودش را دارد اما این نام، این شرکت و مرورگرش از ترکیب واژه‌هایی انجام گرفته و هدف نهایی این شرکت بوده است. بر اساس گزارش ZDnet، ترکیب دو عبارت "Mosaic Killer" (نابود کننده مرورگر موزائیک) و Godzilla به معنی قدرتی گودزیلا مانند که می‌تواند مرورگر موزائیک را نابود سازد، منجر به ابداع نام Mozilla شده است.

محصول جالب نت اسکیپ

موزیلا فایرفاکس (Mozilla Firefox) (به فارسی: روباه آتشین موزیلا) (مخفف شده آن به صورت رسمی Fx، اما به‌صورت غیررسمی FF) مرورگر وب آزاد و متن‌باز برگرفته از موزیلا اپلیکیشن سویت است که توسط بنیاد موزیلا توسعه و پشتیبانی می‌شود. بر اساس آمار در ماه می ۲۰۱۴، این مرورگر ۲۴٫۹٪ از کاربران اینترنت را به خود اختصاص داده است.

این مرورگر در ابتدا بیشتر بین کاربران توزیع‌های لینوکس محبوبیت داشت، ولی رفته‌رفته با پدیدار شدن مشکلات امنیتی در پراستفاده‌ترین مرورگرهای وب مانند اینترنت اکسپلورر، کاربران دیگر سیستم‌عامل‌ها از قبیل ویندوز و مکینتاش نیز استفاده از این مرورگر را آغاز کردند تا جایی که بدون نصب پیش‌فرض روی سیستم‌عاملی، طی چند سال بیش استفاده‌شده‌ترین مرورگر وب جهان بود. فایرفاکس محبوبیت خود را مدیون کارایی بالا، امنیت، سرعت، کیفیت و قابلیت سفارشی‌سازی بالا است.

یکی از قابلیت‌های فایرفاکس امکان تغییر آن به مرورگری برای سلیقه هر فرد است. برای این کار فایرفاکس دو مورد را در نظر گرفته است. اول توانایی‌های مرورگر، دوم ظاهر آن. سفارشی‌سازی توانایی‌های فایرفاکس با کمک فایل‌هایی با حجم کم به نام افزونه (Extension) ممکن می‌شود. این افزونه‌ها در واقع تکه‌های کوچک برنامه‌اند که قابلیت‌های مختلفی را به این مرورگر می‌افزایند. تم‌های مختلف این مرورگر هم شخصی‌سازی ظاهر آن را راحت می‌کند.

داستان نت اسکیپ

نت اسکیپ، در سال 1994 میلادی، سال که از آن به عنوان نقطه عطفی در تاریخ کسب و کار و راه اندازی برترین کسب و کار دیجیتالی نام می‌برند، تأسیس شد. امروزه توسط آمریکن آنلاین به قیمت 10 میلیارد دلار خریداری شده است. مانتن ویوو کالیفرنیا، مقر اصلی این غول اینترنت می‌باشد. مارک اندرسون و جیم کلارک، دو معمار بزرگ عصر دیجیتال، از بنیان گذاران نت اسکیپ بوده‌اند. فروش خدمات اینترنتی، طراحی وب، میزبانی پرتال‌ها و سرورها و خدمات رایانش ابری، از جمله خدمات گسترده ای هست که نت اسکیپ دردنیای کارآفرینی ارائه می‌کند. این شرکت هم اکنون بیش از 2500 کارمند تمام وقت دارد و پرتالش درنشانی http://isp.netscape.com قرار دارد که یک سایت خبری و اطلاع رسانی متنوع مانند ام اس ان دات کام مایکروسافت هست.


فهرست محصولات پول ساز نت اسکیپ

برای برنامه نویسان و میزبانان وب، شناخته شده است

• Netscape Navigator web browser for Windows, Macintosh, OS/۲, Unix, and Linux
• Netsite Communications web server, with a web-based configuration interface
• Netsite Commerce web server, simply the Communications server with SSL (https) added
• Netscape Proxy Server
• Netscape Directory Server, an LDAP server
• Netscape Messaging Server, an IMAP and POP mail server
• Netscape Certificate Server, for issuing SSL certificates
• Netscape Calendar Server, for group scheduling
• Netscape Compass Server, a search engine and spider

خلق زبان جاوا اسکریپت تو سط نت اسکیپ، یکی از نقطه‌های عطف در دنیای وب بود. جاوا اسکریپت (: JavaScript) زبان برنامه نویسی اسکریپت مبتنی بر اشیاء است که توسط NetScape تولید شده است. این زبان، یک زبان شی‌گرا است که بر اساس استاندارد ECMA-۲۶۲ Edition ۳ نوشته شده است. علیرغم اشتباه عمومی، زبان جاوا اسکریپت با زبان جاوا ارتباطی ندارد. کاربرد گسترده این زبان در سایت‌ها و صفحات اینترنتی می‌باشد و به کمک این زبان می‌توان به اشیاء داخل صفحات HTML دسترسی پیدا کرد و آن‌ها را تغییر داد. به همین علت برای پویا نمایی در سمت کاربر، از این زبان استفاده می‌شود.

یکی از قابلیت‌های نت اسکیپ در دنیای کسب و کار اینترنتی، فرصت سازی برای نرم افزارهای رایانه ای چند سکویی هست. چندسکویی (Cross-platform) در اصطلاح نرم‌افزارهای رایانه، به آن دسته از نرم‌افزارها گفته می‌شود که در چندین سکوی رایانه‌ای قابل اجرا هستند. این نرم‌افزارها در دو دستهٔ کلی قرار می‌گیرند که جزییات بیش تر آن، از حوصله این مبحث خارج هست.

اطلاع رسانی در زمینه لایف استایل در پرتال امریکن آنلاین، بخشی از کسب و کار نت اسکیپ هست که در نشانی http://netscape.aol.com در دسترس می‌باشد.


یکی از موفقیت‌های کسب و کار دیجیتالی نت اسکیپ را در خلق نرم افزار دایرکتوری سرور LDAP Directory Server software. می‌توان دانست. این نرم افزار توسط دو مهندس نرم افزار به نام‌های Ben Horowitz and David Weiden در نت اسکیپ خلق شد.


دایرکتوری سرویس یک نرم‌افزار کاربردی و یا مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای کاربردی است که وظیفهٔ ذخیره و سازمان‌دهی اطّلاعات مربوط به کاربران و منابع یک شبکهٔ رایانه‌ای را به عهده داشته و به مدیر شبکه این امکان را می‌دهد که دسترسی کاربران به منابع شبکه را مدیریت نماید. دایرکتوری سرویس در عین حال به عنوان یک لایهٔ محافظ بین کاربران و منابع مشترک شبکه عمل می‌کند. برای کسب اطلاعات تکمیلی درباره نرم‌افزار دایرکتوری سرور نت اسکیپ که یک بستر ثروت آفرینی دیجیتالی برای این شرکت به نشانی: oracle.com و www.redhat.com و www.mindcraft.com/perfreports/ldap/netscape مراجعه کنید.


در واقع یکی از روش‌های کسب درامد نت اسکیپ، از طریق Software licensing صورت می‌گیرد. استفاده کنندگان از خدمات اینترنتی نت اسکیپ، برای کاربردهای مختل، باید هزینه ماهانه یا سالانه استفاده از این خدمات را پرداخت کنند. وقتی بستر چنین خدمات اینترنتی فراهم می‌شود، مانند فروش میزبانی سرورهای مختلف و نرم افزارهای کاربردی قابل نصب بر آن‌ها، استفاده کنندگان، نیاز به خدمات و پشتیبانی و مشورت‌های مربوطه دارند. این مشورت‌ها، توسط نت اسکیپ، با شارژ کردن مشتریان صورت می‌گیرد و در واقع، سود پشتیبانی نرم افزاری و فنی، کم تر از فروش لایسنس به مشتریان نیست. این‌ها همه، بخشی از فرآیند ثروت آفرینی در کسب و کار نت اسکیپ هست.

نت اسکیپ در 3 دقیقه در ویدئو زیر



نرم‌افزار مالکیتی یا نرم‌افزار انحصاری (Proprietary software) نرم‌افزاری است که در مالکیت انحصاری توسعه دهندگان و توزیع کنندگانش قرار دارد و مطابق با موافقت نامه‌های نرم‌افزاری نمی‌توان آن‌ها را تکثیر و توزیع کرد. در این نرم‌افزارها نمی‌توان مانند نرم‌افزارهای متن‌باز به کد مبدأ دسترسی داشت. محدودیت‌هایی که برای این دسته از نرم‌افزارها وجود دارد معمولاً توسط ناشران آن‌ها در موافقت نامه مجوز نرم‌افزار (End user license agreement) بیان می‌شود که شرط استفاده از این نرم‌افزارها منوط به پذیرش این موافقت نامه‌است. در واقع، نت اسکیپ، با تولید و عرضه نرم افزارهای انحصاری به شرکت‌ها و کاربران عادی درامد زایی می‌کند. فهرست این محصولات را در بخش‌های بالاتر ذکر کردیم که نمونه آن، client-server enterprise software می‌باشد.

در واقع استراتژی کسب و کار نت اسکیپ در درامد زایی در محیط دیجیتال، و البته در عرصه Navigator، شبیه مایکروسافت هست. برخی نمونه مشابه آن را Microsoft Exchange or Lotus Notes می‌دانند.

کارآفرینی دیجیتالی نت اسکیپ، همه جوره از فناوری اطلاعات و ارتباطات درامد زایی می‌کند و یکی از شرکت‌های پیش رو در عرصه ثروت آفرینی و فرصت آفرینی در فضای اینترنت هست. نت اسکیپ به ما یاد می‌دهد که همیشه برای فرصت آفرینی و خلق ارزش افزوده در دنیای دیجیتال، راه حل‌های زیادی دارد و باید همواره خلاق بود. همواره بستر آفرینی کرد و همواره، نوآوران، برندگان هستند.